Liji lothaijo Yasuuⓐuŋw galo, alaici, Ŋeleny ŋuŋa ŋidhi na?
1 Lamun leta dina alimiyuŋw lijo gi hekal, ŋwulabiŋaijo Dhuŋuna dhina Dhiŋir, a leleny la gusus a jathib alela dugun liji lai lina lurun. 2 Alabiŋaijo, alaici, Abiŋaijije, ŋa gwathapai dhuŋuna ibidha ŋeleny ŋai ŋirau? i eibi gwidhedhaŋa ŋelenya ibiŋa? 3 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Nyi ko gwajothaije galo dhuŋun dhai dheta. Abiŋaijinyilo. 4 Maⓐmuudiiya gwa Yuuẖanna gwa Sama, i gwa liji? 5 Alabiŋini gi dugor ganu degen, alarnu, Ada alimarnu, Gwa Sama; gwaji gwarnu, Kworaŋ athanyabi uminyu no? 6 Abi ada alimarnu, Gwa liji; a liji peth laji lajaice nyol nyai; luminyu darnu Yuuẖanna gwiro nebi. 7 Alarnu gwati gwiliŋidhilgwai kaloŋa no. 8 Al Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Nyi ko gwati gwajaŋajo ŋelenya ŋina ŋathinyiŋapai dhuŋuna ibidha no.
Odaije gwa dhiruiny dha dhugur
9 Ŋwari ŋwabiŋaijo lijo odaije gwai ibigwa, ŋwulaici, Kwiji gweta gwikwui dugura gi dhiruiny ganu dugun, ŋwugathani lijo lina lathapai ŋiro gi dhiruiny ganu, ŋwela gi len leta lina lolaŋ ganu, ŋwari gwanje ŋwamun ŋwoinyadho. 10 A ma kalo ro dhura, ŋwukeje gadham gi liji lina lathapai ŋiro gi dhiruiny ganu, ŋwari gwaldhedha fruuta coŋ gwa dhiruiny dhuŋun; albipi, aldhiŋa dogo, athuŋw apo ŋida no. 11 Ŋwari ŋwukeje gadham giter manaŋ, alpi ko, allure ŋina, aldhiŋa dogo, athuŋw apo ŋida no. 12 Ŋwukeje giter manaŋ; alrice ko, aldhiŋa por. 13 A kweleny gwa dhiruiny abiŋini, ŋwarnu, Nyi gwapaŋa? Nyi gwukeje ŋare ŋiny ŋina ŋuminyiny gwuleny. Udubidi ada ŋimalaŋa ŋati ŋalmuna ganu no. 14 Abi maji ma liji la dhiruiny aŋa, alabiŋaijiye, alarnu, Ŋari ŋuŋun ŋiro ibiŋa ŋina ŋiro lira; alela alrinya, abi ŋidi ŋuŋun peth ŋaji ŋaro ŋega. 15 Aldhiŋa dhuwa por gwai, alrinya. Gi dhuŋun ibidha, kwiji gwina gwuthi dhiruiny gwaji gwapaŋa? 16 Gwaji gwila, gwarinya lijo ibile, gwadhedha lijo liter dhiruiny. A mal diŋini, alarnu, Athi dhuŋun ibidhe uthi je ganu no. 17 Ŋwultejo je, ŋwulaici, Abi dhuŋun dhiro dhaŋ dhina dhulinu minoŋ, ŋwarnu, Kol gina gidoinyo liji lina laico duna gimaji ŋwununi gi ŋwubil peth. 18 Kwiji gwina gwide kol alaŋ ibige gwaji gwurtudhini ganu; abi gwina gwa kol acaiji galo gwaro gwudumunaŋ.
Othaije galo gwan dimeje
19 A leleny la gusus a jathib alari gwannimuthudha ganu; albi dhenya lijo; liliŋidhi darnu gwodadhaijo degen gwai. 20 Athil ethadhe, alukeje lijo lina lathugejiye lina latharnu liŋir, albari labuje dhuŋuna dugun dhina dhike dilmutha alodhadha di mudiir gwina gwuthi ẖukm gi doi duŋun. 21 Alothaije galo, alaici, Muⓐallim gwai, anaŋa liliŋidhi darnu ŋa gwathabiŋaijo lijo dhuŋuna dhina dhiŋir, athaŋalalimiye dhuŋuna dhina dhaudhi gi je ganu, athaŋa uminyunu kwijo gweta gi kwiji gwiter no, ŋabalimiye dhuŋuna dha dhai dha Kalo dhina dhiro titiganu. 22 Gwaudhi gi dhuŋun dha naamuus danimejo Ges̱aruŋw, i gwati gwaudhi no? 23 Ŋwubiliŋa dhuŋuna dhegen ŋinena bebrilo, ŋwulaici, Kworaŋ nyilbi ugeje? 24 Aŋajinyilo rubu gweta. Gwuthi s̱uura a jiriny ja dhei? Alarnu, Ja Ges̱ar. 25 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Dhedhul Ges̱aruŋw ŋida ŋa Ges̱ar, nya dhedha Kaloŋa ŋida ŋa Kalo. 26 Lati luthi ŋoma labuje dhuŋuna dhuŋun dha dhugejie gi liji ganu no; alali galo dir gi dhuŋun dhuŋun, alje jigwoiny.
