نصيحة أم
1 هذا كَلامُ لَمُوئيلَ مَلكِ مسَّا‌، أدَّبَتْهُ بهِ أمُّهُ:
2 ماذا أقولُ لكَ يا ا‏بني؟
ماذا أقولُ يا ا‏بنَ أحشائي؟
يا مَنْ نَذَرْتُ لأجلِهِ نُذوري؟
3 لا تُبَدِّدْ حَيلَكَ على النِّساءِ،
ولا على ما يُسَبِّبُ هلاكَ المُلوكِ.
4 لا يَليقُ بالمُلوكِ، يا لَمُوئيلُ، لا يَليقُ بالمُلوكِ أنْ يَشرَبوا الخمرَ، ولا بالعُظَماءِ أن يُدمِنوا المُسكِرَ، 5 لِئلاَّ يَسكروا فَيَنسَوا حُقوقَ النَّاسِ، ويُهمِلوا دَعوى المَساكينِ‌.
6 أعطِ المُسكِرَ للهالِكينَ، والخمرَ لأِصحابِ النُّفوسِ المُّرَّةِ، 7 فيَسكروا ويَنسَوا فَقْرَهُم ولا يَذكُروا تَعاسَتَهُم بَعدُ.
8 إفتَحْ فَمَكَ دِفاعا عَنِ المُتألِّمينَ، وعَنْ حُقوقِ جميعِ المُهمَلينَ.
9 إفتَحْ فَمَكَ وا‏حكُمْ بالعَدلِ وأنصِفِ المِسكينَ والبائِسَ.
المرأة القديرة
10 المَرأةُ القديرةُ مَنْ يَجِدُها؟
قيمَتُها تفوقُ الَّلآلئَ.
11 إليها يَطْمَئِنُّ قلبُ زَوجِها،
فلا يُعوِزُهُ مَغنَمٌ.
12 تَحمِلُ لَه الخَيرَ مِنْ دونِ الشَّرِّ،
طُولَ أيّامِ حياتِها.
13 تَطلُبُ صُوفا وكتَّانا
وتَعملُ بِيَدَينِ راضيتَيْنِ،
14 فتكونُ كالسُّفُنِ التِّجاريَّةِ،
تَجلِبُ طَعامَها مِنْ بعيدٍ.
15 تقومُ قبلَ طُلوعِ الفَجرِ
لتُهَيِّئَ لأهلِ بَيتِها طَعاما، ولِخادِماتِها عمَلا.
16 تـتَأمَّلُ حَقلا فتَشتَريهِ،
وبِثَمَرِ يَدَيها تَغرِسُ كرما.
17 تـتَزَنَّرُ بالقُوَّةِ وتُشَدِّدُ ذِراعَيها.
18 تَرَى أنَّ تِجارَتَها رابِـحةٌ،
فسِراجُها لا يَنطَفِـئُ في اللَّيلِ.
19 تُلقي يَدَيها على المِكَبِّ،
وتُمسِكُ بِكفَّيها المِغْزَلَ.
20 تَبسُطُ كفَّيها إلى المِسكينِ،
وتمُدُّ يَدَيها إلى البائِسِ.
21 لا تَخافُ على أهلِ بَيتِها مِنَ الثَّلْجِ،
فكُلُّ واحدٍ يَلبَسُ حُلَّتَينِ.
22 تَصنَعُ لِنَفْسِها أغطيَةً مُوَشَّاةً،
وتَلبَسُ الدِّيـباجَ والأرجُوانَ.
23 زَوجُها مَعروفٌ في المَجالِسِ،
وهوَ مِنْ مَشايخِ البلدِ.
24 تَصنَعُ قُمصانا وتَبـيعُها،
وتَعرِضُ أحزِمَةً على التَّاجِرِ.
25 تَلبَسُ العِزَّ والبَهاءَ،
وتَضحَكُ على الأيّامِ الآتيةِ.
26 تَفتَحُ فَمَها بالحِكمةِ،
وفي لِسانِها كَلامُ المَعروفِ.
27 تُراقبُ سُلوكَ أهلِ بَيتِها،
ولا تَأكُلُ خبزَ البِطالَةِ.
28 يَنهَضُ أولادُها فيُبارِكونَها،
وزَوجُها يَمدَحُها فيقولُ:
29 «نِساءٌ كثيراتٌ أظهَرنَ قُدْرةً،
وأنتِ تَفَوَّقْتِ علَيهِنَّ جميعا».
