Othaije galo gwa dhiteje kwaio galo
1 A Yasuuⓐ gathani kaloŋa ibige, ŋwela ŋwen ŋwa Yahuudiiya, ŋwumure Urdun; a liji ela dugun loinyadho manaŋ; ŋwulalimiye manaŋ, gwiro ŋinena athuŋwul alimiye gigina. 2 A Farriisiyiin ila dugun, alothaije galo, alaici, Gwaudhi gi dhuŋun dha naamuus di kwiji teje kwaio galo gwuŋun a? Alari gwalugeje. 3 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Muusa gwabiŋaijajaŋa? 4 Alarnu, Muusa gwathabrico lijo alule waraga gwa dhiteje laio galo legen. 5 Albi Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Gi dhuŋun dha dugor dalo dina dibur ŋajibi ulijo dhuŋuna ibidha. 6 Abi ro kwerkwereny dina geta Kalo gidhileo, ŋwugeta lijo, gweta gwina gwiro kwoma a gweta gwina gwiro kwa. 7 Gi dhuŋun ibidha aram kwoma gwatigwagathani babuŋw gwuŋun a nana gwuŋun, alje kwa gwai gwuŋun; 8 a liji ram ibile alro ŋinena aŋinu yetipo; athathil rui ganu ram no, albiro gwetipo. 9 Lina ligiriminilo Kalo, athil kwiji urudhi ganu no. 10 A gi dunu, a calmiz juŋun othaije galo manaŋ dhuŋun dhai ibidha. 11 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Mathi kwiji teje kwaio galo gwuŋun, ŋwago kwaio gwiter, gwuwuluŋw. 12 A ada kwa gweta gwimagathani kwoma gwuŋun, ŋwela kwoma gwiter, kwa ibigwe gwuwulinu.
Yasuuⓐ gwibarikiyo keleŋa gina gitigitiny
13 A liji odha keleŋa gina gitigitiny, algela dugun, alari guŋwulmini; a calmiz juŋun ekajo lijo lina ludhilo. 14 Abi mal Yasuuⓐ aŋa, ŋwulkijodhugore gwuleny, ŋwulaici, Abricul keleŋa gina gitigitiny alila diginy, athanyal ekajo no; gidhila ga Kalo ga liji lina liro minoŋ. 15 Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Kwiji gwina gwati gwathuminyi gidhileo ga Kalo gwiro ŋinena ŋari ŋina ŋitiny no, gwati gathuŋwuluthi gatur no. 16 Ŋwulapai doi dai duŋun, ŋwulmini, ŋwulbarkiye.
Kamal geta gina guthi ŋida ŋoinyadho gibupo dimidhe gwortal
17 A dina idhuŋw gi dhai, a kwiji gweta orta dugun, ŋwujalo ŋwurko ŋwai, ŋwothaije galo, ŋwaici, Muⓐallim gwai gwina gwiŋir, nyi gwapaŋa nyibi midhe gwortal? 18 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Kworaŋ ŋa barnu nyi gwiŋir? Kwiji gwati gwetipo gwina gwiŋir no, abi Kalo getipo giro gina giŋir. 19 Ŋa gwiliŋidhi dhuŋuna dha naamuus dhina dharnu, Athaŋa wuli kwaio gwa kwiji gwiter no, athaŋa rinyio dhimar no, athaŋa apai ŋwuramai no, athaŋa abiŋu dhuŋuna dhina dhiro gwidhuŋun no, athaŋa inyudhi lijo no, neyo babuŋw gwuŋa a nana gwuŋa. 20 Ŋwabiŋaijo, ŋwaici, Muⓐallim gwai, nyi gwimapai dhuŋuna ibidha peth ro ŋinena riny gwitiny. 21 A Yasuuⓐ aŋa, ŋwuminyi, ŋwaici, Ŋidi ŋeta ŋoma ŋina ŋati ŋapaŋalo no. Idhi, ŋelaŋ ŋida peth ŋina ŋuthaŋalo, ŋadhedha lijo gwarush lina lati luthi ŋida no, ŋabila, ŋapa lure lina limaliganu, nyi gwuje, abi ŋa gwaji gwuthi ŋida ŋoinyadho ŋina ŋiŋir di Sama. 22 Dina muŋwdiŋini dhuŋuna ibidhe, ŋwujalo murulaŋ, ŋwela, gwike dhugore; gwuthi ŋida ŋoinyadho.
