1 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Liji coŋ lo mina lina lati laŋila aiuŋw no, di malaŋa gidhileo ga Kalo duŋwila ŋoma ŋai no.
Ŋwurujini ter gi je ganu jegen
2 Dina ma ŋwamun ro nyiril a Yasuuⓐ odha Buṯrusuŋw a Yaⓐguub a Yuuẖanna, alalo kamarigen ina yolalaŋ cucun; ŋwurujini ter gi je ganu jegen. 3 A ciraŋ juŋun are gumgum, alpidhe bibrul, alro ŋinena talj; a liji lati luthi ŋoma lina lo kidhila dilpidhiye gwiro minoŋ no. 4 A Muusaŋa Iliiya gwai aŋini degen; alabiŋi Yasuuⓐ ŋalai. 5 A Buṯrus abiŋaijo Yasuuⓐuŋw, ŋwaici, Muⓐallim gwai, gwiŋir ŋinena jilo mina; abricije anageta jutu thiril; ŋaludhijo geta, aludhijo Muusuŋw geta, aludhijo Iliiyaŋw geta. 6 Ŋinena athuŋw liŋidhi dhuŋuna dha dhabiŋi no; ŋinena ithilo ŋidheny gwuleny. 7 An giburu ilalaŋ, ŋwulgiriba; a gwulo ila gi giburu, ŋwarnu, Ŋari ŋiny ŋiro ibiŋa ŋina ŋuminyiny; deŋinaijul. 8 Aldatiŋani galo babraŋ, athil baŋadhi kwijo gweda no, albaŋa Yasuuⓐuŋw cucun gwina gwijilai. 9 A dina ulilo amarigena nono, ŋwulabiŋaijo ŋwari lati labiŋaijo kwijo gweda dhuŋuna dhina dhaŋadhilo no, di ma Ŋari ŋa liji dire dai. 10 Almutha dhuŋuna ibidha gi dugor ganu degen, athilothaijiye galo, alarnu, Aŋbi gwan dire dai? 11 Alothaije galo, alaicinu, Kworaŋ athibi jathib arnu aram Iliiya gwila kwereny? 12 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Titiganu Iliiya gwila kwereny, gwageta ŋida peth momaŋ; a akwai dhulinu dhan Ŋari ŋa liji, aram ŋabuje ŋwuredenya ŋwoinyadho, a ŋadunyini. 13 Abi nyi gwa gwacaijinu, Iliiya gwimila di, a liji upijo dhuŋuna peth dhina dhara dhalapai, dhiro ŋinena ulinuŋwna.
Ŋwugeta ŋare momaŋ ŋina ŋuthi ŋurinya
14 A dina muŋwila gi calmiz juŋun, ŋwaŋa lijo loinyadho dilurejo galo, al jathib alothaijiye galo dhuŋun dhai. 15 A kaija ibige a liji peth dina malaŋa, alali galo dir, alorta dugun, algadhini. 16 Ŋwubothaije jathib galo, ŋwulaici, Nyaŋa lothaijo lijo galo aŋ gwai? 17 A kwiji gweta gwa liji ibile abiŋaijo, ŋwaici, Muⓐallim gwai, nyi gwimapa ŋare ŋiny duguŋa, ŋina ŋuthi ŋurinya ŋina ŋati ŋathabrico dabiŋi no; 18 mathi ŋuriny mutha, athuŋw ideye; athuŋw teye jiboiny gi jiŋai ganu, ŋwinyini gi jiŋai, ŋwubilikadhe. Nyi gwabiŋaijo calmiz juŋa nyari lateye ŋurinya; athilbuthi ŋoma no. 19 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Liji lai lina lati lathuminyi no, alaje ŋwamun uman manaŋ? Nyaŋa lara nyi gwajabiŋaijo ŋwamun uman manaŋ? Udhijinyilo ŋare. 20 Aludhijo; a dina muŋw aŋa, an ŋuriny ideye ŋare ganu babraŋ; ŋwide kwiyaŋ, ŋwudhadhire galo, ŋwuteya jiboiny. 21 A Yasuuⓐ othaije babuŋw galo gwa ŋari, ŋwaici, Ŋiro minoŋ caun? Ŋwarnu, Ŋiro minoŋ ro dilaŋ ruŋw ŋitiny. 