Uzia 'Bädri'ba Yuda ro
(2 Ambâ 26:1-23)
1 Ndroa 'buteritu fonjidrieri ori Yeroboama Ṛiri 'bädri'ba Yisaraele ro rosi oko Uzia ŋgwa Amazia 'bädri'ba Yuda ro ro eto 'dimiri gwo. 2 Nda ka eto vomiri oko ndroa ndaro te 'butealo fonjidrialo, ago nda mirivote ndroa 'butenji foritu Yerusalema ya. Ävuru endre ndaro ro ni Jekolia ni Yerusalema yasi. 3 Ago nda yete tase ŋgye ayani OPI mile, oso se cini täpi ndaro Amazia koyebe ronye. 4 Caoko ana voi lu awi mäturo kote; oko lidri rigi 'du tori olone ago ŋga tägyi tagyiriro ozane votoŋgoro drisi. 5 OPI 'ba 'Bädri'ba Uzia te a'done adravo kyini robe madale tu odra ndaro rosi, ago nda rite iṛe zo ndaro ya. Yotama ŋgwa ndaro a'dote ni voondre'ba ro ŋgase cini zo ndaro ya dri, ago lidri miri'ba ro wari ya. 6 Taoye cini azaka se Uzia koyebe egyi tana te Buku Ambâ ro 'Bädri'bai Yuda ro roya. 7 Uzia drate ago ànya seyi nda te zutui ndaro re 'Bakici Dawidi roya, ago Yotama ŋgwa ndaro gorite 'bädri'ba ro vo ndaro ya.
Zekaria 'Bädri'ba Yisaraele ro
8 Ndroa 'butenätu fonjidriena ori Uzia 'bädri'ba Yuda ro rosi oko, Zekaria ŋgwa Yeroboama ro miri Yisaraele te ni Samaria yasi imba na njidrialo. 9 Nda yete tase undiro ayani OPI mile, oso se zutui ndaro koyebe ronye. Nda naru kote ni takozi Yeroboama ŋgwa Nebata ro, se koloci Yisaraele be takozi oyene 'do ro yasi. 10 Saluma ŋgwa Jabesa ro äyitate nda lomvo, gota nda te Ibeleama ya, ago fu nda te, ago rite 'bädri'ba ro vo ndaro ya.
11 Taoye cini azaka se Zekaria koyebe, egyi tana te Buku Ambâ ro 'Bädri'bai Yisaraele ro roya.
12 Ono ni tao'ba OPI ro se nda ko'babe Jehu ri se ekye: “Ŋgwàagoro miro a'dona ndi 'bädri'bai Yisaraele ro le kovole'ba lisuna ya.” Ago a'dote oso inye.
Saluma 'Bädri'ba Yisaraele ro
13 Saluma ŋgwa Jabesa ro eto 'dimirite ndroa 'butenätu fonjidriesu ori Uzia 'bädri'ba Yuda ro rosi. Nda mirivote Samaria ya imba alo.
14 'Dooko Menahema ŋgwa Gadi ro ikyite ni Tiraza yasi Samaria ya, gota Saluma ŋgwa Jabesa rote lau, ago fu nda te, ago gorite 'bädri'ba ro vo ndaro ya. 15 Taoye cini azaka se Saluma koyebe, ndi tase nda käyibe be egyi tana te Buku Ambâ ro 'Bädri'bai Yisaraele ro roya. 16 Tuse Menahema kabe ikyi ni Tiraza yasi ana si, nda gota Tapua te ago pere 'bakici se ana te riya, ndi lidri na se koribe kigye be, ndi wari se ŋgulu lomvoigyesi ana be, tana ànya piyi kishwe kote ndäri. Ago nda tosi 'ditoko se cini kovoro ro kigye ana te.
Menahema 'Bädri'ba Yisaraele ro
17 Ndroa 'butenätu fonjidriesu ori Uzia 'bädri'ba Yuda ro rosi oko, Menahema ŋgwa Gadi ro eto Yisaraele mirite ni Samaria yasi ago nda mirite ndroa na 'butealo. 18 Nda yete tase undiro ayani OPI mile, tu cini ori ndaro rosi nda naru kote ni takozi Yeroboama ŋgwa Nebata ro ro yasi, se nda koloci Yisaraele be takozi oyene 'do. 19 Tu Menahema ro si Pula 'bädri'ba Asaria ro ikyite kyila be Yisaraele dri; Menahema ozo talentaro mo'di ro kutu alo (1,000) te Pula ri, tana nda ko'ba Menahema robe 'du orine 'bädri'ba mbara ro miri ya. 20 Menahema 'batate parata driutwero urune ni lidri cini ŋgadriamba be Yisaraele ya rigyesi, sekele 'butenji (50) mo'di ro urune ni 'dialo alo rigyesi, ozone 'bädri'ba Asaria ro ri. Ta'dota 'bädri'ba Asaria ro tadrite kovole 'bädri modo ndaro roya ago rikote wari Yisaraele roya.