Othaije galo gwan didire dai
27 A S̱adduugiyiin coŋ ela dugun, lina lathidoinya dhuŋuna dha dhidire dai; alothaije galo, 28 alaici, Muⓐallim gwai, Muusa gwulijije dhuŋuna ibidha, ŋwarnu, Ada megen gwa kwiji gweta gwimai gwina gwuthi kwaio, ada gwimai athuŋwbuthii keleŋa no, aram megen gwago kwaio gwuŋun, ŋwuliŋijo keleŋa. 29 Liji lijo kworoŋo‐thiril lina liro ŋimega. Gwina gwiro lira gwago kwaio, ŋwai, athuŋw uthii keleŋa no. 30 A gwina gwigwodhaijo ago kwaio gwuŋun, ŋwai, athuŋw uthii keleŋa ko no. 31 A gwina gwigwodhaijo ago; a minoŋ alago kworoŋo‐thiril, athil uthii keleŋa no, alai. 32 A kwa aji ŋwai ko. 33 Maji ma liji dire lina laio, kwa ibigwe gwaro gwa dhei? gwago liji kworoŋo‐thiril. 34 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Liji la gidhila ibiga lathago laio, athi la ela gi loma. 35 Abi liji lina lathil Kalo arnu liŋir dela kidhila ibige a dire dai, liji ibile lati lathago laio no, athathi la iludhi gi loma no. 36 Athiluthii ŋoma lai manaŋ no; alubie malaayka lai, alro keleŋa ga Kalo a ga dire dai. 37 Ji Muusa aŋajo ko darnu liji lina limai laji ladire manaŋ, dina uluŋw dhuŋuna dha kwari, ŋwarnu, Kalo giro Kalo ga Ibraahiim, a Kalo ga Isẖaag, ŋwuro Kalo ga Yaⓐguub. 38 Gati giro Kalo ga liji lina limai no, ŋwubiro Kalo ga liji lina limidho; ŋinena athi liji peth midhe dugun. 39 A jathib coŋ abiŋaijo, alaici, Muⓐallim gwai, ŋa gwimabiŋi momaŋ. 40 A liji aji aldhenya ko dothaije galo dhuŋun dhai dheda manaŋ no.
Al Masiiẖ gwiro ŋari ŋa Daawud a?
41 Ŋwulbothaije galo, ŋwulaici, Liji latharnu al Masiiẖ gwiro ŋari ŋa Daawud akwai? 42 Daawud gi dhugor dhuŋun gwulo kitham ga mazaamiir, ŋwarnu, Kweleny gwabiŋaijo Kwelenya gwiny, ŋwaici, Jalo gi dhoi dhiny dhina dhiro dhiŋir, 43 di minyi ruje lijo gidhur ga ŋwora ŋwuŋa lina likianyalai. 44 A minoŋ Daawud gwihedhi jiriny jan Kweleny. Ŋwubiro ŋari ŋuŋun akwai?
Aŋidhaniye gi dhuŋun dha jathib
45 Ŋwari ŋwabiŋaijo calmiz juŋun a liji peth diŋini, ŋwulaici, 46 Ethadhul jathib galo jina jathari jelila galo ciraŋ jai jina jolaŋ, athil uminyi dil liji mira gi suug, athiluminyi dijalo kalo gina giŋiranu gi majaamiⓐ a gina giŋiranu kimure. 47 Jina jatheny ŋida ŋa la lina liro linina, athil mirejo Kaloŋa galo gwuleny; alari jal liji aŋa. Liji ibile laji lapai jiza jina jinunu.
