يعقوب في بـيت إيل
1 وقالَ اللهُ لِـيعقوبَ: «قُمِ ا‏صعَدْ إلى بـيتِ إيلَ، وأَقِمْ هُناكَ، وا‏بنِ مذبَحا للهِ الّذي تراءَى لكَ حينَ هَرَبْتَ مِنْ وجهِ عيسو أخيكَ‌». 2 فقالَ يعقوبُ لأهلِ بَيتِه و لِكُلِّ مَنْ كانَ معَهُ: «أَزيلوا الآلِهةَ الغريـبَةَ الّتي بَينَكُم وتطهَّرُوا وبدِّلوا ثِـيابَكُم، 3 وقُوموا نصعَدْ إلى بَيتِ إيلَ، فأَبنيَ هُناكَ مذبَحا للهِ الّذي أعانَني في يومِ ضيقي، وكانَ معي في الطَّريقِ الّتي سَلَكْتُها». 4 فأعطَوا يعقوبَ كُلَّ الآلهةِ الغريـبةِ الّتي في أَيديهِم والحَلَقَ‌ الّذي في آذانِهِم، فطَمَرَها يعقوبُ تحتَ البُطْمةِ التي عِندَ شكيمَ. 5 ثُمَّ رحَلوا، فحَلَّ ذُعْرٌ مِنَ اللهِ على المُدُنِ الّتي حَولَهُم، فلم يَجرُؤْ أَهلُها على السَّعي ورَاءَ بَني يعقوبَ.
6 وجاءَ يعقوبُ وجميعُ القومِ الّذين معَه إلى لُوزَ الّتي في أرضِ كنعانَ وهيَ بَيتُ إيلَ. 7 وبَنى هُناكَ مذبَحا وسَمَّى المَوضِـعَ إلهَ بَيتِ إيلَ، لأنَّ اللهَ تجَلَّى لَه هُناكَ حِينَ هرَبَ مِنْ وجهِ أخيهِ. 8 وماتَت دبُورةُ مُرضِعَةُ رِفقةَ فدُفِنَت تحتَ البَلُّوطةِ في أَسفلِ بَيتِ إيلَ، وسُمِّيَ المَوضِعُ بلُّوطَةَ البُكاءِ.
9 وتراءَى اللهُ لِـيعقوبَ أَيضا حينَ جاءَ مِنْ سَهلِ أرامَ وبارَكَهُ 10 وقالَ لَه: «إسمُكَ يعقوبُ. لا يُدعَى ا‏سمُكَ بَعدَ الآنَ يعقوبَ، بل إِسرائيلَ». فسمَّاهُ إِسرائيلَ‌. 11 وقالَ لَه اللهُ: «أنا اللهُ القديرُ. ا‏نْمُ وا‏كْثُرْ. أُمَّةٌ ومجموعةُ أُمَمٍ تكونُ مِنكَ، وملوكٌ مِنْ صُلبِكَ يَخرُجونَ، 12 والأرضُ الّتي وهَبْتُها لإِبراهيمَ وإسحَقَ أهبُها لكَ ولِنَسلِكَ مِنْ بَعدِكَ‌». 13 ثُمَّ ا‏رتفَعَ اللهُ عَنهُ في المَوضِعِ الّذي كلَّمَه فيهِ. 14 فنَصَبَ يعقوبُ هُناكَ عَمودا مِنْ حجَرٍ، وسكبَ علَيه خمرا وصبَّ زَيتا لِـيُكَرِّسَهُ لِلرّبِّ. 15 وسَمَّى ذلِكَ المَوضِعَ الّذي كَلَّمَه اللهُ فيهِ بَيتَ إِيلَ‌.