21 Taoye cini azaka se Menahema koyebe egyi tana te Buku Ambâ ro 'Bädri'bai Yisaraele ro roya. 22 Menahema drate, ago Pekaya ŋgwa ndaro gorite 'bädri'ba ro vo ndaro ya.
Pekaya 'Bädri'ba Yisaraele ro
23 Ndroa 'butenji (50) ori Uzia 'bädri'ba Yuda ro rosi oko, Pekaya ŋgwa Menahema ro eto Yisaraele mirite ni Samaria ya si, ago nda mirivote ndroa na ritu. 24 Nda yete tase undiro ayani OPI mile; nda naru kote ni takozi Yeroboama ŋgwa Nebata ro ro, se koloci Yisaraele be takozi oyene 'do ro yasi. 25 Peka ŋgwa Remalia ro, dri'ba kyila'bai Pekaya ro ro, äyitate Pekaya lomvo ŋgaopa lidri 'butenji (50) Gilada'bai rosi ago fuyi nda te zo miri roya, ago Peka gorite 'bädri'ba ro vo ndaro ya. 26 Taoye cini azaka se Pekaya koyebe egyi tana te Buku Ambâ ro 'Bädri'bai Yisaraele ro roya.
Peka 'Bädri'ba Yisaraele ro
27 Ndroa 'butenji foritu ori (52) Uzia 'bädri'ba Yuda ro rosi oko, Peka ŋgwa Remalia ro eto Yisaraele mirite, ago nda mirivote Samaria ya ndroa na 'buteritu. 28 Nda yete tase undiro ayani OPI mile; nda naru kote ni takozi Yeroboama ŋgwa Nebata ro, se koloci Yisaraele be takozi oyene 'do ro yasi.
29 Tu Peka 'bädri'ba Yisaraele ro rosi Tigelata Pilesera, 'bädri'ba Asaria ro ikyite ago ru 'bakicii Ijona, Abelebetamaka, Janoa, Kedesa, Azora, Gilada ndi Galilaya be te, ndi wari cini Nafatali robe, ago ugu lidri te kamba'ba ro Asaria ya.
30 'Dooko Osea ŋgwa Ela ro äyitate Peka ŋgwa Remalia ro lomvo, gota nda te ago fu nda te, ago gorite 'bädri'ba ro vo ndaro ya, ndroa 'buteritu ori Yotama ŋgwa Uzia ro rosi. 31 Taoye cini azaka se Peka koyebe egyi tana te Buku Ambâ ro 'Bädri'bai Yisaraele ro roya.
Yotama 'Bädri'ba Yuda ro
(2 Ambâ 27:1-9)
32 Ndroa ṛiri ori Peka ŋgwa Remalia ro, 'bädri'ba Yisaraele ro rosi oko, Yotama ŋgwa Uzia 'bädri'ba Yuda ro ro, eto 'dimiri gwo. 33 Nda ka eto 'dimiri oko ndroa ndaro te 'buteritu fonji, ago mirivote ndroa 'butealo fonjidrialo Yerusalema ya. Endre ndaro ni Jerusa ŋguti Zadoka ro. 34 Nda yete tase ŋgye ayani OPI mile, oso se täpi ndaro Uzia koyebe 'do ronye. 35 Caoko ana voi lu awi mäturo kote; lidri rigi 'du tori olone ndi ŋga tägyi tagyiri robe ozane votoŋgoro drisi. Nda be dereŋwa kurusi Yekalu ro ni.
36 Taoye cini azaka se Yotama koyebe egyi tana te Buku Ambâ ro 'Bädri'bai Yuda ro roya. 37 Tu gi kai si OPI eto Rezina 'bädri'ba Siria ro ndi Peka ŋgwa Remalia ro 'bädri'ba Yisaraele robe ozonate kyila oyene Yuda be. 38 Yotama drate ago ase nda te zutui ndaro re 'Bakici Dawidi roya 'dooko Aza ŋgwa ndaro gorite 'bädri'ba ro vo ndaro ya.
