مثل الزارع
(مرقس 4‏:1‏-9، لوقا 8‏:4‏-8)
1 وخرَجَ يَسوعُ مِنَ الدّارِ في ذلِكَ اليومِ وجلَسَ بجانبِ البحرِ. 2 فاَزدحَمَ علَيهِ جَمْعٌ كبيرٌ، حتّى إنّهُ صَعِدَ إلى قارِبٍ وجلَسَ فيهِ، والجَمعُ كُلّهُ على الشّاطئِ، 3 فكلّمَهُم بأمثالٍ على أُمورٍ كثيرةٍ قالَ: «خرَجَ الزّارِعُ ليزرَعَ. 4 وبَينَما هوَ يَزرَعُ، وقَعَ بَعضُ الحَبّ على جانِبِ الطّريقِ، فجاءَتِ الطّيورُ وأكَلَتْهُ. 5 ووقَعَ بَعضُهُ على أرضٍ صَخْريّةٍ قليلةِ التّرابِ، فنَبَتَ في الحالِ لأنّ تُرابَهُ كانَ بِلا عُمقٍ. 6 فلمّا أشرَقَتِ الشّمسُ اَحتَرَقَ وكانَ بِلا جُذورٍ فيَبِسَ. 7 ووقَعَ بعضُهُ على الشّوكِ، فطَلَعَ الشّوكُ وخَنقَهُ. 8 ومِنهُ ما وقَعَ على أرضٍ طيّبةٍ، فأعطى بَعضُهُ مِئةً، وبَعضُهُ سِتّينَ، وبَعضُهُ ثلاثينَ. 9 مَنْ كانَ لَه أُذنانِ، فلْيَسمَعْ!»
الغاية من الأمثال
(مرقس 4‏:10‏-12، لوقا 8‏:9‏-10)
10 فدَنا مِنهُ تلاميذُهُ وقالوا لَه: «لِماذا تُخاطِبُهُم بالأمثالِ؟» 11 فأجابَهُم: «أنتُمُ أُعطيتُم أنْ تعرِفوا أسرارَ مَلكوتِ السّماواتِ، وأمّا هُم فما أُعطُوا. 12 لأنّ مَنْ كانَ لَه شيءٌ، يُزادُ فيَفيضُ. ومَنْ لا شيءَ لَه، يُؤخَذُ مِنهُ حتى الّذي لَه. 13 وأنا أُخاطِبُهُم بالأمثالِ لأنّهُم يَنظُرونَ فلا يُبصِرونَ، ويُصغونَ فلا يَسمَعونَ ولا يَفهَمونَ. 14 ففيهِم تَتِمّ نُبوءةُ إشَعْيا:
«مَهما سَمِعتُم لا تَفهَمونَ،
ومَهما نَظَرْتُم لا تُبصِرونَ.
15 لأنّ هذا الشّعبَ تحَجّرَ قلبُهُ،
فسَدّوا آذانَهُم وأغْمَضوا عُيونَهُم،
لِئلاّ يُبصِروا بِعُيونِهِم
ويَسمَعوا بآذانِهِم
ويَفهَموا بِقُلوبِهِم
ويَتوبوا فأَشفيَهُم».
16 وأمّا أنتُمْ فهَنيئًا لكُم لأنّ عيونَكُم تُبصِرُ وآذانَكُم تَسمَعُ. 17 الحقّ أقولُ لكُم: كثيرٌ مِنَ الأنبياءِ والأبرارِ تَمنّوا أنْ يَرَوْا ما أنتُم تَرَونَ فَما رأوا، وأنْ يَسمَعوا ما أنتُم تَسمَعونَ فما سَمِعوا.
