ميخا وقبـيلة دان
1 وفي تِلكَ الأيّامِ لم يكُنْ لإسرائيلَ مَلِكٌ. وكانَت قبـيلةُ دانَ في تِلكَ الأيّامِ تَطلُبُ مكانا لِلسُّكنى، لأنَّها إلى ذلِكَ اليومِ لم تكُن نالَت نصيـبا بَينَ قَبائِلِ بَني إِسرائيلَ‌. 2 فأرسلَ بَنو دانَ مِنْ قَبـيلتِهِم خمسةَ رِجالٍ أشِدَّاءَ مِنْ صَرْعَةَ‌ وأشتَأولَ‌ لِـيكشِفوا الأرضَ ويَفحَصوها، وقالوا لهُم: «إذهَبوا وتَفَحَّصوا الأرضَ». فجاؤوا إلى جبَلِ أفرايمَ، إلى بَيتِ ميخا، وباتوا هُناكَ. 3 وبَينَما كانوا في بَيتِ ميخا، عرَفوا صوتَ الفتى اللاَّويِّ، فا‏قتَرَبوا مِنهُ وسألوهُ: «مَنْ جاءَ بِكَ إلى هُنا؟ وماذا تفعَلُ في هذا المكانِ؟ وما عَلاقَتُكَ بهِ؟» 4 فأجابَهُم: «صنَعَ لي ميخا كذا وكذا، وا‏ستَخدَمَني، فصِرْتُ لَه كاهنا». 5 فقالوا لَه: «إسألْ لنا اللهَ، فنَعلَمَ إنْ كُنا سنَنجَحُ في طريقِنا الّتي نحنُ سائِرونَ فيها؟» 6 فقالَ لهُم: «سِيروا بأمانٍ، فالطَّريقُ الّتي أنتُم سالِكونَ فيها يَرعاها الرّبُّ».
7 فمَضى الرِّجالُ الخمسةُ وجاؤوا إلى لايشَ‌ ورَأَوا شعبَها هادِئينَ مُطمَئنِّينَ كالصَّيدونيِّينَ‌. كانوا آمِنينَ هانِئينَ لا شيءَ يُزعِجُهُم في أرضِهِم ولا مَنْ يتَسَلَّطُ علَيهِم. وكانوا بعيدينَ مِنَ الصَّيدونيِّينَ ولا عَلاقَةَ لهُم بأحدٍ. 8 فرَجَعوا إلى قبـيلتِهِم في صَرْعَةَ وأشتأولَ، فسألهُم رِجالُها: «ما الخبَرُ؟» 9 فأجابوهُم: «قوموا لِمُحاربةِ أهلِ لايشَ لأنَّنا رأينا أرضَهُم صالِحةً جِدًّا، فلا تـتَهاوَنوا ولا تَتكاسَلوا عَنِ المَسيرِ لِتدخُلوها وتَمتَلِكوها. 10 فيها تَجِدونَ شعبا مُطمَئنًّا، وبِلادا واسِعةً وها الرّبُّ سَلَّمَها إلى أيديكُم، وهيَ مكانٌ لا يُعوِزُهُ شيءٌ في الأرضِ».
11 فا‏رتَحَلَ مِنْ قبـيلةِ دانَ، مِنْ صَرْعَةَ وأشتأولَ، ستُّ مئةِ رَجُلٍ مُدَجَّجينَ بِالسِّلاحِ، 12 وخيَّموا عِندَ قريةِ يَعاريمَ‌ في يَهوذا، ولِذلِكَ دُعيَ ذلِكَ المَوضِعُ مَحلَّةَ دانَ إلى هذا اليومِ، وهو غربـيَّ قريةِ يَعاريمَ. 13 وعَبَروا مِنْ هُناكَ إلى جبَلِ أفرايمَ ودَخَلوا بَيتَ ميخا.
