Liumam lina liro Masiiẖiyiin a naamuus gwa Muusa
1 Abi liji je lina lulo gi Yahuudiiya alalimiye limega allaicinu, Ada nyaŋa lati limurtedhini gwiro ŋinena dhuŋun dhina dhuthi Muusa no, nyaŋa lati luthi ŋoma danya gilaŋini no. 2 A dina ma Buulusŋa Barnaaba gwai je dilabiŋaijiye, alkadhe dhuŋun dhai dhoinyadho alari lukeje Buulusŋaije Barnaaba gwai a liji liter degen gi liji lina lukejinu a shiyuuk gi Urushaliim gi dhuŋun dha dhuŋun ibidha. 3 A liji ibila dina mal kaniisa geta gi dhai, alela gi Fiiniigiiya a Saamira, athil abiŋaijo lijo dhuŋuna dha urle dugore galo dha Liumam. Aliŋiriye lijo dugore peth gwuleny lina liro limega. 4 A dina malobani gi Urushaliim, al kaniisa uminyi a liji lina lukejinu a shiyuuk, allabiŋaijo dhuŋuna peth dhina dhapo Kalo ŋediŋa lai. 5 Abi liji coŋ dire gi liji ganu lina liro Farriisiyiin lina luminyu Kaloŋa, alarnu, Dhuŋun dhiro daruri dilurtedhini, alldhedha amr dildima naamuus gwa Muusa.
Juriya gi Urushaliim
6 A liji lina lukejinu a shiyuuk auradhe liduŋw dilabiŋaijiye gi dhuŋun ibidha. 7 A dina malabiŋaijiye dhuŋuna dhoinyadho, a Buṯrus direlaŋ ŋwulaicinu, Liji lai lina liro limega, nyaŋa liliŋidhi darnu gi ŋwamun ŋwa ro dilaŋ Kalo guthinije ganu dagalo ganu, di Liumam diŋini Dhuŋuna dhina Dhiŋir gi ŋwinyu ŋwiny, aluminyi. 8 A Kalo, gina giliŋidhi dugore, giro shaahid gwegen, ŋwuldhedha Dhigirima dhina Dhiŋir, gwiro ŋinena dhedhijina ko; 9 a gati girujije ganu ram gi dhuŋun dheda no, a gimajuriye dugore dega imaan gwai. 10 Abi ŋinena kworaŋ nyabi idheje Kaloŋa, nyageta loka gi lidom alaŋ la calmiz, lina lati luthi ŋoma di baboŋa lega apai i anaŋa no. 11 Abi anaŋa luminyu darnu niⓐma gwai gwa Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ anaŋa laji lagilaŋini, gwiro ŋinena ŋediŋa ko. 12 A liji peth je jigwoiny, aldeŋinaijo Barnaabaŋaije Buulus gwai dina abiŋaijilo dhuŋuna peth dhina dhima Kalo geta ŋiro ŋai ŋina ŋipiŋipa a ŋina ŋathalije lijo galo dir gi Liumam ganu ŋediŋa lai. 13 A dina mal meaje dhuŋuna dhegen, a Yaⓐguub abiŋi, ŋwarnu, Liji lai lina liro limega, deŋinaijinyilo. 14 A Simⓐaan gwimijabiŋaijo darnu akwai Kalo gidhi gi Liumam kwereny, duŋwapai degen lijo dilneye jiriny juŋun. 15 A dhuŋun dha nebiŋa au gi dhuŋun ibidha; gwiro ŋinena ulinuŋwna, 16 A gidon gi dhuŋun ibidha nyi gwaji gwaura, a nyi gwaice gutu ga Daawud manaŋ gina gido; nyalije laribainyu luŋun manaŋ lina lido, nyilgeta manaŋ. 17 Di liji lina lidhainu bupe Kwelenya, a Liumam peth lina luthi jiriny jiny, Kweleny gwarna, gwina gwigeto ŋida ibiŋa peth. 18 Ŋiro ŋuŋun ŋiliŋinu di Kalo ro dina gitinina gidhila. 19 A minoŋ nyi gwarnu alŋa lati lageta dhuŋuna dhina dhibur gi liji alaŋ, lina limauradha di Kalo gi Liumam ganu no. 20 Albi ulijo jawaab, dathil doinya ŋida ŋina ŋiro ŋirle ŋa ŋwoboŋ, a ŋidhir, a ŋidi ŋina ŋathil liji gwurorinyaje, a ŋin. 21 Ro gidhila Muusa gwuthi lijo lina lathabiŋaijo lijo dhuŋuna dhuŋun gi limediina peth, athi liji abiŋaijo dhuŋuna dhuŋun gi majaamiⓐ ŋwamun ŋwa Sabith peth.
