Yahuud ko luthi dhuŋuna dhina dhike
1 Gi dhuŋun ibidha, kwiji gwai, ŋa gwati gwuthi dhuŋuna dha dhabiŋi no, ŋa gwan ei gwina gwathakimiye; ada ŋa gwimakimiye kwijo gwiter, ŋa gwathakimiye gwidom gwuŋa; ŋinena raŋa gwina gwathakimiye dhuŋun dhai ibidha, athaŋabi apai dhuŋuna ibidha. 2 Abi alŋa liliŋidhi momaŋ darnu ẖukm gwa Kalo gwiro dhuŋun dhina dhiro titiganu degen lina lathapai dhuŋuna ibidha. 3 Ŋa gwathireye je galo gi dhuŋun ibidha, kwiji gwai gwina gwathakimiye lijo lina lathapai dhuŋuna ibidha, athaŋabapai dhuŋuna ibidha gwidom gwai gwuŋa, ŋa gwatharnu ŋa gwubirini gi ẖukm gwa Kalo a? 4 I ŋa gwathimuna ŋelenya ganu ŋa ŋimiri ŋa Kalo a mutha dhugore gwuŋun a mutha dhugore gwuŋun gwortal; ŋa gwati gwiliŋidhi darnu ŋimiri ŋa Kalo ŋathaŋa odhadha gi urle dhugore galo dhuŋa na? 5 Abi gi dhuŋun dha dhugor dhuŋa dhina dhibur a dhina dhati dhimurla galo gi ŋidi ŋina ŋike no, ŋa gwathauwa gwidom gwuŋa dika dhugore gi lamun la kadhugore a aŋini gwa ẖukm gwina gwidhunu galo gwa Kalo, 6 gina gaji gakimiye lijo peth gweta gweta gi dhuŋun dha ŋiro ŋuŋun. 7 Abi lina lathimutha dugore gi ŋiro ŋina ŋiŋir lathibupe majdh a neye a midhe gwina gwati gwerna no, ŋwuldhedha midhuŋw gwina gwathije gwortal. 8 Abi lina liro la liji lina lathikaijiye gi je, a lina lati lathuthejo dhuŋuna dhina dhiro titiganu nyuni no, athilbuthejo dhuŋuna dhina dhati dhiŋir nyuni, ŋiŋirini gwaje degen a kadhugore. 9 A dhuŋun dhina dhibur a ŋwuredeny gi dugor ganu da liji peth lina lathapai ŋida ŋina ŋike, Yahuud kwereny a Yuunaaniyiin ko; 10 abi majdh, a neye, a audhaijiye galo, gi liji peth lina lathapai ŋida ŋina ŋiŋir, Yahuud kwereny, a Yuunaaniyiin ko. 11 Ŋinena athi Kalo uminyunu kwijo gweta gi kwiji gwiter no. 12 Ŋinena peth lina limapai ŋida ŋina ŋike lati luthi naamuus no, a lina lati luthi naamuus no laji lerna; a peth lina limapai ŋida ŋina ŋike lina lo gi naamuus ganu laji lakimini naamuus gwai ko; 13 (ŋinena gwati gi liji lina lathideŋinaijo naamuus darnu lidhunu galo gi je ganu ja Kalo no, abi lina lathapai dhuŋuna dha naamuus, ŋediŋa liro lina liŋirinu. 14 Ŋinena Liumam lina lati luthi naamuus no, maji malapai dhuŋun dhai dhegen dhina dhuthilo gi dhuŋun dhina dho gi naamuus, ŋediŋa lina lati luthi naamuus no liro naamuus gi lidom legen. 15 Lina lathaŋiye ŋiro ŋa naamuus ŋina ŋulinu gi dugor ganu degen, a dhuŋun dha dugor degen dhiro shaahid ko, a afkaar gwegen gwina gwijina ganu duŋwulakimiye, duŋwulabrico;) 16 gi lamun lina lal Kalo akimiye dhuŋuna dhina dhigilibicinu dha liji gwiro ŋinena Dhuŋun dhiny dhina Dhiŋir Yasuuⓐ al Masiiẖ gwai.