22 Ŋwamun ŋwoinyadho ŋwudhiŋa kiga a ŋau ganu, ŋwari ŋwuŋw rinya; abi ada ŋa gwimuthi ŋoma gwijigathaje uwa, inudhije, jigathaje uwa. 23 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Ada ŋa gwimuthi ŋoma duminyi, ŋidi peth ŋuthi je ganu dupini ŋeda gwai gwina gwuminyu. 24 A kaija ibige a babo gwa ŋari are ŋwal ŋwai, ŋwarnu, Nyi gwuminyu, Kweleny gwai; gathajiny uwa diny uminyani. 25 Dina ma Yasuuⓐ aŋa lijo loinyadho alortadha liduŋw, ŋwulo ŋurinya, ŋwaici, Ŋuriny ŋai ŋina ŋiro girila, nyi gwa gwaicaŋanu, tui dugun, athaŋabi auradhi dugun manaŋ no. 26 A ŋuriny ure gwula gwuleny, ŋwutu dugun; a ŋari ro ŋinena muŋwunai; a minoŋ liji loinyadho larnu, Ŋimai. 27 Abi Yasuuⓐ mutha dhoi dhai, ŋwudireye; a ŋeda dire. 28 A dina muŋwuni kiru, a calmiz juŋun othaije galo nyim, alaici, Kworaŋ athanabi uthi ŋoma ŋanateye no? 29 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Nyuriny nyina nyiro minoŋ nyati nyuthi ŋoma nyuteyini dhuŋun dhai dheda no, abi dhuŋun dhai dha dhabiŋaijo Kaloŋa a dhijalo jamu.
Gwabiŋu dhuŋuna dha ai gwuŋun ŋwamun ganu ram
30 Algathani kaloŋa ibige, almadhina Jaliiluŋw; athibi Yasuuⓐ ari gwa kwiji gweda liŋa darnu la lidhilai no. 31 Ŋinena gwa gwalimiye calmiz juŋun, ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Ŋari ŋa liji ŋaji ŋanugejiye, a ŋa liji mutha, ŋalrinya; a maji malrinya, ŋaji ŋadire gi lamun la thirilŋa. 32 Athilbi liŋidhi dhuŋuna ibidhe no, albi dhenya dothaije galo.
Ŋwulalimiye dilrujini litilitiny
33 Ŋwaji ŋwubani Kafranaaẖuum; a dina juŋw gi dunu, ŋwulothaije galo, ŋwulaici, Nyaŋa labiŋaijiye aŋa dina idhilo gi dhai? 34 Albi jalo jigwoiny; ŋinena abiŋaijilo gi dhai, alarnu ei gwaji gwanuni degen. 35 Ŋwujalo, ŋwurnie calmiz jina jiro die‐a‐ram alila dugun, ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Ada kwiji gweta gwimari gwaro gwabuthani, ŋeda gwaji gwaro gwitinyunu, ŋwuro gadham ga liji peth. 36 Ŋwapai ŋare ŋina ŋitiny, ŋwudhuneje keligeny ganu degen; a dina muŋw apai doi dai duŋun, ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, 37 Gwina gwuminyu ŋare ŋeta ŋina ŋiro minoŋ jiriny jai jiny, gwiny uminyi; a gwina gwiny uminyi, gwati gwiny uminyi no, abi ŋeda gwina gwukejiny.
Ŋwulalimiye dhuŋuna dhadhi mutha dugore
38 A Yuuẖanna abiŋaijo, ŋwaici, Muⓐallim gwai, anaŋa laŋadhi kwijo gweta gwiteyo nyurinya jiriny jai juŋa, abi gwati gwigwudhi analai no; anabi ekaje, ŋinena athiji gwujo no. 39 Abi Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Athanya ekajo no; abi gwati gweta gwina gwathapai ŋiro ŋina ŋipiŋipa jiriny jai jiny, gwina gwuthi ŋoma gwabiŋu dhuŋuna dhina dhike diginy no. 40 Gwina gwati gwikilai no, gwathiliŋiriye. 41 Ada kwiji gweta gwimajidhedha finjaan gwa ŋau ŋa dhiye jiriny jai jiny, ŋinena nyaŋa liro liji la al Masiiẖ, titiganu nyi gwa gwacaijinu, gwati gwadhudhiye mukaafa gwuŋun no.
