إنذار السامرة
1 ويلٌ لإكليلِ الكِبرياءِ على جبـينِ سَكارى أفرايِمَ‌، ولِبَهاءِ جَمالِ الزَّهرةِ الذَّاويةِ على مَشارِفِ الوادي الخصيـبِ. ويلٌ للَّذينَ أسكرَتهُم الخمرُ! 2 ها رجُلٌ قويٌّ وجبَّارٌ‌ يُرسِلُهُ الرّبُّ كعاصِفٍ مِنَ البرَدِ، كزَوبعةٍ مُهلِكةٍ، كسَيلِ مياهٍ غزيرةٍ جارِفةٍ، تَصرَعُهُم صَرعا إلى الأرضِ. 3 فتَدوسُ الأقدامُ إكليلَ الكِبرياءِ على جبـينِ سَكارى أفرايمَ، 4 ويصيرُ بَهاءُ جَمالِ الزَّهرَةِ الذَّاويَةِ على مَشارِفِ الوادي الخَصيـبِ كباكورةِ التِّينِ قَبلَ مجيءِ الصَّيفِ، تُرَى فتُبتَلَعُ ما إنْ تطالُها اليَدُ.
5 في ذلِكَ اليومِ يكونُ الرّبُّ القديرُ إكليلَ مَجدٍ وتاجَ بهاءٍ لبَقيَّةِ شعبِهِ، 6 ويكونُ روحَ عَدلٍ لِلجالِسِ في كُرسيِّ القضاءِ، وروحَ شجاعَةٍ للَّذينَ يَصُدُّونَ المُهاجِمينَ عَنِ الأبوابِ.
الكهنة والأنبـياء الكذابون
7 ولكنَّ هؤلاءِ أنفُسَهُم ضَلُّوا بالخمرِ وتاهوا بالمُسكِرِ. حتّى الكاهنُ والنَّبـيُّ تَرَنَّحا بالمُسكِرِ وغرِقا في الخمرِ. وعثَرا في الحُكمِ. 8 كُلُّ المَوائِدِ ا‏متَلأت مِنَ القَيءِ القَذِرِ وما بقيَ مكانٌ نظيفٌ. 9 يقولونَ عنِّي‌: «لِمَنْ يُعلِّمُ هذا العِلمَ؟ ولِمَن يُحاوِلُ أنْ يُفهِمَ تَعليمَهُ؟ ألِلمَفطومينَ عَنِ اللَّبَنِ الحليـبِ؟ ألِلمَفصولينَ عَنِ الثَّديِ؟ 10 يوصي وصيَّةً على وصيَّةٍ على وصيَّةٍ، ويَفرِضُ فَرضا على فَرضٍ على فَرضٍ، ويقولُ شيئا مِنْ هُنا وشيئا مِنْ هُناكَ. ‌
11 لكنَّ الرّبَّ سيُكلِّمُ هذا الشَّعبَ بِشِفاهٍ ساخِرةٍ وبِلسانٍ غريـبٍ. 12 أمَا قالَ لهُم: «هُنا الرَّاحةُ، فأريحوا المُتعَبَ، وهذِهِ هيَ الرَّفاهيةُ؟» فرَفَضوا أنْ يَسمَعوا‌. 13 لذلِكَ سيكونُ كلامُ الرّبِّ لهُم وصيَّةً على وصيَّةٍ على وصيَّةٍ، وفَرضا على فَرضٍ على فَرضٍ، وشيئا مِنْ هُنا وشيئا مِنْ هُناكَ، حتّى إذا مَشَوا سقَطوا إلى الوراءِ، فتَحَطَّموا ووَقَعوا في الشَّرَكِ والأسْرِ.