14 فتَكلَّمَ الرِّجالُ الخمسةُ الّذينَ ذهَبوا لِـيَتَفَحَّصوا لايشَ وقالوا لأبناءِ قبـيلتِهِم: «أتَعلمونَ أنَّ في هذِهِ البُيوتِ أفودا وتَرافيمَ وصنَما مَسبوكا؟ فا‏عرِفوا الآنَ ماذا تفعلونَ». 15 فمالوا إلى هُناكَ، إلى بَيتِ ميخا وسَلَّموا على الفتى اللاَّويِّ. 16 ووَقَفَ الستُّ مئةِ رَجُلٍ المُدَجَّجونَ بِالسِّلاحِ عِندَ مَدخَلِ البابِ وهُم مِنْ بَني دانَ. 17 وصَعِدَ الرِّجالُ الخمسةُ الّذينَ تَفَحَّصوا الأرضَ ودخَلوا إلى هُناكَ وأخَذوا الصَّنَمَ المَسبوكَ والأفودَ والتَّرافيمَ بَينَما الكاهنُ واقِفٌ عِندَ مدخَلِ البابِ معَ السِتِّ مئةِ رَجُلٍ المُسلَّحينَ بِــعُدَّةَ الحربِ. 18 فلمَّا دخَلَ أولئكَ الرِّجالُ الخمسةُ بَيتَ ميخا وأخَذوا ما أخَذوهُ سألَهُمُ الكاهنُ: «ماذا تَفعلونَ؟» 19 فأجابوا: «أُسكُتْ. ضَعْ يدَكَ على فَمِكَ وا‏ذهَبْ معَنا وكُنْ لنا مُشيرا وكاهنا. أنْ تكونَ كاهنا لِسبْطٍ أو عَشيرَةٍ في إِسرائيلَ خَيرٌ لكَ مِنْ أنْ تكونَ كاهنا لِبـيتِ رَجُلٍ واحدٍ». 20 وفَرِحَ الكاهنُ وأخذَ الأفودَ والتَّرافيمَ والصَّنَمَ المَسبوكَ والتَحَقَ بِهِم. 21 ثُمَّ ا‏نصَرفوا وساقوا الأطفالَ والماشيةَ وكُلَّ ثَمينٍ قُدَّامَهُم.
22 فلمَّا ا‏بْتَعَدوا عَنْ بَيتِ ميخا ا‏جتَمَعَ الرِّجالُ الّذينَ كانوا في البُيوتِ، بِالقُربِ مِنْ بَيتِ ميخا، ولَحِقوا بِبَني دانَ 23 وصاحوا بِهِم. فالتَفَتَ بَنو دانَ وقالوا لميخا: «ما لكَ تصرُخُ؟» 24 فأجابَهُم: «آلِهَتي الّتي صنَعتُها‌ أخَذتُموها معَ الكاهنِ وذهَبتُم، فماذا بَقيَ لي؟ وتقولونَ لي: ما لكَ؟» 25 فقالَ لَه بَنو دانَ: «لا تُسمِعْنا صوتَكَ، لِئلاَّ يغضَبَ هؤلاءِ الرِّجالُ، فتَهلِكَ أنتَ وأهلُ بَيتِكَ». 26 ومضى بَنو دانَ في سبـيلِهِم. وحينَ رأى ميخا أنَّهُم أقوى مِنهُ عادَ إلى بَيتِهِ.
27 وبَعدَ أنْ أخذَ بَنو دانَ، ما صنَعَ ميخا وكاهنُهُ جاؤوا إلى لايشَ، إلى شعبٍ هادِئٍ مُطمئِنٍّ، فضَربوهُم بِـحَدِّ السَّيفِ وأحرَقوا المدينةَ بِالنَّارِ. 28 ولم يكُن لهُم مُنقِذٌ، لأنَّ المدينةَ بعيدةٌ مِنْ صَيدونَ، ولَم يكُن بَينَهُم وبَينَ أحدٍ عَلاقَةٌ. وكانَتِ المدينةُ في الوادي الّذي لِبَيتِ رَحوبَ، فأعادَ بَنو دانَ بِناءَ المدينةِ وسكَنوها. 29 وسَمَّوا المدينةَ دانَ با‏سْمِ دانَ أبـيهِم الّذي وُلِدَ لإسرائيلَ، وكانَ ا‏سمُها قَبلَ ذلِكَ لايشَ. 30 ونصَبوا الصَّنَمَ المَسبوكَ، وظَلَّ يوناثانُ‌ بنُ جَرشومَ بنِ منَسَّى‌، هوَ وبَنوهُ، كهَنةً لِعَشيرةِ بَني دانَ إلى يومِ سَبـيِهِم‌. 31 وبَقيَ عِندَهُم صَنَمُ ميخا المَسبوكُ طُولَ الأيّامِ الّتي كانَ فيها بَيتُ اللهِ في شيلوهَ‌.
