aza 10
ŋafur ŋeḏi limeḏgen leḏi Yecu lir ruɽi-ṯɔɽɔl-wri
1 ma ŋiɽaŋal ŋu rataḏi, nezi Kweleny alla ruɽi-tɔɽɔl-wri lir ter, nuŋw zi tiŋa nden nden eḏiŋnizi ezir nana tatap winḏuŋw gwu eḏele, ki yayin tɔk. 2 nuŋw zi ṯa eca ŋwu: ṯuna tinani ṯuru eḏuni, lakin, ner ere nani luru mac leḏuni. ŋwu ṯaŋwu, arir keni Kwelenyi kweḏi ṯuna ki yiriny, mindaŋ ŋwu ṯiŋaḏa lɔḏɽor eḏele eḏunici. 3 faḏaḏir ezir nana walu; nyi kwɔŋazi ṯiŋa kaka yaŋal ki yiraw-na. 4 eṯapi lijizlana lere mac, ya lulugwuŋwa, ya yiḏwanu. eṯagani kwizi kwere ki ṯay la mac. 5 ma endi ki duənu kwere, ezi eca ṯayṯi ŋwu: eḏi ŋiɽena nani ki duənu ŋgwu. 6 muŋw nana kwere kinaŋw kweḏi ŋiɽena-na, a gwu ŋiɽena ŋalu enḏi-na. muŋw ere kwere, er ta aɽiḏa nani ŋa gwu. 7 eṯi nani ki duənu ŋgwa, eṯeḏne, eṯi ii tɔk kwɔmne kwere kwer ŋazi inḏeḏa. ŋofḏana eḏi kwɔḏɽor afi ujra weḏi ŋɔḏɽor. eṯi mumri yiŋna mac. 8 ma enḏi kayin were, mer ŋazi enji, iiḏir kwɔmne kwere kwer ŋazi kekitizelu. 9 ezi zəwi luma linani kinaŋw, ezeca ŋwu: ŋeleny ŋeḏi Allah ŋimɔŋazi ilica ketɔk. 10 lakin ma enḏi ki balaḏ-na kwere, mer ŋazi ere enji mac, inḏir kiṯay, andazi ki lumaɽa-na leḏi ezir wa, ezeca ŋwu: 11 kula kere keḏi balaḏ kwalu keliḏinyji nana, er ŋazi firṯaḏa nana edi ṯurony ye ŋaŋwuzi; kitizarzi ŋu yey: ŋeleny ŋeḏi Allah ŋimɔŋazi ilica keṯɔk. 12 nyi kwecaŋazi ma ŋwa, ki lamin leḏi zeyria er ketize zaḏuumŋw hukma wajila nana eḏi balaḏ la.
eyewey kweḏi libalaḏ leḏi lizi-na liti limorlaci ŋikyaŋi ŋwudɔŋw mac
13 eyewey, ṯurfa ṯɔŋwa, ŋa kweni kuuraziin! eyewey, ṯurfa ṯɔŋwa, ŋa kweni beyṯzayḏa! eŋgi ŋilim ŋerrina daŋgal-na errini eḏi zuur-ŋa zayḏa gi, eŋgir orlaci ŋikyaŋi ŋwudɔŋw kerreny tuk; eŋgir kenna lizuwala leni ŋuməru, eŋgir akani yaruŋi nana tɔk. 14 ki lamin leḏi zeyria, er ketize zuur ŋwuzi zayḏa gi hukma wajila nana eḏi daŋgal la. 15 na ŋa, kweni kafranahum, a kwalliḏa lerya nana bilbil a? beri ma. liŋa oɽazi kezir-na weni eydez rac.
16 muŋw niŋnaci ŋaŋwuzi kwere, ŋworɔ kwenyi niŋnaci tɔk; muŋw durni ŋaŋwuzi kwere, ŋworɔ kwumenyi durni tɔk; muŋw durni nyuŋwu kwere, ŋworɔ kwumɔdurni ŋgwa kwuzanyi.
