Ŋen led̶a ləlwaɽənṯu ṯa aləŋgiṯi ŋen ŋeicia aloɽəbaṯe Rəmwa nano
1 Iliga lakəl led̶a ləmaṯan leṯo ldəlwaɽəṯi Yesu ŋen ŋəled̶a lalo yi-Jalil ildi Bilaṯus gəɽəñaṯəlo ig-Alekəl nəŋəlobəd̶aid̶e ŋəfəm ano eŋen d̶əɽəd̶əniad̶a ed̶en. 2 Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ñagaṯa ṯa led̶a ildi lalo yi-Jalil ildi ləneinu ŋen iŋi ŋubwa, Jaicia kaiñ laməñaṯo led̶a lwomən lalo yi-Jalil? 3 Igandəlwaɽəṯia ṯa ndo! Orn ndə ñagəber ñagəŋgiṯia ŋen eŋalo ŋeicia ñoɽəbaṯe Rəmwa nano ñagid̶i ñaməndëd̶əni ŋen ŋarno lënəŋulu. 4 Na led̶a lakəl laɽo red̶ na d̶enəŋ ldəməñe liɽijin, ildi eɽa igi gwala gəd̶aŋəṯo elo alo yi-Silwam giɽəṯəlo nano nəŋələɽiñe, ñagaṯa ṯa lënəŋulu leicia laməñaṯo led̶a pred̶ lwomən lalo yi-Ursalim? 5 Igandəlwaɽəṯia ṯa ndo! Orn ndə ñagəber ñagəŋgiṯia ŋen eŋalo ŋeicia ñoɽəbaṯe Rəmwa nano ñaŋ pred̶, ñagid̶i ñaməndëd̶əni garno ŋulu com.”
Ŋen ŋəwujənu ŋəbəd̶a igi gəber gələŋa
6 Yesu nəŋəlwaɽəṯi ŋen iŋi ŋəwujənu, nəŋaṯa, “Ed̶a gənəŋ gerṯo ebəd̶a igi gəkad̶o igii gəlëɽəŋu genəb nəŋela nəŋaṯa gamama ləd̶ia nəŋerṯe gələfid̶ia.Uɽi gebəd̶a 7 Na gënəŋu nəŋeiṯi ed̶a gərəmoṯwa gii ṯa, ‘Nṯəlia niɽijin egeṯo ṯa epwaiñe ŋəbəd̶a niyerṯe igələfid̶ia. Red̶o uɽi! Ŋen ŋanṯau uɽi gəmo alo isi pred̶ məɽəməɽeñ?’ 8 Ed̶a nəŋəmuɽəbiṯi eŋen ṯa, ‘Ya eləŋ, ŋgiṯu uɽi iṯəlia igi gonto ṯa yuri alo id̶urṯu yeworəjaice d̶əl. 9 Ndə gid̶i gələŋo ŋen ŋëpi, orn ndə gero gələŋa oro ŋared̶e’.”
Ŋen wuji gəɽəbwa geid̶inu e-Loman ləd̶əmiñəniano
10 Na Yesu gafo gəbërrəŋaicia led̶a ŋen emajma yenəŋ e-Loman ləd̶əmiñəniano, 11 na wuji gafo gənəŋ igi gerṯo usila nano geicia nṯəlia red̶ na d̶enəŋ nəməñe niɽijin gid̶əma gərwaṯo. Wuji gafo geɽəwano kaiñ na gero gəɽwad̶aṯia gətwoṯa elo. 12 Na ndə Yesu gəseicəma nəŋəmundəd̶i ṯa aŋəmeṯa nano nəŋaṯa, “Ya wuji, ageid̶inu id̶əmwa d̶əlaɽəŋa!” 13 Nəŋəmëɽi rəŋ nano. Na taltal wuji nəŋətwoṯe elo nəŋəd̶urwaṯe nəŋənaice Rəmwa ŋaɽrwa. 14 Orn eləŋ gəmajma nəŋəciṯano kaiñ ŋen ŋanṯa Yesu geid̶u wuji e-Loman ləd̶əmiñəniano, nəŋəlwaɽəṯi led̶a ṯa, “Eñoman d̶enəŋ ldəməñe lonto led̶a lëbəd̶ia ŋəmëɽria nṯia elar ṯa ñakeid̶ini eñoman iñi, orn gerṯe e-Loman ləd̶əmiñəniano!”
