Ŋen Bulus gəfo alo yi-Maləṯa
1 Orn ndə ñagëbərəd̶ənu pred̶ d̶əge nəñaləŋete ṯa ñagafo alo isei yaɽo jəsira yibërnia jəsira Maləṯa. 2 Na led̶a lalo isi ləgiyacənde ŋəbaiya nano kaiñ ŋen ŋanṯa lurətaiṯənde isia na ldəndəŋënṯi pred̶, ŋen ŋanṯa rəmwa rad̶ənia na alo yamole. 3 Na Bulus nəŋəmame oṯia gərresi nəŋəlëɽi isia na rəmwa reicia ŋəsia ndrəməñe egoṯe ŋen ŋanṯa rəd̶əñia aŋal gisia, ndrəmase d̶əŋ. 4 Ndə led̶a lalo ləseicu rəmwa rëndud̶əma ndrəmëpwaṯi d̶əŋ ldaṯa, “Đeṯəm maje igi gaɽiñad̶o. Gëbərnu eŋau orn ŋen ŋəd̶urwaṯo ŋaned̶əma gəməṯia.” 5 Orn Bulus nəŋəfərijəd̶i rəmwara isia na ŋen nəŋerṯe ŋeṯəma nano ŋənəŋ ŋeicia. 6 Led̶a ṯalṯurṯu ŋen ṯa lanwana Bulus gəmamənia aŋəno walla aŋiɽi aŋaiye taltal, orn ndə ləṯurṯia liga lwalano ldəseici ŋen ŋero ŋeṯəma nano ŋənəŋ ŋeicia ldəməlëd̶i ŋen eŋen ldaṯa ṯa, “Gënəŋu gaɽo rəmwa!”
7 Na alo isi ṯwaiñ alo yafo yenəŋ yiwad̶ənu yeləŋ gəjəsira igi gəbërnia Bublius, gamənde nəŋəndrəmoṯe ŋopia ñoman ñiɽijin. 8 Na eṯen Bublius gafo gwuma gubwa pid̶ aŋəno na gurəd̶a ŋəfəni, na Bulus nəŋəmaɽe nano nəŋəṯurṯi Rəmwa nəŋəmëɽi rəŋ nano nəŋəmeid̶i. 9 Ndə ŋen ŋid̶ənu iŋi, led̶a pred̶ ildi ləjəsira lwuma leṯo ldeid̶ini. 10 Na ldəndənaice laŋge lwaiña na ndə ñagətwod̶o ldəndəkëɽəti laŋge id̶əpundr garno ñagəlwonaṯa.
Ŋen led̶a lətwod̶o alo yi-Maləṯa ldərəmaṯe alo yi-Rumiya
11 Ndə nubwa nəŋgaṯo niɽijin nəñatwod̶e id̶əpundr d̶ənəŋ d̶alo yi-Skandriya id̶i d̶əfo alo yi-Maləṯa liga lobəd̶aiya, id̶i d̶erṯo sura nëiñua yibërnia “Lorəba ildi ləɽo Yeŋor.” 12 Nəñarəmaṯe alo yibërnia Sirakusa nəñaɽaŋe tu ñoman ñiɽijin. 13 Na nəñatwod̶a təŋ nəñad̶aid̶e alo nəñarəmaṯe alo yi-Rigiyun, na ndə loman ləŋgaṯo lonto d̶əbera nḏətwod̶e d̶əɽe d̶əndaləŋgwa, na eloman leṯeɽe gwomən nəñeṯa alo yi-Buṯuyuli. 14 Alo isei ñagəfid̶u led̶a ildi lëndu ŋen ŋə-Rəmwa nṯia nəñarəmaṯe alo yi-Rumiya. 15 Ndə led̶a lëndu ŋen alo yi-Rumiya ləno ŋen ṯa ñageṯo, ldela nwaldaŋ alo yanṯa asuk y-Abiyus na alo y-Alkurnug iɽijin ṯa ñopəd̶aid̶əlda. Ndə Bulus gənwanəlo nəŋërṯi Rəmwa nano na nəŋëɽəni d̶əñano.
