Odaije gwa dhiruiny dha dhugur
1 Ŋwulabiŋaijo odaije gwai, ŋwulaici, Kwiji gweta gwigeto dhiruiny dha dhugur, ŋwupu dhuwa ŋwurel, ŋwukure libugul la dhiriye dugura, ŋwaice duna gwolalaŋ, ŋwugathani lijo lina lathapai ŋiro gi dhiruiny ganu, ŋwela gi len leta lina lolaŋ ganu. 2 Ma kalo ro dhura, ŋwukeje gadham gi liji lina lathapai ŋiro gi dhiruiny ganu ŋadhapa dugura. 3 Albi mutha, alpi, aldhiŋa dogo, athuŋw apo ŋida no. 4 Ŋwari ŋwukeje gadham giter manaŋ; alaice nyol nyai, ŋwuro duri gi lira alaŋ, aldhiŋa. 5 Ŋwari ŋwukeje giter manaŋ; alrinya, alurijo minoŋ joinyadho; alpi coŋ, alrinya coŋ. 6 Gwuthi ŋare ŋetipo, ŋina ŋuminyuŋw gwuleny, ŋwukeje degen ko, ŋwarnu, Luthejo ŋare ŋiny nyuni. 7 Abi liji ibile lina lathapai ŋiro gi dhiruiny ganu abiŋaijiye, alarnu, Ŋari ŋuŋun ŋiro ibiŋa ŋina ŋiro lira. Ilal, alrinya, abi dhiruiny dharo dhega. 8 Almutha, alrinya, algatho aŋina yuŋun dhuwa por gwai. 9 Kwiji gwina gwuthi dhiruiny dha dhugur gwimaji gwapaŋa? Gwimaji ŋwila, ŋwurinya lijo lina lathupijo ŋiro gi dhiruiny ganu, a gwadhedha lijo liter dhiruiny dha dhugur. 10 Nyaŋa lati limabiŋaijo ŋule ibiŋa ŋa kitham na, ŋina ŋarnu, Kol gina gidoinyo liji lina laico duna gimaji ŋwununi gi ŋwubil peth? 11 Dhuŋun ibidhe dhigeto Kweleny, jibalije galo dir gi je ganu dega. 12 Alari gwalmutha, albidhenya lijo; liliŋidhi darnu gwodadhaijo degen gwai; alabrico, alela.
Othaije galo gwan dimejo Ges̱aruŋw
13 Alukeje Farriisiyiin coŋ a liji coŋ la Hiiruudus dugun, alari gwalidece ganu dhuŋun dhai dhuŋun. 14 A dina mal ila, alabiŋaijo, alaici, Muⓐallim gwai, anaŋa liliŋidhi darnu ŋa gwathabiŋi dhuŋuna dhina dhiro titiganu, athaŋa dhenyo kwijo gwetipo no; ŋa gwathimuna lijo ganu peth, athaŋalaŋajo dhai dha Kalo titiganu; gwaudhi gi dhuŋun dha naamuus dimejo Ges̱aruŋw, i gwati gwaudhi no? 15 Athana imejoa, i athanadoinya dimejo? Abi gwiliŋidhi darnu dhuŋun dhegen dhiro ganu ram, ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Kworaŋ nyilbi ugeje? Upijinyilo rubu gweta, nyaŋa. 16 Alupijo. Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, S̱uura ibigwa gwadhei gwiro, a jiriny jadhei jiro? Alarnu, Ja Ges̱ar jiro. 17 Al Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Dhedhul Ges̱aruŋw ŋida ŋina ŋa Ges̱ar, nyadhedha Kaloŋa ŋida ŋina ŋa Kalo. Alali galo dir gi dhuŋun dhuŋun.