تحذير من رجال السوء
14 فا‏سمَعوا كلامَ الرّبِّ أيُّها المُستَهزِؤونَ‌، يا حكَّامَ هذا الشَّعبِ الّذي في أورُشليمَ! 15 تقولونَ: «قَطَعْنا عَهدا معَ الموتِ، وعقَدْنا ميثاقا معَ عالمِ الأمواتِ. فالسَّيلُ العارِمُ إذا عبَرَ لا يدنو مِنَّا، لأنَّنا جَعَلْنا الكذِبَ مَلجَا لنا وا‏سْتَتَرنا بالغُرورِ. 16 لذلِكَ قالَ السَّيِّدُ الرّبُّ: «ها أنا أضَعُ في صِهيَونَ حجرا‌ مُختارا، حجرَ زاويةٍ كريما، أساسا راسخا، فمَنْ آمنَ بهِ فلن ينهَزِمَ. 17 وأجعَلُ العَدلَ ميزانا والحَقَّ مِعيارا، فيَجرِفُ البرَدُ مَلجأَ الكذِبِ وتَطفو المياهُ على ما ا‏ستَتَرَ. 18 ويُلغَى عَهدُكُم معَ الموتِ ويَبطُلُ ميثاقُكُم معَ الهاويةِ. فيَدوسُكُمُ السَّيلُ إذا عبَرَ. 19 يأخذُكُم كُلَّما عبَرَ صباحا فصباحا، نهارا وليلا، ويكونُ حتّى سَماعُ خبَرِه مُخيفا. 20 ويقصُرُ الفِراشُ عَنِ المُتمَدِّدِ علَيهِ، ويَضيقُ الغِطاءُ عَنِ المُلتَحِفِ بهِ‌. 21 ويقومُ الرّبُّ كما في جبَلِ فراصيمَ ويغضَبُ كما في وادي جِبعونَ، فيَعمَلُ عمَلَهُ العجيـبَ ويفعَلُ فِعلَهُ الغريـبَ. ‌
22 فلا تكونوا مِنَ المُستَهزِئينَ لئلاَّ تشتَدَّ علَيكُم قُيودُكُم. فأنا سَمِعتُ السَّيِّدَ الرّبَّ القديرَ يُعلِنُ حُكمَهُ بالفَناءِ على جميعِ الأرضِ.
حكمة الله
23 أصغوا وا‏سمَعوا صوتي! أنصِتوا وا‏سمَعوا قولي! 24 أكُلَّ يومٍ يفلَحُ الفلاَّحُ أرضَهُ ويشُقُّها ويُمَهِّدُها لِلزَّرع؟ 25 أم أنَّهُ إذا سَوَّى وجهَها بذَرَ العدَسَ‌، وذَرَّ الكَمُّونَ وألقى الحِنطَةَ في أتلامِها والشَّعيرَ في مكانِه والفولَ في أطرافِها؟ 26 إلهُهُ يُعَلِّمُهُ ذلِكَ ويُرشِدُهُ، 27 كما يُعَلِّمُهُ ويُرشِدُهُ أنَّ العدَسَ لا يُدرَسُ بالنَّورَجِ‌ ولا تُدارُ بَكرَةُ العجَلَةِ على الكَمُّونِ، بل يُخبَطُ العدَسُ والكَمُّونُ بالعصا. 28 والحِنطَةُ لا تُضرَبُ ضَربا ولا تُداسُ دَوسا، وإنَّما يُجَرُّ علَيها النَّورَجُ فلا تُسحَقُ. 29 هذِهِ الحِكمةُ ومَثيلاتُها جاءَت مِنْ عِندِ الرّبِّ القديرِ وهوَ عجيـبُ المَشورةِ عظيمُ الفَهْمِ.
Miomba Ozo Miri 'Bädri'ba ro Mä'dudrisi ri
1 Driuŋgyi'bai miri 'bädri'ba Yisaraele ro se waumvuekye'ba kayi rote kandrakozi be ndi foce na se liŋgyiekye kabe lunyi ana be, se asote drî ànya se wa kabe ufuna kai roya. 2 OPI orivoya 'diaza be mbararo ago mbaraekye, se ka oye ikyine oso oli gbiriṛibe oli ŋgatufu ro ronye, oso wärigbägbä 'bu ro se ka gyi o'ba ogane ronye, nda lubina ŋgase cini wari ana ya 'da vuru mbara si. 3 Atona driuŋgyi dri'bai Yisaraele ro se wa umvuekye kai ro 'da pà si vuru. 4 Liŋgyi foce na se kabe lunyi se asote drî na ya ana okyena 'da oso doŋgo käti kyi'du durudrî ro ronye se ondro 'diaza kondrete oko ka dori opina ago onyana.
5 Tu gi ana si OPI Mbaraekye a'dona 'da oso tagyia liŋgyiekye ro ago tagyia liŋgyiekye foce ro ronye lidri ndaro se ke'bebe lidriidriro iyi ri. 6 Nda ozona tavousu ŋgye 'da ànya se vureope'bai ro iyi ri, ago ozona agoago 'da ànya se kayibe dereŋwai 'bakici ro gagana ni gotavoya kai ri.
Yesaya ndi Nebii se Wa Umvuèkye Yuda ro kai be
7 Ca nebii ndi kohanii be kayi iyi tufu wa si, wa osoekye ka ànya o'ba a'done parapararo. Wa ṛatara ka kohanii ndi nebii be tufuna, vino ka ànya o'ba a'done wiriwiriro. Wa ka ànya o'ba a'done parapara ro, Nebii niyi kote rulofo se Lu kabe ezina ana tana unine, ago kohanii niyi kote vure se abe ezina ànyare 'do oyene kadoro. 8 Tara'bizai se ànya kayibe ori lomvoigyesi iyi drina te kpeye u'dwe ro, vo awi na aza te i'do.