15 Na Eləŋ Yesu nəŋəmuɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ya led̶a ñəŋgi ñagerṯo ŋen ŋəɽijan! Gerṯe ñaŋ pred̶ ñagəmiña ŋənḏəri na ŋəɽiŋgia eneɽa ṯa ñalnaice ŋawa e-Loman ləd̶əmiñəniano? 16 Na wuji igi ged̶ələŋəd̶ia d̶-Ibrayim igi Seṯan yakasəma nṯəlia red̶ na d̶enəŋ nəməñe niɽijin, na gerṯe ŋen ŋaŋəra ṯa gënəŋu aŋəmiñəni eŋen iŋi e-Loman ləd̶əmiñəniano?” 17 Ŋen Yesu gəlwaɽo ṯia led̶a pred̶ ildi ləgciyəma ldirəwano, na led̶a pred̶ ldəməŋërṯi nano kaiñ ŋen ŋanṯa aŋwara na ŋəmëɽria pred̶ gid̶u.
Ŋen ŋəwujənu ŋəŋolwa ŋalkarḏal
(Maṯṯa 13:31-32Margus 4:30-32)
18 Yesu nəŋaṯa, “Ŋələŋe ŋə-Rəmwa ŋarno wande? Walla ṯa igaɽwajid̶ia ŋenŋa ŋəwande? 19 Ŋələŋe ŋə-Rəmwa ŋarno ŋolwa ŋəkarḏal iŋi ŋərresi kaiñ iŋi maje gənəŋ gəkad̶əlo ejənena, na ŋolwa nəŋobəd̶e nəŋəɽeṯe uɽi goɽra kaiñ na ndəfia nelo ṯanəɽaŋo ndreṯia rəlëɽəŋu.”
Ŋen ŋəwujənu ŋud̶əɽi
(Maṯṯa 13:33)
20 Na təŋ Yesu nəŋaṯa, “Igaɽwajid̶ia ŋələŋe ŋə-Rəmwa ŋenŋa ŋəwande? 21 Ŋələŋe ŋə-Rəmwa ŋarno ud̶əɽi igi wuji gəmo nəŋënəci egaicəba igəsafiya iɽijin ṯa aŋəmiñi aicəbano pred̶.”
Ŋen ŋëuwər yiniud̶wano yed̶əməṯia
(Maṯṯa 7:13-14, Maṯṯa 21-23)
22 Ŋen Yesu gəfo ed̶ad̶ gabəṯa alo yi-Ursalim, nəŋəməñe irnuŋ gwaiña ṯaŋërrəŋaid̶u ŋen. 23 Na ed̶a gənəŋ nəŋəmeɽəd̶e ṯa, “Ya Eləŋ led̶a ildi lëbərnia lënəŋulu lətëfr?” Yesu nəŋəlwaɽəṯi ṯa, 24 “Ëndəjeicr ŋen ŋəɽwano ṯa ñënṯi igëuwər yimud̶wano, ŋen ŋanṯa igandəlwaɽəṯia ṯa led̶a lwaiña lid̶i alwonaṯe ləbënṯia orn laber lid̶i aləɽwad̶aṯe ləbënṯia. 25 Ndə ed̶a gerṯo eɽa gətwod̶a nəŋəldanḏe eɽa na ñaŋ ñagid̶i ṯəñaṯuru ndëuwər ṯəñepu ëuwər ṯəñaṯa, ‘Ya eləŋ, gagiṯənde!’ Gënəŋu gid̶i aŋənduɽəbiṯi eŋen aŋaṯa, ‘Egaijəbande ñageṯo ŋga!’ 26 Oro ñagid̶i ñaṯa, ‘Ləgasr na ləgëṯr na agërroŋaid̶u ŋen irnuŋ egaiñ!’ 27 Orn gënəŋu gid̶i aŋaṯa, ‘Igandəlwaɽəṯia ṯa egaŋəbande ñageṯo ŋga. Ŋgaṯəñr nano ya led̶a pred̶ ñəŋgi ñagəbəd̶ia ŋen ŋeicia!’ 