Eny gwa liji lina liro khamsa alaaf
1 Dina ma dhuŋun ibidhe erna, a Yasuuⓐ mure baẖr alaŋ gwa Jaliil, gwina gwan Ṯabariiya. 2 A liji loinyadho gwuje, ŋinena aŋadhilo ŋiro ŋipiŋipa ŋina ŋapuŋwulo degen lina luma. 3 A Yasuuⓐŋa calmiz jai juŋun alo kamarigen, anijalo. 4 A Ŋidwa ŋa dh’Abrico ŋa Yahuud je githo. 5 Dina ma Yasuuⓐ daŋa galo, ŋwaŋa lijo loinyadho deladha dugun, ŋwabiŋaijo Fiilibbusuŋw, ŋwaici, Alelaŋ ŋida ŋa dheny na al liji ibila eny? 6 Ŋwabiŋaijo minoŋ ŋwari gwuŋwidheje; ŋinena liŋidhi Yasuuⓐ darnu gwaji gwapaŋa. 7 A Fiilibbus aicinu, Ⓐesh ya jinia kworoŋo‐thiril yati yabudhe dileny no, i di liji peth apai itiitiny. 8 A gweta gwa calmiz juŋun, gwan Andaraawus, gwina gwiro megen gwa Simⓐaan Buṯrusŋa, aicinu, 9 Ŋari ŋeta ŋo mina ŋuthi ⓐesh thudhina a ŋwum ram; abi aŋ gwo mina gwa liji ibila peth? 10 A Yasuuⓐ aicinu, Abiŋaijo lijo aljalo. Karo gijo goinyadho kalo ibige, a liji jalo lar khamsa alaaf. 11 A Yasuuⓐ apai ⓐesh; a dina muŋwaici Kaloŋa shukran, ŋwuguginijo calmiz juŋun, a calmiz dhedha lijo lina lijalo; allidhedha ŋwuma ko, aleny ŋina ŋibupilo. 12 Dina malpa, ŋwabiŋaijo calmiz juŋun, ŋwulaici, Wurtajul gwudhibur liduŋw gwina gwidi galo, athuŋw dhigirii galo no. 13 Alliwurateje liduŋw, aloinyaje nyuni die‐a‐ram gwudhibur gwadhi ⓐesh thudhina ina inyinu ŋwubidi galo. 14 A dina ma liji ibile aŋa ŋiro ibiŋe ŋina ŋipiŋipa ŋina ŋapilo Yasuuⓐ, alarnu, Titiganu ibigwa gwiro nebi gwina gwai ila kidhila.
Yasuuⓐ gwidhi cucun, a ŋwelila ŋau alaŋ
15 Dina ma Yasuuⓐ liŋa darnu lilari lila almutha ŋoma ŋai dilruje malik, ŋwalo gi len alaŋ cucun. 16 A ma kalo ro keraga, a calmiz juŋun uladha baẖr. 17 Aluni gi felluuka ganu, alela ŋau alaŋ liludhi Kafranaaẖuum. A kalo rimi ganu, athi nanaŋ Yasuuⓐ iladhi degen no. 18 A ŋau alilo ganu, ŋinena aro karun gipa. 19 A malela miil gwaro ŋinena thiril i kworoŋo, alaŋa Yasuuⓐuŋw dila ŋau alaŋ, ŋwuje githo gi felluuka; aldhenya. 20 Ŋwulbaicinu, Nyi gwiro; athanya dhenyo no. 21 Aluminyi ŋwuni gi felluuka ganu; an felluuka obanadhadha ganu kimumu gina giludhina.