17 Aŋudhi, ŋa gwina gwimuthi jiriny jan Yahuudi, athaŋa ara gi naamuus, athaŋa are ŋamilai Kalo gai. 18 Ŋaliŋa dhuŋuna dhina dhibupuŋw, athaŋa uthini ŋida ganu ŋina ŋiŋiranu, gwina gwaliminu gi naamuus; 19 ŋuminyi darnu ŋa gwuthi ŋoma dodha lijo lina lirima gi je, a ŋaro fure degen lina lo kirim. 20 Ŋa gwina gwathalimiye lijo lina liro jirila, a keleŋa gina gitigitiny, a ŋuthi s̱uura gwadhi liŋa dhuŋuna dhina dhiro titiganu gi naamuus. 21 Minoŋ ŋa gwina gwathalimiye lijo liter, ŋa gwati gwathalimiye gwidom gwuŋa na? a ŋa gwina gwathabiŋaijo lijo darnu lati lapai ŋwuramai no, ŋabiro gwina gwimapai ŋwuramai a? 22 Ŋa gwina gwathabiŋi darnu athaŋa dhireyo laio liter no, ŋabiro gwina gwathidhireye laio a? Ŋa gwina gwathidoinya ŋwoboŋ, ŋabiro gwina gwathapai ŋwuramai gi dunu gwa ŋwoboŋ a? 23 Ŋa gwina gwathare ŋamilai naamuus gwai, athaŋabi kiye dhuŋuna dha naamuus, ŋa gwati gwathineje Kaloŋa na? 24 Ŋinena jiriny ja Kalo jimaluini gi Liumam ganu gi dhuŋun dhalo, gwiro ŋinena ulinuŋwna. 25 Abi uredhini gwuthi je ganu, ada ŋa gwimamuthedha naamuus; abi ada ŋa gwimaro gweta gwina gwathikiye naamuus, uredhini gwuŋa gwimaro gweta gwina gwati gwuredhinu no. 26 A minoŋ ada kwiji gwina gwati gwuredhinu no gwimamuthedha dhuŋuna dhina dhiŋir dha naamuus, abi ŋa gwati gwadhura dhuŋuna dhuŋun dhina dhati dhuredhinuŋw dhai no uredhini na? 27 Gwina gwati gwuredhinu no dhuŋun dhai dhina dhuthuŋw, ada gwimameaje naamuus, gwathaŋa akimiye, ŋa gwina gwuredhinu gi dhuŋun dhina dhulinu athaŋabi kiye naamuus a? 28 Abi gwina gwiro Yahuudi gi dhuralaŋ ŋeda gwati gwiro Yahuudi no; a gwati ko gi uredhini gwina gwijo gi dhuralaŋ gi aŋinu diro uredhini gwina gwiro titiganu no. 29 Abi Yahuudi gwina gwigilibo, ŋeda gwiro Yahuudi titiganu; a uredhini gwa dhugor dhigirim dhai gwati gi dhuŋun dhina dhulinu no; ŋeda gwiro Yahuudi gwina gwuredhinu gwina gwati gwathi liji aicinu gwiŋir no, abi gwathi Kalo aici gwiŋir.
دينونة الله
1 لذلِكَ لا عُذْرَ لكَ أيّا كُنتَ، يا مَنْ يَدينُ الآخَرينَ ويَعمَلُ أعمالَهُم، لأنّكَ حينَ تَدينُهُم تَدينُ نَفسَكَ 2 ونَحنُ نَعلَمُ أنّ اللهَ يَدينُ بِالعدلِ مَنْ يَعمَلُ مِثلَ هذِهِ الأعمالِ. 3 وأنتَ، يا مَنْ يَدينُ الذينَ يَعمَلونَها ويَفعلُ مِثلَهُم، أتَظُنّ أنّكَ تَنجو مِنْ دَينونَةِ اللهِ؟ 4 أم إنّكَ تَستَهينُ بِعَظيمِ رأفتِهِ وصَبرِهِ واَحتمالِهِ، غَيرَ عارِفٍ أنّ اللهَ يُريدُ بِرأْفَتِهِ أنْ يَقودَكَ إلى التّوبَةِ؟ 