Di Miiliitus gi S̱uur
1 A dina manal gathani anela felluuka gwai anadhuni Kuusuŋw ganu, a bigunu anela gi Ruudus, a mine anela gi Baatara. 2 Anabuje felluuka gwadhi mure Fiiniigiiya, ananuni ganu, anela. 3 A dina manaŋa Gubrusuŋw githo, anagathani gi dhoi dhina dhiro dhour, anela gi Suuriiya, anula galo gi S̱uur; ŋinena ar liji luleje ŋida galo ŋa felluuka. 4 Anabuje calmiz, anaje mine ŋwamun kworoŋo‐thiril. Alabiŋaijo Buulusuŋw dhuŋun dhai dha Dhigirim darnu gwati gwalo gi Urushaliim no. 5 A dina mana meaje ŋwamun ibiŋwe, anela gi dhai dhuri ji ŋediŋa peth odha, la ŋalai a keleŋa, gi dhai dhuri di anamadhina mediina; anide ŋwurko ŋwai kimumu alaŋ, anabiŋaijo Kaloŋa. 6 A dina manal mirejiye, anuni felluuka ganu; abi ŋediŋa aurai gi dunu gwegen.
Gi Ges̱ariiya
7 A dina mana meaje safariiya gi felluuka ganu gi S̱uur, anobani gi Butuulimaayis; anamira limega analjalo lamun letipo. 8 A bigunu anela anaŋa lina ligwudhio Buulus ŋalai, anobani gi Ges̱ariiya; anuni gi dunu gwa Fiilibbus gwina gwiro mubashshir, gwina gwiro gweta gwa ŋediŋa lina liro kworoŋo‐thiril; analje. 9 A kwiji ibigwa gwuthi nyera kworoŋo, nyina nyiro ŋwutar, nyina nyathabiŋaijo lijo dhuŋuna gwiro ŋinena athin nebiŋa abiŋi. 10 Dina jana mine ŋwamun ŋwoinyadho, a nebi gweta ula gi Yahuudiiya gwina gwan Aqaabuus. 11 Ŋwila daguri, ŋwapai gash ga Buulus, ŋwuguke doi duŋun a ŋwora ŋwuŋun, ŋwarnu, Dhigirim dhina Dhiŋir dharo minoŋ, Kwiji gwina gwuthi gash ibiga minoŋ gwaji gwa Yahuud guke minoŋ gi Urushaliim, a gwaldhedha Liumam gi doi ganu degen. 12 A dina mana diŋini dhuŋuna ibidha, ana othaije galo, anaŋa a liji lina lathije kalo ibige, dathuŋw udhi gi Urushaliim no. 13 Albi Buulus aicinu, Nyaŋa lapaŋa? Kworaŋ nya bare minoŋ nyakiye dhugore dhiny? Nyi gwijo momaŋ gwati gwan digukini dogo no, abi dinyai ko gi Urushaliim gwan jiriny ja Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ. 14 Abi dina mathuŋw uminyu no, anaje jigwoiny, anarnu, Abrico dhuŋuna ŋwupini dhina dhibupo Kweleny.
Gi Urushaliim
15 A gidon gi ŋwamun ibiŋwe anageta ŋida ŋuri momaŋ, analo gi Urushaliim. 16 Anagwudhie liji ŋalai coŋ lina liro calmiz jina jathije gi Ges̱ariiya, anodha kwijo gweta gwina gwan Naẖshuun gwa Gubrus, gwina gwiro thilmiz dhina dhurun, dana ula galo gi dunu gwuŋun. 17 A dina mana obani gi Urushaliim, jil mega mira iŋir gwai dugore.