Maika ndi 'Bakala Dana robe
1 Tu gi kai si 'bädri'ba aza i'do Yisaraele ya. Ago tu gi kai si 'bakala Dana ro kadri ugu vouṛi orizana kigye; tana 'dooko ànya usuyi vo dri ko andivo ànyaro ri 'bakalai Yisaraele ro lako. 2 Ta'dota lidri Dana ro njiyi lidri tauni'bai azaka te nji ni katidri cini 'bakala 'do ro yasi ago zoyi ànya teni 'ba'desii Zora ndi Esetaola be yasi oyine wari ana marine ago täkyine. Ondro ànya kesayite 'bädri lutu ro Eperaima roya oko, ànya kyi riyite 'ba Maika roya. 3 Ondro ànya dri gba dri orivoya lau oko, ànya niyi drî Lewe'ba se agoanji ro ana rote, ta'doro ànya oyiyite ndare ago ejiyi nda te ekye: “A'di ezi mi ni noŋwa ya?” Nya e'di oye noŋwa ya?
4 Ago nda zatadri ànyaro te ekye: “Màra tavote Maika be, se 'ba ma te kohani ro ndäri päläti dri.” 5 Ago ànya atayite ndäri ekye: “Mòlo'baru miri, nyeji Lu ta amaro ta kode ikyi gi mìkyibe ono tana a'dona gindi kadoro ya.”
6 Ago kohani ana zatadrite ekye: “Nyòyi liatokpe ro. Aba amiro ono ya OPI kani vo amiro ondrena.”
7 'Dooko lidri se nji kai oyiyite ago sayite 'ba'desi Laisa ya. Ànya ndreyi lidri se kabe ori lau kai te ànya kayi ori dritai ro, oso Sidona'bai ronye, ànya orivoya liatokpero ago trwe teinye kalaope ako iyivoya; ànya teinye lemeri ŋga aza ro ako. Ànya riyite lozo di ni Sidona'bai resi ago ànya teinye ta aza ako lidri aza be. 8 Ondro lidri se nji kai kegoyite Zora ndi Esetaola be ya oko, lidri azi ànyaro ejiyi ànya te tase ànya koyi kondrebe lau ana tana ro. 9 Ànya logoyitate ekye: “Mìŋga teri. Nyìkyi mòyi ri Laisa gotane. Tana màndre wari ana te, ago orivoya vo kadopara yi. Mìri ko losiako noŋwa; nyèleye ko! Mìci teri kigye ago mìru ri. 10 Ondro mìsate lau, nyusuna lidri lau ana teinye mio'ba ako ta ŋga aza rota. 'Bädri ana orivoya bäräŋgälä, ŋgase cini lidri kolebe 'bädri ya orivoya lau, ago Lu ozo ṛote ämiri.”
11 Ta'dota lidri kama njidrialo (600) ni 'bakala Dana ro yasi se nja kyila oyene foyite ni Zora ndi Esetaola be yasi. 12 Ànya oyiyite ago otoyi gawa te Kiriyata Jarima se Yuda ya ana ya. 'Do ni tase a'debe vose ana uzine 'du Mahanedana le tu ono si ono owo. 13 Ago ànya lävuyite ni nasi le zo Maika roya 'bädri lutu ro Eperaima roya.
