1 Al Buulus teje je gi juriya, ŋwarnu, Liji lai lina liro limega, nyi gwathije gi je ganu ja Kalo dhugor dhai dhina dhiŋir di gi lamun ibila. 2 Abi H̱anaaniiya gwina gwiro kweleny gwa gusus abiŋaijo ŋediŋaije lina lidhunudhi githo dugun dilpi ŋwinyu ganu ŋwuŋun. 3 A Buulus abiŋaijo ŋwaici, Kalo gaŋapi, kwaribainy gwai gwina gwipidho ŋidoro ŋai, ŋinena jaŋa galo dinyakimiye gi dhuŋun dha naamuus, ŋa babiŋaijo lijo dinyilpi dhuŋun dhai dhina dhati dhiro dha naamuus no. 4 A lina lidhunudhi githo arnu, Ŋa gwilui kwelenya gwa gusus ga Kalo a? 5 A Buulus arnu, Limega lai, nyi gwati gwiliŋidhi darnu ŋeda gwiro kweleny gwa gusus no; ŋinena ulinuŋw darnu, Athathaŋa abiŋudhi dhuŋuna dhina dhike di kweleny gwa liji luŋa no. 6 A dina ma Buulus liŋa darnu gidhiria degen ganu giro S̱adduugiyiin a giter giro Farriisiyiin, ŋwure gwula gi juriya ganu ŋwarnu, Liji lai lina liro limega, nyi gwiro Farriisi, a nyiro ŋari ŋa Farriisi; a nyi gwukimini gi dhuŋun dha dhunijo gwa dire dai gwa liji lina laio. 7 A dina muŋwabiŋi minoŋ, a Farriisiyiin a S̱adduugiyiin abiŋaijiye gwuleny; a juriya guginudhe ganu ŋwuduŋw ram. 8 Ŋinena athi S̱adduugiyiin arnu dire dai gwati, i malaak, i dhigirim no; athibi Farriisiyiin teje galo aluminyi darnu dhuŋun ibidha peth dho. 9 Alure gwula gwuleny; a jathib ja liji lina liro Farriisiyiin direlaŋ alabiŋi gwuleny alarnu, Anaŋa lati libujo dhuŋuna dheda dhina dhike kwiji ibigwa no, abi ada gwima dhigirim abiŋaijo i malaak, athijabrico danapai ŋoŋora Kalo ŋalai no. 10 A dina ma liji kadhe gwuleny, a komandaan dhenya darnu lurta Buulusuŋw ganu, ŋwudhedha ejigur amr diluleje galo dilapai ŋoma ŋai degen ganu, algwela gi maⓐshkar. 11 A bigunu keraga galo a Kweleny dhunejo galo ŋwarnu, Buulus gwai, iŋirii dhugore, ŋinena maŋa ro shaahid gi dhuŋun dhiny gi Urushaliim, a minoŋ gwiŋir daŋaro shaahid gwiny gi Ruumiya ko.
Dhuŋun dha Yahuud dhina dhuthi ŋwujimiya ganu di Buulus
12 A dina ma kalo ure, a Yahuud coŋ auradhe liduŋw, algeta dhuŋuna dhetipo algukini ẖarram gwai alarnu anaŋa lati leny i leye kwereny nanaŋ anaŋa lati limarinya Buulusuŋw no. 13 A liji lina ligukinu ẖalaf gwai ibigwa loinyadhanu gi dure‐ram. 14 Alela di kweleny gwa gusus a shiyuuk, alarnu, Anaŋa limaguke lidom luri ẖarram gwai darnu anaŋa lati laŋila ŋida ŋeda kwereny nanaŋ anaŋa lati limarinya Buulusuŋw no. 15 Abi ŋinena nyaŋa liji lai la juriya abiŋaijul komandaanuŋw daji uludhijo galo bigunu, gwiro ŋinena nyaŋa libupo danya othaije galo gwoinyadhanu momaŋ gi dhuŋun dhina dhapuŋw, abi anaŋa laje momaŋ dana rinya kwereny nanaŋ gwati gwidogadhi githo no. 16 Abi ŋari ŋa megen gwa Buulusŋa gwina gwiro ŋera diŋini darnu aldhunejo, ŋwela ŋwuni gi maⓐshkar, ŋwabiŋaijo Buulusuŋw. 