مولد بنيامين وموت راحيل
16 ثُمَّ رحَلوا مِنْ بَيتِ إيلَ. وبَينما هُم بَعدُ على مَقرُبَةٍ مِنْ أفراتَةَ بدَأَت راحِيلُ تَلِدُ فتعَسَّرَت علَيها الوِلادةُ. 17 ولمَّا تعَسَّرَت علَيها الوِلادةُ قالت لها القابِلَةُ: «لا تخافي. هذا ا‏بنٌ آخَرُ لكِ». 18 فسَمَّتْهُ راحِيلُ، قَبلَ أنْ تفيضَ رُوحُها، بَنْ أوني‌. وأمَّا أبوه فَسَمَّاهُ بِنيامينُ‌. 19 وماتَت راحيلُ ودُفِنت في طريقِ أفراتَةَ، وهيَ بَيتُ لَحمٍ. 20 ونصبَ يعقوبُ عَمودا على قبرِها، وهوَ عَمودُ قبرِ راحيلَ إلى اليومِ. 21 ثُمَّ رحَلَ يعقوبُ مِنْ هُناكَ ونصبَ خَيمتَه على الجانبِ الآخَرِ مِنْ مَجْدَلِ عِدْرٍ‌. 22 وبَينَما هوَ ساكِنٌ في تِلكَ الأرضِ ذهَبَ رَأوبـينُ فضاجَعَ بِلْهَةَ، مَحظِيَّةَ أبـيهِ، فسَمِعَ بِذلِكَ يعقوبُ‌.
وكانَ بَنو يعقوبَ ا‏ثنَي عشَرَ: « 23 بَنو لَيئةَ: رَأوبـينُ، بِكْرُ يعقوبَ، وشِمعونُ ولاوي ويَهوذا ويسَّاكَرُ وزَبُولُونُ، 24 وا‏بنا راحيلَ: يوسُفُ وبنيامينُ، 25 وا‏بنا بِلْهَةَ، جاريةِ راحيلَ، دانُ ونفتالي، 26 وا‏بنا زِلْفَةَ، جاريةِ لَيئَةَ، جادُ وأَشيرُ، هؤلاءِ بَنو يعقوبَ الذينَ وُلِدوا لَه في سَهلِ أَرامَ.
27 وجاءَ يعقوبُ إلى إسحَقَ أبـيه عِندَ مَمْرا بالقُربِ مِنْ قريةٍ أربَعَ، وهيَ حَبرونُ، حيثُ تغَرَّبَ إبراهيمُ وإِسحَقُ‌. 28 وكانَ عُمرُ إِسحَقَ مئةً وثمانينَ سنَةً. 29 وفاضَت روحُ إِسحَقَ وماتَ وا‏نْضَمَّ إلى آبائِهِ شيخا شَبِـعَ مِنَ الحياةِ. ودَفَنَهُ عِيسو ويعقوبُ ا‏بناهُ.
Lu Äṛu Yakoba te Betele ya
1 Lu atate Yakoba ri ekye: “Miŋga nyoyi dori Betele ya ago miri lau. Mibe vo tori oloro märi, ma Lu se koloforube miri 'dooko se nyabe ugu umu ni ädrupi miro Esau risi ana.”
2 Ta'dota Yakoba atate 'di katidri ndaro ya ndi 'dise cini nda be ana ri ekye: “Mìna lui se cini atrai ro ono ni ami lakosi, ago nyä̀wäṛi andivo amiro, ago mìso boŋgoi wäṛiro amiro. 3 Mì'de màŋga mòyi robe Betele ya, tana mabe vo tori oloro robe Lu se kopa ma be tu rriti maro rosi ono ri, se a'do kpate tro mabe vose cini maba be kigyesi ya.” 4 Ta'dota ànya ozoyi lui se cini atrai ro ànya ka'dobe sina ana te Yakoba ri, ndi iŋgyi se cini bi ànyaro yasi iyi be, Yakoba se ànya te ce 'desi vudi ro se orivoya loto Sekeme ya ana zele.