5 ولكنّكَ بِقساوَةِ قَلبِكَ وعِنادِكَ تَجمعُ لِنَفسِكَ غَضَبًا لِـيومِ الغَضَبِ، حينَ تَنكَشِفُ دَينونَةُ اللهِ العادِلَةُ، 6 فيُجازي كُلّ واحدٍ بأعمالِهِ، 7 إمّا بِالحياةِ الأبدِيّةِ لِمَنْ يُواظِبونَ على العَمَلِ الصّالِـحِ ويَسْعَوْنَ إلى المَجدِ والكَرامَةِ والبَقاءِ، 8 وإمّا بالغَضَبِ والسّخْطِ على المُتَمَرّدينَ الذينَ يَرفُضونَ الحقّ ويَنقادونَ لِلباطِلِ. 9 والوَيلُ والعَذابُ لِكُلّ إنسانٍ يعمَلُ الشّرّ مِنَ اليَهودِ أوّلاً ثُمّ اليونانيّينَ، 10 والمَجْدُ والكَرامةُ والسّلامُ لِكُلّ مَنْ يَعمَلُ الخَيرَ مِنَ اليَهودِ أوّلاً ثُمّ اليونانيّينَ، 11 لأنّ اللهَ لا يُحابـي أحدًا. 12 فالذينَ خَطِئوا وهُمْ بِغيرِ شريعةِ موسى، فَبِغيرِ شريعةِ موسى يَهلِكونَ. والذينَ خَطِئوا ولَهُم شريعةُ موسى، فبِشريعةِ موسى يُدانُونَ. 13 وما الذينَ يَسمَعونَ كلامَ الشّريعةِ هُمُ الأبرارُ عِندَ اللهِ، بَلِ الذينَ يَعمَلونَ بأحكامِ الشّريعةِ هُم الذينَ يَتَبرّرونَ. 14 فغَير اليَهودِ مِنَ الأُمَمِ، الذينَ بلا شريعةٍ، إذا عَمِلوا بالفِطرةِ ما تأمُرُ بِه الشريعةُ، كانوا شريعةً لأنفُسِهِم، معَ أنّهُم بِلا شَريعةٍ. 15 فيُـثبِتونَ أنّ ما تأمُرُ بِه الشريعةُ مكتوبٌ في قُلوبِهِم وتَشهَدُ لهُم ضمائِرُهُم وأفكارُهُم، فهيَ مرّةً تَــتّهِمُهُم ومرّةً تُدافِـعُ عَنهُم. 16 وسيَظهَرُ هذا كُلّهُ، كما أُبشّرُكُم بِه، يومَ يَدينُ اللهُ بِالمَسيحِ يَسوعَ خفايا القُلوبِ.
اليهود والشريعة
17 وأنت، يا من تُسمّي نفسَك يهوديّا، وتتّكلُ على الشريعةِ، وتفتخرُ باللهِ 18 وتعرِفُ مشيئتَهُ، وتُمَيّزُ ما هوَ الأفضَلُ بِما تَعَلّمتَهُ مِنَ الشريعةِ، 19 وتَعتَقِدُ أنّكَ قائِدٌ لِلعُميانِ ونُورٌ لِمَنْ هُمْ في الظلامِ 20 ومُؤدّبٌ لِلأغبِـياءِ ومُعَلّمٌ لِلبُسطاءِ، لأنّ لكَ في الشريعةِ كمالَ المعرِفَةِ والحقيقَةِ. 21 أنتَ، يا مَنْ يُعَلّمُ غَيرَهُ، أما تُعَلّمُ نَفسَكَ؟ تُنادي: لا تَسرِقْ، وتَسرِقُ أنتَ؟ 22 تَقولُ: لا تَزْنِ، وتَــزني؟ تَستَنكِرُ الأصنامَ وتنهَبُ هياكِلَها؟ 23 تَفتَخِرُ بالشريعةِ وتُهينُ اللهَ بِعُصيانِ شريعَتِهِ؟ 24 فالكِتابُ يَقولُ: «بِسببِكُم يَستَهينُ النّاسُ باَسمِ اللهِ بَينَ الأُممِ».
25 إنْ عَمِلتَ بالشريعةِ كانَ لِخِتانِكَ فائدةٌ، ولكِنْ إذا خالَفْتَ الشريعةَ صِرتَ في عِدادِ غَيرِ المَخْتونينَ. 26 وإذا كانَ غَيرُ المَختونينَ يُراعُونَ أحكامَ الشريعةِ، أفَما يَعتَبرُهُمُ اللهُ في عِدادِ المَختونينَ؟ 27 ومَنْ عَمِلَ بالشريعةِ، وهوَ غَيرُ مَختونِ الجسَدِ، أفَلا يَحكُمُ علَيكَ أنتَ اليَهوديّ الذي يُخالِفُ الشريعةَ ولَه كِتابُها والخِتانُ؟ 28 فما اليَهوديّ هوَ اليَهوديّ في الظّاهِرِ، ولا الخِتانُ هوَ ما ظهَرَ في الجسَدِ، 29 وإنّما اليَهوديّ هوَ اليَهوديّ في الباطِنِ، والخِتانُ هوَ خِتانُ القَلبِ بالرّوحِ لا بِحُروفِ الشريعةِ. هذا هوَ الإنسانُ الذي يَنالُ المَديحَ مِنَ اللهِ لا مِنَ البشَرِ.