Ŋwulalimiye dhuŋuna dha dhekaje gwa liji lina luthi ŋida ŋoinyadho
23 A Yasuuⓐ datiŋa galo, ŋwabiŋaijo calmiz juŋun, ŋwulaici, Dhuŋun dha dhuni kidhila ga Kalo dhathenaijo lijo ganu lina luthi ŋida ŋoinyadho. 24 A calmiz juŋun ali galo dir gi dhuŋun dhuŋun. Albi Yasuuⓐ abiŋaijo manaŋ, ŋwulaici, Keleŋa gai, dhuŋun dha dhuni kidhila ga Kalo dhathenaijo lijo ganu lina lathari lanuni ŋidi ŋai ŋegen. 25 Gwijanu galo edeny di kamila uni gi lubiro la ibra, gi kwiji gwina gwuthi ŋida ŋoinyadho duni kidhila ga Kalo. 26 Alali galo dir gwuleny, alabiŋaijiye, alarnu, Eibi gwuthi ŋoma gwagilaŋini? 27 Al Yasuuⓐ datiŋa galo, ŋwulaicinu, Liji lati luthi ŋoma lapai dhuŋuna ibidhe no; abi Kalo guthi ŋoma; Kalo guthi ŋoma gapai dhuŋuna peth. 28 A Buṯrus abiŋaijo, ŋwaici, Abi anaŋa ligathanu ŋida ŋuri peth ŋalgwuja. 29 A Yasuuⓐ arnu, Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Kwiji gwate gwina gwiminyiguthijuni duna, i limegen lina liro loma i lina liro nyera, i babo, i nana, i kwa gwuŋun, i keleŋa, i diruiny, ŋwugathani ŋida ibiŋe peth jiriny jai jiny a gi Dhuŋun dhina Dhiŋir, 30 gwina gwati gwapai kidhila ibiga dunu, a limegen lina liro loma a lina liro nyera, a nanaŋa, a keleŋa, a diruiny ŋwamun ganu dure‐thudhina, a gwa liji urlani ganu; abi gwaji gwamidhe gwortal kidhila gina gaji gila. 31 Abi loinyadho lina libubithanu laji laro litilitinyani; a lina litilitinyanu laji labubithani.
Gwabiŋu dhuŋuna dha ai gwuŋun ŋwamun ganu thiril
32 Alje gi dhai dhina dhathela Urushaliim; al Yasuuⓐ madhina; alali galo dir; a dina gwujilo, aldhenya. Ŋwodha calmiz jina jiro die‐a‐ram manaŋ, ŋwulabiŋaijo dhuŋun dhai dhina dhaji dhaje dugun. 33 Ŋwulaici, Anaŋa la liludhi Urushaliim; a Ŋari ŋa liji ŋaji ŋanugejie gi leleny la gusus a jathib; a ŋaji ŋalakimiye dai, a ŋaldhedha Liumam. 34 A ŋaji ŋandhagirini, a ŋal gwoginya nono, a ŋalpi laical lai, a ŋalrinya; abi ŋaje ŋwamun thiril a ŋadire manaŋ.
Othaije galo gwa Yaⓐguubŋa Yuuẖanna gwai
35 A Yaⓐguub a Yuuẖanna lina liro keleŋa ga Zabadi alila dugun, alaici, Muⓐallim gwai, anaŋa lara ŋa gwijupijo dhuŋuna peth dhina dharana dhai. 36 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Nyaŋa lara nyi gwajupijaŋa? 37 Alabiŋaijo, alaici, Abricije anaji ŋaljaijigalo ŋwumera, a gweta jalo gi limera la dhiŋir, a gweta jalo gi limera la dhour gi majdh gwuŋa. 38 Albi Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Nyaŋa lati liliŋidhi dhuŋuna ibidha dhina dhothaijinyil dhai galo no. Nyaŋa luthi ŋoma leye gi finjaan gwina gwaji gwinyiniye a? a nyal apai maⓐmuudiiya gwina gwinyapia? 39 Alabiŋaijo, alaici, Anaŋa luthi ŋoma. Al Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Titiganu nyaŋa laji leye gi finjaan gwina gwaji gwinyiniye; nyapai maⓐmuudiiya gwina gwinyapai. 40 Abi dijalo gi dhiŋir a gi dhour diginy, dhuŋun ibidhe dhati dhiro dhuŋun dhiny dha dhajupijo no; abi degen lina ligitijilo.