Liji libupo ⓐalaama
22 A lamun lina ligwodhaijo dina ma liji aŋa lina lidhunadhi kimumu giter, a felluuka gwati gwijo gweda mine no, gwiro gwetipo gwina gwudhina calmiz ganu, abi Yasuuⓐ gwati gwimal uni calmiz jai juŋun no, abi calmiz juŋun ela cucun. 23 (Abi lifelluuka liter ila Ṯabariiya, githo kalo gina githina ⓐesh, alaici Kweleny shukran.) 24 A dina ma liji aŋa derna mine, a calmiz juŋun ko, aluni ŋediŋa ko gi lifelluuka ganu, alela Kafranaaẖuum dibupe Yasuuⓐuŋw. 25 A dina malbuje kimumu giter, alaici, Muⓐallim gwai, ŋa gwimila mina caun?
Ⓐesh yadhi midhe
26 Al Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Titiganu, titiganu, nyi gwa gwacaijinu, Nyaŋa libupiny, ŋinena athanya aŋadhi ŋiro ŋipiŋipa no, abi ŋinena ithanya ⓐesh, nya pa. 27 Athanya apo ŋiro ŋidi ŋai ŋa dheny ŋina ŋaji ŋerna no, athanyal bapai ŋidi ŋai ŋa dheny ŋina ŋathije di midhe gwortal, ŋina ŋajil Ŋari ŋa liji dhedha; ŋinena ŋeda gwina ma Kalo gina giro Babo khathimiye. 28 Alaicinu, Anaŋa lapaŋa, di manapai ŋiro ŋa Kalo? 29 Al Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Ŋiro ŋa Kalo ŋiro ibiŋa, danya uminyi gwina gwukejuŋw. 30 Alaicinu, Ŋiro ŋirau ŋina ŋipiŋipa ŋina ŋapaŋalo dinalaŋa, anuminyi? Ŋa gwapaŋa? 31 Ligwurnuri lithi manna gi leba; dhiro ŋinena ulinuŋwna, Lidhedhuŋwulo ⓐesh gi Sama dileny. 32 Al Yasuuⓐ aicinu, Titiganu, titiganu, nyi gwa gwacaijinu, Muusa gwati gwidhedhaje ⓐesh gi Sama no; ŋajibi Babo gwiny dhedha ⓐesh ina iro titiganu gi Sama. 33 Ŋinena ro ⓐesh ya Kalo iro ŋeda gwina gwula Sama, ŋwudhedha lijo la gidhila midhuŋw. 34 Alaicinu, Kweleny gwai, athijidhedha ⓐesh ibiya gigina. 35 Al Yasuuⓐ aicinu, Nyi gwiro ⓐesh yadhi midhe; gwina gwila diginy gwati gwa jamu eny ganu no; a gwina gwinyuminyi gwati gwa odha eny ganu gatur no. 36 Abi nyi gwacaijinu, Nyaŋa liminyaŋa, nyilbidoinya. 37 A peth lina lidhedhinyilo Babo laji lila diginy; a gwina gwila diginy gwati gwinyiteye por gatur no. 38 Ŋinena uliny gi Sama, nyi gwati gwiludhi dapai bupuŋw gwiny no, ŋwubiro gwa ŋeda gwina gwukejiny. 39 A bupe gwa Babo gwina gwukejiny gwiro ibigwa, peth lina lidhedhinyilo gwati gwinyidhudhiye gwetipo no, abi linyil direye gi lamun lina laji lamra. 40 A bupe gwa ŋeda gwina gwukejiny gwiro ibigwa, peth lina laŋadhi Ŋare, aluminyi, luthi midhuŋw gwortal; a linyil direye gi lamun lina laji lamra.
