1 فجاءَ رَجُلٌ مِنْ يَهوذا بِأمرِ الرّبِّ إلى بَيتَ إيلَ، ويَرُبعامُ واقفٌ على المذبَحِ يَحرُقُ البَخورَ. 2 فتَوَجَّهَ إلى المذبَحِ وقالَ: «يا مذبَحُ، يا مذبَحُ، هذا ما قالَ الرّبُّ: سَيُولَدُ لِبَيتِ داوُدَ ا‏بنٌ يُسمَّى يُوشيَّا، وهوَ سيذبَحُ علَيكَ كهَنةَ الأصنامِ الّذينَ يَحرقونَ علَيكَ البَخورَ، وسَيُحرِقُ علَيكَ عِظامَ بشَرٍ‌». 3 وأعطى رَجُلُ اللهِ عَنْ ذلِكَ اليومِ علامةً، قالَ: «هذِهِ العلامةُ الّتي تكَلَّمَ عَنها الرّبُّ: «سيَنشَقُّ هذا المذبَحُ ويتَبَدَّدُ الرَّمادُ الّذي علَيهِ، علامةً على ما كلَّمَني بهِ الرّبُّ». 4 فلمَّا سَمِعَ المَلِكُ كلامَ رَجُلِ اللهِ مَدَّ يدَهُ مِنْ على المذبَحِ وقالَ: «أمسِكوهُ». فيَبِسَت يدُهُ الّتي مَدَّها ولم يَقدِرْ أنْ يَرُدَّها إليهِ. 5 وا‏نْشَقَّ المذبَحُ وتبَدَّدَ الرَّمادُ عَنِ المذبَحِ بِـحسَبِ العلامةِ الّتي أعطاها رَجُلُ اللهِ بِأمرِ الرّبِّ. 6 فقالَ المَلِكُ لِرَجُلِ اللهِ: «تضَّرَعْ إلى الرّبِّ إلهِكَ وصَلِّ لأجلي حتّى ترتَدَّ يَدي إليَّ». فتَضَرَّعَ رَجُلُ اللهِ إلى الرّبِّ فا‏رتَدَّت يَدُ المَلِكِ إليهِ وعادَت كما كانَت مِنْ قَبلُ. 7 ثُمَّ قالَ المَلِكُ لِرَجُلِ اللهِ: «تعالَ معي إلى البَيتِ وتناوَلْ طَعاما، وأنا أمنَحُكَ عَطيَّةً». 8 فقالَ لَه رَجُلُ اللهِ: «لو أعطَيتَني نِصفَ بَيتِكَ لما دخَلْتُ معَكَ ولا أكلْتُ خُبزا ولا شَرِبْتُ ماءً في هذا المَوضعِ، 9 لأنَّ الرّبَّ أوصاني: لا تأكُلْ خُبزا ولا تَشرَبْ ماءً ولا تَرجِـعْ في الطَّريقِ الّتي جِئْتَ مِنها». 10 ثُمَّ مضَى ولم يَرجِـعْ في الطَّريقِ الّتي جاءَ مِنها إلى بَيتَ إيلَ.
نبـي بـيت إيل
11 وكانَ في بَيتَ إيلَ شَيخٌ نَبـيٌّ، فجاءَ إليهِ بَنوهُ وأخبَروهُ بِكُلِّ ما عَمِلَهُ رَجُلُ اللهِ ذلِكَ اليومَ في بَيتَ إيلَ، وقَصُّوا على أبـيهِم ما تكَلَّمَ بهِ إلى المَلِكِ. 12 فقالَ لهُم أبوهُم: «مِنْ أيِّ طريقٍ ذهَبَ؟» فأرَوهُ الطَّريقَ. 13 فقالَ لهُم: «جَهِّزوا الحمارَ». فجَهَّزوهُ لَه فركِبَ علَيهِ 14 وتَبِـعَ رَجُلَ اللهِ فوَجَدَهُ جالسا تَحتَ البُطْمَةِ. فسألَه: «أأنتَ رَجُلُ اللهِ الّذي جاءَ مِنْ يَهوذا؟» فأجابَهُ: «أنا هوَ». 15 فقالَ لَه: «تَعال معي إلى البَيتِ وكُلْ خُبزا». 16 فأجابَهُ: «لا أقدِرُ أنْ أرجِـعَ معَكَ وفي هذا المكانِ لا آكُلُ خُبزا ولا أشرَبُ ماءً، 17 لأنَّ الرّبَّ أمرَني: لا تأكُلْ هُناكَ خُبزا ولا تشرَبْ ماءً ولا ترجِـعْ في الطَّريقِ الّتي ذهَبْتَ مِنها». 18 فقالَ لَه: «أنا أيضا نَبـيٌّ مِثْلُكَ، وبِأمرِ الرّبِّ قالَ لي ملاكٌ: رُدَّهُ معَكَ إلى بَيتِكَ فيأكُلَ خُبزا ويشربَ ماءً». وكانَ ذلِكَ كَذِبا. 19 فرَجَعَ رَجُلُ اللهِ معَهُ وأكلَ خُبزا في بَيتِهِ وشرِبَ ماءً.