9 Ànya kayi driovi ekye: “Manona ana koma iro be yembana a'di ya? A'di le lazo ndaro niya? Kadona toto ŋgwa luruŋwà se akye kalana be ago ana be ni ba sisi iyi ri. 10 Tana nda ka ojo ama embane beti to to taegyi rosi, ba oraora ro, unine sirosiro ago fere fere.”
11 Ta'doro Lu ezina atrai 'da atane kala to aza si ami lidri ono ri. 12 Nda ozo vo loli rote ämiri ago ozo taliatokpe te, ämiri oko migatezo ta ndaro erine. 13 'Do ni tase OPI ka oyebe ami embane beti to to taegyi rosi, ba oraora ro, unine sirosiro ago fere fere owo. 'Dooko nyòlo'dena 'da parapara, agana ami 'da äträ laza be, abari uruna ami 'da, ago äruna ami 'da kamba'bai ro.
Kuni Goŋgodri ro Zaiona ri
14 Ka'do inye nyèri tase OPI kabe atana ono ami lidri mä̀wu'ba se nyàbe lidri miri Yerusalema ya noŋwa ono. 15 Nyà ata mìkye yì'ba taliatokpe te odra be ago mìletadrite 'bädri avo robe, ondro ka'do rueza aza kikyi ca odona iyi ko, tana nyà mio'ba kowe ndi ŋgaodo be dri ami ätiza londro ro. 16 Ka'do inye ono ni tase OPI Mbarapara kabe atana owo ekye: “Mate kotopa unju Zaiona ya ni kuni se ṛatara ro yasi. Ma oye kuni goŋgodri ro ŋgyiri o'bane kigye. ‘Ndase ka taoyi kigye a'dona ko turi ro.’ 17 Mà'bana taŋgye a'dona 'da ni iba kotopa na ojoro, ago ta'diri a'dona 'da ni ŋga embe ro si iba ŋgaojoro roya.”
'Bu siya togana koweoga se mì'ba mi be driigye 'do 'da, ago oga gyi ro perena ruda'dovo amiro 'da. 18 Tao'ba se mi'ba be odra be 'do eperena 'da, ago tadriole amiro se 'bädri avo robe 'do asena sina 'da. Ondro rueza kesate oko, ronyona ami 'da. 19 Ondro rueza kate ikyi ondoalo oko teŋgwana ami 'da kyenoŋbo cini si. Nyìŋgyina rritina 'da kitu si ago ŋgäkyi si. Ànya se kabe ta lazo ono ro unina ezina turi ndi ànyari! 20 Nyà'dona 'da oso mano se ka ojo u'dune kitapara se juṛuŋwa nda ni ko yi ozone a'dwi driigye ana dri, ago ka ojo drî takone boŋgo drî takoro se ndrilaŋwa ni ko lomvo ndaro takone kpeye ana si. 21 OPI oyena kyila 'da oso nda koyebe 'Bereŋwa Perazima ya ronye, nda a'dona 'da kyila ro oso nda ka'dobe vodelero Gibeona roya ana ronye, nda oyena tase nda kolebe oyene ndi, taoye ndaro a'dona cu to. Nda ondena losi ndaro 'da, losi ndaro se vona temoako ana.
22 Ka'do inye mìgu ta ono ko, ukyi iba ami kundu 'do embe 'da anda; tana meri ta tavoora ro OPI Mbaraekye rote se 'bädri ono perero kpeye ono.
Tavouni Lu ro
23 Mìga bi tase mabe itina ämiri ono ya, nyèri tase mabe atana ämiri ono. 24 Ämvuoso'ba ugu ko toto rri ämvu oso ayani ndana ugu ko toto ri gyini 'bule ayani. 25 Oko ondro nda ku'bule gyini te oko, nda ri kwari agba lawi ro ndi rere rote kigye. Nda ri kaaza ndi kyifo be te vona azaka yasi, ago nda ri inya te sidri ämvu ro yasi kishwe ro. 26 Nda ni ta losi ndaro oyena rote ŋgyero, tana Lu emba nda te. 27 Nda 'bi keci lawi ndi rere be ro kote dofo läŋgyiekye si, ago si keci rere ro kote arabia si oko nda ka o'bina pärile se läŋgyiako 'do si. 28 Nda enji kaaza ndaro kote usivoya madamada, ago nda ni ta rere usiro arabia si kpate teinye kecina usiako foda. 29 Tavouni se cini kwoi ikyi kpa ni OPI Mbaraekye resi. Tavoora ndaro orivoya kadoro ago tavouni ndaro orivoya kadopara.