41 A Yahuud romaje diman galo, ŋinena aruŋwunu, Nyi gwiro ⓐesh ina yulo gi Sama. 42 Alarnu, Yasuuⓐ gwati gwiro ibigwa, gwina gwiro ŋari ŋa Yuusuf na? Anaŋa lati liliŋidhi baboŋaije nana gwai luŋun na? Abi kworaŋ ŋwubarnu, Nyi gwulo gi Sama? 43 Al Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Athinyil romadhijo diman galo no. 44 Ada gwati gwima Babo gwina gwukejiny odha no, kwiji gweda gwati gwuthi ŋoma gwila diginy no; a gwaji gwinyidireye gi lamun lina laji lamra. 45 Dhulinu gi jitham ja nebiŋa, Peth laji lalimini di Kalo; a peth lina limadiŋini di Babo, alalimini, alila diginy. 46 Kwiji gwati gweda gwina gwimaŋa Babuŋw no, abi gwina gwidhi di Kalo gwiro gweda gwina gwimaŋa Babuŋw. 47 Titiganu, titiganu, nyi gwa gwacaijinu, Gwina gwinyuminyi gwuthi midhuŋw gwortal. 48 Nyi gwiro ⓐesh yadhi midhe. 49 Baboŋa lalo lithi manna gi leba, alai. 50 A ⓐesh ibiya iro ina yulo gi Sama, a ma kwiji eny gwati gwai no. 51 Nyi gwiro ⓐesh ina imidho ina yulo gi Sama; ada ima kwiji eny, gwamidhe gwortal; ye, a ⓐesh ina yaji inyidhedha yan midhe gwa gidhila iro aŋinu iny.
52 A Yahuud kajiye gi je, alarnu, Kwiji ibigwa gwara gwijidhedha aŋina yuŋun, aleny, akwai? 53 Al Yasuuⓐ aicinu, Titiganu, titiganu, nyi gwa gwacaijinu, Ada nyaŋa lati limeny aŋina ya Ŋari ŋa liji, i nyeye ŋina ŋuŋun no, nyaŋa lati luthi midhuŋw no. 54 Gwina gweny aŋina iny, a ŋwiye ŋina ŋiny, gwuthi midhuŋw gwortal; a gwaji gwinyi direye gi lamun lina laji lamra. 55 Aŋinu iny iro ŋidi ŋa dheny titiganu, a ŋin ŋiny ŋiro ŋidi ŋa dhiye titiganu. 56 Gwina gwithi aŋina iny, a ŋwiye ŋina ŋiny, gwaje diginy, a nyi gwaje dugun. 57 Gwiro ŋinena ukejinyina Babo gwina gwimidho, a nyi gwamidhe Babo gwai; a gwina gwinyeny, a ŋeda gwamidhe nyi gwai. 58 Ⓐesh iro ibiye ina yulo gi Sama; baboŋa lalo lithi manna, alai; abi gwina gweny ⓐesh ibiya gwamidhe gwortal.
Calmiz jina jati juminyu no
59 Gwabiŋu dhuŋuna ibidha gi majmaⓐ, dina alimiyuŋw gi Kafranaaẖuum. 60 A calmiz juŋun joinyadho dina maldiŋini dhuŋuna ibidha, alarnu, Dhuŋun ibidha dhibur; ei gwuthi ŋoma gwadiŋini? 61 Dina ma Yasuuⓐ liŋini darnu calmiz juŋun jiromajo diman galo gi dhuŋun ibidha, ŋwulaicinu, Dhuŋun ibidha dhidakajaje a? 62 Abi nya larakwai ada nyaŋa limaji limaŋa Ŋare ŋa liji dalo kalo gina gijuŋwuna kwereny? 63 Dhigirim dhiro dhina dhathimidhiye; a aŋinu yati yuthi je ganu no. Dhuŋun dhiny dhina dhabiŋaijaje dhiro dhigirim, ŋwuro midhe. 64 Abi lo coŋ dagalo lina lati luminyu no. Ŋinena liŋidhi Yasuuⓐ ro kwereny lina lati luminyu no, a gwina gwaji gwuŋwunugejiye. 65 Ŋwarnu, Nyi gwabiŋaijaje minoŋ, ŋajaici, Kwiji gwati gwuthi ŋoma gwila diginy, ada gwati gwimathi dhedhini ŋoma ŋa Babo gwiny no. 66 A kaija ibige a calmiz juŋun joinyadho aurai, athil ligwudhiyo manaŋ no.