Othaije galo gwan dire dai
18 A S̱adduugiyiin ela dugun, lina latharnu dire dai gwati no; alothaije galo, alaici, 19 Muⓐallim gwai, Muusa gwimijulijo, ŋwarnu, Ada megen gwa kwijiŋa gweta gwimai gwina gwuthi kwaio, athuŋwbuthi ŋare no, aram megen gwapai kwaio gwuŋun, ŋwuliŋijo keleŋa. 20 Liji liro kworoŋo‐thiril lina liro ŋimega. Gwina gwiro lira gwago kwaio, a muŋwai, athuŋw uthii keleŋa no. 21 A megen gwina gwigwodhaijo ŋwago kwaio gwuŋun, ŋwa, athuŋw uthii keleŋa no; a gwina gwigwodhaijo ko. 22 A limeigen kworoŋo‐thiril ago, athil uthii keleŋa no; a kwa aji ŋwai ko. 23 Gi lamun ladhi dire dai, maji maldire dai, kwa ibigwa gwaro gwadhei? Ro dilaŋ gwagilo kworoŋo‐thiril. 24 Al Yasuuⓐ othaije galo, ŋwulaici, Nyaŋa lati liro gathe na? ŋinena athanya liŋidhi dhuŋuna dha jitham a ŋoma ŋa Kalo no. 25 Ma liji dire dai, lati lathago laio no, a la lati lathugini no; albiro ŋinena malaayka lina lathije Sama. 26 A gi dhuŋun dha liji lina laio, aldire; nyaŋa lati limabiŋaijo gi kitham ga Muusa na, akwai Kalo gabiŋaijo kalo ga kwari, ŋwaici, Nyi gwiro Kalo ga Ibraahiim, nyiro Kalo ga Isẖaag, nyiro Kalo ga Yaⓐguub? 27 Gati giro Kalo ga liji lina laio no, ŋwubiro Kalo ga liji lina limidho; nyaŋa liro gathe gwuleny.
Othaije galo gwan amr gwina gwibuthanu
28 A kathib geta doga, gina gidiŋinilo dabiŋaijiye, ŋwuliŋa darnu labiŋaijilo Yasuuⓐ momaŋ, ŋwothaije galo, ŋwaici, Amr gwiro gwirau gwina gwibuthanu peth? 29 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Amr gwina gwibuthanu peth gwiro minoŋ, Diŋinul Israayiil; Kweleny gwina gwiro Kalo gega giro getipo. 30 Aram nyaŋa luminyi Kwelenya gwina gwiro Kalo galo dugor dai dalo peth, a digirim dai dalo peth, a ŋadigireny ŋai ŋalo peth, a ŋoma ŋai ŋalo peth; amr ibigwa gwiro gwina gwibuthanu. 31 A gwina gwigwodhaijo gwiro minoŋ, Aram nyaŋa luminyi lijo lina lathanya lai jaijiye galo gwiro ŋinena uminyanyana lidom lalo. Amr gwate gwina gwibuthanu gi awaamir ram ibigwa no. 32 A kathib abiŋaijo, ŋwaici, Muⓐallim gwai, ŋa gwabiŋu dhuŋuna dhina dhiro titiganu; Kalo giro getipo; gate giter no. 33 A duminyi Kaloŋa dhugor dhai peth, a ŋadigireny ŋai peth, a dhigirim dhai peth, a ŋoma ŋai peth, a duminyi kwijo gwina gwathaŋa gwai jaijiye galo gwiro ŋinena uminyaŋana gwidom gwuŋa, gwiŋiranu gwoinyadho di dugijo Kaloŋa ŋida peth. 34 Ma Yasuuⓐ diŋini dabiŋi momaŋ, ŋwaici, Ŋa gwati gwolaŋ ganu kidhila ga Kalo no. Limaji aldhenya dothaije galo manaŋ.
Al Masiiẖ gwiro Ŋari ŋa Daawud
35 A dina abiŋaijilo Yasuuⓐ gi hekal, ŋwulothaije galo, ŋwulaici, Kworaŋ athibi jathib arnu al Masiiẖ gwiro Ŋari ŋa Daawud? 36 Daawud ko gwarnu, ma Dhigirim dhina Dhiŋir aŋajo dhuŋuna, ŋwaici, Kweleny gwabiŋaijo Kwelenya gwiny, ŋwaici, Jalo gi dhoi dhiny dhina dhiro dhiŋir, di minyi ruje lijo gidhur ga ŋwora ŋwuŋa lina likianyalai. 37 A minoŋ a Daawud arnu, Kweleny gwuŋun gwiro; ŋwubiro ŋari ŋuŋun akwai? A dhuŋun dhuŋun dhiŋiriye lijo dugore gwuleny.
