الحرب بـين أبـيا ويربعام
(1مل 15‏:1‏-8)
1 وفي السَّنةِ الثَّامِنةَ عَشْرَةَ لِلمَلِكِ يَرُبعامَ ملَكَ أبـيَّا على يَهوذا 2 ثَلاثَ سِنينَ بِأورُشليمَ. وكانَ ا‏سْمُ أُمِّهِ ميخايا بِنتَ أوريئيلَ مِنْ جَبْعةَ.
وكانَت بَينَ أبـيَّا ويَرُبعامَ حربٌ‌، 3 فحَشَدَ لها أبـيَّا جيشا مِنْ أربَعِ مئَةِ ألفِ رَجُلٍ مِنْ خِيرَةِ المُحاربـينَ الشُّجعانِ، وا‏ستَعَدَّ يَرُبعامُ لِقِتالِهِ بِثَماني مئَةِ ألفٍ مِنْ خِيرَةِ الجَبابرةِ الأشِدَّاءِ. 4 ووقَفَ أبـيَّا على رابـيةِ صَمارايمَ‌ في جبَلِ أفرايِمَ وقالَ: «أصغِ لي يا يَرُبعامُ ويا جيشَ إِسرائيلَ. 5 ألا تَعلَمونَ أنَّ الرّبَّ إلهَ إِسرائيلَ أعطى المُلْكَ لِداوُدَ ولِبَنيهِ إلى الأبدِ بِــعَهدٍ لا رُجوعَ عَنهُ‌؟ 6 لكِنْ يَرُبعامُ بنُ نَباطَ أحدُ رِجالِ سليمانَ بنِ داوُدَ قامَ وتمَرَّدَ على مَولاهُ، 7 وا‏نضَمَّ إليهِ زُمرَةٌ مِنَ البَطَّالينَ التَّافِهينَ وسيطَروا على رَحُبعامَ بنِ سليمانَ وهوَ بَعدُ صَبـيٌّ بسيطُ القَلبِ فلم يقدِرْ أنْ يُقاوِمَهُم.
8 «وأنتُمُ الآنَ تَظُنُّونَ أنَّكُم قادِرونَ على مُقاوَمَةِ السُّلطَةِ المَلكيَّةِ الّتي وضَعَها الرّبُّ في يَدِ بَني داوُدَ، لأنَّكُم كثيرونَ ومعَكُم عُجولُ الذَّهَبِ الّتي صنَعَها يَرُبعامُ لِتكونَ آلِهةً لكُم‌. 9 طَرَدْتُم كهَنَةَ الرّبِّ بَني هرونَ واللاَّويِّينَ وأقَمْتُم لكُم كهَنةً كما يفْعَلُ سائِرُ شعوبِ الأرضِ، فكُلُّ مَن جاءَ بِثَورٍ مِنَ البقَرِ أوْ سَبعَةِ كِباشٍ يُكَرَّسُ ويَصيرُ كاهنا لِتِلكَ الآلِهةِ الكاذِبةِ الّتي تَعبُدونَها. 10 أمَّا نحنُ، فالرّبُّ هوَ إلهُنا ولم نَترُكْهُ، والكهَنةُ الّذينَ يَخدُمونَهُ هُم بَنو هرونَ يُعاوِنُهُمُ اللاَّويُّونَ. 11 وهُم يُقَرِّبونَ للرّبِّ كُلَّ صباحٍ وكُلَّ مساءٍ مُحرَقاتٍ وبَخورَ أطيابٍ، ويَضَعونَ خُبزَ التَّقدِمَةِ على المائِدَةِ الطَّاهِرَة، ويُوقِدونَ سِراجاتِ مَنارَةِ الذَّهبِ كُلَّ مساءٍ. فنَحنُ نعمَلُ بِما أمرَ الرّبُّ إلهُنا، وأمَّا أنتُم فتَركْتُموهُ‌. 12 واللهُ معَنا وهوَ يَقودُنا، وكهَنتُهُ هُنا بِأبواقٍ يَهتِفونَ لِقِتالِكُم. فلا تُحارِبوا الرّبَّ إلهَ آبائِكُم يا بَيتَ إِسرائيلَ لأنَّكُم لا تَنجَحونَ‌».
