Ta'diri ndi Taŋgye be
1 “Nyalari ta kowe si ro ko, ago miru drì ko lidri kozi be, a'done tazevoedre'ba kowe si ro. 2 Miso ko lidri amba vo ondro nya'do te tazevoedre'ba ro vure ya nyedre ta ko kowe si, o'de si lidri amba vo taŋgye enjine. 3 Ago nyegyele mano ati'ba ro ko ondro ate vurena ope owo.
4 “Ondro ka'do mita ti kode doŋgyi kyila'baazi miro rote ugu abavoya nyologo ànya kovole ndäri. 5 Ondro ka'do mindre doŋgyi kyila'baazi miro rote u'duvoya ŋgaläŋgyi anyaro zele, nye'be anya ko sina, mipa kyila'baazi miro doŋgyi eŋgana si kuru.
6 “Nyalaga taŋgye ko mano ati'ba ro ri ondro anya kikyite vure ya owo. 7 Mina mi lazo ni ŋgakicu kowe si yasi; mifu 'dise taenjiako ago taŋgye'baro ko, tana mänina ko taenji'ba uzine taenjiako'ba. 8 Miru ta miogye ro ko tana miogye ka lidri se kabe voondre o'ba a'done miako, ago kani tase taŋgye ànya se orivoya taŋgye'bai ro ro tozana.
9 “Nyeza 'dise atra ro ko; tana mini a'do atraro tana ṛote, tana nyà'do kpate atra ro Ezipeto ya.
Ndroa Njidrieri ndi U'du Njidrieri be
10 “Ndroa njidrialo ya miri gyini miro osone ago ŋgase kowabe kigyesi kalana kotone; 11 oko ndroa njidrieri si mi'ba gyini miro loline ago nyikyi'di ŋga aza ko kigye. 'Dimäyuro miro konya ŋga taŋga se kowabe kigye 'do ago ŋgase ànya kabe e'bena koronyai vocowa ro onyanayi 'da. Miri kpa ämvu kono ro miro oyene oso inye, ago kpa miri vo ice idoro miro ro oyene inye.
12 “Miye losi miro u'du njidrialo ya, oko u'du njidrieri si miri loline, tana ko'ba tii miro ndi doŋgyii be kololi robe, ago ko'ba iyeäṛii miro ndi 'di atraro be kololi robe kpa. 13 Nyeri tase cini ma OPI matabe miri ono. Nyämätu lui aza ko, mizi ävuru ànyaro ko cu kala miro ya.
Karama Nätu Lämu'duro
(Ofo 34:18-26Otadele 16:1-17)
14 “Miye karama märi perena nätu ndroa alo ya ma oroza. 15 Miye Karama Ambata Loŋgaako ro, oso mata ami be ronye, minya ambata loŋgaako u'duna njidrieri tuse aka'dabe imba Abiba roya si, imba se nyefote sina ni 'bädri Ezipeto ro yasi. 'Diaza kikyi ko makandra drì awi ro.
16 “Mìye karama Jalia ro doŋgo drikäti losi amiro ro, ŋgase nyikyi'dibe ämvu amiro ya ro.
“Mìye Karama dhodho ro se ädu ndroa roya, ondro nyòkotokala ŋga cini se kowabe ämvu amiro ya rote owo. 17 Ndroa cini ya tu karama nätu kwoi rosi, beṛo mànoago cini amiro ri ikyine ma Opi Lu amiro mätune.
18 “Nyòzo ambata se a'bebe loŋga si ko ondro nyàte koronya'ba ro olona tori ro märi owo. Vo ombiombi koronyai se alobe märi tu karama kwoi rosi ro ko e'bene orine madale kyenoŋbo si.
19 “Ndroa cini si nyezi doŋgo drikäti gyini miro ro zo ma OPI Lu miro roya.
“Nyala'di indri ŋgwa kode timele ŋgwa ko leyi endre na rosi.
Tao'ba ndi Ŋgaemba Lu robe
20 “Mazona malaika 'da mi mile, mi lepene liti ya ago mi ugune vose medebe ya. 21 Nyeri ta ndaro ago miro nda. Nyogbo ko nda be, tana ndana e'bena mi ko ta ogbo rota; tana mazo nda ni. 22 Oko ondro ka'do miro nda te ago miye tase cini matabe te, 'dooko mayena kyila 'da kyila'baazii cini miro be. 23 Malaika maro oyina 'da mi mile, ago uguna mi 'da wari Amora'bai, Ete'bai, Pereza'bai, Kanana'bai, Iva'bai ndi Jebusa'bai be roya ago mutufuna ànya 'da. 24 Nyändi ko vuru lui ànyaro mätune, nyinduru kpa ko ànyari, ca kpa ko miri taoyene oso taoye ànyaro ronye. Oko miri lui ànyaro perene kpeye ago ämiri läŋgyiri se edebe ni kuni yasi lui ro iyi togana jinyijinyi. 25 Nyämätu ma OPI Lu amiro ago, 'dooko mäṛuna ami 'da ŋgaonya ndi gyi be si, ago manana adravo 'da pere ni ami lakosi. 26 Ŋgwa toko aza ro ri ladane kode toko aza ri a'done kondo ro 'bädri amiro ya te i'do. Ma'bana ami 'da orine madaro.