17 A Buulus urnie gweta gwa zabithŋa, ŋwaicinu, Udhi kamilai ibiga di komandaan, ŋinena uthuŋw dhuŋuna dheta dhina dhadhuŋwdhai abiŋaijo. 18 Ŋwodha, ŋwugwela di komandaan, ŋwarnu, Buulus gwina gwiro maẖbuus gwurniiny, nyothaije galo dinyodha kamilai ibiga duguŋa, a ŋeda gwuthi dhuŋuna dheta dhaŋa abiŋaijo. 19 A komandaan mutha gi dhoi, ŋwodhadha ter, ŋwothaije galo ŋwaici, Aŋ gwiro gwina gwuthaŋa gwina gwadhinygwai abiŋaijo? 20 Ŋwarnu, Yahuud limaguke dhuŋuna dhetipo daŋalothaije galo daŋal uludhijo Buulusuŋw galo bigunu gi juriya, gwiro ŋinena libupo dildiŋini dhuŋuna dhan ŋeda momaŋ gwoinyadhanu. 21 Athaŋal uminyejo dhuŋuna dhegen no; ŋinena dhunijo liji loinyadhanu gi dure‐ram lina ligukinu ẖarram gwai darnu lati leny i leye kwereny nanaŋ gwati gwirinyiilo no; ŋinena ŋediŋa la lijo galo momaŋ, lidhunijo dhuŋuna dhina dhaŋa dhare. 22 A komandaan abrico kamilai ŋwela, ŋwabiŋaijo ŋwaici, Athaŋa abiŋaijo kwijo gweda darnu ŋa gwiminyi aŋajo dhuŋuna ibidha no.
Buulus gwukejinu gi Ges̱ariiya
23 Ŋwurnie zabithŋaije ram dugun ŋwulaici, Dhunejul ejigur miiyten saaⓐa thudhina‐kworoŋo gile, a ejigur ya limurtha dure‐thiril‐a‐die, a ejigur ya nyire miiyten, alela gi Ges̱ariiya; 24 alapa dhola dinalije Buulusuŋw alaŋ, alobaniye momaŋ di Fiiliks gwina gwiro mudiir. 25 Ŋwule jawaab jiro minoŋ. 26 Kuluudiyuus Liisiyaas gwukejo salaam di saⓐadat al mudiir gwina gwan Fiiliks. 27 Yahuud limuthi kwijo ibigwa alari gwalrinya, nyibela ejigur yai anubira degen, ŋinena minyi liŋa darnu gwiro kwiji gwa Ruumiya. 28 Nyari gwaliŋa dhuŋuna dhina dhabiŋudhildhai dugun, nyodhadha gi juriya jegen. 29 Nyibuje darnu labiŋudhi dugun gi dhuŋun dha naamuus gwegen, athibi dhuŋun dhina dhaudhi dhadhi rinya i dhadhi gukini bujinu dugun no. 30 A dina minyi liŋa dhuŋuna dhina dhuthi ŋwujimiya ganu dhina dhuthi Yahuud dhan kwiji ibigwa, nyukeja ŋeduŋw kaija ibige duguŋa, nyidhedha lijo lina labiŋudhi dugun amr ko daŋal abiŋaijo gi je ganu juŋa dhuŋuna dhina dhabiŋudhilo dugun. Jo gwiŋir. 31 A ejigur apai Buulusuŋw, gwiro ŋinena apina amr, algwela gile gi Antibaatriis. 32 A bigunu a ŋediŋa aura gi maⓐshkar, alabrico ejigur ya limurtha alela ŋeda ŋalai. 33 A ŋediŋa dina maluni Ges̱ariiya, aldhedha mudiiruŋw jawaab, aldhuneje Buulusuŋw dugun ko. 34 A dina ma mudiir abiŋaijo jawaab, ŋwothaije galo muduuriiya gwai gwuŋun. A dina muŋwliŋa darnu gwa Kiiliikiiya; 35 ŋwarnu, Nyi gwaji gwaŋa deŋinaijo maji ma liji ila ko lina labiŋudhaŋana. Ŋwuldhedha amr dildima gi dunu gwa ẖukm gwa Hiiruudus.