Jawaab ja Liumam lina liro Masiiẖiyiin
22 A liji lina lukejinu a shiyuuk a kaniisa peth uminyi dilmutha lijo ram degen ganu alukeje gi Anṯaakiiya Buulus ŋalai Barnaaba gwai; a liji ram ibila lina limalimutha lan Yahuudha gwina gwuthi jiriny jiter jan Baarsaaba, a Siila, lina liro liji lina luthi ŋelenya gi limegen ganu. 23 Alule doi dai degen minoŋ, Liji lina lukejinu a shiyuuk a limega lukejo salaam gi Liumam lina liro limega lina lathije gi Anṯaakiiya a Suuriiya a Kiiliikiiya. 24 Anaŋa limadiŋini darnu liji coŋ lina limatuiya daguri ganu limajikiye dugore dhuŋun dhai dhegen, a limalageje dhuŋuna ganu dhina dho gi dugor ganu dalo, alarnu aram nyaŋa lurtedhini a nya uthejo naamuus nyuni, lina lati labiŋaijanalo no, 25 anaŋa peth luminyu dana mutha lijo ram analukeja dagalo ŋediŋa lai lina luminyanalo lina lan Barnaaba a Buulus, 26 liji ram ibila lina liwulijo lidom legen je gwan jiriny ja Kweleny gwega gwina gwan Yasuuⓐ al Masiiẖ. 27 A minoŋ anaŋa limukeja Yahuudhaŋaije Siila gwai, a ŋediŋa lajabiŋaijo dhuŋuna ibidha dheta dheta ŋwinyu ŋwai ŋwegen. 28 Anaŋa Dhigirim ŋalai dhina Dhiŋir larnu lati lajigetijo dhuŋuna dhina dhinaŋ dhoinyadhanu gi ŋidi ibiŋa ŋina ŋiro daruri no. 29 Athanyabi doinya ŋida ŋina ŋathil dhugijo kaloŋa ga ŋwoboŋ a ŋin a ŋidi ŋina ŋathil liji gwurorinyaje a ŋidhir. Ada nyaŋa limadima lidom lalo gi ŋidi ibiŋa, nyaŋa lapo dhuŋuna dhina dhiŋir. Jil galo liŋir dugore. 30 A ŋediŋa dina malgitini gi dhai, alela gi Anṯaakiiya, a dina malwureje lijo loinyadho liduŋw, allidhedha jawaab. 31 A dina malabiŋaijo jawaab, aliŋir dugore gi dhuŋun dhadhi gathaje uwa. 32 A Yahuudhaŋa Siila gwai, lina liro nebiŋa ko, alabiŋaijo limega dhuŋun dhai dhoinyadho, allibiriye nono. 33 A dina mal je mine ŋwamun ŋwoinyadho, al limega abrico alela audhaijiye gwai galo gi liji lina lukejinu, 34 Abi Siila uminyi dijalo mine. 35 A Buulusŋa Barnaaba gwai je gi Anṯaakiiya liji ŋalai liter ko, alalimiye lijo allabiŋaijo dhuŋuna dha Kweleny.
Guginudhe ganu gwa Buulusŋa Barnaaba gwai
36 A maji ma ŋwamun coŋ erna a Buulus aici Barnaaba nu, Abricije anaurai anela ŋirin gi limega lina lathije gi limediina peth lina labiŋaijanana lijo dhuŋuna dha Kweleny, anal daŋadha lo liŋir a? 37 A Barnaaba ari lodhani Yuuẖannaŋw, gwina gwuthi jiriny jiter jan Margus. 38 Abi Buulus arnu dhuŋun dhati dhiŋir dilodha ŋeduŋw gwina gwigathanije gi Bamfiiliiya, athil lidhi gi ŋiro no. 39 Alorlaijiye ganu alkadhe, albaiyadhe ganu; a Barnaaba odha Margusuŋw, alela Gubrus felluuka gwai. 40 A Buulus mutha Siilaŋw, algwela, al limega geta gi dhai niⓐma gwai gwa Kalo. 41 Ŋwela gi Suuriiya a Kiiliikiiya, athuŋwbiriye kanaayis nono.