27 “Ma'bana kyila'baazii amiro 'da ma turine. Mezina rugburu 'da lidri se nyàbe kyila oye sina lako, ago ma'bana kyila'baazii cini amiro 'da kundu usine ago umune ni ämiri. 28 Ago mazona käṛiŋboro 'da kyila'baazii amiro lako, ago onjana Iva'bai, Kanana'bai ndi Ete'bai be 'da ni ami milesi. 29 Manjana ànya ko tesi ndroa alo ya, ukyi 'bädri a'do'da teinye awi ago koronyai vocowaro a'do'da nyalakpa ami lako. 30 Oko manjana ànya 'da tesi ferefere, madale nyìlitina gwo amba ago mìruna 'bädri gwo kpeye. 31 Ago masina kihswe amiro ndi ni Gyi'desi Okaro kalasi le Gyi'desi Mediteraneana ro kala, ago ni vocowa yasi le Golo Eferata ya. Mozona ori'bai se wari ana ya 'da drì amiro ya, ago mìnjana ànya 'da tesi ni ami mile. 32 Mì'ba tao'baro ko ànya yibe ago lui ànyaro be. 33 Mì'ba lidri kai ko orine 'bädri amiro ya; ukyi ànya o'ba ami 'da takozi oyene malomvo. Tana ondro ka'do nyä̀mätu lui ànyaro te, endaro a'dona ndi abari ro o'deza ämiri.”
العدل ومعاملة العدو
1 «لا تنقلْ خَبرا كاذِبا، ولا تضَعْ يدَكَ بِيَدِ الشِّرِّيرِ لِشَهادَةِ زُورٍ‌. 2 لا تـتبَعِ الكثرَةَ إلى السُّوءِ، ولا تُسَايِرْها في الدَّعاوي خِلافا لِلحَقِّ، 3 ولا تهدُرْ حَقَّ المِسكينِ في دعواهُ‌. 4 إذا لَقِـيتَ ثَورَ عَدُوِّكَ أو حمارَهُ شارِدا، فَرُدَّهُ إليهِ. 5 وإذا رأيتَ حمارَ مَنْ يُبغِضُكَ رازِحا تحتَ حِمْلِهِ، فلا تمتَنِـعْ عَن مُساعَدَتِهِ‌ ورَفْعِ الحِمْلِ معَهُ‌.
6 «لا تسكُتْ عَن إنصافِ المِسكينِ‌ في دعواهُ. 7 ا‏بتَعِدْ عنِ الحُكْمِ في الدَّعاوي الكاذِبَةِ، ولا تحكُمْ بِالموتِ على البَريءِ والصِّدِّيقِ، ولا تُصدِّقِ الشِّرِّيرَ. 8 لا تأخُذْ رَشوَةً، فالرَّشوَةُ تُعمي أبصارَ القُضاةِ‌ وتُكَذِّبُ أقوالَ الصَّادِقينَ‌.
9 «لا تُضايِقِ الغريـبَ. فأنتُم تعرِفونَ حقيقةَ ما يشعُرُ بِه الغريـبُ، لأنَّكُم كُنتُم غُرَباءَ في أرضِ مِصْرَ‌».
السنة السابعة واليوم السابع
10 «إزرَعْ أرضَكَ وا‏جمَعْ غَلَّتها سِتَّ سنينَ، 11 وفي السَّابِــعَةِ ا‏ترُكْهَا بُورا، فيَأكُلَ مِنها بُؤساءُ شعبِكَ، وما فَضَلَ عَنهُم يأكُلُه وَحشُ البرِّيَّةِ. وكذلِكَ تفعَلُ بِكرمِكَ وزيتونِكَ‌.
12 «في سِتَّةِ أيّامٍ تعمَلُ عمَلكَ، وفي اليومِ السَّابعِ تستَريحُ، لِـيَستريحَ ثَورُكَ وحِمارُكَ ويتَنَفَّسَ الصُّعَداءَ عبدُكَ والغريـبُ الّذي يعمَلُ عِندَكَ‌.
13 «جميعُ ما قُلتُهُ لكُم ا‏عمَلوا بهِ، وا‏سمَ إلهٍ آخَرَ لا تذكُروا ولا يُسمَعْ مِنْ أفواهِكُم».