Ŋen Bulus gəlwaɽəṯu Alyawuḏ alo yi-Rumiya
16 Ndə ñageṯo alo yi-Rumiya eləŋ gaskari nəŋgiṯi Bulus ṯa aŋəɽaŋe aləsoŋ askariya yenəŋ isi yemarəmoṯwa.
17 Ndə ñoman ñəŋgaṯo ñiɽijin Bulus nəŋundəd̶i led̶a ildi loɽra eŋen ŋ-Alyawuḏ, na ndə lərraid̶o d̶əge Bulus nəŋəleiṯi ṯa, “Lorldaiñ, egero igəbəd̶ia ŋen ŋeicia ŋənəŋ eled̶a walla ig-Alganun yebapande ildëndr ləpənde, orn igëndənu na iganeinu Romaniyin alo yi-Ursalim. 18 Ndə linḏeiciñi lafo lwonaṯa ṯa aləñebəri ŋen ŋanṯa lero ləfid̶a ŋen ŋənəŋ ŋerṯo orəbano ŋəŋəɽaiñ eŋen ŋəlëɽəñi. 19 Orn ndə Alyawuḏ yened̶o niyaṯa, yinḏeini egələŋ goɽra gə-Roma, orn egero egəberṯia ŋen ŋənəŋ ṯa igəsikia led̶a əllëɽəñi. 20 Eŋen iŋi igundəd̶ənde ṯa alɽwatr, ŋen ŋanṯa fəŋen iŋi ŋəd̶əṯurṯia d̶-Israyil igëndeinau urid̶aga igi.”
21 Na lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Ñagero ñagəneinia ad̶am gənəŋ galo Yuḏiya eŋen ŋəlaɽəŋa na led̶a lero lənəŋ tu ləlwaɽo ŋen ŋeicia ŋəlaɽəŋa. 22 Orn ñagwonaṯa ṯa ñagaŋanaṯa ŋen iŋi agëndu, ŋen ŋanṯa ñagaləŋeṯo ṯa alo pred̶ led̶a laɽwata lageiyo ŋen iŋi ṯa ageled̶a laŋga.”
23 Na ndə lëɽəṯəma liga d̶əge ldəmeṯa nano lwaiña alo isi gəfau. Na Bulus nəŋəlërrəŋaici ŋen iŋi ëd̶əñëd̶əñin nəŋələɽwatiṯi ŋen ŋəŋələŋe ŋə-Rəmwa na nəŋələbece eŋen ŋə-Yesu ŋenŋa ŋ-Alganun yi-Musa na ŋalanəbiya. 24 Na ləmaṯan ldəŋënṯi ŋen ŋəlëɽəŋu gəlwaɽo na ləmaṯan lderṯe ləbëndia ŋen. 25 Nṯia ldəd̶aŋe lero ɽrreid̶ia ŋen. Bulus gafo galwaɽəṯəlo ananoŋ ŋen ŋonto təŋ ṯa, “Usila Gətəɽe galwaɽo ŋopia ŋen gəlwaɽəṯu eṯalanda ŋen nabiya Isaiya, 26 gaṯa, ‘Mbu eled̶a ŋalwaɽəṯi ṯa,
Ñagid̶i ñane oro ñerṯe ñagələŋeṯa,
ñagid̶i ñaseid̶i isiya oro ñerṯe ñagəseid̶ia.
27 Ŋen ŋanṯa ŋəṯəɽa ŋəled̶a ildi ŋaɽo təgətəg
na laɽo ndul
na laldanḏeinu isi
ṯa alerṯe ləseid̶ia isiya
na ṯa alerṯe lənna nënəñiana
na ṯa alerṯe lələŋeṯa eŋəṯəɽa
na ṯa yerṯe igəleid̶ia’.
28 “Na ləŋinr nano ṯa, d̶ëbəria id̶i d̶ə-Rəmwa d̶əd̶weinṯu led̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ, na lënəŋulu lid̶i alne.” ( 29 Na ndə gəlwaɽo ṯia Alyawuḏ nəməñe ṯalukuɽəbijəd̶əṯu ŋen ŋwaiña ldəɽo!)