تفسير مثل الزارع
(مرقس 4‏:13‏-20، لوقا 8‏:11‏-15)
18 «فاَسمَعوا أنتُم مَغْزى مَثَلِ الزّارعِ: 19 مَنْ يَسمَعُ كلامَ المَلكوتِ ولا يَفهَمُهُ، فهوَ المَزروعُ في جانبِ الطّريقِ، فيجيءُ الشّرّيرُ ويَنتَزِعُ ما هوَ مَزروعٌ في قلبِهِ. 20 ومَنْ يَسمَعُ كلامَ المَلكوتِ ويتَقَبّلُهُ في الحالِ فَرِحًا، فهوَ المَزروعُ في أرضٍ صخريّةٍ: 21 لا جُذورَ لَه في نَفسِهِ، فيكونُ إلى حينٍ. فإذا حدَثَ ضِيقٌ أوِ اَضطهادٌ مِنْ أجلِ كلامِ المَلكوتِ، اَرتدّ عَنهُ في الحالِ. 22 ومَنْ يَسمَعُ كلامَ المَلكوتِ ولا يُعطي ثَمرًا فهوَ المَزروعُ في الشّوكِ: لَه مِنْ هُمومِ هذِهِ الدّنيا ومَحبّةِ الغِنى ما يَخنُقُ الثّمرَ فيهِ. 23 وأمّا مَنْ يَسمعُ كلامَ المَلكوتِ ويفهَمُهُ، فهوَ المَزروعُ في الأرضِ الطيّبةِ، فيُثمِرُ ويُعطي بَعضُهُ مِئةً، وبعضُهُ سِتّينَ، وبعضُهُ ثلاثينَ».
مثل الزؤان
24 وقَدّمَ لهُم يَسوعُ مَثلاً آخرَ، قالَ: «يُشبِهُ مَلكوتُ السّماواتِ رَجُلاً زرَعَ زَرْعًا جيّدًا في حقلِهِ. 25 وبَينَما النّاسُ نِيامٌ، جاءَ عَدوّهُ وزَرعَ بَينَ القَمحِ زؤانًا ومضى. 26 فلمّا طلَعَ النّباتُ وأخرَجَ سُنبلَه، ظهَرَ الزؤانُ معَهُ. 27 فجاءَ خدَمُ صاحِبِ الحَقلِ وقالوا لَه: «يا سيّدُ أنتَ زَرَعْتَ زَرعًا جيّدًا في حَقلِكَ، فمِنْ أينَ جاءَهُ الزؤانُ؟» 28 فأجابَهُم: «عَدوّ فعَلَ هذا». فقالوا لَه: «أتُريدُ أنْ نَذهَبَ لِنَجمَعَ الزؤانَ؟» 29 فأجابَ: «لا، لِئلاّ تَقلَعوا القَمحَ وأنتُم تَجمعونَ الزؤانَ. 30 فاَترُكوا القَمحَ يَنمو معَ الزؤانِ إلى يومِ الحَصادِ، فأقولُ للحَصّادينَ: اَجمَعوا الزؤانَ أوّلاً واَحزِموهُ حِزَمًا لِيُحرَق، وأمّا القمحُ فاَجمعوهُ إلى مَخزَني».
مثل حبة الخردل
(مرقس 4‏:30‏-32، لوقا 13‏:18‏-19)
31 وقدّمَ لهُم مَثلاً آخرَ، قالَ: «يُشبِهُ مَلكوتُ السّماواتِ حبّةً مِن خَردلٍ أخذَها رَجُلٌ وزَرَعَها في حَقلِهِ. 32 هيَ أصغرُ الحبوبِ كُلّها، ولكِنّها إذا نَمَتْ كانَت أكبَرَ البُقولِ، بل صارَتْ شجَرَةً، حتّى إنّ طُيورَ السّماءِ تَجيءُ وتُعشّشُ في أغصانِها».
مثل الخميرة
(لوقا 13‏:20‏-21)
33 وقالَ لهُم هذا المَثَلَ: «يُشبِهُ مَلكوتُ السّماواتِ خَميرةً أخذَتْها اَمرأةٌ ووَضَعَتْها في ثلاثةِ أكيالٍ مِنَ الدّقيقِ حتى اَختَمرَ العَجينُ كُلّهُ».
يسوع والأمثال
(مرقس 4‏:33‏-34)
34 هذا كلّهُ قالَه يَسوعُ للجُموعِ بالأمثالِ. وكانَ لا يُخاطِبُهُم إلاّ بأمثالٍ. 35 فتَمّ ما قالَ النبيّ: «بالأمثالِ أنطِقُ، فأُعلِنُ ما كانَ خفيّا مُنذُ إنشاءِ العالَمِ».