20 وبَينَما هُما جالِسانِ إلى المائِدةِ جاءَت كلِمَةُ اللهِ إلى النَّبـيِ الّذي رَدَّ رَجُلَ اللهِ 21 فصاحَ بِرَجُلِ اللهِ: «هذا ما يقولُ الرّبُّ: لأنَّكَ خالَفتَ أمرَ الرّبِّ إلهِكَ ولم تعمَلْ بِالوصيَّةِ الّتي أوصاكَ بِها، 22 ورَجَعْتَ وأكلْتَ خُبزا وشرِبْتَ ماءً في هذا الموضِعِ الّذي قالَ لكَ: لا تَأكُلْ فيهِ خُبزا ولا تشرَبْ ماءً، فسَتَموتُ وفي قُبورِ آبائِكَ لا تُدفَنُ جُثَّتُكَ». 23 فلمَّا فَرغَ مِنْ أكلِهِ وشُربِهِ جَهَّزَ النَّبـيُّ لَه الحمارَ 24 ومَضى. فلَقيَهُ أسدٌ في طريقِهِ فقَتَلَهُ، وبَقيَت جُثَّتُهُ مُلقاةً في الطَّريقِ، والحمارُ والأسدُ إلى جانِبِها. 25 فمَرَّ قومٌ فرَأَوا الجُثَّةَ مَطروحَةً في الطَّريقِ، والأسدُ بِـجانِبِها فجاؤوا وأخبَروا أهلَ المدينةِ الّتي يُقيمُ بها النَّبـيُّ الشَّيخُ.
26 فلمَّا سَمِعَ النَّبـيُّ الشَّيخُ قالَ: «هوَ رَجُلُ اللهِ الّذي خالفَ أمرَ الربِّ فأسلَمَهُ إلى الأسَدِ، فهاجَمَهُ وقَتَلَهُ كما أنذَرَهُ الرّبُّ». 27 ثُمَّ قالَ لِبَنيهِ: «جَهِّزوا ليَ الحمارَ». فجَهَّزوهُ 28 فمَضى فوَجَدَ جُثَّةَ رَجُلِ اللهِ مُلقاةً على الطَّريقِ، والحِمارُ والأسدُ بِـجانِبِها. وما ا‏فتَرَسَ الأسدُ الجُثَّةَ ولا الحمارَ. 29 فأخَذَ النَّبـيُّ الجُثَّةَ ووضَعَها على الحمارِ، ورجَعَ بِها إلى المدينةِ لِـيَندُبَ رَجُلَ اللهِ ويَدفِنَهُ. 30 ودفَنَ الجُثَّةَ في قبرِهِ الخاصِّ وندَبَهُ هوَ وبَنوهُ قائِلينَ: «آهِ يا أخي». 31 وبَعدَ أنْ دفَنَهُ قالَ لِبَنيهِ: «إذا مُتُّ فا‏دْفِنوني في القبرِ ذاتِهِ وبِـجانِبِ عِظامِهِ ضَعوا عِظامي. 32 فكلامُهُ سيَتِمُّ، هذا الكلامُ الّذي هاجَمَ بهِ بِأمرِ الرّبِّ المذبَحَ الّذي في بَيتَ إيلَ، وجميعَ بُيوتِ العِبادةِ الّتي على رُؤُوسِ التِّلالِ في مُدُنِ السَّامرةِ».