Dhuŋun dhina dhapo Buulus manaŋ dabrico Yahuud lina liro Masiiẖiyiin aliŋirajiye
18 A bigunu anela Buulus ŋalai di Yaⓐguub; a shiyuuk peth je. 19 A dina muŋwul mira, ŋwulabiŋaijo dhuŋuna dheta dheta peth dhina dhapo Kalo gi Liumam ganu ŋiro ŋai ŋuŋun. 20 A dina maldiŋini, almajidhe Kaloŋa, alaicinu, Mega gwai, aŋadhi, liji lo loinyadho lina liro Yahuud lina luminyu; a ŋediŋa peth luthi uminyuŋw gwuleny gi dhuŋun dha naamuus. 21 Ŋinena maldiŋini dhuŋuna dhan ŋa, darnu ŋa gwathalimiye Yahuud peth lina lathije gi Liumam ganu dilabrico dhuŋuna dha Muusa, ŋarnu lati lurta keleŋa gegen, i lagwuje dhuŋuna dhina dhathi Yahuud apai no. 22 Abi aŋ gwaje? Titiganu liji loinyadho laji lauradha liduŋw, ŋinena maldiŋini darnu ŋa gwimila. 23 A minoŋ apo dhuŋuna ibidha dhina dhaŋal abiŋaijo. Anaŋa luthi lijo kworoŋo lina ligukinu ẖarram gwai; 24 apo ŋediŋaije, nyalai jurini, ŋaldhedha gwarush dilgwai weini ŋwura ŋwegen, di liji peth liŋa darnu dhuŋun dhati dheda gi dhuŋun dhina dhimal diŋini dhan ŋa no; albi liŋa darnu ŋa gwathela momaŋ ko, a ŋadima dhuŋuna dha naamuus. 25 A gi dhuŋun dhan ŋediŋa lina limuminyi gi liji ganu lina liro Liumam, limanal ulijo jawaab anarnu athanya uminyu dhuŋuna dheda dhiro ŋinena dhuŋun ibidha no, nyabi dima lidom lalo gi ŋidi ŋa dheny ŋina ŋadhuginu gi ŋwoboŋ, a ŋin, a ŋidi ŋina ŋigwogirinyadhinu, a ŋidhir. 26 A Buulus odha lijo, a bigunu allijurini ŋediŋa lai aluni gi hekal, dilabiŋaijo lijo darnu ŋwamun ŋwa jurini ŋwameajini gi lamun lina lal ŋidi dhugini ŋa gweta gweta degen ganu.
Dhuŋun dhina dhilagudhinu ganu gi Urushaliim, a mutha gwa Buulus
27 A dina ma ŋwamun ŋwina ŋwiro kworoŋo‐thiril ari ŋwameadhe, a Yahuud lina lathije gi Asiiya aŋa Buulusuŋw gi hekal, al lagujo lijo dhuŋuna ganu peth, almutha ŋeduŋw doi dai degen, 28 alure gwula alarnu, Liji lai la Israayiil, gathajijilo uwa. Kwiji gwiro ibigwa gwina gwathalimiye lijo peth kalo peth dhuŋuna dhina dhiro dhuwan gi liji a gi naamuus a kalo ibiga; di a ko gwimunija Yuunaaniyiin gi hekal ganu, a gwimaruje kaloŋa ibiga gina giŋir didirel ŋirle. 29 (Ŋinena aŋadhilo Turuufiimusuŋw gwina gwiro gwa Afasus ŋediŋa lai kwereny gi mediina, alarnu gwima Buulus unije gi hekal.) 30 A mediina peth lagudhini ganu, a liji ortai liduŋw; almutha Buulusuŋw, alodhitha galo algwitu hekal por, a kaija ibige an jibur laŋthini ganu. 31 A dina malbupe dilrinya, a dhuŋun ila di komandaan gwa orṯa darnu Urushaliim peth gwalagudhe ganu. 32 A kaija ibige ŋwapa ejigur a zabithŋa, alorta degen; a dina malaŋa komandaanuŋw a ejigur, athil pidhi Buulusuŋw manaŋ no. 33 A komandaan doga githo ŋwumutha, ŋwuldhedha amr diguke jijir jai ram; ŋwari gwaliŋa darnu gwan ei a gwapaŋa. 