Ŋen ŋənḏurṯu
30 Na Bulus nəŋəɽaŋe alo isi nṯəlia nəɽijan na gafo gananaid̶ia gərus bəɽaŋ yeɽa igi gënəŋu gəɽaŋau, gaŋërṯu led̶a nano ildi pred̶ ləmerldeṯa nano, 31 nəŋəlërrəŋaici ŋen ŋəŋələŋe ŋə-Rəmwa na ŋ-Eləŋ Yesu Almasiya ŋəd̶aiña ŋero na gëbərainialo.
في مالطة
1 ولمّا نَجَونا، عَرَفنا أنّ الجَزيرةَ تُدعى مالِطةَ. 2 وأظهَرَ لنا أهلُها البرابرةُ عَطفًا نادِرًا، فرَحّبوا بِنا وأوقَدوا نارًا لأنّ الطّقسَ كانَ مُمطِرًا وبارِدًا. 3 وبَينَما بولُسُ يَجمَعُ حِزمَةً مِنَ الحَطَبِ ويَرميها في النّارِ، خرَجَت بِدافِـعِ الحَرارَةِ حَـيّةٌ وتَعلّقَت بـيدِهِ. 4 فلمّا رأى الأهالي الحَيّةَ عالِقَةً بـيدِ بولُسَ، قالَ بَعضُهُم لبَعضٍ: «لا بُدّ أنْ يكونَ هذا الرّجُلُ مُجرِمًا، لأنّ العَدلَ لا يترُكُهُ يَعيشُ ولو نجا مِنَ البحرِ». 5 ولكِنّ بولُسَ نَفَضَ الحيّةَ في النّارِ مِنْ غيرِ أنْ يَمَسّهُ أذى. 6 وكانوا يَنتَظِرونَ أنْ يَنتَفِـخَ أو يقَعَ مَيتًا في الحالِ، فلمّا اَنتَظروا طويلاً ورأوا أنّهُ ما أُصيبَ بِضَرَرٍ تَغيّرَ رأيُهُم فيهِ وقالوا: «هذا إلهٌ!»
7 وكانَ بالقُربِ مِنْ ذلِكَ المكانِ مزرَعةٌ لبوبليوسَ حاكِمِ الجزيرةِ، فأكرَمَنا ورَحّبَ بِنا مُدّةَ ثلاثةِ أيّامٍ. 8 وكانَ والدُ بوبليوسَ طريحَ الفِراشِ بالحُمّى والإسهالِ، فدخَلَ بولُسُ إلى غُرفَتِهِ وصَلّى ووضَعَ يَدَيهِ علَيهِ فشَفاهُ. 9 فلمّا حدَثَ هذا، جاءَ إلَيهِ سائِرُ المَرضى في الجزيرةِ فشفاهُم. 10 فأكرَمونا كُلّ الإكرامِ، وزَوّدُونا عِندَ رَحيلِنا بِما نَحتاجُ إلَيهِ.
من مالطة إلى رومة
11 وبَعدَ ثلاثَةِ أشهُرٍ، ركِبنا سَفينةً مِنَ الإسكندرِيّةِ، علَيها رَسمُ «الإلهينِ التوأمَينِ»، وكانَت تَقضي فَصلَ الشّتاءِ في الجزيرةِ. 12 فنَزلنا إلى مدينةِ سَراكوسةَ وأقَمْنا فيها ثلاثةَ أيّامٍ. 13 ثُمّ سِرْنا مِنها بِمُحاذاةِ الشّاطئِ إلى مدينةِ ريغيُونَ. فهبّت علَينا في اليومِ الثاني ريحٌ جنوبـيّةٌ، ووَصَلنا في اليومِ الثالثِ إلى مدينةِ بوطِيولي، 14 حيثُ وجَدْنا بَعضَ الإخوةِ، فطَلبوا إلَينا أنْ نُقيم عِندَهُم سبعةَ أيّامٍ. وهكذا وصَلنا إلى رومةَ. 15 وسَمِعَ الإخوةُ في رومةَ بوُصولِنا، فخَرَجوا لِلقائِنا إلى ساحَةِ مدينةِ أبـيّوسَ والحوانيتِ الثلاثَةِ. فلمّا رآهُم بولُسُ شكَرَ اللهَ وتَشَجّعَ.
