Ŋiro ŋa calmiz jina jiro dure‐thiril‐a‐die a aura gwegen
1 Ma dhuŋun ibidhe erna a Yasuuⓐ uthini lijo ganu manaŋ, ŋwulago dure‐thiril‐a‐die, ŋwulukeje ram, ram, almadhina kalo peth gina gaji guŋwunela. 2 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Titiganu ŋiro ŋo ŋoinyadho kwogai a liji je coŋ la dhapai ŋiro. Othaijul Kwelenya galo gwa kwo, ŋwukeje lijo manaŋ alothadha ŋwona ŋwuŋun liduŋw. 3 Idhul; nyi gwa gwukejaje liro ŋinena jaŋal gi jamarainy ganu. 4 Athanya apo jurna ja gwarush, i nyilgu, i caudhe no; athathanya mirudhi kwijo gi dhai no. 5 A gi dunu peth gwina gwathanyan uni, athanya are minoŋ kwereny, Audhaijiye galo, liji lai la dunu ibigwa. 6 A ada kwiji gweta gwimanje gwina gwuthi audhaijiyuŋw galo, a audhaijiye galo gwalo gwaje dugun; ada gwati gwimanje no, gwaji gwauradha dagalo. 7 Athanya jalo gi dunu gwetipo nyaneny nyaniye ŋida ŋina ŋajil liji upijo; gwina gwathapai ŋiro gwaudhi dapai ujra yuŋun. Athathanya gathanu duna gwina gwathanyanje nyalabaje duna gwiter no. 8 Mathanya ela gi len leta maji liji uminyi, athanyeny ŋida ŋina ŋathajil upijo. 9 Athanyangeta lijo momaŋ lina luma, athanyal abiŋaijo, nyalaici, Gidhila ga Kalo gimaje githo dagalo. 10 Mathanya ela gi len leta mathaji liji uminyu no, athanya ela gi dai ganu peth da len ibile, nyarnu, 11 Anaŋa la librutho fura gwa len lalo gwina gwidirudhije nono dagalo; nyabiliŋa momaŋ darnu gidhila ga Kalo gimaje githo dagalo. 12 Abi nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Gi lamun ibile liji la Saduum laji liŋirani dugore gi liji la len ibile. 13 Nyaŋa laka dugore, liji lai la Kuuraziin; nyaŋa laka dugore, liji lai la Bets̱aida. Ada ŋiro ŋina ŋinaŋ ŋimupini gi S̱uur a S̱iiduun ŋina ŋimupini dagalo, alurle dugore galo degen ro dilaŋ, aljalo gi bruthe gwa jaro. 14 Abi liji la S̱uur a la S̱iiduun laji liŋirani dugore dagalo gi lamun la ẖukm. 15 A liji lai la Kafranaaẖuum, nyaŋa lalola Sama a? Nyaŋa ladhiŋudhini gi kalo gina gathin liji je lina laio. 16 Gwina gwathajidiŋini gwathinyidiŋini; a gwina gwathajirini gwathinyirini; a gwina gwathinyirini gwathirini ŋeduŋw gwina gwukejiny. 17 A liji ibile lina liro dure‐thiril‐a‐die alaura dugun iŋir gwai dugore, alarnu, Kweleny gwai, nyuriny ko nyathijuthejo nyuni manabiŋi jiriny juŋa. 18 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Nyi gwaŋadhi Sheṯaanuŋw dida Sama gwiro ŋinena fure gwa lirainy. 19 Aŋadhul, nyi gwajidhedha ŋelenya ŋa dhidota jumeo galo a jumu, a ŋa dhidota ŋoma galo peth ŋa Sheṯaan gwina gwikianyalai. A ŋidi ŋerna ŋina ŋa dhajumeye ŋiya. 20 Athanyabi iŋirii dugore maji ma nyuriny uthejo nyuni no; nyabiŋir dugore ŋinena ulinu jiriny jalo Sama.