Buṯrus gwitejo Yasuuⓐuŋw galo darnu gwiro al Masiiẖ
67 Al Yasuuⓐ abiŋaijo lina liro die‐a‐ram, ŋwulaici, Nyaŋa lela ko a? 68 A Simⓐaan Buṯrus aicinu, Kweleny gwai, anaŋa lela dei? Ŋa gwuthi dhuŋuna dhadhi midhe gwortal. 69 A anaŋa limuminyi, analiŋa momaŋ darnu ŋa gwiro al Masiiẖ, gwina gwiro Ŋari ŋa Kalo gina gimidho. 70 Al Yasuuⓐ aicinu, Nyi gwati gwuthinaje ganu ŋajago die‐a‐ram na? a gweta dagalo gwimaro gwa Sheṯaan. 71 Gwabiŋadhi di Yahuudha al Iskharyuuṯi, gwina gwiro ŋari ŋa Simⓐaan; gwiro gwina gwaji gwanugejiye; gwiro gweta degen lina liro die‐a‐ram.
يسوع يطعم خمسة آلاف رجل
(متى 14‏:13‏-21، مرقس 6‏:30‏-44، لوقا 9‏:10‏-17)
1 ثُمّ عبَرَ يَسوعُ بَحرَ الجليلِ وهوَ بُحيرةُ طَبَرِيّةَ، 2 فتَبِعَهُ جُمهورٌ كبـيرٌ، لأنّهُم رأَوا آياتِهِ في شِفاءِ المَرضى. 3 فصَعِدَ يَسوعُ إلى الجبَلِ وجلَسَ معَ تلاميذِهِ. 4 وكانَ اَقتَرَبَ عِيدُ الفِصْحِ عِندَ اليَهودِ. 5 فرفَعَ يَسوعُ عينَيهِ فرأى الجُموعَ مُقبِلَةً إلَيهِ، فقالَ لِفيلُبّسَ: «مِنْ أينَ نَشتَري الخُبزَ لنُطعِمَهُم؟» 6 قالَ هذا ليُجَرّبَ فِـيلُبّسَ، لأنّ يَسوعَ كانَ يَعرفُ ما سيَعمَلُ. 7 فأجابَهُ فِـيلبّسُ: «لَو اَشتَرَينا خُبزًا بِمئَتي دينارٍ، لَما كَفى أن يَحصُلَ الواحدُ مِنهُم على كِسرةٍ صَغيرةٍ». 8 وقالَ لَه أحدُ تلاميذِهِ، وهوَ أندَراوسُ أخو سِمعانَ بُطرُسَ: 9 «هُنا صَبِـيّ معَهُ خَمسَةُ أرغِفَةٍ مِنْ شَعيرٍ وسَمكتانِ، ولكنْ ما نَفعُها لِمثلِ هذا الجَمعِ؟» 10 فقالَ يَسوعُ: «أقعِدوا النّاسَ». وكانَ هُناكَ عُشبٌ كثيرٌ فقَعَدوا. وكانَ عدَدُ الرّجالِ نحوَ خَمسَةِ آلافٍ.
11 فأخَذَ يَسوعُ الأرغِفَةَ وشكَرَ، ثُمّ وزّعَ على الحاضِرينَ بِمقدارِ ما أرادوا. وهكذا فعَلَ بالسّمكَتَينِ. 12 فلمّا شَبِعوا، قالَ لِتلاميذِهِ: «اَجمَعوا ما فَضلَ مِنَ الكِسَرِ لِئَلاّ يَضيعَ منها شيءٌ». 13 فجَمَعوها ومَلأُوا اَثنَتَي عشْرَةَ قُفّةً مِنَ الكِسَرِ التي فَضَلَت عَنِ الآكلينَ مِنْ أرغِفَةِ الشّعيرِ الخَمسَةِ.