تفسير مثل الزؤان
36 وترَكَ يَسوعُ الجُموعَ ودخَلَ إلى البَيتِ، فجاءَ إليهِ تلاميذُهُ وقالوا لَه: «فَسّرْ لنا مثَلَ زؤانِ الحَقلِ». 37 فأجابَهُم: «الّذي زَرعَ زَرْعًا جيّدًا هوَ اَبنُ الإنسانِ، 38 والحَقلُ هوَ العالَمُ، والزّرعُ الجيّدُ هوَ أبناءُ المَلكوتِ، والزؤانُ هوَ أبناءُ الشّرّيرِ، 39 والعدوّ الذي زرَعَ الزؤانَ هوَ إبليسُ، والحَصادُ هوَ نِهايةُ العالَمِ، والحصّادونَ هُم الملائِكةُ. 40 وكما يجمَعُ الزّارعُ الزؤانَ ويَحرِقُهُ في النّارِ، فكذلِكَ يكونُ في نِهايَةِ العالَمِ: 41 يُرسِلُ اَبنُ الإنسانِ ملائِكتَهُ، فيَجْمعونَ مِنْ مَلكوتِهِ كُلّ المُفسِدينَ والأشرارِ 42 ويَرمونَهُم في أتونِ النّارِ، فهُناكَ البُكاءُ وصَريفُ الأسنانِ. 43 وأمّا الأبرارُ، فيُشرِقونَ كالشّمسِ في مَلكوتِ أبيهِم. مَنْ كانَ لَه أُذُنانِ، فلْيَسمَعْ!
مثل الكنز واللؤلؤة والشبكة
44 «ويُشبِهُ مَلكوتُ السّماواتِ كَنزًا مدفونًا في حَقلٍ، وجَدَهُ رجُلٌ فَخبّأهُ، ومِنْ فرَحِهِ مَضى فباعَ كُلّ ما يَملِكُ واَشتَرى ذلِكَ الحَقلَ.
45 ويُشبِهُ مَلكوتُ السّماواتِ تاجِرًا كانَ يبحَثُ عَنْ لُؤلُؤٍ ثَمينٍ. 46 فلمّا وجَدَ لُؤلُؤةً ثَمينَةً، مضى وباعَ كُلّ ما يَملِكُ واَشتَراها.
47 ويُشبِهُ مَلكوتُ السّماواتِ شبكَةً ألقاها الصَيّادونَ في البحرِ، فجَمَعتْ سَمكًا مِنْ كُلّ نوعٍ. 48 فلمّا اَمتَلأتْ أخرَجَها الصَيّادونَ إلى الشّاطئِ، فوَضَعوا السّمكَ الجيّدَ في سِلالِهِم ورَمَوا الرّديءَ. 49 وهكذا يكونُ في نِهايَةِ العالَمِ: يَجيءُ الملائِكةُ، ويَنتَقونَ الأشرارَ مِنْ بَينِ الصّالِحينَ 50 ويَرمونَهُم في أتّونِ النّارِ. فهُناكَ البُكاءُ وصَريفُ الأسنانِ».
الجديد والقديم
51 وسألَ يَسوعُ تلاميذَهُ: «أفَهِمتُم هذا كُلّهُ؟» فأجابوهُ: «نعم». 52 فقالَ لهُم: «إذًا، كُلّ مَنْ صارَ مِنْ مُعَلّمي الشّريعةِ تلميذًا في مَلكوتِ السّماواتِ، يُشبِهُ ربّ بَيتٍ يُخرِجُ مِنْ كنزِهِ كُلّ جديدٍ وقَديمٍ».
الناصرة ترفض يسوع
(مرقس 6‏:1‏-6، لوقا 4‏:16‏-30)
53 ولمّا أتَمّ يَسوعُ هذِهِ الأمثالَ، ذهَبَ مِنْ هُناكَ 54 وعادَ إلى بلَدِهِ، وأخَذَ يُعلّمُ في مَجمَعِهِم، فتَعَجّبوا وتَساءَلوا: «مِنْ أينَ لَه هذِهِ الحِكمةُ وتِلْكَ المُعْجزاتَ؟ 55 أما هوَ اَبنُ النجّارِ؟ أُمّهُ تُدعى مَريمَ، وإِخوتُهُ يَعقوبَ ويوسفَ وسِمْعانَ ويَهوذا؟ 56 أما جميعُ أخَواتِهِ عِندَنا؟ فمِنْ أينَ لَه كُلّ هذا؟» 57 ورَفَضوهُ.