Aŋidhaniye gi dhuŋun dha jathib
38 A dina abiŋaijuŋwulo, ŋwulaici, Abirul gi jathib jina jathuminyi delila galo ciraŋ jai jina jolaŋ, aluminyi dil liji mira gi suug. 39 Athiluminyi dijalo kalo gina giŋiranu majaamiⓐ, a gina giŋiranu kimure. 40 Jina jathapa laio ŋida ŋegen ŋwuramai lina liro linina, athil mirejo Kaloŋa galo dhuŋun dhai dhoinyadho. Jiza jegen jaji jabuthani.
Ŋidi ŋa kwa gwina gwiro gwinina ŋina ŋidhedhuŋwulo Kaloŋa
41 A Yasuuⓐ jalo, ŋwudhuni kaloŋa ganu ga gwarush gwa hekal; athuŋw aŋa lijo dingageto gwarush. A liji loinyadho lina luthi gwarush gwoinyadho athin gatho gwoinyadho. 42 A kwa gweta ila gwina gwiro gwinina gwina gwati gwuthi ŋida no, ŋwugatho miliim ram. 43 Ŋwurnie calmiz juŋun alela dugun, ŋwulaici, Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Kwa ibigwa gwina gwiro gwinina gwina gwati gwuthi ŋida no gwimagatho gwoinyadhanu gi liji peth lina limagatho gwarush kalo ga gwarush. 44 Ŋediŋa peth liguthi gwarush, abi gwoma gwuthilo gwoinyadho; abi kwa ibigwa gwina gwiro gwinina gwina gwati gwuthi ŋida no, ŋimuŋwulgatho peth ŋina ŋa dhuŋwulelaŋ ŋida ŋa dheny.
مثل الكرّامين
(متى 21‏:33‏-46، لوقا 20‏:9‏-19)
1 وأخَذَ يُخاطِبُهُم بأمثالٍ، قالَ: «غرَسَ رَجُلٌ كَرمًا، فَسَيّجَهُ، وحفَرَ فيهِ مَعصرَةً وبَنى بُرجًا، وسَلّمَهُ إلى بَعضِ الكرّامِينَ وسافَرَ. 2 فلمّا جاءَ يومُ القِطافِ، أرسَلَ خادِمًا إليهِم ليأخُذَ مِنهُم حِصّتَهُ مِنْ ثَمرِ الكرمِ. 3 فأمسكوهُ وضَرَبوهُ وأرجَعوهُ فارِغَ اليَدَينِ. 4 فأرسَلَ خادِمًا آخَرَ، وهذا رجَمَهُ الكرّامونَ وضَرَبوهُ على رأسِهِ وأهانوهُ وأرجَعُوهُ. 5 فأرسَلَ آخَرَ، وهذا قتَلُوهُ. ثُمّ أرسَلَ كَثيرينَ غَيرَهُم، فَضرَبوا مِنهُم مَنْ ضَرَبوا، وقَتَلوا مَنْ قَتَلوا. 6 فما بَقِيَ لِلرَجُلِ سِوى اَبنهِ الحبيبِ، فأرْسَلهُ إليهِم في آخِرِ الأمرِ وقالَ: سَيَهابونَ اَبني. 7 لكِنّ الكَرّامينَ قالوا في ما بَينَهُم: ها هوَ الوارِثُ. تعالَوا نَقتُلُهُ، فَيعودُ الميراثُ إلينا. 8 فأمسكوهُ وقَتَلوهُ ورَمَوهُ في خارجِ الكَرْمِ.
9 فماذا يَفعَلُ صاحِبُ الكَرمِ؟ يَجيءُ ويَقتُلُ الكَرّامينَ ويُسلّمُ الكَرمَ إلى غَيرِهِم. 10 أما قَرَأْتُم هذِهِ الآيةَ: الحجَرُ الذي رفَضَهُ البنّاؤُونَ صارَ رَأْسَ الزّاويَةِ؟ 11 هذا ما صنَعَهُ الرّبّ، فيا للعَجَبِ!»
12 فأرادوا أنْ يُمسِكوهُ، لأنّهُم فَهِموا أنّهُ قالَ هذا المثَلَ علَيهِم. ولكِنّهُم خافوا مِنَ الجُموعِ، فتَركوهُ واَنصَرَفوا.
