Oyi Timoteo ro Paulo ndi Sila be be
1 Paulo abate Derebe ndi Lisetra be yasi, vose Kristo'ba se äzibe Timoteo ana rite kigye. Endre ndaro, kpa Kristo'ba yi, orivoya Yuda yi, oko täpi ndaro orivoya Giriki yi. 2 Taoma'bai cini Lisetra ya ndi Ikoniuma ya be atayi ta Timoteo rote kado. 3 Paulo lete Timoteo urune oyine nda be, ago nda lo nda te ŋbiṛi ro. Nda yete inye tana Yudai se cini koribe vo kai yasi niyite anjioko täpi Timoteo ro orivoya Giriki yi. 4 Ondro ànya kayi ugu aba 'ba'desii yasi oko, ànya peyi tase lazo'bai ndi 'desii be korayibe Yerusalema ya ana te ànyari, ago ànya atayite ànyari ota se arabe kai orone. 5 Ago a'ba känisa cini te a'done mbara ro taoma ya ago otina ugu ombate ndra u'du cini ya.
Rulofo A'dote Paulo ri Troasa ya
6 Ànya abayite wari Ferugia ro ndi Galatia be ro yasi tana Tori Alokado leko ànyari lazo opene wari Asia roya. 7 Ondro ànya kesayite kishwe Musia roya oko, ànya ojoyite oyine wari Bitunia roya, oko Tori Yesu ro le ko ànyari oyine. 8 Ago ànya abayite siyivote Musia yasi ago oyiyite Troasa ya. 9 Ŋgäkyi gi ana si rulofo a'dote Paulo ri se kigye nda ndre Makedonia'ba aza te edrevoya ago ka ugu nda eji ekye: “Nyikyi Makedonia ya ama opane!” 10 Rulofo ono ka'dote Paulo ri dori nonye oko, màŋgate dori oyine Makedonia ya tana maratate anjioko Lu zi ama te oyine Lazokado opene lidri lau ana ri.
Ludia A'dote Kristo'ba ro Filipoi ya
11 Moyite toŋbo si ni Troasa yasi ago mä̀dite màsivote màzate Samoterake ya, ago u'du kinjo si le Neapolisa ya. 12 Ni nasi moyite liti drisi le Filipoi ya, se ni 'bakici käti kägyi Makedonia ro ro; orivoya kpa Roma'ba zele; ago mu'dute amba lau. 13 Sabata si moyite tesi ni 'bakici yasi golo kala, se musu amaro be vo mätu ro a'dona 'da lau se Yudai kabe kalakoto kigye ta mätu rota. Màrite vuru ago mìtitate 'ditoko se otoyikalabe lau ana ri. 14 Alo aza se keri ta amaro be ni Ludia ni Tautira yasi, se ni logye'ba boŋgo lärimiro ro. Anya orivoya toko se kabe Lu mätu owo, ago Opi pi drî anyaro te bi ogane tase Paulo kabe atana erine. 15 Anya ndi lidri zo anyaro robe bapatisina vosi oko, anya eji ama te ekye: “Nyìkyi ago mìri zo maro ya ondro nyùsutate mìkye ma orivoya taoma endaro be Opi ya owo.” Ago anya leye ama te oyine.
Paulo ndi Sila be Kamba ya Filipoi ya
16 U'du alo si ondro mate ugu oyi vo mätu roya oko, mà'bedrite ŋgutiŋwa aza iyeäṛi robe se orivoya tori undiro be se ozo mbara te anyari tase mileya äŋgune. Anya usu parata amba te kuzupii anyaro ri tase ka oyebe a'done ugu tana iti si. 17 Anya sote Paulo vo ndi ama yibe, ugu totrebe ekye: “Lidri kwoi orivoya ruindu'bai Lu Fopara ndra ro! Ànya kayi taope ämiri ta ami oparo ta!” 18 Anya ye tase ono te nonye u'duna amba, madale Paulo a'dote kyilaro ta anyaro ta ago nda zamite ago atate tori ri ekye: “Ävuru Yesu Kristo rosi mata mi efone tesi ni anya yasi!” Ndi tori fote tesi ni anya yasi ndriŋwa. 19 Ondro kuzupii anyaro kuniyite kandrakado ànyaro parata usuro te i'do oko, ànya ruyi Paulo te Sila be ndi eseyi ànya te drikaca'bai kandra goro ya miamba ya. 20 Ànya eziyi ànya te dri'bai miri ro Roma'ba ro kandra ago atayite ekye: “Lidri kwoi orivoya Yudai ago ànya kayi rriti ezi 'bakici amaro ya. 21 Ànya kayi la'bii se orivoya koziro ota amaro lomvo embana, ama orivoya 'bakici'bai Roma ro, ago mä̀ni ko la'bi kwoi urune kode oyene.” 22 Ago lowa dro'berute rutako kyila si Paulo ndi Sila be dri ya.
'Dooko dri'bai miri ro towayi boŋgo teni Paulo lomvosi ndi Sila be ago ozoyi tate ànya o'bine. 23 O'bi ànyaro rritiro vosi oko avo ànya te kamba ya, ago ata dri'ba kamba rote drî ànyaro osene anda. 24 Ota ono orona si dri'ba kamba ro vo ànya te le zoya yasi kamba roya ago embe pa ànyaro te lakole juṛu ritu kuluturo roya.
25 Oso o'bwaro ronye oko Paulo ndi Sila be kayi ugu mätu oye loŋgo oŋgo be Lu ri, ago kamba'bai azii kayi ugu ta ànyaro eri. 26 Ndriŋwa oko ägbigbi mbaraekye site, se kanda kotopa kamba rote. Dori käläsi cini tupirute, ago nyorii letrote ni kamba'bai cini rigyesi. 27 Dri'ba kamba ro pimite, ago kondre käläsii kamba ro tupirute oko, nda koma iro be kamba'bai mute ago nda eŋgye bando ndaro te aba koyete andivo ndaro ufune. 28 Oko Paulo trete otre amba si ekye: “Miye andivo miro ko koziro! Ama cini orivoya noŋwa!”
29 Dri'ba kamba ro ziläzite asi ta, ŋgovote zo ya, ago 'dete vuru lä'bilä'biro Paulo ndi Sila be kandra. 30 'Dooko nda lofo ànya te tesi ago ejitate ekye: “'Desii, beṛo märi e'di oyene apa ma robe ya?”
31 Ànya zayitadrite ekye: “Mima Opi Yesu ya, ago apana mi 'da ndi katidri miro be.” 32 'Dooko ànya peyi ata Opi rote ndäri ndi 'di cini azaka zo ndaro ya be. 33 Saa gialo ŋgäkyina ana rosi dri'ba kamba ro ru ànya te ago ja laza ànyaro te; ago nda ndi katidri ndaro cini be abapatisite dori. 34 'Dooko nda ru Paulo ndi Sila be te zo ndaro ya ago ozo ŋgaonya te ànyari onyane. Nda ndi katidri ndaro be a'dote twi riyä be; tana yauono ànya mayitate Lu ya.
35 Kyenonosi oko drikaca'bai Roma'ba ro zoyi dri'bai vookwa'bai rote ota be ekye: “Mì'ba lidri se kai koyi ri.”
36 Ago dri'ba kamba ro ititate Paulo ri ekye: “Dri'bai miri ro ezoyi tate mi ndi Sila be onjine, te ämiri oyine ago nyòyi liatokpe ro.”
37 Oko Paulo atate dri'ba vookwa'ba ro ri ekye: “Usu ama kote taenji be taoye kozi aza ro, caoko ànya 'biyi ama te miamba ya, ago ama 'bakici'bai Roma ro! Ago ànya voyi ama te kamba ya. Ago yauono ànya leyite ama ozone ndrwiro ya? Ko inye alona! Dri'bai miri Roma'bai ro andivona beṛo ikyine noŋwa ago o'bana ama ni oyine.”
38 Dri'bai vookwa'ba ro itiyi ta kwoi te dri'bai miri ro Roma'ba ro ri; ago ondro ànya keriyi tate ekye Paulo ndi Sila be orivoya 'bakici'bai Roma ro oko ànya a'dote turi ro. 39 Ago ànya oyiyite koziyi iyi te ànya kandra, 'dooko ànya lofoyi ànya teni kamba yasi ago ejiyi ànya te 'bakici e'bene. 40 Paulo ndi Sila be e'beyi kamba te ago oyiyite zo Ludia roya. Ànya tayi iyi te taoma'bai be lau, peyi ata agoago ozoro te ànyari, ndi oyiyite.
تيموثاوس يرافق بولس وسيلا
1 ووصَلَ بولُسُ إلى دَرْبَةَ ولِسْترَةَ. وكانَ في لِسْترَةَ تِلميذٌ اَسمُهُ تيموثاوُسُ، وهوَ اَبنُ يَهودِيّةٍ مُؤمنةٍ وأبوهُ يونانيّ. 2 وكانَ الإخوةُ في لِسْترَةَ وأيقونـيَةَ يَشهَدونَ لَه شَهادةً حسنةً. 3 فأرادَ بولُسُ أنْ يأخُذَهُ معَهُ، فَختَنَهُ لأنّ جميعَ اليَهودِ هُناكَ كانوا يَعرِفونَ أنّ أباهُ يُونانيّ. 4 وكانوا يُبلِغونَ المُؤمنينَ عِندَ مُرورِهِم في المُدُنِ أوامِرَ الرّسُلِ والشّيوخِ في أُورُشليمَ، ويُوصونَهُم بأنْ يَعمَلوا بِها. 5 وكانَتِ الكنائسُ تَـتَقوّى في الإيمانِ ويَزدادُ عدَدُها يومًا بَعدَ يومٍ.
رؤيا بولس في ترواس
6 ومَرّوا بِنواحي فِريجيّةَ وغَلاطيّةَ، لأنّ الرّوحَ القُدُسَ منَعَهُم مِنَ التّبشيرِ بِكلامِ اللهِ في آسيةَ. 7 فلمّا اَقتَرَبوا مِنْ مِيسيّةَ حاوَلوا أنْ يَدخُلوا بِثينيّةَ، فما سمَحَ لهُم رُوحُ يَسوعَ. 8 فاَجتازوا مِيسيّةَ ونَزَلوا إلى تَرواسَ. 9 وفي الليلِ رأى بولُسُ رؤيا، فإذا رَجُلٌ مكدُونيّ واقِفٌ يَتوسّلُ إلَيهِ بِقولِهِ: «اَعبُرْ إلى مكدونِـيّةَ وساعِدْنا!» 10 فلمّا رَأى بولُسُ هذِهِ الرُؤيا، طَلَبنا السّفَرَ في الحالِ إلى مكدونِـيّةَ، مُتيَقّنينَ أنّ اللهَ دَعانا إلى التّبشيرِ فيها.
في فيلبـي
11 فرَكِبنا السّفينَةَ مِنْ تَرُواسَ مُتّجهينَ إلى ساموتْراكيةَ، وفي الغَدِ إلى نيابوليسَ 12 ومِنها إلى فيلبّـي وهيَ أكبرُ مدينةٍ في ولايَةِ مكِدونِـيّةَ، ومُستعمَرَةٌ رومانِـيّةٌ، فقَضَينا بِضعةَ أيّامٍ فيها. 13 وفي يومِ السّبتِ خَرَجنا مِنَ المدينةِ إلى ضفّةِ النّهرِ، مُتوَقّعينَ أنْ نَجِدَ هُناكَ مكانًا يَهوديّا لِلصلاةِ. فجَلَسنا نَــتَحدّثُ إلى النّساءِ المُجتمعاتِ هُناكَ. 14 وكانَت فيهِنّ اَمرأةٌ تُصغي إلينا اَسمُها ليديّةُ مِنْ مدينةِ ثِـياتِـيرَةَ، تَبـيعُ الأرجُوانَ وتَعبُد اللهَ. ففَتحَ اللهُ قلبَها لتُصغيَ إلى كلامِ بولُسَ. 15 فلمّا تعمّدت هيَ وأهلُ بَيتِها، قالَت لنا راجيةً: «أُدخُلوا بَيتي وأقيموا فيهِ إذا كُنتُم تَحسُبوني مُؤمِنةً بالرّبّ». فأجبَرَتنا على قَبولِ دَعوتِها.
في سجن فيلبـي
16 وكُنّا في أحدِ الأيّامِ ذاهِبـينَ إلى الصّلاةِ، فصادَفَتنا جاريةٌ بِها رُوحٌ عَرّافٌ، وكانَت تَجني مِنْ عِرافَتِها مالاً كثيرًا لأسيادِها. 17 فأخذَت تَتبَعُ بولُسَ وتَتبعُنا، وهيَ تَصيحُ: «هَؤلاءِ الرّجالُ عَبـيدُ اللهِ العَليّ، يُبَشّرونَكُم بِطريقِ الخلاصِ!» 18 وفَعلَت ذلِكَ عِدّةَ أيّامٍ حتى غَضِبَ بولُسُ، فاَلتَفَتَ إلَيها وقالَ للرّوحِ: «آمُرُكَ باَسمِ يَسوعَ المَسيحِ أنْ تَخرُجَ مِنها». فخرَجَ في الحالِ.
19 فلمّا رأى سادَتُها ضياعَ أملِهِم مِنْ كَسبِ المالِ، قــبَضوا على بولُسَ وسِيلا وجَرّوهُما إلى ساحَةِ المدينةِ لدى القُضاةِ، 20 وقَدّموهُما إلى الحُكّامِ وقالوا: «هذانِ الرّجُلانِ يُثيرانِ الاضطِرابَ في مدينتِنا، وهُما يَهوديّانِ 21 يُبشّرانِ بتَعاليمَ لا يَحِلّ لنا قبولُها أوِ العَمَلُ بِها لأنّنا رومانِـيّونَ». 22 فهاجَت جُموعُ النّاسِ علَيهِما، ومَزّقَ الحُكامُ ثيابَ بولُسَ وسيلا وأمروا بجَلدِهِما. 23 فجَلَدوهُما كثيرًا وألقَوهُما في السّجنِ، وأوصَوا السّجانَ بأنْ يُشَدّدَ الحِراسَةَ علَيهِما. 24 فلمّا بُلّغَ السّجانُ هذِهِ الوصيّةَ، طَرَحَهُما في أعماقِ السّجنِ، وأدخَلَ أرجُلَهُما في قالَبٍ مِنَ الخَشَبِ لِئَلاّ يَهرُبا.
25 وعِندَ نِصفِ الليلِ كانَ بولُسُ وسيلا يُصلّيانِ ويُسبّحانِ اللهَ، والسّجناءُ يُصغونَ إليهِما، 26 فوقَعَ فَجأةً زِلزالٌ عَنيفٌ هَزّ أركانَ السّجنِ، واَنفَتَحتِ الأبوابُ كُلّها، واَنفكّت قُيودُ السّجناءِ كُلّهِم. 27 فأفاقَ السّجّانُ مِنْ نومِهِ، فرَأى أبوابَ السّجنِ مَفتوحَةً، فَظنّ أنّ السّجَناءَ هَربوا. فاَستَلّ سيفَهُ ليَقتُلَ نَفسَهُ، 28 فناداهُ بولُسُ بأعلى صوتِهِ: «إيّاكَ أنْ تُؤذيَ نَفسَكَ. فنَحنُ كُلّنا هُنا!»
29 فطلَبَ السّجانُ ضَوءًا واَندفَعَ إلى داخِلِ السّجنِ واَرتَمى على أقدامِ بولُسَ وسيلا وهوَ يرتَجِفُ. 30 ثُمّ أخرجَهُما وقالَ: «يا سيّديّ، ماذا يَجبُ علَيّ أنْ أعمَلَ لأخلُصَ؟» 31 فقالا لَه: «آمِنْ بالرّبّ يَسوعَ تَخلُصْ أنتَ وأهلُ بَيتِكَ». 32 وبَشّراهُ هوَ وجميعَ أهلِ بَيتِهِ بِكلامِ الرّبّ. 33 فأخذَهُما في تِلكَ السّاعَةِ مِنَ الليلِ وغسَلَ جِراحَهُما وتَعمّدَ هوَ وجميعُ أهلِ بـيتِهِ. 34 ثُمّ دَعاهُما إلى بَيتِهِ وأطعَمَهُما. وفَرِحَ هوَ وأهلُ بَيتِهِ، لأنّهُ آمَنَ باللهِ.
35 ولمّا طلَعَ الصّباحُ أرسَلَ الحُكّامُ حَرَسًا يَقولونَ لِلسجّانِ: «أطلِقِ الرّجُلينِ!» 36 فنقَلَ السّجّانُ هذا الكلامَ إلى بولُسَ، قالَ: «أمَرَ الحُكّامُ بإطلاقِكُما، فاَخرُجا واَذهَبا بسلامٍ!» 37 فقالَ بولُسُ لِلحرَسِ: «جَلَدونا عَلانِـيةً مِنْ غَيرِ مُحاكَمةٍ، نَحنُ المواطنَينِ الرومانيّينِ، وألقَونا في السّجنِ، وهُم الآنَ يُريدونَ أنْ يُخرِجونا سِرّا. كلاّ، بَلْ يَجيءُ الحُكّامُ بأنفُسِهِم ويُخرِجونا».
38 فنقَلَ الحرَسُ هذا الكلامَ إلى الحُكّامِ. فلمّا عَرَفوا أنّ بولُسَ وسِيلا مُواطِنانِ رُومانِـيّانِ خافوا. 39 فجاؤُوا إلَيهِما يَعتَذِرونَ، ثُمّ أخرَجُوهُما وطَلَبوا إلَيهِما أنْ يَرْحَلا عَنِ المدينةِ. 40 فلمّا خرَجا مِنَ السّجنِ ذَهَبا إلى بَيتِ ليدِيّةَ، فشاهدا الإخوةَ وشجّعاهُم ثُمّ اَنصَرَفا.