مجمع أورشليم
1 ونزَلَ جماعةٌ مِنَ اليَهودِيّةِ وأخَذوا يُعَلّمونَ الإخوةَ، فيَقولونَ: «لا خَلاصَ لكُم إلاّ إذا اَختَــتَنتُم على شريعةِ موسى». 2 فوَقَعَ بَينَهُم وبَينَ بولُسَ وبَرنابا خِلافٌ وجِدالٌ شديدٌ. فأجمَعوا على أنْ يَصعَدَ بولُسُ وبَرنابا وغيرُهُما مِنَ المُؤمنينَ إلى أُورُشليمَ ليُراجِعوا الرّسُلَ والشّيوخَ في هذِهِ المَسألَةِ. 3 وبَعدَما شَيّعتْهُمُ الكَنيسةُ اَجتازوا فِـينيقيةَ والسّامِرَةَ يُخبِرونَ كيفَ اَهتَدى غَيرُ اليَهودِ، فيَفْرَح الإخوةُ كثيرًا. 4 فلمّا وصَلوا إلى أُورُشليمَ رَحّبتْ بِهِم الكَنيسةُ والرّسُلُ والشّيوخُ، فأخبروهُم بِكُلّ ما أجرَى اللهُ على أيْديهِم. 5 فقامَ بَعضُ المُؤمنينَ الذينَ كانوا مِنْ قَبلُ على مَذهَبِ الفَرّيسيّـينَ وقالوا: «يَجبُ أن يَختَتِنَ غَيرُ اليَهودِ ويَعمَلوا بِشَريعةِ موسى».
6 فاَجتَمَعَ الرّسُلُ والشّيوخُ لِلنَظرِ في هذِهِ المَسأَلةِ. 7 وبَعدَ جِدالٍ طويلٍ قامَ بُطرُسُ وقالَ لهُم: «أيّها الإخوةُ، تَعرِفونَ أنّ اللهَ اَختارَني مِنْ بَينِكُم مِنْ زَمنٍ بعيدٍ لِـيَسمَعَ غيرُ اليَهودِ مِنْ فَمي كلامَ البِشارَةِ ويُؤمنوا. 8 واللهُ الذي يَعرِفُ ما في القُلوبِ، شَهِدَ على رِضاهُ عَنهُم، فــوَهَبَ لهُمُ الرّوحَ القُدُسَ كما وهَبَهُ لنا، 9 فما فَرّقَ بَينَنا وبَينَهُم في شيءٍ. فهوَ طَهّرَ قُلوبَهُم بالإيمانِ. 10 فلماذا تُجرّبونَ اللهَ الآنَ بأنْ تَضَعُوا على رِقابِ التلاميذِ نِـيرًا عَجَزَ آباؤُنا وعَجَزْنا نَحنُ عَنْ حَمْلِهِ؟ 11 خُصوصًا ونَحنُ نُؤمِنُ أنّنا نَخلُصُ بِنعمَةِ الرّبّ يَسوعَ كما هُمْ يَخلُصُونَ».
12 فسكَتَ المُجتمِعونَ كُلّهُم واَستَمَعوا إلى بَرنابا وبولُسَ وهُما يَروِيانِ لهُمُ الآياتِ والعَجائِبَ التي أجراها اللهُ على أيديهِما بَينَ غَيرِ اليَهودِ. 13 وبَعدَما خَتَما كلامَهُما، قالَ يَعقوبُ: «اَستَمِعوا لي، أيّها الإخوةُ: 14 أخبَركُم سِمعانُ كيفَ اَهتَمّ اللهُ في أوّلِ الأمرِ أنْ يتّخِذَ مِنْ بَينِ الأُمَمِ شَعبًا لاَسمِهِ. 15 وهذا يُوافِقُ كلامَ الأنبـياءِ في الكُتُبِ المُقدّسَةِ:
16 «سأرجِـعُ بَعدَ هذا،
فأبني خَيمةَ داوُدَ المُتَهدّمَةَ:
أبني أنقاضَها وأُقيمُها
17 ليَسعى سائرُ النّاسِ إلى الرّبّ وجميعُ الشّعوبِ التي تَحمِلُ اَسمي.
هذا ما يَقولُ الرّبّ الذي صَنَعَ هذا كُلّه،
18 وجعَلَهُ مَعروفًا مِنْ قَديمِ الزّمانِ».
19 ولذلِكَ أرى أنْ لا نُثَقّلَ على الذينَ يَهتدُونَ إلى اللهِ مِنْ غَيرِ اليَهودِ، 20 بل نكتُبَ إلَيهِم أنْ يَمتَنعوا عَنْ ذَبائحِ الأصنامِ النّجِسَةِ والزّنى والحيوانِ المَخنوقِ والدّمِ. 21 فَلِشريعةِ موسى مِنْ قديمِ الزّمانِ مُعَلّمونَ في كُلّ مدينةٍ يَقرأونَها كُلّ سَبتٍ في المَجامعِ».