28 Đara na d̶əsaṯa eŋad̶ lid̶i aləfeṯe alo yakəl ndə ñagəseicia Ibrayim na Isag na Yagub na anəbiya pred̶ ləfo eŋələŋe ŋə-Rəmwa na ñaŋ ñëɽəni ndëuwər! 29 Led̶a lid̶i alela alo endaləŋgwa na alo endelia na alo ed̶eɽəd̶alo na lid̶i aləse eŋələŋe ŋə-Rəmwa. 30 Đeṯəm led̶a ləmaṯan ildi lənḏurṯu lid̶i alɽeṯe lnëiñua, na led̶a ləmaṯan ildi lnëiñua lid̶i alɽeṯe lənḏurṯu.”
Ŋen Yesu gəbwa aloya yi-Ursalim
(Maṯṯa 23:37-39)
31 Iliga lakəl Alfarisiyin yemaṯan niyela niyeiṯi Yesu ṯa, “Twod̶o alo isi ŋaɽe, ŋen ŋanṯa Iruḏus gwonaṯa gəŋaɽiña.” 32 Yesu nəŋəleiṯi ṯa, “Mbər ñəlwaɽəṯi od̶əlaŋ gakəl ṯa, ‘Đəñid̶i na ulaldiṯano igəmiña nusila neicia na igəbeid̶ia d̶əmwa na ndə ñoman ñəɽo ñiɽijin ŋəmëɽria ŋəlëɽəñi ŋid̶i aŋəɽiñad̶eini. 33 Orn d̶eṯəm egabəla d̶əñid̶i na ulaldiṯano na eloman lwomən ŋen ŋanṯa nabi yero yenəŋ yebaiyəṯia alo yerto, illi alo yi-Ursalim’.
34 “Ya Ursalim, ya Ursalim! Ŋəŋgi agəɽiño alanəbiya na agəməndaiyo led̶a ŋwandraŋa ildi ləd̶weinṯiaŋa! Ñoman ñaɽo mənau egəfo egwonaṯa igərarreid̶ia ñere ñəlaɽəŋa ñi nano ŋen ŋarno waro gərarreid̶ia ləd̶ia enəlde, orn nəŋaned̶e. 35 Seid̶u, eɽa gəlaɽəŋa gaṯëd̶ənialo. Igaŋəlwaɽəṯia ṯa agaber agid̶i ŋaiñəseici təŋ, illi ndə liga leṯo ildi agid̶i ŋaulwaɽe ṯa, ‘Gënəŋu gəbuŋənṯu igi geṯo igirəŋ g-Eləŋ Rəmwa’.”
وجوب التوبة
1 وفي ذلِكَ الوَقتِ حَضَرَ بَعضُ النّاسِ وأخبَروا يَسوعَ عَنِ الجَليليّينَ الذينَ قَتلَهُم بيلاطُسُ في الهَيكَلِ ومزَجَ دِماءَهُم بِدِماءِ ذَبائِحِهِم، 2 فأجابَهُم يَسوعُ: «أتظُنّونَ أنّ خَطيئَةَ هَؤلاءِ الجَليليّينَ أكثرُ مِنْ خَطيئَةِ سائِرِ الجَليليّينَ حتى نَزَلَت بِهِم هذِهِ المُصيبَةُ؟ 3 أقولُ لكُم: لا، وإنْ كُنتُم لا تَتوبونَ، فستَهلكونَ كُلّكُم مِثلَهُم. 4 وأُولئِكَ الثمانِيَةَ عشَرَ الذينَ سَقَطَ البُرجُ علَيهِم في سِلوامَ وقتَلَهُم، أتَظنونَ أنّهُم أذنَبوا أكثَرَ مِمّا أذنَبَ أهلُ أُورُشليمَ؟ 5 أقولُ لكُم: لا، وإنْ كُنتُم لا تَتوبونَ، فستَهلكونَ كُلّكُم مِثلَهُم».