دفع الجزية إلى القيصر
(متى 22‏:15‏-22، لوقا 20‏:20‏-26)
13 وأرسَلوا إليهِ جَماعَةً مِنَ الفَرّيسيّينَ والهِيرودُسيّينَ ليُمسِكوهُ بِكلِمَةٍ، 14 فجاؤوا إليهِ وقالوا لَه: «يا مُعَلّمُ، نَعرِفُ أنّكَ صادِقٌ لا تُبالي بأحَدٍ، لأنّكَ لا تُراعي مَقامَ النّاسِ، بل بالحقّ تُعَلّمُ طَريقَ اللهِ. أيَحِلّ دَفعُ الجِزيةِ إلى القيصرِ أم لا؟ أنَدفَعُها أم لا نَدفَعُها؟» 15 فأدرَكَ يَسوعُ مكْرَهُم، فَقالَ لهُم: «لِماذا تُحاولونَ أنْ تُحرِجوني؟ هاتُوا دينارًا لأراهُ». 16 فأعطَوهُ دينارًا، فقالَ: «لِمَنْ هذِهِ الصّورَةُ وهذا الاسمُ؟» قالوا: «لِلقَيصرِ!» 17 فقالَ لهُم: «إدفَعوا إلى القَيصَرِ ما لِلقَيصَرِ، وإلى اللهِ ما للهِ». فتَعَجّبوا مِنهُ.
قيامة الأموات
(متى 22‏:23‏-33، لوقا 20‏:27‏-40)
18 وجاءَ إليهِ بَعضُ الصَدّوقيّينَ، وهُمُ الذينَ يُنكِرونَ القيامَةَ، 19 فسألوهُ: «يا مُعَلّمُ، كتَبَ لنا موسى: إذا ماتَ لِرَجُلٍ أخٌ وترَكَ اَمرأتَهُ وما خلّفَ ولَدًا، فعلى أخيهِ أنْ يَتزوّجَها ويُقيمَ نَسْلاً لأخيهِ. 20 وكانَ هُناكَ سَبعةُ إخوَةٍ: تَزَوّجَ الأوّلُ اَمرأةً، وماتَ وما خَلّفَ نَسْلاً. 21 فتَزَوّجَها الثاني، وماتَ وما خَلّفَ نَسْلاً. وكذلِكَ الثالثُ والآخَرونَ، 22 فما خَلّفَ أحدٌ مِنَ السّبعَةِ نَسْلاً. ثُمّ ماتَتِ المَرأةُ مِنْ بَعدِهِم جميعًا. 23 فلأيّ واحدٍ مِنهُم تكونُ زَوجَةً في القيامَةِ حينَ يَقومونَ؟ لأنّها كانَت زَوجَةً لِلسَبعَةِ».
24 فأجابَهُم يَسوعُ: «أنتُم في ضَلالٍ، لأنّكُم تَجهَلونَ الكُتُبَ المُقَدّسةَ وقُدرةَ اللهِ. 25 ففي القِيامةِ لا يَتزاوَجونَ، بل يكونونَ مِثْلَ المَلائِكةِ في السّماواتِ. 26 وأمّا أنّ الأمواتَ يَقومونَ، أفَما قَرأتُم في كِتابِ موسى خَبرَ العُلّيقةِ، كيفَ كلّمَهُ اللهُ فقالَ: أنا إلهُ إبراهيمَ، وإلهُ إسحقَ، وإلهُ يَعقوبَ؟ 27 وما كانَ إلهَ أمواتٍ، بل هوَ إلهُ أحياءٍ. فما أعظَمَ ضَلالَكُم!»