رسالة إلى المؤمنين من غير اليهود
22 فأجمَعَ الرّسُلُ والشّيوخُ والكنيسةُ كُلّها على اَختِـيارِ رَجُلَينِ مِنهُم يُرسلونَهُما إلى أنطاكيةَ معَ بَرنابا وبولُسَ. فاَختاروا يَهوذا الذي يُقالُ لَه بَرسابا، وسيلا، وكانا مِمّنْ لهُم مكانَةٌ رَفيعَةٌ بَينَ الإخوةِ، 23 وسَلّموا إلَيهِم هذِهِ الرّسالةَ:
«مِنْ إخوتِكُمُ الرّسلِ والشّيوخِ إلى الإخوَةِ المُهتدينَ مِنْ غَيرِ اليَهودِ في أنطاكيةَ وسوريةَ وكيليكيةَ، سلامٌ: 24 سَمِعنا أنّ بَعضَ النّاسِ جاؤُوا إلَيكُم مِنْ غيرِ توكيلٍ مِنّا، فأزعَجوكُم وأقلَقوا أفكارَكُم. 25 فأجمَعْنا على أنْ نَختارَ رَجُلَينِ نُرسِلُهُما إلَيكُم معَ الحَبـيبَينِ بَرنابا وبولُسَ، 26 رجُلَينِ كَرّسا حياتَهُما لِخِدمَةِ رَبّنا يَسوعَ المَسيحِ. 27 فأرسَلْنا يَهوذا وسيلا ليَقولا لكُم مُشافَهَةً ما نكتُبُ بِه إلَيكُم. 28 فالرّوحُ القُدُسُ ونَحنُ رأينا أنْ لا نُحَمّلَكُم مِنَ الأثقالِ إلاّ ما لا بُدّ مِنهُ، وهوَ 29 أنْ تَمتَنِعوا عَنْ ذَبائِـحِ الأصنامِ، وعَنِ الدّمِ والحيوانِ المخنوقِ والزّنى. فإذا صُنتُم أنفُسَكُم مِنها، فحَسَنًا تَفعَلونَ. واللهُ مَعكُم».
30 فاَنْصَرَفوا ونَزَلوا إلى أنطاكيةَ، فدَعوا جَماعةَ المُؤمنينَ وسَلّموا إليهِمِ الرّسالَةَ. 31 فلمّا قرَأوها فَرِحوا كثيرًا بِما جاءَ فيها مِنْ تَشجيعٍ. 32 وألقى يَهوذا وسيلا، وكانا هُما أيضًا نَبـيّينِ، عِظةً طويلةً شَجّعا بِها الإخوةَ وشدّدا عَزائِمَهُم. 33 وبَعدَما أقاما بَعضَ الوقتِ في أنطاكيةَ، صرَفَهُما الإخوةُ بِسلامٍ إلى الذينَ أرسَلوهُما. [ 34 ولكِنّ سيلا رَأى أنْ يَبقى هُناكَ، فرَجَعَ يَهوذا وحدَهُ].
35 وأقامَ بولُسُ وبَرنابا في أنطاكِيَةَ، يُعَلّمانِ ويُبَشّرانِ بِكلامِ الرّبّ ومعَهُما آخرونَ كثيرونَ.
بولس يفارق برنابا
36 وبَعدَ أيّامٍ قَليلةٍ، قالَ بولُسُ لبَرنابا: «تعالَ نَرجِـعُ لِنَتَفقّدَ الإخوةَ في كُلّ مدينةٍ بَشّرْنا فيها بِكلامِ الرّبّ، ونَطّلِعَ على أحوالِهِم». 37 فأرادَ بَرنابا أنْ يُرافِقَهما يوحنّا المُلقّبُ بمَرقُسَ، 38 ولكنّ بولُسَ رَأى أنْ لا يُرافِقَهُما مَنْ فارَقَهُما في بَمفيلِـيّةَ وما شارَكَهُما في العمَلِ. 39 فوقَعَ بَينَهُما نِزاعٌ حتى اَفتَرَقا. فأخَذَ بَرنابا مَرقُسَ وسافَرَ في البحرِ إلى قُبرُصَ. 40 وأمّا بولُسُ، فاَختارَ سيلا وخرَجَ مِنْ أنطاكيةَ، بَعدَما اَستَودَعَه الإخوةُ نِعمةَ الرّبّ. 41 فاَجتازَ سُورِيّةَ وكيليكيةَ يُقوّي إيمانَ الكَنائسِ.