Yasuuⓐ gwarnu shukran
21 A gi saaⓐa ibije Yasuuⓐ gwiŋir dhugore gi dhigirim, ŋwarnu, Babo, gwina gwiro Kweleny gwa Sama a gwa gidhila, nyi gwaicaŋa shukran ŋa gwimagilibiceje lijo lina libebra a lina luliminu ŋida ibiŋa, ŋabaŋajo keleŋa gina giro ŋwugur; a minoŋ, Babo, a dhuŋun ibidha dhimaŋini diŋir gi je ganu juŋa. 22 Babo gwiny gwidhedhiny ŋida peth; athibi kwiji gweta liŋidhi no, abi Babo gwiny liŋa cucun darnu Ŋari ŋan ei; athi kwiji gweta liŋidhi no, abi Ŋari liŋa darnu Babo gwan ei, a kwiji gwina gwaji gwa Ŋari aŋajo. 23 A Yasuuⓐ urla gi calmiz juŋun, ŋwulabiŋaijo nyim, ŋwulaici, Liji liŋir dugore lina luthi je ja dhaŋa ŋida ŋina ŋathanyalaŋa. 24 Nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Nebiŋa loinyadho a maluuk loinyadho lara laŋa ŋida ŋina ŋathanyalaŋa, athilbaŋadhi no; alari ladiŋini ŋida ŋina ŋathanyaldiŋini, athil bidiŋinu no.
Akwai alŋa labuje midhuŋw gwina gwathije gwortal?
25 A kwiji gweta gwina gwathapai ŋiro ŋa naamuus direlaŋ, ŋwugeje Yasuuⓐuŋw, ŋwaici, Muⓐallim gwai, nyi gwapaŋa nyibi midhe gwortal? 26 Ŋwabiŋaijo, ŋwaici, Aŋ gwulinu gi naamuus? Ŋa gwathinabiŋaijaŋa? 27 Ŋwabiŋaijo, ŋwaici, Aram ŋa gwuminyu Kwelenya gwina gwiro Kalo guŋa dhugor dhai dhuŋa peth, a dhigirim dhai dhuŋa peth, a ŋoma ŋai ŋuŋa peth, a ŋadigireny ŋai ŋuŋa peth; ŋuminyi kwijo gwina gwathanya gwai jaijiye galo gwiro ŋinena uminyaŋana gwidom gwuŋa. 28 Ŋwabiŋaijo, ŋwaici, Ŋa gwabiŋu momaŋ; athaŋan are minoŋ abi ŋa gwamidhe. 29 A dina ari kwiji gwina gwathapai ŋiro ŋa naamuus gwaŋajo lijo dhuŋuna dhuŋun diŋir, ŋwothaije Yasuuⓐuŋw galo, ŋwaici, Eibi gwiro kwiji gwina gwathana gwai jaijiye galo?
Odaije gwa Saamiri gwina gwiŋir
30 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Kwiji gweta gwidhi Urushaliim ŋwela Ariiẖa, a luram mutha, alapa ciraŋa juŋun peth, alpi, algathani, ŋwuje githo dai. 31 A gasiis geta aji ŋwela gi dhai ibidhe; a dina muŋw aŋa, ŋwela dhai kuni. 32 A Laawi gweta ela ko, a dina muŋw ela kalo ibige, ŋwaŋa, ŋwela dhai kuni ko. 33 Abi kwiji gweta aji ŋwela gwina gwiro Saamiri, ŋwela kalo gina gijuŋwna; a dina muŋw aŋa, ŋwina. 34 Ŋwela dugun, ŋwuguke nyuri nyuŋun, ŋwunbuluje ŋela a ŋau ŋa dugur, ŋwalije ŋurigaŋ alaŋ ŋuŋun, ŋwodhadha gi manzila gweta, ŋwudima. 35 Bigunu ŋwapai rubu ram, ŋwudhedha kwijo gwa manzila, ŋwabiŋaijo, ŋwaici, Dimii, abi minyaura nyi gwaŋatujo gwarush gwuŋa gwina gwilijaŋa ŋida ŋiter. 36 Ŋa gwarnu ei gwiro kwiji gwina gwathilgwai jaijiye galo gi kwiji gwina gwipidhi luram gi liji ibile lina liro thiril? 37 Ŋwarnu, Kwiji gwiro gwina gwinudhi. A Yasuuⓐ arnu, Idhi, ŋanare minoŋ ko.