17 mer aɽi kla lir ruɽi-tɔɽɔl-wri, ner nyeŋlena, ner eca ŋwu: Kweleny, rigɽim riki kinna tɔk ner nyji ta inyizi nana, yiriny yi yɔŋwa. 18 nuŋw zi eŋnici nuŋw zi eca ŋwu: nyi kwiza zeyṯaana kwiidu kilerena kaka ṯimen. 19 izarṯi, nyi kwumɔŋazi pa inḏeḏa zulṯa kinna eḏi ruta yumowa lu ŋwebdeny ŋi, na zulṯa tɔk wuṯemḏi ŋuma la ŋeḏi tuwən talu. a ŋazi kwɔmne ere kwere eca ḏurra tɔk mac. 20 lakin, eṯi nyeŋlena mac ŋiɽaŋal ŋi ŋeḏi ṯinyiza nana teḏi rigɽim riki; eṯi nyeŋlena keni, kaka ma gwu yiriny yalu loḏine kilerena.
ṯinyiŋlana ṯeḏi Yecu muŋw eca Allah zukran
21 ki lomur ta kla, na Yecu nyeŋlena ki Ṯigɽim-na ṯirlinelu ter, nuŋw eca ŋwu: zukran, Papa, kwir Kweleny kweḏi kilerena-ŋa ureyu yi tɔk, kaka mezi gwu luceza ŋiɽaŋali ŋu kla leḏi yeyna, lifirli ki tɔk, nezi ruweci nyelle lu. emba, Papa, kaka zayḏir ŋa gwu gi. 22 Papa kwinyi kwiri kwumenyi alliḏa tugwori nana kwɔmne gi tatap; nuŋw ere kwere mac kwilŋiica Toru eḏaruŋw, tir taŋw, illa Papa tuɽuk; nuŋw ere kwere mac kwilŋiica Papaŋw, illa Tiɽŋeyin ṯuɽuk, na ŋgwa tɔk kwunaŋna Tor eḏi ruwenici ŋunduŋwu lu.
23 nuŋw orlaḏa limeḏgen nana cukcuk, nuŋw zi eca ŋwu: yey yortani yiza kwɔmne ŋgwa kwizaŋa. 24 nyi kwecaŋazi ma ŋwa: liɽi-ŋa leleny li luru ner orɔ zurum eḏeze kwɔmne kaka kwizaŋa kirem, ner ulezi abarya; eḏi neŋne kwuniŋnaŋa kirem, ner ulezi abarya tɔk.
ṯay ṯeḏi ṯi afi ŋimiiḏa ŋinḏi eḏi nanniḏa dɔk
25 nuŋw diɽi kwete kwilŋiiti kuruu-na, nuŋw mumminizi Yecuŋw, nuŋw eca ŋwu: Kweleny, nyi kwerri aḏa, eḏi ma enḏi ŋimiiḏa-na ŋinḏi eḏi nanniḏa dɔk? 26 nuŋw eca ŋwu: ŋuluḏine aŋgwuru kuruu-na? ŋari aḏa? 27 nuŋw aalani ŋiɽaŋali, nuŋw eca ŋwu: ŋari pa, etamɽi Kwelenyi kwɔŋa kweni Allah tugwor ti minmin, rɔgwɽɔ ri minmin, ŋuma ŋi minmin, ŋaɽiny ŋi minmin tɔk; etizamɽi leḏi yəni lu, kaka eti gwu amɽi rɔgwɽɔ rɔŋwa. 28 na Yecu eca ŋwu: a kwumemba ami andazaŋw. erre zi ŋu, na a kwumiiḏi. 29 kwor ta, kaka naŋnaŋw gwu eḏi zeyini ki rɔgwɽɔ ruŋwun, nuŋw eca ŋwu: eya kwiri kweḏi yəni lu kwir kwinyi?
