مثل العمّال في الكرم
1 «فمَلكوتُ السّماواتِ كمَثَلِ صاحِبِ كَرْمٍ خرَجَ معَ الفَجْرِ ليَسْتأجِرَ عُمّالاً لِكرمِهِ. 2 فاَتفَقَ معَ العُمّالِ على دينارٍ في اليومِ وأرْسلَهُم إلى كرمِهِ. 3 ثُمّ خرَجَ نحوَ السّاعةِ التّاسِعةِ، فرأى عُمّالاً آخرينَ واقِفين في السّاحَةِ بطّالينَ. 4 فقالَ لهُم: اَذهبوا أنتُمْ أيضًا إلى كَرمي، وسأُعطيكُم ما يَحقّ لكُم، 5 فذَهبوا. وخرَجَ أيضًا نحوَ الظّهرِ، ثُمّ نحوَ السّاعةِ الثّالِثةِ، وعمِلَ الشّيءَ نفسَهُ. 6 وخرَجَ نحوَ الخامِسَةِ مساءً، فلَقيَ عُمّالاً آخرينَ واقفينَ هُناكَ، فقالَ لهُم: ما لكُم واقفينَ هُنا كُلّ النّهارِ بطّالينَ؟ 7 قالوا لَه: ما اَستأجَرَنا أحدٌ. قالَ لهُم: اَذهبوا أنتُم أيضًا إلى كرمي.
8 ولمّا جاءَ المساءُ، قالَ صاحِبُ الكرمِ لوكيلِهِ: أُدْعُ العُمّالَ كُلّهُم واَدفَعْ لهُم أجورَهُم، مُبتدِئًا بالآخِرينَ حتّى تَصِلَ إلى الأوّلينَ. 9 فجاءَ الّذينَ اَستَأْجَرَهُم في الخامِسةِ مساءً وأخَذَ كُلّ واحدٍ منهُم دينارًا. 10 فلمّا جاءَ الأوّلونَ، ظَنّوا أنّهُم سيأخُذونَ زِيادةً، فأخَذوا هُمْ أيضًا دينارًا لِكُلّ واحدٍ مِنهُم. 11 وكانوا يَأْخُذونَهُ وهُمْ يَتذمّرونَ على صاحِبِ الكرمِ، 12 فيقولونَ: هَؤُلاءِ الآخِرونَ عَمِلوا ساعةً واحدةً، فساوَيْتَهُم بِنا نَحنُ الّذينَ اَحتمَلْنا ثِقَلَ النّهارِ وحَرّهُ. 13 فأجابَ صاحِبُ الكرمِ واحدًا مِنهُم: يا صديقي، أنا ما ظَلَمتُكَ. أما اَتّفَقْتُ معَكَ على دينارٍ؟ 14 خُذْ حَقّكَ واَنصرِفْ. فهذا الّذي جاءَ في الآخِرِ أُريدُ أنْ أُعطيَهُ مِثلَكَ، 15 أما يَجوزُ لي أنْ أتصرّفَ بِمالي كيفَما أُريدُ؟ أم أنتَ حسودٌ لأنّي أنا كَريمٌ؟»
16 وقالَ يَسوعُ: «هكذا يَصيرُ الآخِرونَ أوّلينَ، والأوّلونَ آخِرينَ».
يسوع ينبئ مرّة ثالثة بموته وقيامته
(مرقس 10‏:32‏-34، لوقا 18‏:31‏-34)
17 وكانَ يَسوعُ صاعدًا إلى أُورُشليمَ، فأخذَ التّلاميذَ الاثني عشَرَ على اَنفِرادٍ، وقالَ لهُم في الطّريقِ: 18 «ها نَحنُ صاعِدونَ إلى أُورُشليمَ، وسَيُسلّمُ اَبنُ الإنسانِ إلى رُؤساءِ الكَهنَةِ ومُعلّمي الشّريعةِ، فيَحكمونَ علَيهِ بالموتِ 19 ويُسلّمونَهُ إلى أيدي الغُرباءِ، فيَستهزِئونَ بِه ويجلِدونَهُ ويَصلِبونَهُ، وفي اليومِ الثّالثِ يقومُ».