34 A coŋ ure gwula dhuŋun dhai dhetipo, a liter dhuŋun dhai dhiter gi liji ganu lina lauradho liduŋw; a dina mathuŋw uthi ŋoma duŋwliŋa momaŋ darnu dhuŋun dha dhaŋ dhiro no, ŋwuldhedha amr dilgwela gi maⓐshkar. 35 A dina muŋwila kalo ga ŋwudiga, a dhuŋun uthi je ganu, a ejigur apa ŋinena kii liji dugore gwuleny. 36 Ŋinena athi liji loinyadho ditel gwijani galo, alure gwula alarnu, Ubirul. 37 A dina ma Buulus je githo duŋwuni gi maⓐshkar, ŋwaici komandaanuŋw nu, Nyi gwuthi ŋoma daŋa abiŋaijo dhuŋuna dheta a? Ŋwubarnu, Ŋa gwiliŋidhi dabiŋi dhuŋuna dha Yuunaaniiya a? 38 Ŋa gwati gwiro Gwimas̱r, gwina gwigeto kaijiyuŋw gi je kwereny gi ŋwamun ŋwina ŋwimerna, a ŋwodha lijo gi leba lina liro arbaⓐ alaaf lina lathirinyiye dhimar na? 39 Abi Buulus arnu, Nyi gwiro kwiji gwina gwiro Yahuudi gwa Ṯarsuus, gwina gwiro mediina gwa Kiiliikiiya, a nyi gwiro kwiji gwa liji la mediina gwina gwati gwitiny no, a nyi gwothaijaŋa galo dinyi abrico dinyabiŋaijo lijo. 40 A dina muŋw uminyejo, a Buulus dhuna ŋwudiga alaŋ, ŋwaici lijo dhoi dhai ŋalŋalam, a kalo jalo jigwoiny gwuleny, ŋwulabiŋaijo dhuŋun dhai dha ⓐibraaniiya, ŋwarnu,
في أورشليم
1 وبَعدَما فارَقناهُم، أبحَرْنا مُتوجّهينَ إلى كُوسَ، وفي اليومِ الثاني إلى رُودُسَ، ومِنها إلى باتَرَةَ. 2 فوَجَدْنا هُناكَ سَفينةً مُسافِرَةً إلى فِـينيقيةَ، فرَكِبناها وسِرنا، 3 فلمّا ظَهرَتْ لنا قُبرصُ تَرَكناها عَنْ يسارِنا، واَتجَهْنا إلى سوريّةَ. فنَزَلنا صورَ، حتى تُفرِغَ فيها السّفينةُ حُمولَتَها. 4 ووجَدَنا التلاميذَ هُناكَ، فأقَمنا عِندَهُم سَبعةَ أيّامٍ. وكانوا يَقولونَ لِبولُسَ، بِوَحيٍ مِنَ الرّوحِ، أنْ لا يَصعَدَ إلى أورُشليمَ. 5 ولمّا اَنقَضَت مُدّةُ إقامَتِنا بَينَهُم، خَرَجنا للسَفرِ، فشيّعونا كُلّهُم، معَ نِسائِهِم وأولادِهِم، إلى خارِجِ المدينةِ، فسَجَدنا على الشّاطئِ وصَلّينا. 6 ثُمّ ودّعَ بَعضُنا بَعضًا، فصَعِدنا إلى السّفينةِ، ورَجَعوا هُم إلى بُيوتِهِم.
7 ومِنْ صورَ وصَلْنا في نِهايَةِ الرّحلَةِ إلى بَتولَمايِسَ، فسَلّمنا على الإخوةِ هُناكَ وأقمنا عِندَهُم يومًا واحدًا. 8 وسِرنا في الغَدِ إلى قيصرِيّةَ. فدَخلَنا بَيتَ فيلبّسَ المُبَشّرِ وهوَ أحَدُ السّبعةِ ونَزَلنا عِندَهُ، 9 وكانَ لَه أربعُ بناتٍ عذارى يَتَنـبّأْنَ. 10 وبَعدَ عِدّةِ أيّامٍ مِنْ إقامَتِنا، جاءَ مِنَ اليَهوديّةِ نَبـيّ اَسمُهُ أغابُوسُ. 11 فجاءَ إلَينا وأخَذَ حِزامَ بولُسَ وقَيّدَ بِه رِجلَيهِ ويَدَيهِ وقالَ: «يقولُ الرّوحُ القُدُسُ: صاحِبُ هذا الحِزامِ سيُقيّدُهُ اليَهودُ هكذا في أُورُشليمَ ويُسلِمونَهُ إلى أيدي الوثنيّينَ».