أولى الوصايا
(متى 22‏:34‏-40، لوقا 10‏:25‏-28)
28 وكانَ أحَدُ مُعَلّمي الشّريعةِ هُناكَ. فسَمِعَهُم يَتَجادَلونَ. ورأى أنّ يَسوعَ أحسَنَ الرّدّ على الصَدّوقيّينَ، فَدَنا مِنهُ وسألَهُ: «ما هي أُولى الوصايا كُلّها؟» 29 فأجابَ يَسوعُ: «الوَصيّةُ الأولى هيَ: إسمَعْ يا إِسرائيلُ، الربّ إلهُنا هوَ الرّبّ الأحَدُ. 30 فأحِبّ الرّبّ إلهَكَ بِكُلّ قَلبِكَ وكُلّ نَفسِكَ وكُلّ فِكرِكَ وكُلّ قُدرتِكَ. 31 والوصيّةُ الثانِيةُ: أحِبّ قَريبَكَ مِثلما تُحِبّ نَفسَكَ. وما مِنْ وصيّةٍ أعظَمَ منْ هاتَينِ الوَصيّتينَ». 32 فقالَ لَه مُعَلّمُ الشّريعةِ: «أحسَنتَ، يا مُعَلّمُ! فأنتَ على حَقّ في قولِكَ إنّ اللهَ واحدٌ ولا إلهَ سواه، 33 وأنْ يُحبّهُ الإنسانُ بكُلّ قَلبهِ وكُلّ فِكرِهِ وكُلّ قُدرَتِهِ، وأنْ يُحِبّ قَريبَهُ مِثلَما يُحبّ نفسَهُ، أفْضَلُ مِنْ كُلّ الذّبائحِ والقَرابينِ». 34 ورأى يَسوعُ أنّ الرّجُلَ أجابَ بِحكمَةٍ، فَقالَ لَهُ: «ما أنتَ بَعيدٌ عَنْ مَلكوتِ اللهِ». وما تَجَرّأَ أحدٌ بَعدَ ذلِكَ أنْ يَسألَهُ عَنْ شيءٍ.
المسيح وداود
(متى 22‏:41‏-46، لوقا 20‏:41‏-44)
35 وبَينَما يَسوعُ يُعَلّمُ في الهَيكَلِ قالَ: «كيفَ يَقولُ مُعَلّمو الشّريعةِ إنّ المَسيحَ هوَ اَبنُ داودَ؟ 36 وداودُ نَفسُهُ قالَ بوحيٍ مِنَ الرّوحِ القُدُسِ:
قالَ الرّبّ لِرَبّي:
إجلِسْ عَنْ يَميني
حتى أجعَلَ أعداءَك تَحتَ قَدمَيكَ.
37 فداودُ نَفسُهُ يَدعو المَسيحَ رَبّا، فكَيفَ يكونُ المَسيحُ اَبنَهُ؟».
يسوع يحذر من معلمي الشريعة
(متى 23‏:1‏-36، لوقا 20‏:45‏-47)
وكانَت جُموعُ النّاسِ تُصغي إلى يَسوعَ بِسُرورٍ. 38 وقالَ لهُم في تَعليمِهِ: «إيّاكُم ومُعَلّمي الشّريعةِ، يُحِبّونَ المَشيَ بالثّيابِ الطَويلةِ والتّحيّاتِ في السّاحاتِ 39 ومكانَ الصدارَةِ في المجامِعِ ومَقاعِدَ الشّرفِ في الوَلائِمِ. 40 يأكلونَ بُيوتَ الأرامِلِ، وهُم يُظهِرونَ أنّهُم يُطيلونَ الصّلاةَ. هَؤُلاءِ يَنالُهُم أشَدّ العِقابِ».
درهم الأرملة
(لوقا 21‏:1‏-4)
41 وجلَسَ يَسوعُ في الهَيكَلِ، تُجاهَ صُندوقِ التّبرّعاتِ، يُراقِبُ النّاسَ وهُم يُلقونَ فيهِ النّقودَ. فألقى كثيرٌ مِنَ الأغنياءِ نُقودًا كثيرةً. 42 ثُمّ جاءَت أرمَلةٌ فَقيرةٌ، فألقَت في الصّندوقِ دِرهَمينِ. 43 فدَعا تلاميذَهُ وقالَ لهُم: «الحَقّ أقولُ لكُم: هذِهِ الأرمَلةُ الفَقيرةُ ألقَت في الصّندوقِ أكثرَ مما ألقاهُ الآخرونَ كُلّهُم. 44 فَهُم ألقَوا مِنَ الفائِضِ عَنْ حاجاتِهِم. وأمّا هيَ، فمِنْ حاجَتِها ألْقَت كُلّ ما تملِكُ لِمَعيشَتِها».