1 Nǝ Bɔɔlɔs ecce mǝjlǝsǝ tok-tok mindaŋ nɔŋwsǝccǝŋw, “Liyǝŋgǝri liinyi! Nyii kwaami eleŋw ṯɔgwor-thi min-min ki-thaay-la ṯǝthi Allah mindaŋ laamin limǝ iila kɔlɔ kimaara.” 2 Nǝ Hanaaniiyya kwir Rǝ-iis Rɔppa ŋǝthi kahana ǝllici lizi kila liŋlacca Bɔɔlɔs-ŋwɔlɔ keṯṯok waamira ethi ippi, ki-ṯuunyu-nǝ. 3 Nǝ Bɔɔlɔs ǝccǝŋw, “Ethi-ŋǝ Allah ippi ŋaaŋwɔ rerrem ŋa kwir heyṯa wɔfiithɔ wɔ! A kwɔnaanalɔ kinɔŋw ethi ǝccǝ nyuŋwɔ haakima Sherii@a-gi; laakin a kwɔmǝ kii Sherii@a-nǝ, nǝllicǝ-ŋǝsi-gwɔ waamira ethi ippi nyuŋwɔ!” 4 Nǝ kila lirlaccalɔ ǝccǝŋw, “A kwotho kwɔmǝ ollo Rǝ-iisa Rɔppa rǝthi kahana rǝthi Allah?” 5 Nǝsi Bɔɔlɔs ǝŋnici nɔŋwsǝccǝŋw, “Liyǝŋgǝri liinyi, nyii kwende kwilŋithi ethaarɔŋw kwir Rǝ-iis Rɔppa rǝthi kahana. Kaka nɔlɔɔthɔnar-gwɔ ŋaarɔŋw, ‘Laazim ǝṯeere andisasa ŋiɽaŋali ŋigii kweelenyi naana kwǝthi lizi lɔɔŋwa mac’.”
6 Mǝsi Bɔɔlɔs ese lokwo linaanɔ ki-lɔdɔŋw-na lir Lisaḏɔɔgiiyyiin nǝ lokwo lir Lifirriisiiyyiin nɔŋw ɔvɔna ki-mǝŋlǝs-nǝ, nɔŋwaarɔŋw, “Liyǝŋgǝri liinyi! Nyii kwir Kwɔfirriisii, kwir tɔr tǝthi Kwɔfirriisii. Nyii kwɔnaanɔ ki-mahkama-na-ŋgwɔ sǝbǝb-gi kwǝthinyii-gi ṯǝkkizǝ kizǝn nǝ ṯidiiɽǝ ki-ŋiɽany-na!” 7 Mɔŋwsi ṯǝmsi ŋɔ tɔc, na Lifirriisiiyyiin-ŋǝ Lisaḏɔɔgiiyyiin-ŋǝli aari ibṯǝḏi ethi urrǝthi, mindaŋ nǝ lɔdɔŋw uɽǝnninǝ. 8 Kaka nǝṯi-gwɔ Lisaḏɔɔgiiyyiin-ŋǝ aarɔŋw, ṯidiiɽǝ ṯiti ṯǝṯi naani mac ki-ŋiɽainy-na, wala ethi limeleka naani, wala rigɽim; laakin Lifirriisiiyyiin-ŋǝ tǝ, nǝrsi ǝmmini ŋɔ tatap. 9 Mindaŋ nǝ kwɔɔla kikindǝthi, nǝ mɔ@llimiin kwokwo kwǝthi Sherii@a kwirir Lifirriisiiyyiin-ŋǝli dɔŋw, diiɽi nǝr ǝrum ŋɔmmaŋi nǝraarɔŋw, “Nyiiŋǝ lende linḏaca kwɔɔrɔ-ŋgwɔ kaṯṯiya keere! Yǝmkin kwɔmǝ ṯigɽim ṯeere ya meleka kweere andca rerrem!” 10 Mindaŋ mǝ ṯɔppathalɔ naŋni ethǝthi ŋǝryǝ-nǝ tǝ, nǝ gaa-iḏ ṯeenye Bɔɔlɔs-ŋgi ethi ŋiraŋnina. E-ta nɔŋw ǝllici jesha kwuuŋwun waamira ethɔɔɽi ki-lɔdɔŋw-na ethisi aagatha Bɔɔlɔs-ŋwɔ ethigeele kǝzir wǝthi jesh.
11 Nǝ mǝ kulŋǝ iila ŋga kithaathɔ, nǝ Kweeleny irllaci Bɔɔlɔs-ŋwɔlɔ nɔŋwɔccǝŋw, “Ǝṯi ṯiinya mac! A kwɔmǝ kette shahaaḏa kwǝni nyii kɔnɔgw Urshaliim, nǝ laazim ǝsiṯǝ ǝrriŋw tok Rɔɔma.”
Bɔɔlɔs mǝr-gwɔ iilicǝlɔ ethi ɽeenye.