السلطة المعطاة ليسوع
(متى 21‏:23‏-27، مرقس 11‏:27‏-33)
1 وكانَ في أحَدِ الأيّامِ يُعَلّمُ الشّعبَ في الهَيكَلِ ويُبَشّرُه، فَجاءَ إليهِ رُؤساءُ الكَهنَةِ ومُعَلّمو الشّريعةِ وشُيوخُ الشّعبِ 2 وقالوا لَهُ: «قُلْ لنا: بأيّ سُلطَةٍ تَعمَلُ هذِهِ الأعمالَ؟ بل مَنْ أعطاكَ هذِهِ السّلطَةَ؟»
3 فأجابَهُم يَسوعُ: «وأنا أسأَلُكُم سُؤالاً واحدًا، قولوا لي: 4 مِنْ أينَ ليوحنّا سُلطةُ المَعمودِيّةِ؟ أمِنَ السّماءِ أم مِنَ النّاسِ؟»
5 فقالوا في أنفُسِهِم: «إنْ قُلنا: مِنَ السّماءِ، يقولُ: فلماذا ما آمنتُم بِه؟ 6 وإنْ قُلنا مِنَ النّاسِ، فالشّعبُ كُلّهُ يَرجُمُنا، لأنّهُ مُقتَنِعٌ بأنّ يوحنّا نَبِيّ». 7 فأجابوا أنّهُم لا يَعرِفونَ مِنْ أينَ هيَ. 8 فقالَ لهُم يَسوعُ: «وأنا لا أقولُ لكُم بأيّ سُلطَةٍ أعمَلُ هذِهِ الأعمالَ!»
مثل الكرامين
(متى 21‏:33‏-46، مرقس 12‏:1‏-12)
9 وأخَذَ يَقولُ للشَعبِ هذا المثَلَ: «غَرَسَ رَجُلٌ كَرْمًا وسَلّمَه إلى بَعضِ الكرّامينَ وسافَرَ مُدّةً طويلةً. 10 فلمّا جاءَ يومُ القِطافِ أرسَلَ إليهِم خادِمًا ليُعطوهُ حِصّتَهُ مِنْ ثمَرِ الكَرمِ، فضَرَبوهُ وأرجعوهُ فارغَ اليَدَينِ. 11 فأرسَلَ خادِمًا آخَرَ، وهذا أيضًا ضَربوهُ وشَتَموهُ وأرجَعوهُ فارِغَ اليَدَينِ. 12 فأرسَلَ خادِمًا ثالثًا، وهذا أيضًا جَرّحوهُ ورَمَوه في خارِجِ الكَرمِ. 13 فقالَ صاحِبُ الكرمِ: ما العمَلُ؟ سأُرسِلُ إليهِم اَبني الحبيبَ لَعلّهُم يَهابونَهُ إذا رأوهُ. 14 ولكنّهُم لمّا رأوهُ، قالوا فيما بينَهُم: ها هوَ وارِثُ الكَرمِ! تعالوا نَقتُلُهُ ليَعودَ المِيراثُ إلينا! 15 فرمَوهُ في خارِجِ الكَرمِ وقَتلوهُ. فماذا يَفعَلُ بِهِم صاحِبُ الكَرمِ؟ 16 سيَجيءُ ويَقتُلُ هَؤلاءِ الكرّامينَ ويُسَلّمُ الكرمَ إلى غيرِهِم».
فقالَ لَه السّامِعونَ: «لا سمَحَ اللهُ!» 17 فنظَرَ إلَيهِم وقالَ: «إذًا، ما مَعنى هذِهِ الآيةِ: الحجَرُ الذي رَفَضَهُ البنّاؤونَ صارَ رأسَ الزّاويةِ؟ 18 مَنْ وقَعَ على هذا الحجَرِ تَهشّمَ، ومَنْ وقَعَ الحجَرُ علَيهِ سحَقَهُ!»
19 فأرادَ مُعَلّمو الشّريعةِ ورُؤساءُ الكَهنَةِ أنْ يَعتَقِلوهُ في تِلكَ السّاعَةِ، لأنّهُم عَرَفوا أنّهُ قالَ هذا المثَلَ علَيهِم، لكنّهُم خافوا مِنَ الشّعبِ.
دفع الجزية إلى القيصر
(متى 22‏:15‏-22، مرقس 12‏:13‏-17)
20 فَراقَبوهُ وأرسلوا جَواسيسَ يُظهِرونَ أنّهُم أبرارٌ ليُمسِكوهُ بِكلِمةٍ فيُسلّموهُ إلى يدِ الحاكِمِ وقضائِهِ. 21 فسألوهُ: «يا مُعَلّمُ، نَحنُ نَعرِفُ أنّكَ صادقٌ في كلامِكَ وتَعليمِكَ، لا تُحابي أحدًا، بل بالحقّ تُعَلّمُ طريقَ اللهِ. 22 أيَحِلّ لنا أنْ نَدفَعَ الجِزيةَ إلى القَيصرِ أم لا؟
23 فأدرَكَ يَسوعُ مَكرَهُم، فقالَ لهُم: «لماذا تُجرّبوني؟ 24 أرُوني دينارًا! لِمَنْ هذِهِ الصورَةُ وهذا الاسمُ؟» قالوا: «للقَيصَرِ». 25 فقالَ يَسوعُ: «اَدفَعوا إذًا إلى القَيصَرِ ما لِلقَيصَرِ، وإلى اللهِ ما للهِ!»