ṯiŋerɔŋw ṯeḏi kwor kwizaw kweḏi zaamraŋw
30 na Yecu eŋnici, nuŋw eca ŋwu: kwor kwete kwudiɽi urzaliim, eḏoɽi ariiha; nuŋw enḏi ki loɽam-na, ner urṯeḏa yireṯi, ner ipii, ner arṯiḏalu kwumerrizi ŋiɽany. 31 na kiziiz kete keni oɽana tay ṯi kḏa; muŋw eze ta, nuŋw ṯireny lu. 32 mer ṯa orɔ ŋwu, kineni, na kwor kwir laawi ilanna tɔk. muŋw ilizi ezir, muŋw eze ta, nuŋw ṯireny lu tɔk. 33 lakin, nuŋw morḏa kwete kwir ter kwir zaamri, mindaŋ muŋw ila kezir wunanu ŋw gwu ta, nuŋw eze, na ṯugwor yaḏa duŋgwun. 34 nuŋw duŋgwa ta, nuŋw kəkizi yəmaŋi yimɔŋw zi ṯuwaci ŋila ŋi, nabiṯ gi tɔk; nuŋw allazi ki teɽiŋga la tuŋwun, nuŋw gi ele ki manzil-na, nuŋw gwu aŋraci. 35 ma ŋurpu ŋgwa orɔ ta, nuŋw alla ruba wete nuŋw inḏeḏa kworu kweḏi manzil-na, nuŋw eca ŋwu: aŋrica, ma ŋa kwuruuz amɽiṯaḏa, menyaɽa ta, ŋa ma kiɽeci. 36 a kwari ḏa ki ṯugwor-na ṯɔŋwa, kwunde kwendu, ki lizi-na klu lir ṯɔɽɔl, kwumer gi orɔ kweḏi yəni lu ŋgwa kwupiiḏi loɽam? 37 nuŋw eca ŋwu: nyi kwari pa, kwunde kwir ŋgwa kwumeḏizi ŋimɽya-na. na Yecu eca ŋwu: inḏi ŋa tɔk, e zi ṯa erri ŋwu.
marṯa-ŋa maryam gi
38 ner ṯa orɔ ŋwu, mer ele ki ṯay, nuŋw enḏi kayin wete; na kwaw kwete kweni marṯa enji duənu duŋgwun. 39 nuŋw eḏi eŋgen kwete kwir kwaw, kweni maryam, kwunani Yecuŋw ki ṯuɽma, kwakica ŋiɽaŋali kizen ŋandicaŋw zi. 40 na marṯa kandaḏi ŋɔḏɽor ŋitezir, nuŋw ila nanuŋw gwu, nuŋw eca ŋwu: Kweleny, a ti kwiiḏi nyi ṯugwori manya, ṯaya nyi gwu eŋgeri lu kwutuput eḏaki ŋɔḏɽor? na ecamba, ŋwila kwenyi meci. 41 na Yecu eŋnici, nuŋw eca ŋwu: marṯa, marṯa, a kwiri kwejmeṯ, na ta kandaḏi kwɔmne kwitezir dukwu-dukwul. 42 kwɔmne kwir kwutuput kwer naŋni; na maryam ece kwɔmne-na ŋgwu kwizaw, kwiti kweŋgir dimeḏa ŋunduŋwu mac.
يسوع يرسل الإثنين والسبعين
(متى 10‏:7‏-15، مرقس 6‏:8‏-11)
1 وبَعدَ ذلِكَ اَختارَ الرّبّ يَسوعُ اَثنينِ وسَبعينَ آخَرينَ، وأرسَلَهُم اَثنَينِ اَثنَينِ يَتَقدّمونَهُ إلى كُلّ مدينةٍ أو مَوضِعٍ عَزَمَ أنْ يذهَبَ إلَيهِ. 2 وقالَ لهُم: «الحَصادُ كثيرٌ، ولكِنّ العُمّالَ قَليلونَ. فاَطلُبوا مِنْ رَبّ الحَصادِ أنْ يُرسِلَ عُمّالاً إلى حصادِهِ. 3 اَذهَبوا، ها أنا أُرسِلُكُم مِثلَ الخِرافِ بَينَ الذِئابِ. 4 لا تَحمِلوا مِحفَظَةً، ولا كِيسًا، ولا حِذاءً، ولا تُسلّموا على أحَدٍ في الطّريقِ. 5 وأيّ بَيتٍ دَخَلْتُم، فَقولوا أوّلاً: السّلامُ على هذا البَيتِ. 6 فإنْ كانَ فيهِ مَنْ يُحبّ السّلامَ، فسلامُكُم يَحِلّ بِهِ، وإلاّ رجَعَ إلَيكُم. 7 وأقيموا في ذلِكَ البَيتِ، تأكُلونَ وتَشربونَ مِمّا عِندَهُم، لأنّ العامِلَ يَستَحِقّ أُجرتَهُ، ولا تَنتَقِلوا مِنْ بَيتٍ إلى بَيتٍ. 8 وأيّةَ مدينةٍ دَخَلتُم وقَبِلَكُم أهلُها، فكُلُوا مِمّا يُقدّمونَهُ لكُم. 9 واَشفُوا مَرضاهُم وقولوا: مَلكوتُ اللهِ اَقتَرَبَ مِنكُم. 10 وأيّةَ مدينةٍ دَخَلتُم وما قَبِلكُم أهلُها، فاَخرُجوا إلى شوارِعِها وقولوا: 11 حتى الغُبارُ العالِقُ بأقدامِنا مِنْ مدينتِكُم نَنفُضُهُ لكُم. ولكِنِ اَعلَموا أنّ مَلكوتَ اللهِ اَقتَرَبَ. 12 أقولُ لكُم: سيكونُ مَصيرُ سَدومَ في يومِ الحِسابِ أكثرَ اَحتِمالاً مِنْ مَصيرِ تِلكَ المدينةِ.