14 فلمّا رأى النّاسُ هذِهِ الآيةَ التي صنَعَها يَسوعُ قالوا: «بالحقيقَةِ، هذا هوَ النّبِـيّ الآتي إلى العالَمِ!» 15 وعرَفَ يَسوعُ أنّهُم يَستَعِدّونَ لاَختِطافِهِ وجَعْلِه مَلِكًا، فاَبتَعدَ عنهُم ورَجَعَ وحدَهُ إلى الجبَلِ.
يسوع يمشي على الماء
(متى 14‏:22‏-27، مرقس 6‏:45‏-52)
16 ولمّا جاءَ المَساءُ، نزَلَ تلاميذُهُ إلى بَحرِ الجليلِ. 17 فركِبوا قارِبًا وعَبَروا بِه إلى كَفْرَناحومَ. وأظلَمَ الليلُ قَبلَ أنْ يَلحَقَهُم يَسوعُ. 18 وهبّت عاصِفَةٌ شَديدَةٌ، فَهاجَ البحرُ. 19 وبَعدَما قَطَعوا ثلاثَةَ أميالٍ أو أربعةً، رأوا يَسوعَ يَدنو مِنَ القارِبِ ماشيًا على البحرِ فخافوا. 20 فقالَ لهُم: «أنا هوَ لا تَخافوا!» 21 وأرادوا أنْ يُصعِدوهُ إلى القارِبِ، فوصَلَ القارِبُ في الحالِ إلى الأرضِ التي كانوا يَقصِدونَها.
الناس يطلبون يسوع
22 وفي الغَدِ، تذكّرَ الجَمعُ الذي بَقِـيَ على الشّاطِـئِ الآخَرِ أنّ قارِبًا واحدًا كانَ هُناكَ، وأنّ يَسوعَ ما صَعِدَ إلَيهِ معَ تلاميذِهِ، بل ذهَبَ التلاميذُ وحدَهُم. 23 إلاّ أنّ بَعضَ القواربِ جاءَت مِنْ طَبرِيّةَ إلى الشّاطئِ القَريبِ مِنَ المَوضِعِ الذي أكلوا فيه الخُبزَ بَعدَ أنْ شكَرَ الرّبّ. 24 فلمّا رأى الجَمعُ أنّ يَسوعَ ما كانَ هُناكَ ولا تلاميذُهُ ركِبوا القوارِبَ وذَهَبوا إلى كَفْرَناحومَ يَبحَثونَ عَنهُ.
يسوع خبز الحياة
25 فلمّا وجَدُوهُ على الشّاطئِ الآخَرِ قالوا لَه: «متى وصَلْتَ إلى هُنا، يا مُعَلّمُ؟»
26 فأجابَهُم يَسوعُ: «الحقّ الحقّ أقولُ لكُم: أنتُم تَطلُبوني لا لأنّكُم رأيتُمُ الآياتِ، بل لأنّكُم أكلتُمُ الخُبزَ وشَبِعتُم. 27 لا تَعمَلوا لِلقوتِ الفاني، بل اَعمَلوا لِلقوتِ الباقي لِلحياةِ الأبدِيّةِ. هذا القوتُ يَهبُهُ لكُمُ اَبنُ الإنسانِ، لأنّ اللهَ الآبَ خَتَمَهُ بِخَتْمِهِ».
28 قالوا لَه: «كيفَ نَعمَلُ ما يُريدُه اللهُ؟» 29 فأجابَهُم: «أنْ تُؤمِنوا بِمَنْ أرسَلَه: هذا ما يُريدُه اللهُ».
30 فقالوا لَه: «أرِنا آيةً حتى نُؤمِنَ بِكَ! ماذا تَقدِرُ أنتَ أنْ تَعمَلَ؟ 31 آباؤُنا أكَلُوا المَنّ في البرّيّةِ، كما جاءَ في الكِتابِ: «أعطاهُم خُبزًا مِنَ السّماءِ ليأكُلوا». 32 فأجابَهُم يَسوعُ: «الحقّ الحقّ أقولُ لكُم: ما أعطاكُم موسى الخُبزَ مِنَ السّماءِ. أبـي وحدَهُ يُعطيكُمُ الخُبزَ الحَقيقيّ مِنَ السّماءِ. 33 لأنّ خُبزَ اللهِ هوَ الذي يَنزِلُ مِنَ السّماءِ ويُعطي العالَمَ الحياةَ».