Buthani gwina gwiro titiganu
41 A ma calmiz jina jiro die diŋini dhuŋuna ibidhe, alkadugore di Yaⓐguubŋa Yuuẖanna gwai. 42 Albi Yasuuⓐ urnie, ŋwulaici, Nyaŋa liliŋidhi darnu liji lina liro leleny la Liumam lathapai ŋelenya degen; a liji lina libubithanu luthunu ŋoma degen. 43 Abi dhuŋun dhalo dhati dhiro minoŋ no; abi gwina gwara gwabuthani, aram gwaro gadham galo. 44 A gwina gwara gwaro kweleny, aram gwaro gine galo. 45 Ŋari ŋa liji ko ŋidhi, ŋati ŋiludhi dari ŋa liji upijo ŋiro no, abi duŋwupijo lijo ŋiro, ŋwai, ŋweijo lijo loinyadho.
Gitini momaŋ gwa Baartiimaawus gwina gwirima gi je
46 Alobani Ariiẖa; a dina muŋw gathani Ariiẖuŋw calmiz jai juŋun a liji loinyadho, a Baartiimaawus, gwina gwiro ŋari ŋa Tiimaawus, gwiro ŋwudhibaŋ, gwijalo dhai kuni, ŋwothaije lijo galo ŋidi ŋai ŋa dheny a ŋidi ŋiter. 47 Muŋw diŋini darnu Yasuuⓐ gwa Naas̱ira gwiro gwina gwidhi, ŋwure gwula, ŋwarnu, Yasuuⓐ, gwina gwiro Ŋari ŋa Daawud, inudhiny. 48 A liji loinyadho lo, alari gwaje jigwoiny; ŋwuburniani galo, ŋwarnu, Ŋari ŋai ŋa Daawud, inudhiny. 49 A Yasuuⓐ dhuna, ŋwarnu, Urniyul. Alurnie kwijo gwina gwiro ŋwudhibaŋ, alaici, Iŋirii dhugore, ŋa dire; gwa gwurniaŋa. 50 Ŋwugatho kiraŋa galo guŋun, ŋwudire, ŋwela di Yasuuⓐ. 51 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Ŋa gwara nyi gwaŋupijaŋa? A kwiji gwina gwiro ŋwudhibaŋ arnu, Kweleny gwai, nyi gwara gwure je ganu. 52 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Idhi; imaan gwuŋa gwimaŋa iŋiriye nono. Ŋwundaŋadhadha ganu, ŋwugwuje Yasuuⓐuŋw gi dhai.
الزواج والطلاق
(متى 19‏:1‏-12، لوقا 16‏:18)
1 وقامَ يَسوعُ مِنْ هُناكَ وجاءَ إلى بلادِ اليهوديّةِ مِنْ عَبرِ الأُردُنِ، فأقبلَت إلَيهِ الجُموعُ وأخَذَ يُعَلّمُهُم كعادَتِهِ.
2 فدَنا بَعضُ الفَرّيسيّينَ وسَألوهُ ليُحرِجوهُ: «أيَحِلّ لِلرّجُلِ أنْ يُطَلّقَ اَمرَأتَهُ؟» 3 فأجابَهُم: «بماذا أوصاكُم موسى؟» 4 قالوا: «أجازَ موسى لِلرَجُلِ أنْ يَكتُبَ لاَمرأتِهِ كِتابَ طَلاقٍ فتُطلّقُ».
5 فقالَ لهُم يَسوعُ: «لِقساوَةِ قُلوبِكُم كَتبَ لكُم موسى هذِهِ الوصيّةَ. 6 فمِنْ بَدءِ الخَليقَةِ جَعلَهُما اللهُ ذكَرًا وأُنثى. 7 ولذلِكَ يَترُكُ الرّجُلُ أباهُ وأُمّهُ ويتّحِدُ باَمرأتِهِ، 8 فيَصيرُ الاثنانِ جسَدًا واحدًا. فلا يكونانِ اَثنَينِ، بل جَسدٌ واحدٌ. 9 وما جَمَعَهُ اللهُ لا يُفَرّقُهُ الإنسانُ».
10 ولمّا دَخَلوا البَيتَ، سألَهُ التلاميذُ عَنْ هذا الأمرِ، 11 فقالَ لهُم: «مَنْ طلّقَ اَمرأتَهُ وتَزوّجَ غَيرَها زنى علَيها، 12 وإنْ طَلّقتِ اَمرأةٌ زوجَها وتَزوّجت غيرَهُ زَنَت».
يسوع يبارك الأطفال
(متى 19‏:13‏-15، لوقا 18‏:15‏-17)
13 وجاءَ إلَيهِ بَعضُ النّاسِ بأطفالٍ ليضَعَ يَدَيهِ علَيهِم، فاَنتَهرَهُمُ التلاميذُ. 14 ورأى يَسوعُ ذلِكَ فغَضِبَ وقالَ لهُم: «دَعُوا الأطفالَ يأْتُونَ إليّ ولا تَمنعوهُم، لأنّ لأمثالِ هَؤُلاءِ مَلكوتَ اللهِ. 15 الحقّ أقولُ لكُم: مَنْ لا يَقبَلُ مَلكوتَ اللهِ كأنّهُ طِفلٌ، لا يَدخُلُهُ». 16 وحضَنَهُم ووضَعَ يدَيهِ علَيهِم وبارَكَهُم.