13 وكانَ يَرُبعامُ أرسَلَ بَعضا مِنْ جيشِهِ، فَداروا حَولَ رِجالِ يَهوذا وكَمَنوا مِنْ ورائِهِم، وبَقيَ هوَ وسائِرُ جَيشِهِ في مواجهَتِهِم. 14 فا‏لتَفَتَ رِجالُ يَهوذا، فإذا الحربُ مِنْ أمامِهِم ومِنْ خَلفِهِم، فصَرخوا إلى الرّبِّ ونَفخَ الكهَنةُ بِالأبواقِ 15 وهتَفَ رِجالُ يَهوذا. وعِندما هتَفوا وهجَموا بِقيادَةِ أبـيَّا، ضرَبَ اللهُ جيشَ إِسرائيلَ أمامَهُم، 16 فا‏نْهَزموا وأسلَمَهُم إلى أيديهِم. 17 فضَرَبَهُم أبـيَّا وجيشُهُ ضَربةً عظيمةً سقَطَ فيها خمسُ مئةِ ألفِ رَجُلٍ مِنْ خِيرَةِ جيشِ إِسرائيلَ. 18 فخَضَعَ شَعبُ إِسرائيلَ في ذلِكَ الوقتِ وا‏نْتَصَرَ شعبُ يَهوذا لأنَّهُم ا‏تَّكَلوا على الرّبِّ إلهِ آبائِهِم. 19 وطارَدَ أبـيَّا جيشَ يَرُبعامَ وأخذَ مِنهُ مُدُنا، وهيَ بَيتُ إيلَ وتوابِــعُها، ويَشانَةُ وتوابِــعُها، وعَفْرونُ وتوابِــعُها. 20 ولم تَقُمْ لِـيَرُبعامَ قائِمةٌ في أيّامِ أبـيَّا، وضرَبَهُ الرّبُّ فماتَ. 21 وا‏زْدادَ أبـيَّا قُوَّةً، وتزَوَّجَ أربَعَ عَشْرَةَ ا‏مرَأةً، ووَلَدَ ا‏ثْنَينِ وعِشْرينَ ا‏بنا وسِتَّ عَشْرَةَ بِنْتا. 22 وما تبَقَّى مِنْ أخبارِ أبـيَّا وأفعالِهِ وأقوالِهِ مُدَوَّنٌ في سيرَةِ النَّبـيِّ عِدُّو.
Kyila Abija ro Yeroboama be
(1 'Bädri'bai 15:1-8)
1 Ndroa 'butealo fonjidriena ŋgamiri Yeroboama 'Bädri'ba Yisaraele rosi oko, Abija a'dote 'bädri'ba Yuda ro, 2 nda mirivote ndroa nätu Yerusalema ya. Endre ndaro ävuruna ni Mikaya ŋguti Uriela ro, ni 'bakici Gibea yasi.
Kyila a'dote lakole Abija ro Yeroboama be ya. 3 Abija oyite kyila ya kyila'bai turiako'bai kyila oyero kutu kama su (400,000) alo be; ago Yeroboama raa kyila'bai ndaro te kutu kama njidriena (800,000) kyila oyene nda be.