34 قالوا لَه: «يا سيّدُ، أعطِنا كُلّ حينٍ مِنْ هذا الخُبزِ». 35 فقالَ لهُم يَسوعُ:
«أنا هوَ خُبزُ الحياةِ.
مَنْ جاءَ إِليّ لا يَجوعُ،
ومَنْ آمنَ بـي لا يعطَشُ أبدًا.
36 لكنّي قُلتُ لكُم: تَرَوني ولا تُؤمِنونَ.
37 مَنْ وهَبَهُ الآبُ لي يَجيءُ إليّ،
ومَنْ جاءَ إِليّ لا أُبعِدُهُ عَنّي.
38 فما نزَلْتُ مِنَ السّماءِ لأعمَلَ ما أُريدُهُ أنا،
بل ما يُريدُهُ الذي أرسَلَني.
39 وما يُريدُهُ الذي أرسَلَني
هوَ أنْ لا أخسَرَ أحَدًا مِمَنْ وهبَهُم لي،
بل أُقيمُهُم كُلّهُم في اليومِ الآخِرِ.
40 وهذا ما يُريدُهُ أبـي:
إنّ كُلّ مَنْ رأى الابنَ وآمنَ بِه نالَ الحياةَ الأبديّةَ،
وأنا أُقيمُهُ في اليومِ الآخِرِ».
41 فتَذَمّرَ اليَهودُ على يَسوعَ لأنّهُ قالَ: «أنا الخُبزُ الذي نزَلَ مِنَ السّماءِ»، 42 وقالوا: «أما هوَ يَسوعُ اَبنُ يوسُفَ؟ نَحنُ نَعرِفُ أباهُ وأُمّهُ، فكيفَ يَقولُ الآنَ إنّهُ نزَلَ مِنَ السّماءِ؟» 43 فأجابَهُم يَسوعُ:
«لا تتَذَمّروا فيما بَينَكُم.
44 ما مِنْ أحدٍ يَجيءُ إليّ
إلاّ إذا اَجتَذَبَهُ الآبُ الذي أرسَلَني،
وأنا أُقيمُهُ في اليومِ الآخِرِ.
45 ويكونونَ كُلّهُم تلاميذَ اللهِ،
كما كتَبَ الأنبـياءُ.
فمن سَمِعَ الآبَ وتَعَلّمَ مِنهُ جاءَ إِليّ،
46 لا أَنّ أحدًا رأى الآبَ
إلاّ مَنْ جاءَ مِنْ عِندِ اللهِ:
هوَ الذي رأى الآبَ.
47 الحقّ الحقّ أقولُ لكُم:
مَنْ آمَنَ بـي، فلَهُ الحياةُ الأبديّةُ.
48 أنا هوَ خُبزُ الحياةِ.
49 آباؤُنا أكَلوا المَنّ في البرّيّةِ وماتُوا،
50 لكِنْ مَنْ يأكُلْ هذا الخُبزَ النّازِلَ مِنَ السّماءِ لا يَموتُ.
51 أنا هوَ الخُبزُ الحيّ الذي نزَلَ مِنَ السّماءِ.
مَنْ أكَلَ هذا الخُبزَ يَحيا إلى الأبَدِ.
والخُبزُ الذي أُعطيهِ هوَ جَسدي،
أبذُلُهُ مِنْ أجلِ حياةِ العالَمِ».
52 ووقَعَ جِدالٌ بَينَ اليَهودِ وتَساءَلوا: «كيفَ يَقدِرُ هذا الرّجُلُ أنْ يُعطِيَنا جسَدَهُ لِنأكُلَه؟» 53 فقالَ لهُم يَسوعُ:
«الحقّ الحقّ أقولُ لكُم:
إنْ كُنتُم لا تأكُلونَ جسَدَ اَبنِ الإنسانِ ولا تَشرَبونَ دَمَهُ،
فلَن تكونَ فيكُمُ الحياةُ.