الرجل الغني
(متى 19‏:16‏-30، لوقا 18‏:18‏-30)
17 وخرَجَ إلى الطّريقِ، فأسرَعَ إلَيهِ رَجُلٌ وسَجَدَ لَه وسألَهُ: «أيّها المُعَلّمُ الصالِحُ، ماذا أعمَلُ لأرِثَ الحياةَ الأبديّةَ؟» 18 فقالَ لَه يَسوعُ: «لماذا تَدعوني صالِحًا؟ لا صالِحَ إلاّ اللهَ وحدَهُ. 19 أنتَ تَعرِفُ الوصايا: لا تَقتُلْ، لا تَزْنِ، لا تَسرِقْ، لا تَشهَدْ بالزّورِ، لا تَظلِمْ، أكرِمْ أباكَ وأُمّكَ».
20 فأجابَهُ الرّجُلُ: «يا مُعَلّمُ، مِنْ أيّامِ صِبايَ عَمِلتُ بِهذِهِ الوصايا كُلّها». 21 فنَظَرَ إلَيهِ يَسوعُ بِمحَبّةٍ وقالَ لَه: «يُعْوزُكَ شيءٌ واحدٌ: اَذهَبْ بِعْ كُلّ ما تَملِكُه ووَزّعْ ثَمنَهُ على الفُقَراءِ، فيكونَ لكَ كَنْزٌ في السّماءِ، وتَعالَ اَتْبَعني». 22 فحَزِنَ الرّجُلُ لِهذا الكلامِ ومَضى كَئيبًا، لأنّهُ كانَ يَملِكُ أموالاً كثيرةً. 23 فنَظَرَ يَسوعُ حولَهُ وقالَ لِتلاميذِهِ: «ما أصعَبَ دُخولَ الأغنياءِ إلى مَلكوتِ اللهِ!» 24 فاَستَغْربَ التلاميذُ كلامَهُ، فقالَ لهُم ثانيةً: «يا أبنائي، ما أصعَبَ الدُخولَ إلى مَلكوتِ اللهِ. 25 فَمُرورُ الجمَلِ في ثَقْبِ الإبرةِ أسهلُ مِنْ دُخولِ الغنيّ إلى مَلكوتِ اللهِ». 26 فزادَ اَستِغرابُهُم وتَساءَلوا: «مَنْ يُمكِنُهُ أنْ يخلُصَ، إذًا؟» 27 فنظَرَ إلَيهِم يَسوعُ وقالَ: «هذا شيءٌ غَيرُ مُمكِنٍ عِندَ النّاسِ لا عِندَ اللهِ، فعِندَ اللهِ كُلّ شيءٍ مُمكِنٌ».
28 فقالَ لَه بُطرُسُ: «ها نَحنُ تَركنا كُلّ شيءٍ وتَبِعْناكَ». 29 فأجابَهُ يَسوعُ: «الحقّ أقولُ لكُم: ما مِنْ أحدٍ ترَكَ بَيتًا أو إخوَةً أو أخواتٍ أو أُمّا أو أبًا أو أولادًا أو حُقولاً مِنْ أجلي ومِنْ أجلِ البِشارَةِ، 30 إلاّ نالَ في هذِهِ الدّنيا، معَ الاضطِهاداتِ، مئةَ ضُعفٍ مِنَ البيوتِ والإخوةِ والأخواتِ والأُمّهاتِ والأولادِ والحُقولِ، ونالَ في الآخِرَةِ الحياةَ الأبديّةَ. 31 وكثيرٌ مِنَ الأوّلينَ يَصيرونَ آخرينَ، ومِنَ الآخِرينَ يَصيرونَ أوّلينَ».
يسوع ينبئ مرة ثالثة بموته وقيامته
(متى 20‏:17‏-19، لوقا 18‏:31‏-34)
32 وكانوا في الطّريقِ صاعِدينَ إلى أُورُشليمَ ويَسوعُ يتَقَدّمُهُم. وكانَ التلاميذُ في حَيرةٍ، والذينَ يَتبَعونَهُ خائِفينَ. فاَنفَرَدَ بالاثني عشَرَ مرّةً أُخرى وأخَذَ يُكلّمُهُم بِما سيَحدُثُ لَه، 33 فقالَ: «ها نَحنُ صاعِدونَ إلى أُورُشليمَ، وسيُسلَمُ اَبنُ الإنسانِ إلى رُؤساءِ الكَهنَةِ ومُعَلّمي الشّريعَةِ، فيَحكُمونَ علَيهِ بالموتِ ويُسلِمونَهُ إلى حُكّامٍ غُرباءَ، 34 فيَستَهزِئونَ بِه، ويَبصِقونَ علَيهِ ويَجلِدونَهُ ويَقتُلونَهُ، وبَعدَ ثلاثةِ أيّامٍ يَقومُ».