Martha a Maryam
38 A dina idhilo, alobani gi len leta; a kwa gweta gwina gwan Martha odhadha Yasuuⓐuŋw dunu dugun. 39 Ŋwuthi megen gwina gwiro ŋera gwina gwan Maryam, gwina gwathijaijo Yasuuⓐuŋw galo ŋwora ganu, athuŋw diŋini dhuŋuna dhuŋun. 40 Athilbi Martha upijo ŋiro, a dhugor miri; ŋwela dugun, ŋwaici, Kweleny gwai, au gwati gwinudhiny ŋinena abriciny maguri nyapai ŋiro cucun na? Abiŋaijo bai nyi gathaje uwa. 41 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Martha, Martha, ŋidi ŋoinyadho ŋathaŋal dhugor mirejo. 42 Aram ŋa gwuthi dhuŋuna dhetipo dogo; Maryam gwimuthi dhuŋuna ibidhe dhina dhiŋir dhina dhati dhalwala no.
يسوع يرسل الإثنين والسبعين
(متى 10‏:7‏-15، مرقس 6‏:8‏-11)
1 وبَعدَ ذلِكَ اَختارَ الرّبّ يَسوعُ اَثنينِ وسَبعينَ آخَرينَ، وأرسَلَهُم اَثنَينِ اَثنَينِ يَتَقدّمونَهُ إلى كُلّ مدينةٍ أو مَوضِعٍ عَزَمَ أنْ يذهَبَ إلَيهِ. 2 وقالَ لهُم: «الحَصادُ كثيرٌ، ولكِنّ العُمّالَ قَليلونَ. فاَطلُبوا مِنْ رَبّ الحَصادِ أنْ يُرسِلَ عُمّالاً إلى حصادِهِ. 3 اَذهَبوا، ها أنا أُرسِلُكُم مِثلَ الخِرافِ بَينَ الذِئابِ. 4 لا تَحمِلوا مِحفَظَةً، ولا كِيسًا، ولا حِذاءً، ولا تُسلّموا على أحَدٍ في الطّريقِ. 5 وأيّ بَيتٍ دَخَلْتُم، فَقولوا أوّلاً: السّلامُ على هذا البَيتِ. 6 فإنْ كانَ فيهِ مَنْ يُحبّ السّلامَ، فسلامُكُم يَحِلّ بِهِ، وإلاّ رجَعَ إلَيكُم. 7 وأقيموا في ذلِكَ البَيتِ، تأكُلونَ وتَشربونَ مِمّا عِندَهُم، لأنّ العامِلَ يَستَحِقّ أُجرتَهُ، ولا تَنتَقِلوا مِنْ بَيتٍ إلى بَيتٍ. 8 وأيّةَ مدينةٍ دَخَلتُم وقَبِلَكُم أهلُها، فكُلُوا مِمّا يُقدّمونَهُ لكُم. 9 واَشفُوا مَرضاهُم وقولوا: مَلكوتُ اللهِ اَقتَرَبَ مِنكُم. 10 وأيّةَ مدينةٍ دَخَلتُم وما قَبِلكُم أهلُها، فاَخرُجوا إلى شوارِعِها وقولوا: 11 حتى الغُبارُ العالِقُ بأقدامِنا مِنْ مدينتِكُم نَنفُضُهُ لكُم. ولكِنِ اَعلَموا أنّ مَلكوتَ اللهِ اَقتَرَبَ. 12 أقولُ لكُم: سيكونُ مَصيرُ سَدومَ في يومِ الحِسابِ أكثرَ اَحتِمالاً مِنْ مَصيرِ تِلكَ المدينةِ.