مثل التينة التي لا تثمر
6 وقالَ هذا المثَلَ: «كانَ لِرَجُلٍ شَجرَةُ تِينٍ مَغروسَةٌ في كَرمِهِ، فجاءَ يَطلُبُ ثَمرًا علَيها، فما وجَدَ. 7 فقالَ لِلكرّامِ: لي ثلاثُ سَنواتٍ وأنا أَجيءُ إلى هذِهِ التّينَةِ أطلُبُ ثَمرًا، فلا أجِدُ، فاَقطَعْها! لماذا نَترُكُها تُعَطّلُ الأرضَ؟ 8 فأجابَهُ الكرّامُ: اَترُكْها، يا سَيّدي، هذِهِ السّنةَ أيضًا، حتى أقلِبَ التّربَةَ حَولَها وأُسمّدَها. 9 فإمّا تُثمِرُ في السّنةِ المُقبِلَةِ وإمّا تَقطَعُها».
شفاء امرأة منحنية الظهر في السبت
10 وكانَ يَسوعُ يُعَلّمُ في أحدِ المَجامِعِ في السّبتِ، 11 وهُناكَ اَمرأةٌ فيها رُوحٌ شرّيرٌ أمرَضَها ثَمانيَ عشْرَةَ سَنةً، فجعَلَها مُنحَنِيةَ الظّهرِ لا تَقدِرُ أنْ تَنتَصِبَ. 12 فلمّا رآها يَسوعُ دعاها وقالَ لها: «يا اَمرأَةُ، أنتِ مُعافاةٌ مِنْ مَرضِكِ!» 13 ووضَعَ يدَيهِ علَيها، فاَنتَصَبَت قائِمَةً في الحالِ ومَجّدَتِ اللهَ. 14 فغَضِبَ رَئيسُ المَجمَعِ، لأنّ يَسوعَ شَفى المَرأةَ في السّبتِ، فقالَ لِلحاضرينَ: «عِندَكُم سِتّةُ أيّامٍ يَجِبُ العَمَلُ فيها، فتَعالَوا واَستَشفُوا، لا في يومِ السّبتِ!» 15 فأجابَهُ الرّبّ يَسوعُ: «يا مُراؤونَ! أما يَحُلّ كُلّ واحدٍ مِنكُم يومَ السّبتِ رِباطَ ثَورِهِ أو حِمارِهِ مِنَ المَعلَفِ ويأخذُهُ ليَسقيَهُ؟ 16 وهذِهِ اَمرأةٌ مِنْ أبناءِ إبراهيمَ رَبَطها الشّيطانُ مِنْ ثماني عشْرَةَ سنَةً، أما كانَ يَجِبُ أنْ تُحَلّ مِنْ رِباطِها يومَ السّبتِ؟»
17 ولمّا قالَ هذا الكلامَ، خَجِلَ جميعُ مُعارضيهِ، وفَرِحَ الجمعُ كُلّهُ بالأعمالِ المَجيدَةِ التي كانَ يَعمَلُها.
مثل حبة الخردل
(متى 13‏:31‏-32، مرقس 4‏:30‏-32)
18 وقالَ يَسوعُ: «ماذا يُشبِهُ مَلكوتُ اللهِ؟ وبماذا أُشَبّهُهُ؟ 19 هوَ مِثلُ حَبّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أخَذَها رَجُلٌ وزَرَعها في حَقلِهِ، فنَمَت وصارَت شَجرَةً تُعَشّشُ طُيورُ السّماءِ في أغصانِها».