12 Nǝ mǝ ŋɔrpana oro ŋgwa tǝ, nǝ Yahuuḏ pinni yokwo dɔŋw nǝr kette araaya dɔŋw. Nǝraari haalifa etheere ethne wala ethii kwomne kweere mac, mindaŋ ǝŋgir ɽeenye Bɔɔlɔs-ŋwɔ rac. 13 Nǝ kila ligitta araaya dɔŋw, nǝr ṯamthɔ ruɽi-riɽǝn-ŋwɔlǝ. 14 E-ta nǝreele naɔnɔ-gwɔ rɔ-asa rǝthi kahana-ŋǝ lishiyuukh-li, nǝrsǝccǝŋw, “Nyiiŋǝ laari haalifa dɔŋw-li etheere yee kwomne kweere mac mindaŋ mǝnyii ɽeenye Bɔɔlɔs-ŋwɔ rac. 15 Ŋwɔṯaŋw, ṯiŋaccar gaa-iḏa kir Rɔɔmaani ŋiɽaŋali ŋaaŋa majlǝs-ŋǝli, ethi molca ŋaaŋwɔsi Bɔɔlɔs-ŋwɔ ethi-gi ɔɽa naaniŋa-gwɔ, liruusǝ rogɽo raalɔ kwir kaka ǝṯi naŋni ethi elŋe ŋiɽaŋali ŋir rerrem ŋǝni ŋundu. Laakin nyiiŋǝ-tǝ, nyii naanalɔ cɔgwo-cɔgwɔp ethi ɽeenye ŋunduŋw kwiti kwɔmǝ ɔppatha kinnǝni kinaŋw mac.”
16 Laakin nǝ tɔr tir toŋwor tǝthi eŋgen kwǝthi Bɔɔlɔs-ŋǝ kwir kwaaw neŋne ŋiɽaŋali ŋǝthi araay wa; mindaŋ nɔŋweele kǝzir wǝthi jesh nɔŋw andica Bɔɔlɔs-ŋwɔ. 17 Mindaŋ nǝ Bɔɔlɔs ɔrnɔṯi ḏoobitha ṯette, nɔŋwɔccǝŋw, “Mɔlca gaa-iḏa kaamali ŋgɔ; nǝ kǝthi ŋiɽaŋali ŋette ŋǝthisi andaci ŋunduŋwɔ.” 18 Nǝ ḏoobiṯ mɔlo nɔŋgeele naanɔ-gwɔ gaa-iḏ nɔŋwɔccǝŋw, “Mahbuus kwǝni Bɔɔlɔs kwɔrnɔṯɔ-nyii nɔŋwɔccǝ nyuŋwɔ-ŋw, mɔlca ŋunduŋw kaamali-ŋgɔ, kaka nǝthi-ngwɔ ŋiɽaŋali ŋette ŋǝthisi andaci ŋaaŋwɔ.” 19 Mindaŋ nǝ gaa-iḏ mɔlo ṯii-thi nǝr-gi ruwǝthǝ-lɔ cuk-cuk, mindaŋ nɔŋw uṯicǝlɔ nɔŋwɔccǝŋw, “Aatha kwir kwɔnaŋna-nyii ethi andaci?” 20 Nɔŋwɔccǝŋw, “Lizi lir Yahuuḏ lǝthi sɔlṯa kilala ligitta ŋiɽaŋali dɔŋw, ethi uṯici ŋaaŋwɔlɔ Bɔɔlɔs-ŋgi ethisi mɔloce ethi-ii ɔɽi ki-mǝjlǝs-nǝ, nǝr ruusi rogɽo reeŋen kaka kwinḏi ethi mǝjlǝs uṯicǝlɔ ethelŋe ŋiɽaŋali rerrem ŋǝmǝ-ŋǝmmǝŋ ŋǝni ŋundu. 21 Laakin ǝṯisi niŋnaca mac, kaka a-naanɔ-gwɔ lɔr luuru lithǝmthi ruɽi-riɽǝn ŋwɔlǝ, linḏi ethi luccuni ethi ǝkkici ŋunduŋw kizǝn. Kaka mǝr-gwaari haalifa etheere ethne wala ethii tok mac, mindaŋ mǝr ɽeenye ŋunduŋw rac. Nǝ kilala ligittathɔ ethisi ǝrri ŋɔ, nǝrǝni lǝkkicǝ waamira wɔɔŋa kizǝn dak.” 22 Nǝ gaa-iḏ ǝccǝŋw, “Ǝṯisi ilŋithinǝ kwizi kweere mac ethǝccǝŋw kwɔmǝ-nyii andaci.” E-ta nɔŋw kette kaamali kithaay.