عزريا ملك يهوذا
(2أخ 26‏:3‏-4‏،2أخ 21‏-23)
1 في السَّنةِ السَّابِــعةِ والعشرينَ ليَرُبعامَ بنِ يوآشَ مَلِكِ إِسرائيلَ، مَلَكَ عزَرْيا بنُ أمَصْيا على يَهوذا. 2 وكانَ ا‏بنَ سِتَّ عَشْرَةَ سنَةً، ودامَ مُلْكُهُ ا‏ثنَتَينِ وخمسينَ سنَةً بأورُشليمَ. وا‏سمُ أمِّهِ يكُلْيا مِنْ أورُشليمَ. 3 وعَمِلَ ما هوَ قويمٌ في نظَرِ الرّبِّ كأبـيهِ أمَصْيا. 4 إلاَّ أنَّهُ لم يَهدِمْ أماكِنَ عِبادةِ البَعلِ، فظَلَّ الشَّعبُ يذبَحونَ ويُبَخِّرونَ هُناكَ. 5 ورَمى الرّبُّ المَلِكَ بِالبرَصِ فعاشَ مَعزولا‌ إلى يومِ وفاتِهِ وتوَلَّى يوثامُ ا‏بنُهُ شُؤونَ الحُكْمِ في البِلادِ. 6 وما بَقيَ مِنْ أخبارِ عزَرْيا وأعمالِهِ مُدَوَّنٌ في سِفْرِ أخبارِ الأيّامِ لِمُلوكِ يَهوذا. 7 وماتَ‌ عزَرْيا ودُفِنَ معَ آبائِهِ في مدينةِ داوُدَ، وملَكَ يوثامُ ا‏بنُهُ مكانَهُ.
زكريا ملك إسرائيل
8 في السَّنةِ الثَّامِنةِ والثَّلاثينَ لِعزَرْيا مَلِكِ يَهوذا، ملَكَ زكريَّا بنُ يَرُبعامَ بنِ يوآشَ على إِسرائيلَ بِالسَّامِرةِ سِتَّةَ أشهرٍ. 9 وفعَلَ الشَّرَّ في نظَرِ الرّبِّ كآبائِهِ، وما حادَ عَنْ خطايا يَرُبعامَ بنِ نَباطَ الّذي جعَلَ شعبَ إِسرائيلَ يَخطَأُ. 10 فثارَ علَيهِ شَلُّومُ بنُ يابـيشَ وقتَلَهُ في يَبلعامَ، وملَكَ مكانَهُ‌. 11 وما بَقيَ مِنْ أخبارِ زكَريَّا مُدَوَّنٌ في سِفْرِ أخبارِ الأيّامِ لِمُلوكِ إِسرائيلَ. 12 وهكذا تَمَّ ما قالَ الرّبُّ لِـياهو: «سيَجلِسُ مِنْ بَنيكَ إلى الجيلِ الرَّابعِ على عرشِ إِسرائيلَ‌».
شلوم ملك إسرائيل
13 وملَكَ شَلُّومُ بنُ يابـيشَ في السَّنةِ التَّاسِعةِ والثَّلاثينَ لِعزَرْيا مَلِكِ يَهوذا، ودامَ مُلْكُه بِالسَّامِرةِ شهرا. 14 وجاءَ منَحيمُ بنُ جادي مِنْ تِرصَةَ إلى السَّامِرةِ وقتَلَ شَلُّومَ بنَ يابـيشَ وملَكَ مكانَهُ. 15 وما بَقيَ مِنْ أخبارِ شَلُّومَ وثَورتِهِ مُدَوَّنٌ في سِفْرِ أخبارِ الأيّامِ لِمُلوكِ إِسرائيلَ. 16 وعِندَ صُعودِهِ مِنْ تِرصَةَ‌ هاجَمَ مدينةَ تَفوحَ‌ وكُلَّ ما بِها وما حَولَها، لأنَّ سُكَّانَها لم يَفتَحوا لَه أبوابَها، وشَقَّ بُطونَ جميعِ الحَوامِلِ مِنْ نِسائِها‌.
منحيم ملك إسرائيل
17 في السَّنةِ التَّاسِعةِ والثَّلاثينَ لِعزَرْيا مَلِكِ يَهوذا، ملَكَ منَحيمُ بنُ جادي على إِسرائيلَ بِالسَّامِرةِ عَشْرَ سِنينَ. 18 وفعَلَ الشَّرَّ في نظَرِ الرّبِّ، وما حادَ طُولَ أيّامِهِ عَنْ خطايا يَرُبعامَ بنِ نَباطَ الّذي جعَلَ شعبَ إِسرائيلَ يَخطَأُ. 19 وجاءَ تَغلَثُ فلاسَرُ‌ مَلِكُ أشُّورَ لِغَزْوِ أرضِ إِسرائيلَ، فأعطاهُ منَحيمُ مئَةً وخمسينَ قِنْطارا مِنَ الفضَّةِ لِـيُساعِدَهُ على تَثبـيتِ مُلْكِهِ. 20 وفرَضَ منَحيمُ هذا المَبلغَ مِنَ المالِ على جميعِ الأغنياءِ مِنْ شعبِ إِسرائيلَ، فدفَعَ كُلُّ رَجُلٍ مِنهُم خمسينَ قِطعةً مِنَ الفضَّةِ. ورجَعَ مَلِكُ أشُّورَ عَنْ أرضِ إِسرائيلَ 21 وما بَقيَ مِنْ أخبارِ منَحيمَ وأعمالِهِ مُدَوَّنٌ في سِفْرِ أخبارِ الأيّامِ لِمُلوكِ إِسرائيلَ. 22 وماتَ منَحيمُ وملَكَ فَقَحْيا ا‏بنُهُ مكانَهُ.