مثل الخميرة
(متى 13‏:33)
20 وقالَ أيضًا: «بِماذا أُشبّهُ مَلكوتَ اللهِ؟ 21 هوَ مِثلُ خَميرةٍ أخذَتْها اَمرأةٌ ووَضَعتْها في ثلاثةِ أكيالٍ مِنَ الدّقيقِ حتى اَختَمرَ العجينُ كُلّهُ».
الباب الضيق
(متى 7‏:13‏-14‏،متى 21‏-23)
22 وسارَ في المُدُنِ والقُرى، يُعَلّمُ وهوَ في طريقِهِ إلى أُورُشليمَ. 23 فقالَ لَهُ رَجُلٌ: «يا سيّدُ، أقَليلٌ عَددُ الذينَ يَخلُصُونَ؟» فأجابَ يَسوعُ: 24 «اَجتَهِدوا أنْ تَدخُلوا مِنَ البابِ الضَيّقِ. أقولُ لكُم: كثيرٌ مِنَ النّاسِ سيُحاوِلونَ أنْ يَدخُلوا فلا يَقدِرونَ. 25 وإذا قامَ رَبّ البَيتِ وأغلَقَ البابَ، فَوَقَفتُم أنتُم في الخارِجِ تَدُقّونَ البابَ وتقولونَ: يا ربّ! اَفتَحْ لنا، يُجيبُكُم: لا أعرِفُ مِنْ أينَ أنتُم! 26 فتَقولونَ: أكَلْنا وشَرِبْنا معَكَ، وعَلّمْتَ في شوارِعِنا! 27 فيقولُ لكُم: لا أعرِفُ مِنْ أينَ أنتُم. اَبتَعِدوا عنّي كُلّكُم يا أشرارُ!
28 ويكونُ البُكاءُ وصَريفُ الأسنانِ، حينَ تَرَونَ إبراهيمَ وإسحقَ ويَعقوبَ والأنبياءَ كُلّهُم في مَلكوتِ اللهِ، وأنتُم في الخارِجِ مَطرودُونَ! 29 وسَيَجيءُ النّاسُ مِنَ المَشرِقِ والمَغرِبِ، ومِن الشّمالِ والجُنوبِ، ويَجلِسونَ إلى المائِدَةِ في مَلكوتِ اللهِ. 30 فيَصيرُ الأوّلونَ آخِرينَ والآخِرونَ أوّلينَ».
محبة يسوع لأورشليم
31 وفي تِلكَ السّاعةِ دَنا بَعضُ الفَرّيسيّينَ مِنْ يَسوعَ وقالوا لَهُ: «اَنصرِفْ مِنْ هُنا، لأنّ هِيرُودُسَ يُريدُ أنْ يَقتُلَكَ!» 32 فقالَ لهُم: «اَذهَبوا قولوا لِهذا الثّعلَبِ: ها أنا أطرُدُ الشّياطينَ وأشفي المرضى اليومَ وغَدًا، وفي اليومِ الثّالثِ أُتَمّمُ كُلّ شيءٍ. 33 ولكنّي يَجِبُ أنْ أسيرَ في طَريقي اليومَ وغدًا وبَعدَ غدٍ، لأنّهُ لا يَجوزُ أنْ يَهلِك نَبِيّ في خارِجِ أُورُشليمَ.
34 أُورُشليمُ، أُورُشليمُ! يا قاتِلَةَ الأنبِياءِ وراجِمَةَ المُرسَلينَ إلَيها! كم مرّةٍ أرَدتُ أنْ أجمَعَ أبناءَكِ، مِثلَما تَجمَعُ الدّجاجَةُ فِراخَها تَحتَ جَناحَيها، فما أرَدْتُم. 35 وها هوَ بَيتُكُم مَتروكٌ لكُم. أقولُ لكُم: لا تَرَوني حتى يَجيءَ يومٌ تَهتِفونَ فيهِ: تَبارَكَ الآتي باَسمِ الرّبّ!»