Bɔɔlɔs mǝr-gwɔ ṯiŋatha naanɔ-gwɔ haakim wǝni Fiiliiks.
23 E-ta nǝ gaa-iḏ ɔrnɔṯi ḏoobitha ṯiɽǝn nɔŋwsi ǝccǝŋw, “Kitar jesha-lɔ ruɽi-wrii cɔgwo-cɔgwɔp, etheele Gaysariiyya, nǝ ŋgwa kwǝṯi dallɔ ki-lɔmɔrṯa-la ruɽi-ṯoɽol-la wrii tok, nǝ kwǝṯi appi nyiiri ruɽi-wrii mindaŋ mǝ naanalɔ cɔgwo-cɔgwɔp ethi diiɽi saa@ kwunǝṯurri kwǝthi kilkǝlu-ŋw. 24 Ǝvicǝ Bɔɔlɔs-ŋwɔ lɔmɔrṯa lokwo lǝthi-li allɔla tok, mindaŋ mǝ ɔppasi kwisaaw naanɔ-gwɔ haakim wǝni Fiiliiks.” 25 Ǝ-ta nǝ gaa-iḏ lo juwaaba kwǝniŋw:
26 “Nyii kwɔrɔ kwǝni Kuluuḏiyuus Liisiiyaas, kwɔlɔcca haakima wɔppǝ ŋiɽaŋali wǝni Fiiliiks. Nyii kwaaginna-ŋa. 27 Yahuuḏ yimthi kwɔɔrɔ ŋgwɔ mindaŋ nǝr aadithi ethi ɽeenye. Mǝnyii elŋece ethaarɔŋw kwir Rɔɔmaani, ninyeele jesh-gi kwiinyi nǝnyii kilǝthǝ. 28 Nǝnyii naŋni ethi elŋe kwothɔ kwɔgitticar shǝkiyǝ, e-ta nǝnyii mɔlo nǝny-gi ɔɽi ki-mǝjlǝs-nǝ kweeŋen. 29 Mindaŋ ninyeere kaṯṯica ŋiɽaŋali ŋeere ŋǝrrǝ-ŋwsi ŋigii ŋǝthi-ŋi ɽeenye ŋunduŋw mac, wala ŋǝthi-ŋi kette ŋunduŋw ki-sijin-nǝ; laakin shǝkiyǝ ŋgwa kwallisar naana, nɔŋwɔrɔ kwǝthi Sherii@a kweeŋen. 30 Nǝ mǝr-nyii ilŋithini ethaarɔŋw ŋgwana kwunǝŋnicǝr-lɔ ethi ɽeenye, nǝnyii kittatha tɔc ethi ṯiŋacca ŋaaŋwɔ. Mindaŋ nǝnyji andaci lǝnyjǝ ŋunduŋw nda naana ethiila ethi kette shǝkiyǝ naaniŋa-gwɔ.”
31 Ṯaŋw nǝ jesh neŋne waamira weeŋen. Nǝr mɔlo Bɔɔlɔs-ŋwɔ kulŋǝ-ṯǝ ŋga nǝrgeele mindaŋ nǝr-gi ɔppathi naanɔ-gwɔ Anṯiibaaṯriis. 32 Mǝ ŋɔrpɔ-ŋgwa oro tǝ, nǝ jesh ŋgwa kwǝṯeele ŋwaaraŋi-lɔ aaɽitha kǝzir wǝthi jesh, mindaŋ nǝr ṯayya ŋgwa kwǝṯeele lɔmɔrṯa-li etheele ŋundu-ŋgi. 33 Mindaŋ nǝr mɔlo nǝrgeele Gaysariiyya, e-ta nǝr inḏǝthǝ haakima juwaaba, na nǝr inḏǝthǝ Bɔɔlɔs-ŋwɔ tok. 34 Mǝ haakim ɔrti juwaaba-tǝ nɔŋw uṯici Bɔɔlɔs-ŋwɔlɔ ethelŋe kwǝthi muḏiiriiyyǝ kwundǝr kwǝndu. Nǝ mɔŋw elŋe ethaarɔŋw kwǝthi Kiiliikiiyyǝ-ŋw kwiri 35 nɔŋwɔccǝŋw, “Nyii kwɔŋa niŋnaci mǝr iila kila ligittica-ŋa shǝkiyǝ.” E-ta nɔŋw alla waamira ethi karni Bɔɔlɔs-ŋwɔlɔ kǝzir wǝthi riyaasa rǝthi muḏiiriiyyǝ.