Räṛu Tavouni ro
1 Tavouni ka läzi uzi. Tazevouni ka ta iro ayona.
2 Anya ka edre driku'du'du lutui ro liti biṛi ya yasi
ago liti lewevo yasi.
3 Anya ka läzi uzi dereŋwai 'bakici ro yasi,
ago ecivo 'bakici ya yasi ekye:
4 “Ami lidri, ma rulo'ba ämiri;
ma lidri cini uzi.
5 Ami se orivoya tauniako, nyà'do tauni be.
Ami se orivoya amamaro, nyà'do tausu ŋgye be.
6 Nyeri, tana ma ta kadopara ata;
tase cini mabe atana ono orivoya ŋgye.
7 Tase mabe atana orivoya taŋgye yi;
tana ya maro orivoya osoro taundiro ata lomvo.
8 Ŋgase cini mabe tana atana orivoya ŋgye;
kowe i'do ago ta 'diodoro i'do kigye cu alona.
9 Mano se tausu ŋgye be ri, ata maro orivoya kadoro;
ago 'dise tavouni be ri a'do ṛo ŋgyero.
10 Mìnji ta ŋgaemba ro maro ayani vo mo'di roya;
ago mìnji tauni ayani vo logo lägulägu wäṛiro roya.

11 “Tavouni orivoya kadopara ndrani 'bela liŋgyiekye drisi,
ago ŋgase cini milebe a'done sina änina ko ojone sina.
12 Ma tavouni owo, ma orivoya tausu ŋgye be;
ma orivoya tauni be ago vureope ŋgye be.
13 OPI orone anjioko ya ri osone tase undiro 'do lomvo;
ya maro oso tawi driuŋgyi ndi mäwu be lomvo, ago kpa taoye se undiro ago ata kowe si be lomvo.
14 Ma tavoora ago ma tauni kado be.
Ma tazevo uniuni, ago ma orivoya mbara be.
15 Ma 'bädri'bai opa ni 'dimirine
ago ma 'dimiri'bai opana ni otà kado orane.
16 'Dimiri'bai kayi 'dimiri ŋgaopa maro si,
ndi dri'bai se kabe 'dimiri 'bädri ya be.
17 Mulu ànya se kuluyi mabe ndi;
nda se kabe ma uṛi ya cini si usuna ma ndi.
18 Ma orivoya ŋgaamba be ago taoro be,
ago ŋgadriamba ndi kandrakado äduako be.
19 Ŋgase mabe sina orivoya kadopara
ndrani logo läguläguro wäṛiro drisi,
ago kpa ndrani mo'di wäṛiro drisi.
20 Ma aba liti taŋgyero yasi;
litiŋwai ta'diriro yasi ayani.
21 Ma ugu ŋgaamba ozo ànya se kuluyi mabe ri,
ago ma ugu zo ànyaro o'bana a'done twi ŋgadriamba be.

22 “OPI 'ba mate käti eto losi ndaro rosi,
se käti ni losi cini ndaro ri, se teṛo kyeno ana.
23 A'ba mate kyeno ṛoni etovoya,
ṛo käti, teinye dri eto 'bädri o'baako.
24 Äti ma käti ni gyibebelebe ri,
'dooko utivo gyi ro dri ṛo i'do.
25 Äti ma käti teinye dri 'bereŋwa o'baako,
ṛo teinye lutui ora ako,
26 ṛo teinye dri Lu ri gyini ndi lowo na be
o'baako ca durufu käti aza dri ṛo i'do.
27 Tuse nda kabe vokuru o'ba,
ago tuse nda kabe gyibebelebe o'ba ma ṛo orivoya lau,
28 nda kabe 'dikolo o'ba vokuru ya,
ago kabe utivo gyibebelebe ro upina
29 ago kabe taozo gyi gyi'desi ro ri
ko ogane ndrani se nda kata tana be ana ri
ago tuse nda ko'ba kotapa 'bädri robe ana si owo.
30 Ma'dote gbo ndaro ya
oso ŋgaga giṛiŋwa ronye,
ondoalo ma'ba nda te a'done riyä ro,
ago ondoalo ma'dote yai'dwesi nda mile.
31 Ma'dote riyä si 'bädri be
ago ma'dote riyä si lidri be.