المدن الكافرة
(متى 11‏:20‏-24)
13 «الوَيلُ لكِ يا كورَزينُ! الوَيلُ لكِ يا بَيتَ صيدا! فلَو كانَتِ المُعجِزاتُ التي جَرَت فيكُما جرَت في صورَ وصيدا، لتابَ أهلُها مِنْ زمنٍ بعيدٍ ولَبِسوا المُسوحَ وقَعَدوا على الرّمادِ. 14 ولكِنّ مصيرَ صورَ وصيدا في يومِ الحِسابِ سَيكونُ أكثرَ اَحتِمالاً مِنْ مَصيرِكُما. 15 وأنتِ يا كَفْرَناحومُ! أتَرتَفِعينَ إلى السّماءِ؟ لا، إلى الجَحيمِ سَتَهبُطينَ».
16 وقالَ يَسوعُ لتلاميذِه: «مَنْ سَمِع إلَيكُم سَمِعَ إليّ. ومَنْ رفَضكُم رفَضَني، ومَنْ رفَضَني رفَضَ الذي أرسَلَني».
رجوع الإثنين والسبعين
17 ورجَعَ الاثنانِ والسّبعونَ رَسولاً فَرِحينَ وقالوا ليَسوعَ: «يا رَبّ، حتى الشّياطينُ تَخضَعُ لنا باَسمِكَ». 18 فقالَ لهُم: «رأيتُ الشّيطانَ يَسقُطُ مِنَ السّماءِ مِثلَ البَرقِ. 19 وها أنا أُعطيكُم سُلطانًا تَدوسونَ بِه الأفاعي والعقارِبَ وكُلّ قُوّةٍ للعَدُوّ، ولا يضُرّكُم شيءٌ. 20 ولكِنْ لا تَفرَحوا بأنّ الأرواحَ تَخضَعُ لكُم، بلِ اَفرَحوا بأنّ أسماءَكُم مكتوبَةٌ في السّماواتِ».
يسوع يبتهج
(متى 11‏:15‏-27؛ متى 13‏:16‏-17)
21 وفي تلكَ السّاعَةِ اَبتَهَجَ يَسوعُ بِالرّوحِ القُدُس، فقالَ: «أحمَدُكَ أيّها الآبُ، يا رَبّ السّماءِ والأرضِ، لأنّكَ أظهَرتَ للبُسَطاءِ ما أخفَيتَهُ عَنِ الحُكَماءِ والفُهَماءِ. نعم، أيّها الآبُ، هكذا كانَت مَشيئَتُكَ. 22 أبي أعطاني كُلّ شيءٍ. ما مِنْ أحَدٍ يَعرِفُ مَنْ هوَ الابنُ إلاّ الآبُ، ولا مَنْ هوَ الآبُ إلاّ الابنُ ومَنْ أرادَ الابنُ أنْ يُظهرَهُ لَه». 23 واَلتَفَتَ إلى تلاميذِهِ، فقالَ لهُم على اَنفِرادٍ: «هَنيئًا لِمَن يَرى ما أنتُم تَرَونَ! 24 أقولُ لكُم: كثيرٌ مِنَ الأنبياءِ والمُلوكِ تَمَنّوا أنْ يَرَوا ما أنتُم تَرَونَ فما رَأوا، وأنْ يَسمَعوا ما أنتُم تَسمَعونَ فما سَمِعوا».