فقالَ لهُم يَسوعُ: «لا نبيّ بِلا كرامةٍ إلاّ في وَطَنِهِ وبَيتِهِ». 58 وما صنَعَ هُناكَ كثيرًا مِنَ المُعجِزاتِ لِعَدَمِ إيمانِهِم بهِ.
Lapidriopi Kwariori'ba ro
(Marako 4:1-9Luka 8:4-8)
1 Tu gi alo ana si Yesu fote ni zo yasi ago oyite fofo kala, nda rite lau miembane. 2 Ago lowa se kotokalabe ndare ana orivoya amba, ta'dota nda cite toŋbo ya ago rite kigye, ago lowa edrete kototi. 3 Nda itita amba te ànyari lapidriopi si ekye:
“Tu alo aza si mano aza fote kwari orine. 4 Ago ondro nda kate ugu kwari ori ämvu ya oko, azakana lo'dete liti drisi, ago arii ikyite ago nyayi ànya te. 5 Azakana lo'dete gyini gyirigyiri ro dri, se gyini na i'do amba. Kwari hwete ndriŋwa tana gyini na ciko gyuru. 6 Oko kitu kitute lekuru oko lunyi inya se koŋgabe to'diro ana te, tana paji nai ci kote gyuru, ago inya wite ndriŋwa. 7 Azaka kwari ro lo'dete kukyi cuku lako ago kukyi mbate ago vo inya te. 8 Oko kwari azaka lo'dete gyini kado ya ago wa inya te; azakana wate kama alo, azakana 'butenjidrialo, azakana 'butenätu.”
9 Ago Yesu ndetate ekye: “Dia, nyèri, ondro ka'do nya'do gi bi be owo.”
Takaci se Yesu Kabe Ata Lapidriopi si
(Marako 4:10-12Luka 8:9-10)
10 'Dooko taeri'bai ikyiyite Yesu re ago ejiyi nda te ekye: “Ondro nyate ta iti lidri ri oko nya itina gwo lapidri si etaya?”
11 Yesu zatadrite ekye: “Tauni tandrwi Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro ro ozote ämiri, oko ozo kote ànyari. 12 Tana nda se tauni be ozona 'da rigye ndra tana nda ka'do robe sina ndra; oko nda se tauni ako ca se nda be sina giṛiŋwa ono äruna 'da ni nda rigyesi. 13 Tase mabe ta ata lapidri si ta itivoya ànya ri tana ànya ndreyivo ndi driigye, oko ndreyi ko, ago ànya gayi bi ndi, oko ànya eriyi ko ago niyi ko. 14 Tana taäŋgu Yesaya ro tana di ànya, se ekye:
‘Lidri ono ugunayi taeri ndi, oko uninayi ko tana unine;
ànya ugunayi voondre ndi, oko uninayi ko ondrene.
15 Tana drî ànyaro tote,
ago ànya tisiyi bi ànyaro te,
2 ago seyi mi ànyaro te,
ukyi, mi ànyaro ondre ŋga 'da,
ago bi ànyaro eri ta 'da,
ago drî ànyaro uni ta 'da,
ago ànya etayidri 'da mare,
ago mede ànya 'da.’
16 “Oko ami, ami orivoya kandrakado be! Tana mi amiro ka voondre ago bi amiro ka taeri. 17 Mata ämiri ono tana nebii amba ago lidri amba Lu ro leyite ŋgase nyàbe ondrena ono ondrene, oko ànya ndreyi kote ago ŋgase nyàbe erina ono erine, oko ànya eriyi kote.