خطيئة يربعام
33 ولم يَرتَدَّ يَرُبعامُ عَنْ طريقِهِ الفاسِدِ، فعادَ وأقامَ كهَنَةً مِنْ عامَّةِ الشَّعبِ لِبُيوتِ العِبادةِ. فمَنْ شاءَ كانَ يُكَرَّسُ ويَصيرُ كاهنا 34 وكانَ ذلِكَ خطيئةً أدَّتْ إلى خرابِ بَيتِ يَرُبعامَ وإبادَتِهِ عَنْ وجهِ الأرضِ.
1 Ago ondro Yeroboama kedrete vo tori oloro lomvo tori ozane oko, nebi alo aza ikyite ni Yuda yasi ota OPI rosi Betele ya. 2 Ago nebi ana esate lau, ago trete vo tori oloro lomvo ata OPI robe, ago atate ekye: “Vo tori oloro, vo tori oloro; OPI kani ata nonye ekye: Mindre, oye ŋgwaago aza utine katidri Dawidi roya, ago äzina ävuruna 'da Josia. Nda olona kohanii se kayibe ruindu vo tori oloro lui awi ro drisi 'da midri, ago nda ozana kowa lidri ro 'da midri.” 3 Ago nebi ugu atate ekye: “Ono ni taka'daro se OPI kata tana be owo ekye: Vo tori oloro ono lenyina 'da riya vuru, ago torofo se driigye 'do eperena 'da.”
4 Ago ondro 'Bädri'ba Yeroboama keri ata se ono te oko, nda ka'da nda te drì si ni vo tori oloro ya ago ozotate ekye: “Miru mano 'do!” Ago dori drì 'bädri'ba ro se kozo be 'do towite, ago ni kote eŋgone kovole. 5 Dori vo tori oloro lenyi kpate riya vuru, ago torofo ladate vuru ni vo tori oloro yasi, ndi oso se nebi kata tana be ävuru OPI rosi ana ronye. 6 Ago 'Bädri'ba Yeroboama atate nebi ri ekye: “Nyolo'baru yau OPI Lu miro ri takado ndaro ta, ago miye mätu ndäri drì maro edene.”
Nebi lo'barute OPI ri; ago ede drì 'bädri'ba rote, ago go a'dote kado oso kyeno ronye. 7 'Dooko 'bädri'ba atate nebi ri ekye: “Nyikyi 'bäru ŋgaonyane mabe, ago mozo ŋgapäṛi robe miri tase miyebe ono ta.”
8 Nebi zatadrite ekye: “Ondro ka'do nyozo telesi ŋga zo miro ro ca märi, märi oyine mibe i'do. Ago märi ŋgaonyane ago gyi umvune vo ono ya i'do; 9 tana OPI ta ma te ekye ko märi ŋgaonyane ago ca ko gyi umvune, ago kpa ko ogone liti se mikyibe kigyesi yasi.” 10 Ago nda oyite liti aza yasi, ago go kote liti se nda kikyibe Betele ya kigyesi yasi.
Nebi Agoambago ro Betele ro
11 Tu gi ana si nebi aza orivoya agoambago ro Betele ya. Ago ŋgwàagoro ndaro ikyiyite ago itiyi tase cini nebi se ni Yuda ya kikyi koyebe Betele ya tu gi ana si ana tana te ndäri; ndi tase nda katabe 'Bädri'ba Yeroboama ri ana be. 12 Ago täpi ànyaro atate ànyari ekye: “Nda oyi liti eŋwani yasi ya?” Ago ànya ka'dayi liti se nebi se kikyibe ni Yuda yasi koyibe kigyesi ana te ndäri. 13 Ago nda atate ŋgwàagoro ndaro ri ekye: “Mi'be orivo doŋgyi dri märi.” Ago ànya 'beyi orivo te doŋgyi dri ago nda tute driigye. 14 Ago nda sote nebi se ni Yuda yasi ana vo, ago usu nda rite ce vudi ro zele; ago nda atate rigye ekye: “Inye'do mi ni nebi se kikyibe ni Yuda yasi owo ya?”
Ago nda zatadrite ekye: “Owo, ma ni no.”
15 'Dooko nda atate ndäri ekye: “Nyikyi 'bäru ŋgaonyane mabe.”