طلب يعقوب ويوحنا
(متى 20‏:20‏-28)
35 ودَنا إليهِ يَعقوبُ ويوحنّا، اَبنا زَبْدي، وقالا لَه: «يا مُعَلّمُ، نُريدُ أنْ تُلَبّيَ طَلَبَنا». 36 فقالَ لهُما: «ماذا تُريدانِ أنْ أعمَلَ لكُما؟» 37 فأجابا: «أعطِنا أنْ نَجلِسَ، واحدٌ عَنْ يَمينِكَ وواحدٌ عَنْ شِمالِكَ في مَجدِكَ». 38 فقالَ لهُما يَسوعُ: «أنتُما لا تَعرِفانِ ما تَطلُبانِ: أتقدِرانِ أنْ تَشرَبا الكأسَ التي سأشرَبُها، أو تَقبلا مَعمودِيّةَ الآلامِ التي سأقبَلُها؟» 39 فأجابا: «نَقدِرُ». فقالَ لهُما: «نَعَم، الكأسُ التي أشرَبُها تَشرَبانِها، ومَعمودِيّةُ الآلامِ التي أقبَلُها تقبَلانِها. 40 وأمّا الجُلوسُ عَنْ يَميني أو عَنْ شِمالي، فلا يَحقّ لي أنْ أُعطِيَهُ، لأنّهُ للّذينَ هيّأهُ اللهُ لهُم».
41 وسَمِعَ التلاميذُ العَشرَةُ هذا الكلامَ، فغَضِبوا على يَعقوبَ ويوحنّا. 42 فدَعاهُم يَسوعُ وقالَ لهُم: «تَعلَمونَ أنّ رُؤَساءَ الأُمَمِ يَسودونَها، وأنّ عُظَماءَها يتَسَلّطونَ علَيها. 43 فلا يكُنْ هذا فيكُم، بل مَنْ أرادَ أنْ يكونَ عَظيمًا فيكُم، فلْيكُنْ لكُم خادِمًا. 44 ومَنْ أرادَ أنْ يكونَ الأوّلَ فيكُم، فليَكُنْ لجَميعِكُم عَبدًا. 45 لأنّ اَبنَ الإنسانِ جاءَ لا ليَخدِمَهُ النّاسُ، بل ليَخدِمَهُم ويَفديَ بِحياتِهِ كثيرًا مِنهُم».
شفاء برتيماوس الأعمى
(متى 20‏:29‏-34، لوقا 18‏:35‏-43)
46 ووَصَلوا إلى أريحا. وبَينَما هوَ خارِجٌ مِنْ أريحا، ومعَهُ تلاميذُهُ وجُمهورٌ كبيرٌ، كانَ بَرتيماوُسُ، أي اَبنُ تِيماوُسَ، وهوَ شحّاذٌ أعمى، جالِسًا على جانِبِ الطّريقِ. 47 فلمّا سَمِعَ بأنّ الذي يَمُرّ مِنْ هُناكَ هوَ يَسوعُ النّاصِريّ، أخَذَ يَصيحُ: «يا يَسوعُ اَبنَ داودَ، اَرحَمْني!» 48 فاَنتَهَرَهُ كثيرٌ مِنَ النّاسِ ليَسكُتَ، لكِنّهُ صاحَ بِصوتٍ أعلى: «يا اَبنَ داودَ، اَرحَمني!» 49 فوقَفَ يَسوعُ وقالَ: «نادوهُ!» فنادوا الأعمى وقالوا لَه: «تَشَجّعْ وقُمْ! ها هوَ يُناديكَ!» 50 فألقى عَنهُ عَباءتَهُ وقامَ وجاءَ إلى يَسوعَ. 51 فقالَ لَه يَسوعُ: «ماذا تُريدُ أنْ أعمَلَ لكَ؟» قالَ: «يا مُعَلّمُ، أنْ أُبصِرَ!» فقالَ لَه يَسوعُ: 52 «اَذهَبْ! إيمانُكَ شَفاكَ». فأبصَرَ في الحالِ وتَبِعَ يَسوعَ في الطّريقِ.