54 ولكِنْ مَنْ أكَلَ جَسَدي وشَرِبَ دَمي
فلَهُ الحياةُ الأبديّةُ،
وأنا أُقيمُهُ في اليومِ الآخِرِ.
55 جَسَدي هوَ القوتُ الحَقيقيّ،
ودَمي هوَ الشّرابُ الحَقيقيّ.
56 مَنْ أكَلَ جَسَدي وشَرِبَ دَمي
يَثبُتُ هوَ فيّ، وأثبُتُ أنا فيهِ.
57 وكما أنا أحيا بالآبِ الحَيّ الذي أرسَلَني،
فكذلِكَ يَحيا بـي مَنْ يأكُلُ جَسَدي.
58 هذا هوَ الخُبزُ النّازِلُ مِنَ السّماءِ،
لا المَنّ الذي أكَلَهُ آباؤُكُم ثُمّ ماتوا.
مَنْ أكَلَ هذا الخُبزَ يحيا إلى الأبدِ».
59 قالَ يَسوعُ هذا الكلامَ وهوَ في مجمَعِ كَفْرَناحومَ.
كلام الحياة الأبدية
60 فقالَ كثيرٌ مِنْ تلاميذِهِ لمّا سَمِعوهُ:
«هذا كلامٌ صَعبٌ، مَنْ يُطيقُ أنْ يَسمَعَهُ؟» 61 وعرَفَ يَسوعُ أنّ تلاميذَهُ
يَتذَمّرونَ، فقالَ لهُم: «أيَسوءُكُمْ كلامي هذا؟ 62 فكيفَ لَو رأيتُمُ اَبنَ الإنسانِ يَصعَدُ إلى حَيثُ كانَ مِنْ قَبْلُ؟ 63 الرّوحُ هوَ الذي يُحيِـي، وأمّا الجسَدُ فلا نَفْعَ مِنهُ. والكلامُ الذي كَلّمتُكُم بِه هوَ رُوحٌ وحياةٌ. 64 ولكِنْ فيكُم مَنْ لا يُؤمِنونَ». قالَ يَسوعُ هذا لأنّهُ كانَ يَعرِفُ مُنذُ البدءِ مَنِ الذينَ لا يُؤمِنونَ بِه ومَنِ الذي سيُسلِمُهُ. 65 ثُمّ قالَ: «ولِهذا قُلتُ لكُم: لا يَجيءُ أحدٌ إليّ إلاّ بِنِعمَةٍ مِنَ الآبِ».
66 فتخَلّى عَنهُ مِنْ تِلكَ السّاعةِ كثيرٌ مِنْ تلاميذِهِ واَنقَطَعوا عَنْ مُصاحبَتِه. 67 فقالَ يَسوعُ لِلتلاميذِ الاثنَي عَشَرَ: «وأنتُم، أما
تُريدونَ أنْ تَترُكوني مِثْلَهُم؟» 68 فأجابَهُ سِمعانُ بُطرُسُ: «إلى مَنْ نَذهَبُ يا سيّدُ، وكلامُ الحياةِ الأبدِيّةِ عِندَكَ؟ 69 نَحنُ آمَنّا بِكَ وعَرَفنا أنّكَ أنتَ قُدّوسُ اللهِ».
70 فقالَ لهُم يَسوعُ: «أما اَختَرتُكُم، أنتُم الاثنَي عشَرَ؟ لكِنّ واحدًا مِنكُم شَيطانٌ!» 71 وعَنَى بذلِكَ يَهوذا بنَ سِمعانَ أسخريوطَ، وهوَ الذي سَيُسْلِمُهُ، معَ أنّهُ أحدُ الاثنَي عشَرَ.