مثل السامري الصالح
25 وقامَ أحَدُ عُلَماءِ الشّريعةِ، فقالَ لَهُ ليُحرِجَهُ: «يا مُعَلّمُ، ماذا أعمَلُ حتى أرِثَ الحياةَ الأبدِيّةَ؟» 26 فأجابَهُ يَسوعُ: «ماذا تَقولُ الشّريعةُ؟ وكيفَ تُفسّرُهُ؟» 27 فقالَ الرّجُلُ: «أحِبّ الرّبّ إلهَكَ بِكُلّ قَلبِكَ، وبِكُلّ نَفسِكَ، وبِكُلّ قُوّتِكَ، وبِكُلّ فِكرِكَ، وأحِبّ قَريبَكَ مِثلَما تُحِبّ نَفسَكَ». 28 فقالَ لَهُ يَسوعُ: «بالصّوابِ أجبتَ. اَعمَلْ هذا فتَحيا». 29 فأرادَ مُعلَّمُ الشّريعَةِ أنْ يُبرّرَ نَفسَهُ، فقالَ لِيَسوعَ: «ومَنْ هوَ قَريبي؟»
30 فأجابَهُ يَسوعُ: «كانَ رَجُلٌ نازِلاً مِنْ أُورُشليمَ إلى أريحا، فوقَعَ بأيدي اللّصوصِ، فعَرّوهُ وضَرَبوهُ، ثُمّ تَرَكوهُ بَينَ حيّ ومَيْتٍ. 31 واَتّفَقَ أنّ كاهِنًا نزَلَ في تلِكَ الطّريقِ، فلمّا رآهُ مالَ عَنهُ ومَشى في طريقِهِ. 32 وكذلِكَ أحَدُ اللاّويّينَ، جاءَ المكانَ فرَآهُ فمالَ عَنهُ ومَشى في طريقِهِ. 33 ولكِنّ سامِريّا مُسافِرًا مَرّ بِهِ، فلمّا رَآهُ أشْفَقَ علَيهِ. 34 فدَنا مِنهُ وسكَبَ زَيتًا وخَمرًا على جِراحِهِ وضَمّدَها، ثُمّ حَمَلهُ على دابّتِهِ وجاءَ بِهِ إلى فُندُقٍ واَعتَنى بأمرِهِ.
35 وفي الغَدِ أخرَجَ السامِريّ دينارَينِ، ودَفعَهُما إلى صاحِبِ الفُندُقِ وقالَ لَهُ: اَعتَنِ بأمرِهِ، ومَهما أنفَقْتَ زيادَةً على ذلِكَ أُوفيكَ عِندَ عودَتي.
36 فأيّ واحدٍ مِنْ هَؤلاءِ الثلاثةِ كانَ في رأيِكَ قريبَ الذي وقَعَ بأيدي اللّصوصِ؟» 37 فأجابَهُ مُعَلّمُ الشّريعةِ: «الذي عامَلَهُ بالرَحمَةِ». فقالَ لَهُ يَسوعُ: «اَذهَبْ أنتَ واَعمَلْ مِثلَهُ».
يسوع عند مرتا ومريم
38 وبَينَما هُم سائِرونَ، دخَلَ يَسوعُ قَريةً، فرَحّبَت بِهِ اَمرأةٌ اَسمُها مَرتا في بَيتِها. 39 وكانَ لها أُختٌ اَسمُها مَريَمُ، جَلسَت عِندَ قَدمَي الرّبّ يَسوعَ تَستَمِعُ إلى كلامِهِ. 40 وكانَت مَرتا مُنَهمِكَةً في كثيرٍ من أمورِ الضّيافَةِ، جاءَت وقالَت لِيَسوعَ: «يا رَبّ، أما تُبالي أن تَتْرُكَني أُختي أخدُمُ وحدي؟ قُلْ لها أن تُساعِدَني!»
41 فأجابَها الرّبّ: «مَرتا، مَرتا، أنتِ تقلَقينَ وتَهتمّينَ بأُمورٍ كثيرةٍ، 42 معَ أنّ الحاجَةَ إلى شيءٍ واحدٍ. فمَريَمُ اَختارَتِ النّصيبَ الأفضَلَ، ولن يَنزعَهُ أحَدٌ مِنها».