30 الحُسْنُ غُرورٌ والجَمالُ باطِلٌ،
وللمَرأةِ الّتي تَخافُ الرّبَّ كُلُّ المديحِ.
31 فأعطُوها مِنْ ثمَرِ يَدَيها،
ولتَمدَحْها أعمالُها في المَجالِسِ.
Miombaozo 'Bädri'ba ri
1 Ata kwoi ni se endre 'Bädri'ba Lemuela ro katabe ndäri owo ekye: 2 Mi ni ŋgwa se mätibe owo, se aza mätu maro tadrina be sina owo. Mitina ta e'diro miri ya? 3 Nyenji mbara miro ko kpeye ronyi dri ago nyenji parata miro ko kpeye ànya dri se tufuyi 'bädri'bai amba te. 4 Nyeri dri, Lemuela. Ko 'bädri'ba ri vino umvune kode 'dimiri'bai ri wa osoekye lemene. 5 Tana ondro ànya kumvuyite oko, ànya ijeyi ta ota ro 'da ago ukyi gyeleyi taŋgye lemeri'bai ro 'da. 6 Wa osoekye iro lidri se kate odra iyi ri, ago vino ànya se tusuro iyi ri. 7 Mi'ba ànya kumvuyi kijeyi ta a'do ànyaro lemeri'ba ro ago riyä ako 'do ro tana robe.
8 Nyata ta lidri se niyi ko atane ta andivo ànyaro rota 'do roya. Nyagaga taŋgye 'dise cini mbaraako iyi ro. 9 Nyata ta ànyaro ta ago nya'do vureope'ba ŋgye ro. Nyagaga taŋgye ànya se ati'bai ro ndi lemeri'bai be ro.
Toko Kado
10 A'di usuna toko kado niya? Se kadona ndrani 'bela drisi!
11 Ago anyaro ka taoyi anya ya ayani, ago nda unina ko a'done lemeri'ba ŋgaaza ro alona. 12 Tu cini anyaro ori rosi, anya ka nda oye kadoro ago ye nda ko koziro alona.
13 Ondoalo anya alo 'bi timele ro ndi kodo 'bilindriro be o'divoya boŋgo ro.
14 Anya ka ŋgaonya anyaro ezina 'bäru ni vo lozo yasi, oso toŋbo ŋgalogye'bai ro kabe ŋga ezi 'do ronye.
15 Anya ka oŋga ṛo kyeno vo ri iwiako ŋgaonya la'dine katidri anyaro ri ago losi ozone ruindu'bai ndiriŋwa ro ri oyene.
16 Anya ka gyini uṛi ago ka ogyena, ago parata gi anya ka usuna be 'do si anya ka kono kyi'di ämvu kono roya.
17 Anya ka losioye mbarasi, ago mbara be losi oyeza.
18 Anya ni takado ŋgase cini anya kabe oyena ro ndi, ago ka losi oye kitu andrwi le ŋgäkyi ya.
19 Anya ka kodo Opi ni, ago kani boŋgo modo anyaro ro o'dina.
20 Anya ka ŋga ozo dritairo ati'bai ri ago lemeri'bai ri.
21 Siya ka ca layi anya lo'be mi kote, tana 'di cini katidri anyaro ya orivoya boŋgo kyi'dwe robe.
22 Anya ka boŋgo o'bero u'duvo dri o'dina ago ka boŋgo 'bilindriro ago lärimiro osona ayani.
23 Ago anyaro orivoya likulikuro, ago orivoya alo aza dri'bai lidri ro ro.
24 Anya ka boŋgo o'di ago logyena tesi; ago anya ka kyini kundu ro logyena ŋgalogye'bai ri.
25 Anya orivoya mbara ro ago orooro ro ago a'do ko turi ro ta tase mileya rota.
26 Anya ka ata tavouni si, ago ta yauni ro orivoya nda kala.
27 Anya ka vo katidri anyaro ro ondrena kadoro ago anya a'do kote tovo ro.
28 Ŋgàga anyaro orivoya yai'dwesi anya be, ago ago anyaro ka kpa anya räṛu.
29 Ago anyaro ka ata ekye: “'Ditoko amba orivoya 'ditoko kado yi, oko mi orivoya kadopara ndrani vona cini ri.”
30 A'do waraṛi 'do ka 'diodo odo ago liŋgyi ka okye okye, oko äräṛuna toko se kabe OPI oro 'do 'da.
31 Nyozo päläti anyari ta tase cini anya koyebe rota, ago mi'ba 'dicini ri anya orone oro.