4 Kyila'bai kai usuyi iyi te 'bädri lutu ro Eperaima roya. 'Dooko Abija tute kuru 'Bereŋwa Zemaraima ro dri ago ayotate Yeroboama ndi Yisaraele'bai be ri nda ekye: Nyeri ta maro! Yeroboama mi ndi Yisaraele cini be! 5 Inye'do mini ṛoko OPI, Lu Yisaraele ro 'ba tao'baro se pereako ono te Dawidi be, kozo a'do 'bädri'ba robe ndäri ago zelevoi ndaro ri orine Yisaraele dri äduako ono ṛoko ya? 6 Caoko Yeroboama ŋgwa Nebata ro, ogbote Solomo 'bädri'ba ndaro be. 7 Kovolesi oko nda otokala lidri kozi azaka rote, se ànya leyi Rehoboama ŋgwa Solomo ro tezo, se orivoya pari agoanjiŋwa ro tauniako amba ago ni kote komba otone ànya be. 8 Ago yauono nyusutavote kyila oyene dri'bai miri ro se OPI kozobe zelevoi Dawidi ro ri ono be. Ami orivoya kyila'bai be lowa ro ago 'daŋgoi läguläguro se Yeroboama kedebe lu ro ämiri kwoi orivoya ami be. 9 Minja kohanii OPI ro, ŋgwàagoro Arona rote, ndi Lewe'bai be. Ago migo mi'ba kohanii te vo ànyaro yasi oso tu'dei azaka kayibe oyena ronye. 'Diaza kikyite 'daŋgo alodi kode timelegogo njidrieri be, a'ba nda te kohani ro ŋgase mizibe lui iyi ri.
10 Oko mà drigba ruindu OPI Lu amaro ri ago me'be nda kote. Kohanii zelevoi Arona ro kayi kama ànyaro oyena, ago Lewe'bai kayi ànya opa. 11 Ànya kayi ŋgapäṛi ŋga tägyi ŋgutruro ndi koronya se ozaro cu tori ro 'do be ozana kyenoŋbo cini ndi tandrole cini be si. Ànya kayi ŋgapäṛi ambata ro o'bana tara'biza se alokado wäṛiro ono dri, ago tandrole cini si ànya kayi lamba eyi logo läguläguro lamba edrero dri. Mà tase OPI kozo otana be oyena, oko nye'be nda te. 12 Lu modo ni dri'ba amaro, ago kohanii orivoya ama be noŋwa cekuṛei be, te nja ovone ama uziza kyila oyene ami yibe. Ami lidri Yisaraele ro, miye kyila ko OPI, Lu zutui amiro robe! Tana minina ko opene ṛe!
13 Anjioko Yeroboama zo kyila'bai ndaro azaka te uvune kyila'bai Yuda ro kundusi; ago kyila'bai azaka orivoya mileyasi. 14 Ondro lidri Yuda ro kondrevote gbikyi oko, ànya ndrete anjioko ämudri ànyaro te. 'Dooko ànya ayodrite OPI ri ta ŋgaopa rota, ago kohanii voyi cekuṛe te. 15 'Dooko lidri Yuda ro treyi otre kyila oyero te, Abija 'dete mileya; ago ànya gotayi ŋga te; Lu pe Yeroboama ndi kyila'bai Yisaraele robe te ṛe. 16 Lidri Yisaraele ro muyite ni lidri Yuda ro risi, ago Lu 'ba lidri Yuda ro pe ànya te ṛe. 17 Abija ndi kyila'bai ndaro be peyi Yisaraele'bai te pari ṛe, tufuyi kyila'bai kadopara Yisaraele rote orivoya kutu kama nji. 18 Ta'dota lidri Yuda ro peyi lidri Yisaraele rote ṛe, tana ànya ätirute OPI, Lu zutu ànyaro ro lomvo.
19 Abija sote kyila'bai Yeroboama ro vo, ago kyi ru 'bakicii ndaro Betele, Jesana ndi Eferona be, ndi 'baŋwai se lototi 'bakicii kwoi lomvosi be te. 20 Tu ŋgamiri Abija ro rosi Yeroboama go a'do kote mbara be alona. Äduro OPI 'bi nda te ago nda drate.
21 Oko Abija a'dote mbaraekye. Ago nda gye 'ditoko te 'butealo fosu, ago ti ŋgwàagoro te 'buteritu foritu ndi ndiriŋwa 'butealo fonjidrialo be. 22 Ta rukä ambâ Abija ro ro, tase nda katabe ndi tase nda koyebe be, egyi tana te Ambâ Nebi Ido ro roya.