12 فلمّا سَمِعنا هذا الكلامَ، أخَذْنا نَحنُ والحاضِرونَ نَرْجو مِنْ بولُسَ أنْ لا يَصعَدَ إلى أُورُشليمَ. 13 فقالَ: «ما لكُم تَبكونَ فتكسِرونَ قَلبـي؟ أنا مُستَعِدّ لا لِلقيودِ وحَدَها، بل لِلموتِ في أُورُشليمَ مِنْ أجلِ الرّبّ يَسوعَ». 14 فلمّا عَجِزْنا عَنْ إقناعِهِ، سكَتْنا وقُلنا: «لِتكُنْ مشيئَةُ الرّبّ».
15 وبَعدَ ذلِكَ بأيّامٍ تأهّبْنا لِلسَفرِ وصَعِدْنا إلى أُورُشليمَ. 16 ورافَقَنا بَعضُ التلاميذِ مِنْ قَيصرِيّةَ، فأنزَلونا في بَيتِ مناسُونَ القُبرُصِيّ، وهوَ تِلميذٌ قديمٌ.
بولس يزور يعقوب
17 ولمّا وصَلْنا إلى أُورُشليمَ رَحّبَ بِنا الإخوةُ فَرِحينَ. 18 ودخَلَ مَعَنا بولُسُ في الغَدِ إلى يَعقوبَ، وكانَ الشّيوخُ كُلّهُم حاضِرينَ. 19 فسَلّمَ علَيهِم بولُسُ ورَوى لهُم بِالتَفصيلِ كُلّ ما أجرى اللهُ على يدِهِ بَينَ سائِرِ الشّعوبِ.
20 فلمّا سَمِعوا، مَجّدُوا اللهَ وقالوا لِبولُسَ: «أنتَ تَرى، أيّها الأخُ، كيفَ أنّ آلافَ اليَهودِ آمَنوا وكُلّهُم مُتعَصّبونَ لِشريعةِ موسى. 21 وهَؤلاءِ سَمِعوا أنّكَ تُعَلّم اليَهودَ المُقيمينَ بَينَ سائِرِ الشّعوبِ أنْ يَرتَدّوا عَنْ شريعةِ موسى، وتُوصيهِم أنْ لا يَختِنوا أولادَهُم ولا يَتبَعوا تَقاليدَنا. 22 فما العمَلُ؟ لأنّهُم ولا شَكّ سيَسمَعونَ بِمَجيئِكَ. 23 فاَعمَلْ بِما نقولُهُ لكَ: عِندَنا أربعةُ رِجالٍ علَيهِم نَذرٌ. 24 خُذْهُم واَطّهِرْ مَعهُم وأنفِقْ علَيهِم ليَحلِقوا رُؤوسَهُم، فـيَعرِفَ جميعُ الشّعبِ أنّ ما سَمِعوهُ عَنكَ غَيرُ صَحيحٍ، وأنّكَ تَسلُكُ مِثلَهُم حَسبَ شريعةِ موسى. 25 أمّا الذينَ آمَنوا مِنْ غيرِ اليَهودِ، فكتَبْنا إلَيهِم برَأينا، وهوَ أنْ يَمتَنِعوا عَنْ ذَبائِـحِ الأصنامِ وعَن الدّمِ والحيوانِ المَخنوقِ والزّنى».
26 فأخَذَ بولُسُ الرّجالَ الأربَعةَ في الغَدِ، فاَطّهَرَ مَعَهُم ودَخَلَ الهَيكَلَ وأعَلَنَ الموعِدَ الذي تَنقَضي فيهِ أيّامُ الطّهورِ حتى يُقدّمَ فيهِ القُربانَ عَنْ كُلّ واحدٍ مِنهُم.