Ŋwulalimiye dathil ekajo lijo dela gi dhai dha Kalo no
42 A kwiji gwina gwadhiŋa ŋare ŋina ŋitiny ŋina ŋuminyiny dapai ŋida ŋina ŋike, gwiŋiranu di dhuiny gukinu kulo dugun, ŋwideye baẖr ganu. 43 Ada dhoi dhuŋa dhimathaŋa dhiŋa dapai ŋida ŋina ŋike, urudhi galo; gwiŋiranu daŋa midhe gwiro ludhibaŋ, i daŋuthi doi ram daŋuni Jahannam, kiga ina yati yathai no, 44 kalo gina gati gathin lodo legen ai no, athi iga ai no. 45 A ada lora luŋa limathaŋa dhiŋa dapai ŋida ŋina ŋike, urudhi galo; gwiŋiranu daŋa midhe gwiro lubidhaŋ, i daŋuthi ŋwora ram daŋuni Jahannam, kiga ina yati yathai no, 46 kalo gina gati gathin lodo legen ai no, athi iga ai no. 47 A ada ke guŋa gimathaŋa odhadha dapai ŋida ŋina ŋike, wuludhi galo; gwiŋiranu daŋuni kidhila ga Kalo gwiro kabluiny, i daŋuthi je ram ŋabule kiga ya Jahannam, 48 kalo gina gati gathin lodo legen ai no, athi iga ai no. 49 Liji peth laji lidhejini iga yai, a ŋidi peth ŋina ŋathi dhugini ŋathinal gwugireje mudha. 50 Mudha gwiŋir; abi ada mudha gwima mule, abi gwanyurciye akwai? Uthiul mudha kaŋinu yalo, athanya uthi audhaijiyuŋw galo gweta gweta dagalo ganu.
1 وقالَ لهُم: «الحقّ أقولُ لكُم: في الحاضِرينَ هُنا مَنْ لا يَذوقونَ الموتَ، حتى يُشاهِدوا مَجِيءَ مَلكوتِ اللهِ في مَجدٍ عَظيمٍ».
التجلي ومجيء إيليا
(متى 17‏:1‏-13، لوقا 9‏:28‏-36)
2 وبَعدَ سِتّةِ أيّامٍ أخذَ يَسوعُ بُطرُسَ ويَعقوبَ ويوحنّا، واَنفَرَدَ بِهِم على جَبَلٍ مُرْتَفِعٍ، وتجلّى بمشهَدٍ مِنهُم. 3 فَصارَتْ ثيابُهُ تلمَعُ بِبَياضٍ ناصِعٍ لا يَقدِرُ على مثلِهِ أيّ قَصّارٍ في الأرضِ. 4 وظهَرَ لهُم إيليّا وموسى، وكانا يُكلّمانِ يَسوعَ. 5 فقالَ بُطرُسُ ليَسوعَ: «يا مُعَلّمُ، ما أجملَ أنْ نكونَ هُنا. فَلنَنصُبْ ثلاثَ مظالّ: واحدةً لكَ، وواحدةً لموسى، وواحدةً لإيليّا». 6 وكانَ لا يَعرفُ ما يقولُ مِنْ شِدّةِ الخَوفِ الذي اَستولى علَيهِ هوَ ورفاقه.
7 وجاءَت سَحابةٌ ظَلّلتْهُم، وقالَ صَوتٌ مِنَ السّحابَةِ: «هذا هوَ اَبني الحبيبُ فلَهُ اَسمَعوا!» 8 وتلَفّتُوا فَجأةً حولَهُم، فما رأَوا مَعَهُم إلاّ يَسوعَ وحدَهُ.
9 وبَينَما هُمْ نازِلونَ مِنَ الجبَلِ، أوصاهُم يَسوعُ أنْ لا يُخبِروا أحدًا بِما رأَوا، إلاّ متى قامَ اَبنُ الإنسانِ مِنْ بَينِ الأمواتِ. 10 فحَفِظوا وصيّتهُ، ولكنّهُم أخَذوا يتساءَلونَ: «ما مَعنى: قامَ مِنْ بَينِ الأمواتِ؟» 11 ثُمّ سألوهُ: «لماذا يَقولُ مُعَلّمو الشّريعةِ: يَجبُ أنْ يَجيءَ إيليّا أوّلاً؟» 12 فأجابَهُم: «نَعَم، يَجيءُ إيليّا أوّلاً ويُصلِحُ كُلّ شيءٍ. فكيفَ يَقولُ الكِتابُ إنّ اَبنَ الإنسانِ سَيتألّمُ كثيرًا ويَنبُذُهُ النّاسُ؟ 13 لكنّي أقولُ لكُم: إيليّا جاءَ، وفَعَلوا بِه على هَواهُم، كما جاءَ عَنهُ في الكُتبِ».