في رومة
16 ولمّا دخَلْنا رومَةَ، أذِنَتِ السّلُطاتُ لبولُسَ أنْ يَسكُنَ وحدَهُ معَ الجُنديّ الذي يَحرُسُه. 17 وبَعدَ ثلاثَةِ أيّامٍ دعا بولُسُ وجُهاءَ اليَهودِ إلَيهِ، فلمّا اَجتَمَعوا قالَ لهُم: «أيّها الإخوةُ، أنا ما أسأَتُ بِشيءٍ إلى شَعبِنا وتَقاليدِ آبائِنا، معَ ذلِكَ اَعتَقَلَني اليَهودُ في أُورُشليمَ وسَلّموني إلى أيدي الرّومانيّـينَ. 18 فنَظَروا في قَضيّتي، وأرادوا إخلاءَ سَبـيلي لأنّ لا جُرمَ عليّ أستوجِبُ بِه الموتَ. 19 ولكِنّ اليَهودَ عارَضوا، فاَضطُرِرتُ أنْ أرفَعَ دعواي إلى القَيصرِ، لا لأنّي أُريدُ أنْ أتّهِمَ شَعبـي بِشيءٍ. 20 لذلِكَ طَلَبْتُ أنْ أراكُم وأُكلّمَكُم، فأنا أحمِلُ هذا القَيدَ مِنْ أجلِ رَجاءِ إِسرائيلَ».
21 فقالوا لَه: «ما تَلَقّينا كِتابًا في شأْنِكَ مِنَ اليَهوديّةِ، ولا جاءَنا أحدٌ مِنَ الإخوَةِ هُناكَ، فأخبرَنا شيئًا عَنكَ أو تَكلّمَ علَيكَ بِسوءٍ. 22 ولكنّنا نَوَدّ أنْ نَسمَعَ مِنكَ رَأيَكَ، لأنّنا نَعرِفُ أنّ النّاسَ في كُلّ مكانٍ تَستَنكِرُ هذا المذهَبَ».
23 فتَواعدوا على يومٍ جاؤُوا فيهِ إلى مَنزِلِ بولُسَ وهُم أكثرُ عددًا. فأخَذَ بولُسُ يُحَدّثُهُم مِنَ الصّباحِ إلى المَساءِ، شاهِدًا لِمَلكوتِ اللهِ، مُحاوِلاً أنْ يُقنعَهُم بِرسالَةِ يَسوعَ اَستِنادًا إلى شريعةِ موسى وكُتُبِ الأنبـياءِ. 24 فاَقتنَعَ بَعضُهُم بِكلامِهِ وأنكَرَ البَعضُ الآخَرُ. 25 وقَبْلَ أنْ يَنصرِفوا مِنْ عِنده وهُم غيرُ مُتّفِقينَ، قالَ لهُم بولُسُ هذِهِ الكَلِمَةَ: «صَدَقَ الرّوحُ القُدُسُ في قولِهِ لآبائِكُم بِلسانِ النّبـيّ إشَعيا:
26 إذهَبْ إلى هذا الشّعبِ وقُلْ لَه:
مَهما سَمِعتُم لا تَفهَمونَ.
ومَهما نَظرتُم لا تُبصِرونَ.
27 تَحَجّرَ قَلبُ هذا الشّعبِ
فسَدّوا آذانَهُم وأغمَضوا عُيونَهُم
لِئَلاّ يَسمَعوا بآذانِهِم ويُبصِروا بِعيونِهِم
ويَفهَموا بِقُلوبِهِم ويَتوبوا، فأشفِـيَهُم.
28 فلَيَكُنْ مَعلومًا عِندَكُم أنّ اللهَ أرسَلَ خلاصَهُ هذا إلى غيرِ اليَهودِ مِنَ الشّعوبِ وهُم سيَستَمِعونَ إلَيهِ».
[29 فلمّا قالَ هذا الكلامَ، خرَجَ اليَهودُ مِنْ عِندِهِ وهُم في جدالٍ عَنيفٍ].
30 وأقامَ بولُسُ سَنتينِ كامِلتَينِ في المَنزِلِ الذي اَستأجَرَهُ، يُرَحّبُ بِكُلّ مَنْ كانَ يَزورُهُ، 31 فيبَشّرُ بِمَلكوتِ اللهِ مُعلنًا بِكُلّ جُرأةٍ وحُرّيّةٍ تَعليمَهُ في الرّبّ يَسوعَ المَسيحِ.