المدن الكافرة
(متى 11‏:20‏-24)
13 «الوَيلُ لكِ يا كورَزينُ! الوَيلُ لكِ يا بَيتَ صيدا! فلَو كانَتِ المُعجِزاتُ التي جَرَت فيكُما جرَت في صورَ وصيدا، لتابَ أهلُها مِنْ زمنٍ بعيدٍ ولَبِسوا المُسوحَ وقَعَدوا على الرّمادِ. 14 ولكِنّ مصيرَ صورَ وصيدا في يومِ الحِسابِ سَيكونُ أكثرَ اَحتِمالاً مِنْ مَصيرِكُما. 15 وأنتِ يا كَفْرَناحومُ! أتَرتَفِعينَ إلى السّماءِ؟ لا، إلى الجَحيمِ سَتَهبُطينَ».
16 وقالَ يَسوعُ لتلاميذِه: «مَنْ سَمِع إلَيكُم سَمِعَ إليّ. ومَنْ رفَضكُم رفَضَني، ومَنْ رفَضَني رفَضَ الذي أرسَلَني».
رجوع الإثنين والسبعين
17 ورجَعَ الاثنانِ والسّبعونَ رَسولاً فَرِحينَ وقالوا ليَسوعَ: «يا رَبّ، حتى الشّياطينُ تَخضَعُ لنا باَسمِكَ». 18 فقالَ لهُم: «رأيتُ الشّيطانَ يَسقُطُ مِنَ السّماءِ مِثلَ البَرقِ. 19 وها أنا أُعطيكُم سُلطانًا تَدوسونَ بِه الأفاعي والعقارِبَ وكُلّ قُوّةٍ للعَدُوّ، ولا يضُرّكُم شيءٌ. 20 ولكِنْ لا تَفرَحوا بأنّ الأرواحَ تَخضَعُ لكُم، بلِ اَفرَحوا بأنّ أسماءَكُم مكتوبَةٌ في السّماواتِ».
يسوع يبتهج
(متى 11‏:15‏-27؛ متى 13‏:16‏-17)
21 وفي تلكَ السّاعَةِ اَبتَهَجَ يَسوعُ بِالرّوحِ القُدُس، فقالَ: «أحمَدُكَ أيّها الآبُ، يا رَبّ السّماءِ والأرضِ، لأنّكَ أظهَرتَ للبُسَطاءِ ما أخفَيتَهُ عَنِ الحُكَماءِ والفُهَماءِ. نعم، أيّها الآبُ، هكذا كانَت مَشيئَتُكَ. 22 أبي أعطاني كُلّ شيءٍ. ما مِنْ أحَدٍ يَعرِفُ مَنْ هوَ الابنُ إلاّ الآبُ، ولا مَنْ هوَ الآبُ إلاّ الابنُ ومَنْ أرادَ الابنُ أنْ يُظهرَهُ لَه». 23 واَلتَفَتَ إلى تلاميذِهِ، فقالَ لهُم على اَنفِرادٍ: «هَنيئًا لِمَن يَرى ما أنتُم تَرَونَ! 24 أقولُ لكُم: كثيرٌ مِنَ الأنبياءِ والمُلوكِ تَمَنّوا أنْ يَرَوا ما أنتُم تَرَونَ فما رَأوا، وأنْ يَسمَعوا ما أنتُم تَسمَعونَ فما سَمِعوا».