الأعياد الكبرى
14 «عَيِّدوا لي ثلاثَ مرَّاتٍ في السَّنةِ. 15 عَيِّدوا عيدَ الفطيرِ‌، وكُلوا فطيرا سبْعَةَ أيّامٍ كما أمرْتُكُم، في وقتٍ مُعَـيَّنٍ مِنْ شهرِ أبـيبَ، لأنَّكُم فيهِ خرَجْتُم مِنْ مِصْرَ، ولا تحضُروا أمامي ولا شيءَ لي في أيديكُم 16 وعَيِّدوا عيدَ حَصادِ بَواكيرِ غَلاَّتِكُمُ الّتي تزرَعونَها في الحقلِ، وعيدَ جمْعِ غَلاَّتِكُم مِنَ الحقلِ عِندَ نِهايَةِ السَّنةِ‌. 17 وليَحضُرْ جميعُ الذُّكورِ هذِهِ الأعيادَ الثَّلاثةَ لِـيَعبُدوني أنا الرّبُّ الإلهُ.
18 «لا تَسفِكوا دَمَ ذبـيحَتي عَشيّةَ الفِصْحِ ما دامَ الخَميرُ موجودا، ولا تَحتَفِظوا بِشَحْمِها‌ طُولَ اللَّيلِ إلى الصَّباحِ.
19 «إحمِلوا أوائِلَ بَواكيرِ‌ أرضِكُم إلى بـيتِ الرّبِّ إلهِكُم. لا تطبُخوا الجَديَ بِلَبَنِ أُمِّهِ‌».
الإستعداد لدخول أرض كنعان
20 «ها أنا سأُرسِلُ أمامَكُم ملاكا يحفَظُكُم في الطَّريقِ ويَجيءُ بِكُم إلى المكانِ الّذي أعدَدْتُهُ. 21 فا‏نْتَبِهوا لَه وا‏سْتَمِعوا إلى صوتِهِ ولا تَتَمَرَّدوا علَيهِ، لأنَّهُ لا يَصفَحُ عَن ذُنوبِكُم، لأنَّهُ يعمَلُ با‏سْمي. 22 فإنِ ا‏سْتَمَعتُم إلى صوتِهِ وعَمِلْتُم بِكُلِّ ما أتكلَّمُ بهِ، عادَيتُ مَنْ يُعاديكُم وضايَقْتُ مَنْ يُضايقُكُم. 23 ويسيرُ ملاكي أمامَكُم ويُدخِلُكُم أرضَ الأموريِّينَ والحِثِّيِّينَ والفِرزِّيِّينَ والكنعانيِّينَ والحوِّيِّينَ واليَبوسيِّينَ جميعا، بعدَ أنْ أُزيلَهُم. 24 لا تسجُدوا لآلِهَتِهِم ولا تعبُدوها. لا تعمَلوا كأعمالِهِم، بل أزيلوهُم وحَطِّموا أصنامَهُم. 25 ا‏عْبُدوا الرّبَّ إلهَكُم، فيُبارِكَكُم في خُبزِكُم ومائِكُم ويرفَعَ الأمراضَ مِنْ بَينكُم. 26 لا مُسقِطَ ولا عاقِرَ تكونُ في أرضِكُم، وعدَدُ أيّامِ حياتِكُم أُكْمِلُهُ.
27 «والرُّعبُ مِنّي أُرسِلُهُ أمامَكُم، وأهزِمُ جميعَ الأُمَمِ التي تُواجِهونَها، وأجعَلُ جميعَ أعدائِكُم يُولّونَ مُدْبِرينَ. 28 وأُرسِلُ الذُعْرَ‌ أمامَكُم فتَطرُدونَ الحوِّيِّينَ والكنعَانيِّينَ والحِثِّيِّينَ مِنْ وُجوهِكُم. 29 لا أطرُدُهُم مِنْ وُجوهِكُم في سنَةٍ واحدةٍ لِئلاَّ تصيرَ الأرضُ قَفْرا، فتَكثُرَ علَيكُم وُحوشُ البرِّيَّةِ. 30 ولكنِّي أطرُدُهُم قليلا قليلا مِنْ أمامِكُمْ إلى أنْ يَكثُرَ عدَدُكُم وتَملِكونَ الأرضَ‌. 31 وأجعَلُ حُدودَ أرضِكُم مِنَ البحرِ الأحمرِ جَنوبا إلى البحرِ المُتوسِطِ‌ غَربا، ومِنَ الصَّحراءِ شَرقا إلى نهرِ الفُراتِ شَمالا، وأُسلِمُ إلى أيديكُم سُكَّانَ الأرضِ فتَطرُدونَهُم مِنْ أمامِ وُجوهِكُم. 32 لا تقطَعُوا لهُم ولا لآلِهَتِهِم عَهدا. 33 ولا يُقيموا في أرضِكُم لِئلاَّ يجعلوكُم تَخطَأونَ إليَّ، فتَعبُدونَ آلِهَتَهُم ويكُونُ ذلِكَ لَكُم شَرَكا».