يسوع يشفي صبيّا فيه روح نجس
(متى 17‏:14‏-21، لوقا 9‏:37‏-43)
14 ولمّا رَجَعوا إلى التلاميذِ، رأَوا جَمْعًا كبيرًا حولَهُم وبَعضَ مُعَلّمي الشّريعةِ يُجادِلونَهُم. 15 فلمّا شاهَدَهُ الجَمعُ تَحَيّروا كُلّهُم وأسرَعوا إليهِ يُحَيّونَهُ. 16 فسألَهُم: «في أيّ شيءٍ تُجادِلونَهُم؟» 17 فأجابَهُ رَجُلٌ مِنَ الجَمعِ: «يا مُعَلّمُ، جِئْتُ إلَيكَ باَبْني، لأنّ فيهِ رُوحًا نَجِسًا يَجعَلُهُ أبكَمَ، 18 وأينما أمسَكَ بِه يَصرَعُهُ، فيُزبِدُ الصّبيّ ويَصرِفُ بأَسنانِهِ ويَتَشَنّجُ. وطَلبتُ مِنْ تلاميذِكَ أنْ يَطرُدوهُ، فما قَدِروا».
19 فأجابَهُم: «أيّها الجيلُ غَيرُ المُؤمِن، إلى متى أبقَى مَعكُم، وإلى متى أحتَمِلُكُم؟ قَدّموا الصّبيّ إليّ!» 20 فقدّموهُ إلَيهِ. فلمّا رآهُ الرّوحُ النّجِسُ، صرَعَ الصّبيّ فوقَعَ على الأرضِ يَتلَوّى ويُزبِدُ. 21 فسألَ يَسوعُ والدَ الصّبيّ: «متى بدأَ يُصيبُهُ هذا؟» قالَ: «مِنْ أيّامِ طُفولَتِهِ. 22 وكثيرًا ما رماهُ الرّوحُ النّجسُ في النّارِ أو في الماءِ ليَقْتُلَهُ. فإذا كُنتَ قادِرًا على شيءٍ فأشفِقْ علَينا وساعِدْنا». 23 فقالَ لَه يَسوعُ: «إذا كُنتَ قادرًا أنْ تُؤمِنَ، فكُلّ شيءٍ مُمكِنٌ لِلمُؤمِنِ». 24 فصاحَ الوالِدُ في الحالِ: «عِندي إيمانٌ! ساعِدْني حتى يَزيدَ». 25 ورأى يَسوعُ أنّ النّاسَ يتَجَمّعونَ، فاَنتَهرَ الرّوحَ النّجِسَ وقالَ لَه: «أيّها الرّوحُ الأصَمّ الأخرَسُ! أنا آمُرُكَ، أُخرُجْ مِنَ الصّبيّ ولا ترجِعْ إلَيهِ!» 26 فصَرَخَ وصرَعَهُ صَرعةً قَوِيّةً وخرَجَ مِنهُ. فصارَ الصّبيّ كالمَيتِ، حتى قالَ كثيرٌ مِنَ النّاسِ إنّهُ ماتَ. 27 فأخَذَهُ يَسوعُ بِيدِهِ وأنهضَهُ فقامَ.
28 ولمّا دخَلَ البَيتَ، سألَهُ تلاميذُهُ على اَنفرادٍ: «لماذا عَجِزْنا نَحنُ أنْ نَطرُدَ الرّوحَ النّجِسَ؟» 29 فأجابَهُم: «هذا الجِنسُ لا يُطرَدُ إلاّ بالصَلاةِ».
يسوع ينبئ مرة ثانية بموته وقيامته
(متى 17‏:22‏-23، لوقا 9‏:43‏-45)
30 وخَرجوا مِنْ هُناكَ ومَرّوا بالجَليلِ. وكانَ يَسوعُ لا يُريدُ أنْ يَعلَمَ بِه أحَدٌ، 31 لأنّهُ كانَ يُعَلّمُ تلاميذَهُ، فيقولُ لهُم: «سيُسَلّمُ اَبنُ الإنسانِ إلى أيدي النّاسِ، فيَقتُلونَهُ وبَعدَ قَتْلِهِ بثلاثةِ أيّامٍ يَقومُ». 32 فما فَهِموا هذا الكلامَ، وتَهيّبُوا أنْ يَسألوهُ عَنهُ.