32 “Ka'do inye, yauono ami ŋgwai maro, nyeri ta maro.
Ànya se kabe oso mavo a'donayi ndi riyä be.
33 Nyèri ta ŋgaemba maro ro.
Ago nyà'do tavouni be; mìga ko zo.
34 'Dise se kabe ta maro erina
a'dona ndi yai'dwesi,
'dise kabe vookwa ondoalo dereŋwai maro ya,
ago kabe ori käläsi zo maro ro kala 'do.
35 Tana nda se kabe ma usu, ka adri usu,
ago OPI a'dona ndi yauni be ndäri.
36 Oko nda se kusu ma ko 'do ka andivo iro oyena koziro;
'dise cini yana kabe oso malomvo iyi luyi iro odra ayani.”
تمجيد الحكمة
1 إسمَعِ الحِكمةَ‌ تُنادي،
وجَهارا تَرفَعُ صوتَها.
2 مِنْ على رُؤوسِ القِمَمِ
وفي الدُّروبِ ومَفارِقِ الطُّرُقاتِ،
3 وبجانِبِ الأبوابِ عِندَ مَدخَلِ المدينةِ،
وفي النَّوافذِ ها هيَ تَصيحُ:
4 أنا أُناديكُم أيُّها النَّاسُ
وأقولُ لكُم يا بني آدمَ:
5 على الجُهَّالِ أنْ يتَعَقَّلوا،
وعلى البُلَداءِ أنْ يتَعَلَّموا الفهْمَ.
6 بالكَلامِ الصَّريحِ أنطِقُ فا‏سمَعوا،
وبالا‏ستقامةِ أفتَحُ شفَتَيَّ،
7 لأنَّ فَمي يلهَجُ بالصِّدْقِ،
وشفَتَيَّ تَمقُتانِ الكَذِبَ.
8 كَلامُ فَمي كُلُّه صِدْقٌ،
لا التواءَ فيهِ ولا ا‏عْوِجاجَ.
9 كُلُّهُ مُقْنِـع لدَى الفهيمِ،
وقويمٌ عِندَ مَنْ وجَدَ المعرِفةَ.
10 خُذوا مَشورتي لا الفِضَّةَ،
وا‏خْتاروا المعرِفةَ لا الذَّهَبَ.
11 فالحِكمةُ خَيرٌ مِنَ الَّلآلئِ،
وكُلُّ الجواهِرِ لا تُساوِيها‌.
12 تقولُ: أنا معَ رَجاحةِ العقلِ،
وليَ المعرِفَةُ وحُسْنُ التَّدبـيرِ.
13 مَنْ يَخَفِ الرّبَّ يُبغِضِ الشَّرَّ.
ويُبغضِ الجاهَ والزَّهوَ
وطريقَ الرُّعاعِ وكَلامَ الكَذِبِ.
14 ليَ المشورَةُ وحُسْنُ الرَّأيِ.
أنا الفِطنةُ، والجبَروتُ لي.
15 بـيَ المُلوكُ يَملِكونَ
والحُكَّامُ يحكُمونَ بالعَدلِ.
16 بـيَ الرُّؤساءُ يَرأسونَ
والأمَراءُ‌ يقضونَ في الأرضِ.
17 أُحِبُّ الّذينَ يُحِبُّونَني،
ومَنْ بكَّرَ في طَلَبـي وجَدَني.
18 الغِنى والكرامةُ معي
ودوامُ الثَّروةِ والرَّخاءُ.
19 ثمَري خَيرٌ مِنَ الذَّهَبِ الإبريزِ
وغَلَّتي خَيرٌ مِنَ الفِضَّةِ النَّقِـيَّةِ.
20 أسيرُ في طريقِ الحَقِّ
وأجتازُ مَسالِكَ الإنصافِ،
21 فأُورِّثُ مَنْ يُحِبُّونَني
وأملأُ خَزائِنَهم كُنُوزا.
22 الرّبُّ ا‏قتناني أوَّلَ ما خَلَقَ
مِنْ قديمِ أعمالِهِ في الزَّمانِ.
23 مِنَ الأزلِ صنَعَني، مِنَ البَدءِ،
مِنْ قَبلِ أنْ كانتِ الأرضُ.
24 وُجِدتُ وما كانَ غَمْرٌ،
ولا مياهٌ في قلبِ الينابـيعِ.
25 قَبلَ أنْ تُخْلَقَ الجِبالُ
وقَبلَ التِّلالِ وُجِدْتُ،
26 حينَ لم تكُنْ أرضٌ ولا مياهٌ،
ولا حَفنةٌ مِنْ تُرابِ الكَونِ‌.
27 وكُنتُ حينَ كوَّنَ السَّماواتِ
وحَوَّقَ حولَ وجهِ الغَمْرِ،
28 وثَبَّتَ الغُيومَ في العَلاءِ
وفَجَّرَ ينابـيعَ المياهِ.
29 وكُنتُ حينَ حَوَّطَ البحرَ
فلا تَعبُرُ المياهُ حُدودَهُ،
وحينَ أرسى أساساتِ الأرضِ.
30 وكُنتُ حيالَهُ بأمانٍ،
وفي بَهجةٍ يوما بَعدَ يومٍ،
ضاحِكا أمامَهُ كُلَّ حينٍ،
31 ضاحِكا في أرضِهِ الآهلةِ،
ومُبتَهجا معَ بَني البشَرِ.
32 إسمَعوا لي أيُّها الأبناءُ،
فهَنيئا لِمَنْ يَتبَعُ طُرُقي
33 إسمَعوا المَشورَةَ وكُونوا حُكَماءَ،
ولا تَنبِذُوا ما أقُولُهُ لكُم.
34 هَنيئا لِمَنْ يَستَمِعُ إليَّ
ساهِرا عِندَ بابـي كُلَّ يومٍ.
ناطرا بجانبِ مَدخَلِ داري.
35 مَنْ وجَدَني وجَدَ الحياةَ
ونالَ رِضىً مِنَ الرّبِّ.
36 مَنْ أخطأني أضَرَّ نفْسَهُ،
ومَنْ أبغَضَني أحبَّ الموتَ.