فقحيا يخلف منحيم
23 في السَّنةِ الخمسينَ لِعزَرْيا مَلِكِ يَهوذا، ملَكَ فَقَحْيا بنُ منَحيمَ على إِسرائيلَ بِالسَّامِرةِ سنَتَينِ. 24 وفعَلَ الشَّرَّ في نظَرِ الرّبِّ، وما حادَ عَنْ خطايا يَرُبعامَ بنِ نَباطَ الّذي جعَلَ شعبَ إِسرائيلَ يَخطَأُ. 25 فثارَ علَيهِ فَقْحُ بنُ رمَلْيا قائِدُ حرَسِهِ وهاجَمَهُ معَ خمسينَ رَجُلا مِنْ بَني جلعادَ، في بُرجِ قصرِ المَلِكِ بِالسَّامِرةِ، فقَتَلَهُ وملَكَ مكانَهُ. 26 وما بَقيَ مِنْ أخبارِ فَقَحْيا، وأعمالِهِ مُدَوَّنٌ في سِفْرِ أخبارِ الأيّامِ لِمُلوكِ إِسرائيلَ.
فقح ملك إسرائيل
27 في السَّنةِ الثَّانيةِ والخمسينَ لِعزَرْيا مَلِكِ يَهوذا، ملَكَ فَقْحُ بنُ رَمَلْيا على إِسرائيلَ بِالسَّامِرةِ عشرينَ سنَةً. 28 وفعَلَ الشَّرَّ في نظَرِ الرّبِّ، وما حادَ عَنْ خطايا يَرُبعامَ بنِ نَباطَ الّذي جعَلَ شعبَ إِسرائيلَ يَخطَأُ.
29 وفي أيّامِ فَقْحَ مَلِكِ إِسرائيلَ جاءَ تَغلَثُ فَلاسَرُ مَلِكُ أشورَ‌ وا‏حتَلَّ مُدُنَ عُيونَ، وآبَلَ بَيتِ مَعكةَ، ويانوحَ، وقادِشَ، وحاصورَ، وجلعادَ‌، والجليلَ، وجميعَ أرضِ نَفتالي، وسَبى سُكَّانَها إلى أشُّورَ. 30 وثارَ هوشَعُ بنُ أيلَةَ على فَقْحَ بنِ رَمَلْيا وقتَلَهُ وملَكَ مكانَهُ في السَّنةِ العشرينَ ليوثامَ بنِ عُزِّيا مَلِكِ يَهوذا. 31 وما بَقيَ مِنْ أخبارِ فَقْحَ وأعمالِهِ مُدَوَّنٌ في سِفْرِ أخبارِ الأيّامِ لِمُلوكِ إِسرائيلَ.
يوثام ملك يهوذا
32 في السَّنةِ الثَّانيةِ لِفَقْحَ بنِ رَمَلْيا مَلِكِ إِسرائيلَ، ملَكَ يوثامُ بنُ عُزِّيا على يَهوذا. 33 وكانَ ا‏بنَ خمسٍ وعشرينَ سنَةً، ودامَ مُلْكُه سِتَّ عَشْرَةَ سنَةً بِأورُشليمَ. وا‏سمُ أمِّهِ يَروشا بِنْتُ صادوقَ. 34 وعَمِلَ القويمَ في نظَرِ الرّبِّ، كأبـيهِ عُزِّيَّا. 35 غَيرَ أنَّهُ لم يَهدِمْ أماكِنَ عِبادةِ البَعلِ، فظَلَّ الشَّعبُ يذبَحونَ ويُبَخِّرونَ هُناكَ. وهوَ الّذي بَنى البابَ الأعلى‌ لِهَيكلِ الرّبِّ. 36 وما بَقيَ مِنْ أخبارِ يوثامَ وأعمالِهِ مُدَوَّنٌ في سِفْرِ أخبارِ الأيّامِ لِمُلوكِ يَهوذا. 37 وفي عَهدِ يوثامَ بَدأَ الرّبُّ يُرسِلُ رَصينَ مَلِكَ آرامَ وفَقْحَ‌ بنَ رَمَلْيا مَلِكَ إِسرائيلَ لِمُحارَبةِ يَهوذا. 38 وماتَ يوثامُ ودُفِنَ معَ آبائِهِ في مدينةِ داوُدَ جَدِّهِ، وملَكَ آحازُ ا‏بنُهُ مكانَهُ‌.