26 فما قَدِروا أن يُمْسِكوهُ بِكلِمَةٍ أمامَ الشّعبِ، وتَعجّبوا مِنْ جوابِهِ فسكتوا.
قيامة الأموات
(متى 22‏:23‏-33، مرقس 12‏:18‏-27)
27 وجاءَ بَعضُ الصّدّوقيّينَ إلى يَسوعَ، وهُمُ الذينَ يُنكِرونَ القيامَةَ، فسألوهُ: 28 «يا مُعَلّمُ، كَتبَ لنا موسى: إذا ماتَ لِرَجُلٍ أخٌ، لَهُ اَمرأةٌ ولا ولَدَ لَهُ، فَلْيأخُذْ أخوهُ المرأةَ ليُقيمَ نَسلاً لأخيهِ. 29 وكانَ هُناكَ سَبعَةُ إخوةٍ، فأخَذَ الأوّلُ اَمرأةً وماتَ مِنْ غَيرِ ولَدٍ. 30 والثّاني. 31 ومِثلُهُ الثّالثُ حتى أخذَها السّبعةُ وماتوا وما خَلّفوا نَسلاً. 32 ثُمّ ماتَتِ المرأةُ. 33 فلأيّ واحدٍ مِنهُم تكونُ زَوجةً في القيامةِ، لأنّ السّبعةَ تَزَوّجوها؟»
34 فأجابَهُم يَسوعُ: «أبناءُ هذِهِ الدّنيا يَتَزاوجونَ. 35 أمّا الذينَ هُم أهلٌ لِلحياةِ الأبدِيّةِ والقيامَةِ مِنْ بَينِ الأمواتِ، فلا يَتَزاوجونَ. 36 هُم مِثلُ الملائِكَةِ لا يَموتونَ، وهُم أبناءُ اللهِ، لأنّهُم أبناءُ القيامةِ. 37 وموسى نَفسُهُ أشارَ في الكلامِ على العُلّيقَةِ إلى أنّ الأمواتَ يَقومونَ، لمّا دَعا الرّبّ إلهَ إبراهيمَ وإلهَ إسحقَ وإلهَ يَعقوبَ. 38 وما كانَ إلهَ أمواتٍ بل إلهَ أحياءٍ، فهُم جميعًا عِندَهُ يَحيَونَ».
39 فقالَ بَعضُ مُعَلّمي الشّريعةِ: «أحسَنْتَ، يا مُعَلّمُ!» 40 وما تَجاسَروا بَعدَ ذلِكَ أنْ يَسألوهُ عَنْ شيءٍ.
المسيح وداود
(متى 22‏:41‏-46، مرقس 12‏:35‏-37)
41 وقالَ لهُم: «كيفَ يُقالُ إنّ المَسيحَ اَبنُ داودَ، 42 وداودُ نَفسُهُ يَقولُ في كِتابِ المزاميرِ:
«قالَ الرّبّ لِرَبّي:
إجلِسْ عَنْ يَميني
43 حتى أجعَلَ أعداءَكَ
مَوطِئًا لِقَدَميكَ».
44 فداودُ نَفسُهُ يَدعو المَسيحَ رَبّا، فكيفَ يكونُ المَسيحُ اَبنَهُ؟»
يسوع يحذر من معلمي الشريعة
(متى 23‏:1‏-36، مرقس 12‏:38‏-40، لوقا 11‏:37‏-54)
45 وقالَ لتلاميذِهِ بِمَسْمَعٍ مِنَ الشّعبِ كُلّهِ: 46 «إيّاكُم ومُعَلّمي الشّريعةِ، يَرغَبونَ في المَشيِ بالثّيابِ الطّويلةِ، ويُحبّونَ التّحيّاتِ في السّاحاتِ ومكانَ الصّدارَةِ في المَجامِعِ ومَقاعِدَ الشّرَفِ في الوَلائِمِ.
47 يأكلونَ بُيوتَ الأراملِ وهُمْ يُظهِرونَ أنّهُم يُطيلونَ الصّلاةَ. هَؤلاءِ يَنالُهُم أشَدّ العِقابِ!»