مثل السامري الصالح
25 وقامَ أحَدُ عُلَماءِ الشّريعةِ، فقالَ لَهُ ليُحرِجَهُ: «يا مُعَلّمُ، ماذا أعمَلُ حتى أرِثَ الحياةَ الأبدِيّةَ؟» 26 فأجابَهُ يَسوعُ: «ماذا تَقولُ الشّريعةُ؟ وكيفَ تُفسّرُهُ؟» 27 فقالَ الرّجُلُ: «أحِبّ الرّبّ إلهَكَ بِكُلّ قَلبِكَ، وبِكُلّ نَفسِكَ، وبِكُلّ قُوّتِكَ، وبِكُلّ فِكرِكَ، وأحِبّ قَريبَكَ مِثلَما تُحِبّ نَفسَكَ». 28 فقالَ لَهُ يَسوعُ: «بالصّوابِ أجبتَ. اَعمَلْ هذا فتَحيا». 29 فأرادَ مُعلَّمُ الشّريعَةِ أنْ يُبرّرَ نَفسَهُ، فقالَ لِيَسوعَ: «ومَنْ هوَ قَريبي؟»
30 فأجابَهُ يَسوعُ: «كانَ رَجُلٌ نازِلاً مِنْ أُورُشليمَ إلى أريحا، فوقَعَ بأيدي اللّصوصِ، فعَرّوهُ وضَرَبوهُ، ثُمّ تَرَكوهُ بَينَ حيّ ومَيْتٍ. 31 واَتّفَقَ أنّ كاهِنًا نزَلَ في تلِكَ الطّريقِ، فلمّا رآهُ مالَ عَنهُ ومَشى في طريقِهِ. 32 وكذلِكَ أحَدُ اللاّويّينَ، جاءَ المكانَ فرَآهُ فمالَ عَنهُ ومَشى في طريقِهِ. 33 ولكِنّ سامِريّا مُسافِرًا مَرّ بِهِ، فلمّا رَآهُ أشْفَقَ علَيهِ. 34 فدَنا مِنهُ وسكَبَ زَيتًا وخَمرًا على جِراحِهِ وضَمّدَها، ثُمّ حَمَلهُ على دابّتِهِ وجاءَ بِهِ إلى فُندُقٍ واَعتَنى بأمرِهِ.
35 وفي الغَدِ أخرَجَ السامِريّ دينارَينِ، ودَفعَهُما إلى صاحِبِ الفُندُقِ وقالَ لَهُ: اَعتَنِ بأمرِهِ، ومَهما أنفَقْتَ زيادَةً على ذلِكَ أُوفيكَ عِندَ عودَتي.
36 فأيّ واحدٍ مِنْ هَؤلاءِ الثلاثةِ كانَ في رأيِكَ قريبَ الذي وقَعَ بأيدي اللّصوصِ؟» 37 فأجابَهُ مُعَلّمُ الشّريعةِ: «الذي عامَلَهُ بالرَحمَةِ». فقالَ لَهُ يَسوعُ: «اَذهَبْ أنتَ واَعمَلْ مِثلَهُ».
يسوع عند مرتا ومريم
38 وبَينَما هُم سائِرونَ، دخَلَ يَسوعُ قَريةً، فرَحّبَت بِهِ اَمرأةٌ اَسمُها مَرتا في بَيتِها. 39 وكانَ لها أُختٌ اَسمُها مَريَمُ، جَلسَت عِندَ قَدمَي الرّبّ يَسوعَ تَستَمِعُ إلى كلامِهِ. 40 وكانَت مَرتا مُنَهمِكَةً في كثيرٍ من أمورِ الضّيافَةِ، جاءَت وقالَت لِيَسوعَ: «يا رَبّ، أما تُبالي أن تَتْرُكَني أُختي أخدُمُ وحدي؟ قُلْ لها أن تُساعِدَني!»
41 فأجابَها الرّبّ: «مَرتا، مَرتا، أنتِ تقلَقينَ وتَهتمّينَ بأُمورٍ كثيرةٍ، 42 معَ أنّ الحاجَةَ إلى شيءٍ واحدٍ. فمَريَمُ اَختارَتِ النّصيبَ الأفضَلَ، ولن يَنزعَهُ أحَدٌ مِنها».