من هو الأعظم؟
(متى 18‏:1‏-5، لوقا 9‏:46‏-48)
33 ثُمّ وصَلوا إلى كفرَناحومَ. فلمّا دَخَلوا البَيتَ سألَهُم: «في أيّ شيءٍ كُنتُم تَتَجادَلونَ في الطّريقِ؟» 34 فَسَكَتوا، لأنّهُم كانوا في الطّريقِ يَتجادَلونَ في مَنْ هوَ الأعظَمُ بَينَهُم.
35 فجلَسَ ودَعا التلاميذَ الاثنَي عشَرَ وقالَ لهُم: «مَنْ أرادَ أنْ يكونَ أوّلَ النّاسِ، فليَكُن آخِرَهُم جميعًا وخادِمًا لَهُم». 36 وأخَذَ طِفلاً، فأقامَهُ وسْطَهُم وضَمّهُ إلى صَدرِهِ وقالَ لَهُم: 37 «مَنْ قَبِلَ واحدًا مِنْ هؤُلاءِ الأطفالِ باَسمي يكونُ قَبِلَني، ومَنْ قَبِلَني لا يكونُ قَبِلَني أنا، بَلِ الذي أرسَلَني».
من لا يكون علينا فهو معنا
(لوقا 9‏:49‏-50)
38 فقالَ لَه يوحنّا: «يا مُعَلّمُ، رأينا رَجُلاً يَطرُدُ الشّياطينَ باَسمِكَ فَمنَعناهُ، لأنّهُ لا يَنتمي إلينا». 39 فقالَ يَسوعُ: «لا تَمنعوهُ! فما مِنْ أحدٍ يَصنَعُ مُعجزَةً باَسمي يتكَلّمُ عليّ بَعدَها بِالسّوءِ. 40 مَنْ لا يكونُ علَينا فهوَ معنا. 41 ومَنْ سقاكُم كأسَ ماءٍ باَسمي لأنّكُم للمَسيحِ، فأجرُهُ، الحقّ أقولُ لكُم، لن يَضيعَ».
تحذير لمسببي الخطايا
(متى 18‏:6‏-9، لوقا 17‏:1‏-2)
42 وقالَ يَسوعُ: «مَنْ أوقَعَ أحدَ هَؤُلاء الصّغارِ المُؤمِنينَ بي في الخَطيئَةِ، فخَيرٌ لَه أنْ يُعلّقَ في عُنُقِهِ حجَرُ طَحْنٍ كبير ويُرمى في البحرِ. 43 فإذا أوقَعَتكَ يَدُكَ في الخَطيئَة فاَقْطَعْها، لأنّهُ خَيرٌ لكَ أنْ تدخُلَ الحياةَ ولكَ يدٌ واحدَةٌ مِنْ أنْ تكونَ لكَ يَدانِ وتَذهَبَ إلى جَهَنّمَ، إلى نارٍ لا تَنْطَفِئُ، 44 [حَيثُ الدّودُ لا يموتُ والنّارُ لا تَنْطَفِئُ]. 45 وإذا أوقَعَتكَ رِجْلُكَ في الخَطيئةِ فاَقطَعْها، لأنّهُ خَيرٌ لكَ أنْ تَدخُلَ الحياةَ ولكَ رِجْلٌ واحدةٌ مِنْ أنْ تكونَ لكَ رِجلانِ وتُرمى في جَهَنّمَ، 46 [حيثُ الدّودُ لا يَموتُ والنّارُ لا تَنطفِئُ]. 47 وإذا أوقَعَتكَ عَينُكَ في الخَطيئَةِ فاَقلَعْها، لأنّهُ خيرٌ لكَ أنْ تدخُلَ مَلكوتَ اللهِ ولكَ عَينٌ واحِدةٌ مِنْ أنْ تكونَ لكَ عَينانِ وتُرمى في جَهَنّمَ. 48 حَيثُ الدّودُ لا يَموتُ والنّارُ لا تَنطفِئُ.
49 فكُلّ واحدٍ يُملّحُ بِنارٍ. 50 المِلحُ صالِحٌ ولكِن إذا فَقدَ مُلوحَتَهُ، فبِماذا تُملّحونَهُ؟ فليكُنْ فيكُم مِلحٌ. وسالِموا بَعضكُم بَعضًا».