16 Ago nebi se ni Yuda yasi ana zatadrite ekye: “Märi ogone mibe, ago ocine zo miro ya i'do, ca ŋgaonyane ca ŋga aza umvune mibe vo ono ya i'do. 17 Tana OPI ta ma te ko ŋgaonyane ca ŋga aza umvune, ca ogone kovole liti se mikyibe kigyesi yasi.”
18 'Dooko nebi agoambago ro Betele ro atate ndäri ekye: “Ma kpa orivoya nebi yi mi ronye, ago malaika petate märi ota OPI rosi ekye mologo mi kovole 'bäru ŋgaonyane ago ŋga umvune mabe.” Oko nebi agoambago ro se ana ga iro kowe yi ndäri.
19 Ndi nebi se ni Yuda yasi ana gote kovole nebi se agoambago ro ana be, ago nya ŋgaonya te ago mvu ŋga te zo ndaro ya. 20 Ondro ànya dri orivoya tara'biza lomvo oko, ata OPI ro ikyite nebi se kologo nda be kovole ana ri; 21 ago nda trete nebi se kikyibe ni Yuda yasi ana ri ekye: “Ono ni ata OPI ro owo ekye: ‘Miro ata OPI ro kote, ago nyäti ota OPI Lu miro ro se nda kota mibe sina ono kote,’ 22 oko nyegote kovole ago minya ŋga te ago mimvu ŋga te vose nda kota mibe ekye minya ŋga, ago mimvu ŋga aza ko kigye ono ya. Tana ta'doro äfuna mi 'da ago avo miro osene 'bädri katidri miro roya te i'do.” 23 Ago ondro ànya konde ŋgaonya ndi ŋgaumvu be te oko, nebi se agoambago ro se ana 'be orivo te doŋgyi dri nebi se ni Yuda yasi ana ri. 24 Ondro nda kate ugu oyi liti ya oko, nda 'bedrite ibi be ago si nda te ṛi. Ago avo ndaro rite liti dri, ago doŋgyi ndi ibi be edrete lomvoigye. 25 Ago 'di azaka se kabe lävu nasi ana, ndreyi avo te liti dri, ago ibi edrevoya lomvoigye. Ago ànya ikyiyite ago itiyi tana te 'bakici se nebi agoambago ro koribe kigye ana ya.
26 Ago ondro nebi se agoambago ro kologo nda be kovole ni liti yasi ana keri tana te oko atate ekye: “'Do ṛo nebi se koro ata OPI ro be ko 'do owo! Tana ta'doro OPI ozo nda te ibi ri, ago towa nda te ago fu nda te, ndi oso OPI katabe ndäri ana ronye.” 27 Ago nda atate ŋgwàagoro ndaro ri ekye: “Mi'ba orivo doŋgyi dri märi.” Ago ànya 'beyi orivo te. 28 Ago nda oyite usu avo nebi ana rote liti dri, ago doŋgyi ndi ibi be edrevoya lomvoigye. Ibi nya avo ko ago si doŋgyi kpa ko. 29 Nebi agoambago ro ŋgyi avo te ago 'bete doŋgyi dri, ago logote kovole Betele ya, liyine ago osene. 30 Ago nda se avona te 'budri katidri modo ndaro roya; ago ànya liyiyi nda te ekye: “Kuwuyi, ädrupi maro, ädrupi maro!” 31 Avo ose vosi oko, nebi ana atate ŋgwàagoro ndaro ri ekye: “Ondro madrate oko, mìse ma ndi 'budri se ase nebi ono be kigye ono ya, mì'be avo maro ndi avo ndaro lomvo. 32 Tana ata se nda kayobe ota OPI rosi vo tori oloro Betele ro lomvo, ago voi cini mätu ro lomvo se orivoya 'ba'desi Samaria ro yasi ana endaro koye a'done taŋgyero.”
Takozi Para Yeroboama ro
33 Ta ono vosi Yeroboama 'bädri'ba Yisaraele ro e'be taoye koziro ndaro kote; oko nda ugu kohanii lo'ba kpate ni katidri lidri awi ro lakosi, ruindune vo tori oloro se nda kobebe iyi yasi. Nda di 'dise kolebe a'done kohanii ro 'do te. 34 Ago tase ono a'dote takozi ro katidri Yeroboama ro ri, ago pere katidri ndaro te tandro ro.