اعتقال بولس في الهيكل
27 ولمّا كادَت تَنقَضي أيّامُ الطّهورِ السّبعةُ، رأى بَعضُ اليَهودِ الآسيويّينَ بولُسَ في الهَيكَلِ. فحَرّضوا جُمهورَ الشّعبِ، وقَبَضوا علَيهِ، 28 وصاحوا: «النّجدَةَ، يا بَني إِسرائيلَ! هذا هوَ الرّجُلُ الذي يُعَلّمُ الناسَ في كُلّ مَكانٍ تَعليمًا يُسيءُ إلى شَعبِنا وشَريعتِنا وهذا الهَيكَلِ، حتى إنّهُ جاءَ بِبَعضِ اليونانيّينَ إلى الهَيكَلِ، ودَنّسَ هذا المكانَ المُقدّسَ!» 29 قالوا هذا لأنّهُم شاهَدوا تُرُوفيمُسَ الأفسُسِيّ معَ بولُسَ في المدينةِ، فظَنّوا أنّ بولسَ دخَلَ بِه الهَيكَلَ!
30 فهاجَتِ المدينةُ كُلّها، وتَجَمّعَ الناسُ على بولُسَ فأمسَكوهُ وجَرّوهُ إلى خارِجِ الهَيكَلِ، وأغلَقوا الأبوابَ في الحالِ. 31 وبَينَما هُم يُحاوِلونَ قَتلَهُ، سَمِعَ قائِدُ الحامِيَةِ الرّومانِـيّةِ أنّ أُورُشليمَ كُلّها في هَيَجانٍ، 32 فأخَذَ في الحالِ جُنودًا وضُبّاطًا وجاءَ مُسرِعًا إلَيهِم. فلمّا شاهدوا القائِدَ وجُنودَهُ كَفّوا عَنْ ضَربِ بولُسَ. 33 فدَنا إلَيهِ القائِدُ وأمسكَهُ وأمَرَ بِأنْ يُقيّدَ بِسلسِلَتَينِ. ثُمّ سألَ عَنهُ لِـيَعرِفَ مَنْ هوَ وماذا فَعَلَ، 34 فكانَ بَعضُهُم يُنادي بِشيءٍ، وبَعضُهُم بِشيءٍ آخَرَ. فلمّا تَعذّرَ علَيهِ في مِثلِ هذِهِ الضّجّةِ أنْ يَعرِفَ تَمامًا ما جَرى، أمَرَ جُنودَهُ بأنْ يَسوقوا بولُسَ إلى القَلعَةِ. 35 فلمّا وصَلوا بِه إلى السُلّمِ، حَمَلهُ الجُنودُ لِئَلاّ يَفتُكَ بِه جُمهورُ الشّعبِ. 36 لأنّهُم كانوا يَتبعونَهُ ويَصيحونَ: «اَقتُلوهُ!»
بولس يدافع عن نفسه
37 وبَينَما بولُسُ يَدخُلُ القَلعةَ، قالَ لِقائِدِ الحامِيَةِ: «أتسمَحُ أنْ أقولَ لكَ شَيئًا؟» فقالَ لَه: «أتعرِفُ اليونانِـيّةَ؟ 38 أما أنتَ المِصريّ الذي أثارَ الفِتنةَ مِنْ مُدّةٍ وخرَجَ بأربعَةِ آلافِ قاتِلٍ إلى الصّحراءِ؟» 39 فقالَ بولُسُ: «أنا يَهودِيّ ومواطنٌ رومانيّ مِنْ طَرْسوسَ في كِيليكِيّةَ، وهيَ مَدينةٌ مَعروفَةٌ جيّدًا. فأرجو مِنكَ أنْ تأذَنَ لي بأنْ أُخاطِبَ الشّعبَ». 40 فأذِنَ لَه، فوقَفَ بولُسُ على السُلّمِ وأشارَ بـيدِهِ إلى الشّعبِ. فلمّا سادَ السّكوتُ، خاطَبَهُم بولُسُ بالعِبرِيّةِ، قالَ: