Uzia 'Bädri'ba Yuda ro
(2 'Bädri'bai 14:21-222 15:1-7)
1 Lidri cini Yuda ro njiyi ŋgwa Amazia ro Uzia, se ndroa na orivoya 'butealo fonjidrialo ana te 'bädri'ba ro vo täpi ndaro roya. 2 (Uzia go ru ago go be 'bakici Elota rote odra Amazia ro vosi.)
3 Uzia ka a'do 'bädri'ba ro oko ndroa ndaro te 'butealo fonjidrialo, ago nda mirivote ndroa 'butenji foritu Yerusalema ya. Ävuru endre ndaro ro ni Jekolia ni Yerusalema yasi. 4 Nda yete tase kusi OPI be ayani, oso täpi ndaro koyebe ronye. 5 Tuse Zekaria tavoata'ba ndaro mätu ro bedri lidriidriro ana si, nda indurute OPI ri 'diriro, ago Lu äṛu nda te.
6 Uzia oyite kyila oyene Felesete'bai be. Nda toga tiṛi 'bakici Gata, Tamenia, ndi Asedodo robe te riya vuru; ago be 'bakicii tiṛi si te Asedodo lomvo ago vo azaka Felesete'bai ro yasi. 7 Lu pa nda te ago 'ba nda te Felesete'bai, Arabii se koribe Gurabala ya, ndi Meuni'bai be opene ṛe. 8 Ago Amona'bai sayi ŋga te Uzia ri, nda a'dote mbara amba be ago liku ndaro larirute sate le Ezipeto ya.
9 Uzia tomba tiṛi ṛatararo Yerusalema rote tiṛiwiṛa obe si Dereŋwa Cukudri roya, Dereŋwa Vodelero roya ago vose tiṛi keŋgorube kigye ana ya. 10 Ago nda be tiṛiwiṛa ṛatararo kpate vocowa ya ago 'di karaṛi amba te, tana nda orivoya ti amba be lutu pa aŋgoyasi ago vo njanjalanjaro ya. Nda ozo agoago te lidri ri kono kyi'dine 'bädri luturo ya ago ämvu osone gyini kado yasi, tana nda lu ämvuoso tawi.
11 Nda a'dote kyila'bai be amba nja kyila oyene, egyi'bai Jiela ndi Maseya be egyiyi otina te ŋgalepe Anania ro zele, se ni alo aza otaozo'bai 'bädri'ba ro ro. 12 Dri'bai kyila'bai ànyaro ro cini orivoya kutu ritu kama njidrialo (2,600). 13 Kyila'bai se ànya zele orivoya kutu kama nätu fonjidrieri kama nji (307,500), se uninayi ndi kyila oyene mbara si, 'bädri'ba opane ni kyila'baazii ndaro ri. 14 Uzia lanji ŋga 'digagaro, äzu, tagyia logoro dri gagaro, boŋgo kyila ro, kusu, ätui, ndi kuni ovoro iba si be te kyila'bai cini ri. 15 Yerusalema ya ŋgaede'bai ndaro tauni'bai ro edeyi ŋga azaka te ätu u'boza ago kuni 'desi evoza ni tiṛiwiṛa ndi cukudri tiṛi 'bakici ro robe drisi. Liku ndaro larirute vo cini yasi, ago nda a'dote mbara be amba tana nda usu ŋgaopa teni Lu resi.
Eza Uzia te ta Driuŋgyi Ndaro rota
16 Oko ondro nda ka'dote mbara amba be oko, nda a'dote driuŋgyi be se 'ba nda te o'dene. Nda ro OPI, Lu ndaro kote, oci si Yekalu ya ŋga tägyi tagyiri ro ozane vo tori oloro ŋga tägyi tagyiriro ozaro dri. 17 Oko kohani Azaria ndi kohanii azaka njidriana se mbara be ago turiako kai be soyite 'bädri'ba vo 18 nda lagane. Ànya atayite ndäri ekye: “Uzia! Ko ni miri ŋga tägyi tagyiri ro ozane OPI ri. Oko kohanii zelevoi Arona ro se Zäṛute iyi ozana toto ni. Mifo ni vo alokado ono yasi, tana miye takozi te OPI Lu ri, ago minina kote a'done äṛu ndaro be tona.”
19 'Dooko Uzia orivoya edrevoya lau Yekalu ya vo tori oloro ŋga tägyi tagyiri ro ozaro lomvo nja lakaza ŋga ozaro be dri ndaro ya. Nda a'dote kyilaro kohanii kai be, 'dooko dori kari 'be nda te militi ya. 20 Azaria ndi kohanii azaka se kai be ndreyivote militi 'bädri'ba roya turi si, gbiriyi nda te ofone ni Yekalu yasi. Nda fote ndrindri tesi tana OPI eza nda te.
21 'Bädri'ba Uzia ri ori anjoko ndaro te undiro tana ni adravo kari ro ndaro ri. Nda go ci kote tona Yekalu ya, nda rite iṛe zo modo ndaro ya, lolite ni kama cini ndaro yasi, 'dooko Yotama ŋgwa ndaro a'dote wari'ba ro ago miri 'bädri te.
22 Nebi Yesaya ŋgwa Amoza ro egyi ŋgase cini azaka 'Bädri'ba Uzia koyebe tu ŋgamiri ro ndaro si tana te. 23 Uzia drate ago ase nda te gyini 'bädri'ba roya, tana ta adravo ndaro rota ase nda kote vo 'bädri'bai osero ya. Ŋgwa ndaro Yotama gorite 'bädri'ba ro vo ndaro ya.
عزيا ملك يهوذا
(2مل 14‏:21‏-22؛ 2مل 15‏:1‏-3)
1 وأقامَ جميعُ شعبِ يَهوذا عُزيَّا‌ مَلِكا مكانَ أبـيهِ أمَصْيا، وكانَ ا‏بنَ سِتَّ عَشْرَةَ سنَةً. 2 وا‏ستَرَدَّ عُزيَّا إيلَةَ يَهوذا وأعادَ بِناءَها بَعدَما ماتَ أبوهُ‌. 3 وكانَ عُزيَّا ا‏بنَ سِتَّ عَشْرَةَ سنَةً حينَ ملَكَ، وملَكَ ا‏ثنَتينِ وخمسينَ سنَةً في أورُشليمَ. وكانَ ا‏سمُ أمِّهِ يَكلْيا مِنْ أورُشليمَ.
4 وعَمِلَ ما هوَ قَويمٌ في نظَرِ الرّبِّ مُقتَديا بأمَصْيا أبـيهِ‌. 5 وعبَدَ اللهَ في أيّامِ زَكريّا الّذي كانَ يُرشِدُهُ إلى التَّقوى، وظَلَّ مُوفَّقا ما دامَ يَتَّقي الرّبَّ.
6 وحارَبَ عُزيَّا الفِلسطيِّينَ وهدَمَ أسوارَ مُدُنِ جِتَّ ويَبنَةَ وأشدودَ‌ وبَنى مُدُنا في جِوارِ أشدودَ وسائِرِ أرضِ الفِلسطيِّينَ. 7 وأعانَهُ اللهُ على الفِلسطيِّينَ وعلى العربِ المُقيمينَ بِـجورَ بَعلَ‌، وعلى المعونيِّينَ‌. 8 ودفَعَ العَمُّونيُّونَ جِزْيةً إلى عُزيَّا، وا‏متَدَّت شُهرتُهُ إلى حُدودِ مِصْرَ لأنَّهُ صارَ قويًّا جدًّا. 9 وبَنى عُزيَّا أبراجا في أورُشليمَ، عِندَ بابِ الزَّاويَةِ وبابِ الوادي‌ ومُنعَطَفِ السُّورِ. 10 وبَنى أيضا أبراجا في البرِّيَّةِ، وحفَرَ آبارا كثيرةً إذ كانَت لَه ماشيةٌ كثيرةٌ في السَّاحِلِ والسَّهلِ، وكانَ عِندَهُ فلاَّحونَ وكرَّامونَ في الجِبالِ وفي الكرمَلِ لأنَّهُ كانَ مُحِبًّا لِلزراعةِ. 11 وكانَ لَه جيشٌ كبـيرٌ يَخرُجونَ لِلقِتالِ في فِرَقٍ مُنَظَّمَةٍ بِـحسَبِ إحصائِهِم على يَدِ يَعيئيلَ الكاتِبِ ومَعَسْيا الضَّابِطِ بِمُراقَبةِ حَنَنْيا، أحدِ أركانِ جيشِ المَلِكِ. 12 وكانَ الجيشُ بِقيادةِ ألفَينِ وسِتِّ مئَةٍ مِنَ المُحارِبـينَ الأشِدَّاءِ، 13 وتَحتَ إمرَتِهِم جيشٌ مُؤَلَّفٌ مِنْ ثَلاثِ مئَةٍ وسَبعَةِ آلافٍ وخمسِ مئةِ رَجُلٍ يُقاتِلونَ بِشجاعةٍ لِنُصرَةِ المَلِكِ على أعدائِهِ. 14 وجَهَّزَ لهُم عُزيَّا تُروسا ورِماحا وخُوَذا ودُروعا وأقواسا وحجارةَ مَقاليعَ. 15 وصنَعَ رِجالٌ مَهَرَةٌ مَنجَنيقاتٍ في أورُشليمَ توضَعُ على الأبراجِ وزَوايا السُّورِ لِرَمْي السِّهامِ والحِجارةِ الضَّخمةِ. وا‏نتشَرَ ا‏سمُهُ إلى بعيدٍ بِمَعونةِ الرّبِّ‌ الّتي جعَلَتْهُ قويًّا جدًّا.
عقاب عزيا على كبريائه
16 لكِنَّهُ حينَ قويَ، تعَجرَفَ وعَمِلَ ما هوَ فاسِدٌ، وهوَ ما أدَّى إلى هَلاكِهِ، وتحَدَّى الرّبَّ إلهَهُ لأنَّهُ دخَلَ الهَيكلَ ليَحرُقَ البَخورَ على مذبَحِ البَخورِ، 17 فتَبِــعَهُ عزَرْيا الكاهنُ ومعَهُ ثَمانونَ كاهِنا أشِدَّاءُ 18 وقاوَموهُ وقالوا لَه: «لا يَحِقُّ لكَ يا عُزيَّا المَلِكُ أنْ تَحرُقَ البَخورَ لِلرّبِّ، فهذا مِنْ حقِّ الكهَنةِ بَني هرونَ المُكرَّسينَ لِذلِكَ. أُخرُجْ مِنْ هذا المكانِ المُقَدَّسِ، لأنَّكَ تحَدَّيتَ الرّبَّ الإلهَ ولم يَعُدْ لكَ كرامَةٌ عِندَهُ‌». 19 فغَضِبَ عُزيَّا على الكهَنةِ وكانَت في يَدِهِ مِجمَرةُ البَخورِ، وعِندَ غضَبِهِ علَيهِمِ ا‏نفَجَرَ البَرَصُ في جبهَتِهِ قُدَّامَ الكهَنةِ في الهَيكلِ وهوَ على مَذبَحِ البَخورِ. 20 فا‏لتَفَتَ إليهِ عزَرْيا وسائِرُ الكهَنةِ، فإذا البَرَصُ على جَبهَتِهِ، فأسرَعوا في إخراجِهِ مِنْ هُناكَ، كذلِكَ بادَرَ هوَ إلى الخُروجِ لأنَّ الرّبَّ ضرَبَهُ بِالبَرَصِ. 21 وبَقيَ عُزيَّا المَلِكُ أبرَصَ إلى يومِ وفاتِهِ، وسَكنَ في بـيتٍ مُنفَرِدٍ لِبَرصِهِ وحُرِمَ مِنَ الدُّخولِ إلى الهَيكلِ. وتَولَّى ا‏بنُهُ يوثامُ شُؤونَ القصرِ والحُكْمِ في البِلادِ‌.
22 وما تبَقَّى مِنْ أخبارِ عُزيَّا، مِنْ أوَّلِها إلى آخِرِها، كَتَبَهُ أشَعيا بنُ آموصَ النَّبـيُّ. 23 وماتَ عُزيَّا‌ ولم يُدفَنْ معَ آبائِهِ في مَقبَرةِ المُلوكِ، بل في حَقلِ المَغبَرةِ لأنَّهُ كانَ أبرَصَ وملَكَ يوثامُ ا‏بنُهُ مكانَهُ‌.