14 'Dooko lidri se nji se koyiyibe 'bädri Laisa ro marine kai atayite azi ànyaro ri ekye: “Inye'do mìni gindi lu awi se ändru lomvona mo'di si orivoya alo aza zo kwoi roya ya? Ago lu awi azaka kpa orivoya noŋwa ndi boŋgo gajuṛuŋwa kätätidri robe. Nyùsu amiro be màyena eŋwanye ya?” 15 Ta'dota ànya ciyite zo Maika roya, vose Lewe'ba se agoanji ro ana koribe kigye ana ya, ago ejiyi Lewe'ba ana te ta a'do ndaro rota. 16 'Dooko kyila'bai se kama njidrialo (600) ni Dana yasi, nja kyila oyene kai orivoya edrevoya dereŋwa kala. 17 'Dooko kamari'bai se nji se koyibe wari marine kai, ciyite zo ya ago ruyi lu awi se ce ro se ändru lomvona be mo'di si ana, ago lu awi azaka ndi boŋgo gajuṛuŋwa kätätidri robe te, 'dooko kohani dri edrevoya dereŋwa kala kyila'bai se kama njidrialo (600) kai yibe.
18 Ondro lidri se kai kociyite zo Maika roya ago kuruyi lu se ändru lomvona mo'di si, boŋgo gajuṛuŋwa kätätidriro ndi lui awi azaka kai be te oko, kohani se ana eji ànya te ekye: “Nyà 'do e'di oye ya?”
19 Ànya atayite ndäri ekye: “Nya'do titiro. Nyata ta aza ko. Nyikyi mòyi ami yibe nya'do ro kohani ro ago tavoata'ba ro ämäri. Eŋwani ni kado miri a'done kohani ro 'bakala cini Yisaraele ro ri kode toto katidri alodi riya?” 20 Ago ata ana i'dwe ya kohani ana ro tawi, ta'doro nda ru ŋgase cini alokado kai te, ago oyite sina lidri Dana robe.
21 Ànya etoyi oyite, ago ànya 'beyidri ŋgàga giṛiŋwà ro, koronyai'ba ro, ndi lakazà ànyaro be rote käti ànya mile. 22 Ondro ànya koyiyite ga lozo ni 'ba Maika ro lomvosi oko, Maika zi oriazii ndaro te ukyine kyila oyene. Ànya kyi tayivo lidri Dana ro rote. 23 Ànya treyite lidri Dana ro dri, 'dooko lidri Dana ro ezayi mi te ago ejiyi Maika te ekye: “E'diyi ya? Nyikyi gwo lowa be amba etaya?”
24 Maika zatadrite ekye: “Nyùsu ta e'diro ya? Ta e'di a'doni ya? Miru kohani maro ndi lui se medebe te ago nyoyite sina! Inye'do nye'be e'diyi märi ya? Minina eŋgwanye ma ejine mikye: ‘Ta e'di a'doni ya?’ ”
25 Ago lidri Dana ro atayite ndäri ekye: “Nyototre ko ama vo iga ukyi lidri ono a'do 'da kyilaro mibe. Se 'dooko mi ndi katidri miro be mìdrana ndi.” 26 'Dooko lidri Dana ro uguyi oyite, ago ondro Maika kondrete mbara ànyaro te ndrani nda drisi oko, nda tadrite oyite kovole 'ba ndaro ya.
27 Ondro lidri Dana ro kuruyi kohani ndi ŋgase cini Maika kedebe ana be te oko, ànya oyiyi gotayi Laisa se, lidri na ka ori trwe ago liatokpero ana te. Ànya tufuyi 'dise cini koribe kigye ana te ago zayi 'ba'desi ana te asi si. 28 'Diaza a'do te i'do ànya opane, tana Laisa orivoya lozo ni Sidona resi, ago ànya teinye lidri aza ako se driuruazi ànyaro. 'Ba'desi ana orivoya vodelero ya loto Beterehoba lomvo. Lidri Dana ro go beyi 'ba'desi ana te ago riyite lau. 29 Ago go ziyi ävuru 'ba'desi Laisa rote Dana, ävuru zutu ànyaro Dana, ŋgwa Yakoba ro dri. 30 Lidri Dana ro edreyi lu awi se ana te lau mätune, ago Jonatana ŋgwa Geresoma ro, kwozo Musa ro, indurute kohani ro 'bakala Dana ro ri, ago zelevoi ndaro induruyite kohanii ro ànyari madale äru lidri gwo midiro. 31 Ànya edreyi lu awi se Maika kedebe 'do te 'du lau oso Mutuguṛi OPI ro koribe 'du Silo ya ronye.