Yesu Edretazevo Lapidriopi Kwariori'ba rote
(Marako 4:13-20Luka 8:11-15)
18 “Dia, nyèri, ago mìni lapidri kwariori'ba ro takacina. 19 Ànya se keriyi lazo ta Miri 'Bädri'ba Lu ro ro tana te oko kuniyi tana kote iyi orivoya oso kwari se kole'debe liti dri 'do ronye. Nda se aza koziro ono ikyi ru ata se ikyi'dibe ànya ya ono te. 20 Kwari se ko'debe gyini gyirigyiriro dri ni ànya se kabe lazo uru dori yai'dwesi erina ànyari vosi owo. 21 Oko ci kote gyuru le ya ànyaro ya, ago ànya riyi ko madaro. Tana ondro rriti kode 'dieza kesate ta lazo rota oko, ànya e'beyite ndriŋwa. 22 Kwari se kole'debe kukyi cuku lako ni ànya se keriyi lazo te, oko ta milo'be ro ori ono rota ndi ta ŋgaamba lu robe vo lazo te, ago ànya wayi doŋgo kote. 23 Ago kwari se aribe gyini kado ya ni ànya se kayibe lazo eri ago kayibe unina owo; ànya wayi doŋgo te, azakana wate kama alo, azakana 'butenjidrialo, ago azakana 'butenätu.”
Lapidriopi Kurugyi ro
24 Yesu iti lapidri aza te ànyari ekye: “Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro orivoya oso nonye, mano aza ri kwari kado te ämvu ndaro ya. 25 Ŋgäkyi alo aza si ondro 'dicini ku'dute oko, kyila'baazi aza ikyite ago ri kurugyi te kyifo lako, ago oyite. 26 Ondro kyifo kombate kate ofo oko, kurugyi kyi landre kpate. 27 Ruindu'bai mano ana ro ikyiyite ndare ago atayite ekye: ‘'Desi, mirite kwari kado ayani ämvu ya; oko kurugyi ikyite ni eŋwaro ya?’ 28 Nda zatadrite ekye: ‘Kyila'baazi aza ye ta 'do ni.’ Ànya ejiyi nda te ekye: ‘Inye'do mile ndi ämäri oyine kurugyi eŋgyene ya?’ 29 Nda zatadrite ekye: ‘Hwa! Tana ka'dobe ugu kurugyi eŋgyene nyeŋgyena rukä kyifo ro ndi tro sina. 30 Mi'ba kyifo ndi kurugyi be riti kombayi troalo madale tu jalia rosi. 'Dooko matana 'da losi'bai jalia ro ri kurugyi eŋgyene käti, ànya embene drîro drîro ago ànya ozane. 'Dooko a'dena gwo kyifo otone osone kyiro maro ya.’ ”
Lapidriopi Keci Ce Musetada ro ro
(Marako 4:30-32Luka 13:18-19)
31 Yesu iti lapidri aza te ànyari ekye: “Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro laba oso nonye. Mano aza ru keci ce musetada rote ago rite ämvu ndaro ya. 32 Se orivoya tipari ni keci cini risi, oko ondro kombate oko, a'dote 'desi para ndrani ŋga cini kyi'dikyi'diro risi, a'dote ce ro, ago arii ikyiyite moyi zoi ànyaro te gwoṛi anyaro yasi.”
Lapidriopi Loŋga ro
(Luka 13:20-21)
33 Yesu iti lapidri aza kpate ànyari ekye: “Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro laba oso nonye. Toko aza ru loŋga te ago ŋga yana gwo koma nätu kyira rosi lakaza ya madale vona cini a'dote loŋga be.”
Ŋgaemba Yesu ro Lapidriopi si
(Marako 4:33-34)
34 Yesu emba ŋga te lapidri si, ŋgase cini kwoi tana itizana lowa ri, nda ata kote ànyari teinye lapidriopi ako. 35 Nda yete nonye ko'ba tase nebi katabe ana ka'do robe ŋgye se ekye:
“Ondro ma te ata ànyari oko, matana lapidriopi si;
mitina ŋgase uniako ṛoni o'ba 'bädri rosi tana 'da ànyari.”
Yesu Edre Lapidriopi Kurugyi ro Tazevona te
36 Ondro Yesu ke'be lowa te ago kocite zo ya oko, taeri'bai ndaro ikyiyite ndare ago atayite ekye: “Nyiti takaci lapidri kurugyi ämvu ya ro tana ämäri.”