5 Ondro Yakoba ndi ŋgwàagoro ndaro be kayite ugu oyi oko, turi 'desi Lu ro so lidri 'bakicii se gbikyi ànya lomvosi ana rote, ago ànya soyi kote ànya vo. 6 Yakoba ndi lidri se cini nda be ana yibe sayite Luza ya, (se ni Betele) se orivoya 'bädri Kanana roya. 7 Ago nda be vo tori oloro te lau, ago zi ävuru vo ana rote Lu Betele ro, tana Lu ka'darute ndäri lau, 'dooko se nda kabe ugu umu ni ädrupi ndaro risi ana. 8 Debora lekye'ba Rebeka ro drate lau, ago ase anya te vudi 'desi zele ogone ŋgäṛiŋwa Betele roya. Ago äzi ävuru vo ana rote Vudi Liyi ro.
9 Ondro Yakoba kego teni Mesopotamia yasi oko, Lu loforute ndäri kpa to'di, ago äṛu nda te. 10 Ago Lu atate ndäri ekye: “Ävuru miro ni Yakoba, oko etoni yauono oyigwo mileya ro äzina mi kote Yakoba oko Yisaraele.” Ta'dota Lu zi ävuru ndaro te Yisaraele. 11 Ago Lu atate ndäri ekye: “Ma ni Lu Mbarapara owo; nyiliti nyalakpa; tu'dei amba efona 'da ni miyasi, ago nya'dona zutu 'bädri'bai ro. 12 Ago mozona 'bädri se mozobe Abarayama ndi Yisika be ri ndi miri, ago mozona ndi zelevoi miro ri mivo si.” 13 'Dooko Lu oyite ni nda resi. 14 Ago Yakoba edre kuni taoyiro te vose Lu katabe nda be kigye ana ya lau, ndi nda äṛute vino ndi ido ice ido robe odana si driigye. 15 Ndi nda zi ävuru vose ana rote Betele.
Odra Raele ro
16 Yakoba ndi katidri ndaro yibe oyiyite ni Betele yasi, ago ondro ànya drigba lozo ni Eferata lomvosi oko; ŋgwa Raele ro 'be ta te utine, ago anya usute rritiro amba, 17 ondro anya kondrete uti anyaro te rritiro oko, toko se ŋgwa uru ro ana atate ekye: “Nyuturi ko Raele, tana nya kpate ŋgwa agoro aza uti.” 18 Oko anjioko anya ka odra te odra, ondro anya kate lawa ädu lawa oko, anya zi ävuru ndaro te Benoni: oko täpi ndaro zi ävuru ndaro te Benjamina.
19 Ondro Raele kodrate oko, ase anya te liti biṛi ya liti se kabe ukyi Eferata ya ana ya, se ni Beteleme. 20 Yakoba edre kuni te taoyiro ro lau 'budri anyaro dri; se dri gi orivoya 'budri Raele ro dri lau madale tu ondro ono si. 21 Ago Yakoba oyite ni nasi ndi 'ba gawa iro te ndra le zowiṛa Edera ro kundusi.
Ŋgwàagoro Yakoba ro
(1 Ambâ 2:1-2)
22 Ondro Yakoba korite lau 'bädri ana ya oko, Rubena cite ago u'dute Bila toko ogyeako aza täpi ndaro robe; ago Yakoba eri tana te.
Yauono ŋgwàagoro Yakoba rote 'butealo foritu. 23 Ŋgwàagoro Lea ro ni Rubena (ŋgwa kayo Yakoba ro) Simeona, Lewe, Yuda, Yisakara ndi Zebuluna be. 24 Ŋgwàagoro Raele ro ni: Yosepa ndi Benjamina be. 25 Ŋgwàagoro Bila ruindu'ba Raele ro ni: Dana ndi Nafatali be. 26 Ŋgwàagoro Zilepa ruindu'ba Lea ro ro ni: Gada ndi Asera be. Kwoi ni ŋgwàagoro Yakoba ro se ätibe ndäri Mesopotamia ya owo.
Odra Yisika ro
27 Yakoba oyite täpi ndaro Yisika re Mamere ya, loto Eberona lomvo, vose Abarayama ndi Yisika be koriyibe kigye ana. 28 Yisika rite ndroa kama alo 'butenjidriena (180). 29 Ago drate le agoambago ro ndroa be amba ago ŋgwàagoro ndaro Esau ndi Yakoba be seyi nda te.