37 Yesu zatadrite ekye: “Mano se kori kwari kado be ana ni Ŋgwa Lidri ro; 38 ämvu ni 'bädri, kwari kado ni lidri se Miri 'Bädri'ba ro ro; kurugyi ni lidri Nda se Koziro ono ro; 39 ago kyila'baazi se kori kurugyi be ana ni Kicu'ba owo. Jalia ni ädu 'bädri ro, ago losi'bai jalia ro ni malaikai. 40 Kpa oso otokala kurugyi ro ago azabe asi si 'do ronye, ta gialo ono a'dona kpa inye ädu 'bädri rosi. 41 Ŋgwa Lidri ro ezona malaikai ndaro 'da otona kala 'dise cini kabe 'di o'ba takozi oyene ago 'dise cini kabe tase undiro oye ro 'da ni Miri 'Bädri'ba ndaro ro yasi, 42 ago avona ànya 'da le asi nyendero ya, vose liyi ndi sionya be orivoya kigye ana ya. 43 'Dooko lidri Lu ro eyina vo 'da oso kitu ronye Miri 'Bädri'ba Täpi ànyaro roya. Dia, nyèri, ondro ka'do nyà'do gi bi be owo!
Lapidriopi Ŋgadriamba Da'doda'doro ro
44 “Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro laba oso nonye. Mano aza usu ŋgadriamba da'doda'doro te ämvu aza ya. Nda go ku drî na te, ago nda a'dote yai'dwesi, oyite ago logye ŋgase cini nda ka'dobe sina ana te, ago nda gote ago gye ämvu se ana te.
Lapidriopi Ŋgoŋgo ro
45 “Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro laba oso nonye. Mano aza ka ugu ŋgoŋgo liŋgyiekye uṛi, 46 ago ondro nda koyi kusu se liŋgyiekye para ndra ana te oko, nda oyi logye ŋgase cini nda ka'dobe sina ana te, ago gye ŋgoŋgo se ana te.
Lapidriopi Kyimba ro
47 “Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro laba kpa oso nonye. Ti'biuru'bai azaka voyi kyimba ànyaro te fofo ya ago ruyi ti'bi dritoto cini te. 48 Ondro kyimba kogate twi oko, ànya eseyite kototi, ago riyite vuru ti'bi topene; kadona avote lakaza ya, se koziro iyi avo gwo cowa. 49 A'dona kpa inye tu äduro si; malaikai oyina 'da ago lewena lidri se koziro iyi 'da ni lidri se kadoro iyi lakosi, 50 ago avona ànya 'da le asi nyendero ya, vose liyi ndi sionya be orivoya kigye ana ya.”
Ŋgaemba To'di ndi ŋgaemba Uku be
51 Yesu eji ànya te ekye: “Mìni ŋgase kwoi tana ndi ya?” Ànya zayitadrite ekye: “Owo.”
52 Nda logotate ekye: “Ka'do inye, anjioko, miemba'bai cini Ota ro se a'dote taeri'bai ro Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru roya orivoya oso 'bakuzupi se kabe ŋga to'di ndi ŋga uku be lofona tesi ni vo ŋgaodroro ndaro yasi ronye.”
Aga Yesu Tezo Nazareta ya
(Marako 6:1-6Luka 4:16-30)
53 Ondro Yesu konde lapidri se kwoi opina te oko, nda e'be vo ana te 54 ago nda oyite kovole 'ba'desi 'ba ndaro roya. Nda emba mi te zotaeriro ya, ago ànya se cini keriyi nda be ana laroyite. Ànya ejiyitate ekye: “Nda usu tavouni nonye ono teni eŋwaro ya? A'di ozo mbara ni ndäri talaro ro oyeza ya? 55 Inye'do nda ṛo ko ni ŋgwa kyikyi ice ede ro roya? Inye'do endre ndaro koni Maria, ago Yakoba, Yosepa, Simona ndi Yuda be koni ädrupii ndaro owo ya? 56 Inye'do endreŋwà cini ndaro ka ṛo ko ori noŋwa ya? Nda usu tase cini ono ni eŋwaro ya?” 57 Ago ànya gayi nda tezo.
Ago Yesu atate ànyari ekye: “Aro nebi te vo cini yasi, e'be gialo aro nda ko 'ba'desi 'ba modo ndaro ya ago katidri modo ndaro roya.” 58 Nda ye talaro ro amba kote lau, tana ànya mayi kote nda ya.