طلب أم يعقوب ويوحنا
(مرقس 10‏:35‏-45)
20 وجاءَت إلَيهِ أمّ يَعقوبَ ويوحنّا اَبنَي زَبدي ومَعَها اَبناها، وسَجَدَت لَه تَطلُبُ مِنهُ حاجةً. 21 فقالَ لها: «ماذا تُريدينَ؟» قالَت: «مُرْ أنْ يَجلِسَ اَبنايَ هذانِ، واحدٌ عَنْ يمينِكَ وواحدٌ عَنْ شَمالِكَ في مَمْلكتِكَ».
22 فأجابَ يَسوعُ: «أنتُما لا تعرفانِ ما تَطلُبانِ. أتقْدِرانِ أنْ تَشرَبا الكأسَ التي سأشرَبُها؟» قالا لَه: «نقدِرُ!» 23 فقالَ لهُما: «نعم، ستَشرَبانِ كَأسي، وأمّا الجُلوسُ عَنْ يَميني وعَنْ شَمالي فَلا يَحِقّ لي أنْ أُعطيَهُ، لأنّهُ للّذينَ هيّأَهُ لهُم أبي».
24 ولمّا سمِعَ التَّلاميذُ العَشَرَةُ، غَضِبوا على الأخوَينِ. 25 فدعاهُمْ يَسوعُ إلَيهِ وقالَ لهُم: «تَعلَمونَ أنّ رُؤساءَ الأُممِ يَسودونَها، وأنّ عُظماءَها يتَسلّطونَ علَيها، 26 فلا يكُنْ هذا فيكُم. بلْ مَنْ أرادَ أنْ يكونَ عَظيمًا فيكُم، فلْيكُنْ لكُم خادِمًا. 27 ومَنْ أرادَ أنْ يكونَ الأوّلَ فيكُم، فلَيكُنْ لكُم عَبدًا. 28 هكذا اَبنُ الإنسانِ جاءَ لا ليَخدِمَهُ النّاسُ، بلْ ليخدِمَهُم ويَفدي بحياتِهِ كثيرًا منهُم».
يسوع يشفي أعميين
(مرقس 10‏:46‏-52، لوقا 18‏:35‏-43)
29 وبَينَما هُم خارِجونَ مِنْ أريحا، تَبِعَت يَسوعَ جُموعٌ كبيرةٌ. 30 وسَمِعَ أعمَيانِ جالسانِ على جانِبِ الطّريقِ أنّ يَسوعَ يمُرّ مِنْ هُناكَ، فأخذا يَصيحان: «اَرحمنا يا سيّدُ، يا اَبنَ داودَ!»
31 فاَنتَهَرَتْهُما الجُموعُ ليَسكُتا. لكنّهُما صاحا بصوتٍ أعلى: «اَرحَمْنا، يا سيّدُ، يا اَبنَ داودَ!» 32 فوقفَ يَسوعُ وناداهُما وقالَ لهُما: «ماذا تُريدانِ أنْ أعمَلَ لكُما؟» 33 أجابا: «أنْ تَفتَحَ أعيُنَنا، يا سيّدُ!»
34 فأشفقَ يَسوعُ علَيهِما ولَمَسَ أعيُنَهُما، فأبصرا في الحالِ وتَبِعاهُ.
Ŋen ŋəwujənu ŋəled̶a ildi lid̶u ŋəmëɽria igi gəŋətəmwa
1 “Ŋələŋe ŋelo ŋarno ed̶a gənəŋ gii gerṯo gii gəŋətəmwa. Lomanəŋ gënəŋu gaməño ulaldiṯano ram ṯa aŋəmame led̶a ṯa almiṯi ŋəmëɽria igii. 2 Ldərreid̶i ŋen led̶ala ṯa aŋəlnaice gərus yarno lkairia ŋen ŋanṯa loman, nəŋələd̶waṯe igii. 3 Na ndə ëd̶əñina yabwoṯo aten ed̶a nəŋəməñe nəŋəseici led̶a lwomən ləṯurwa məɽəməɽeñ nəsuk. 4 Gënəŋu nəŋəleiṯi ṯa, ‘Ñaŋ com mbər igii na igid̶i endənaice d̶əpəɽa ŋopia. Nṯia lënəŋulu ldəɽe’. 5 Na ed̶a gid̶u ṯia com ndə ëd̶əñina yefo iligano na sa yeɽo iɽijin. 6 Na erregano ed̶a nəŋəməñe nəŋəfid̶i led̶a lwomən ləṯurwa, nəŋəleiṯi ṯa, ‘Ŋen ŋanṯau ñagəṯurwa ëli məɽəməɽeñ ëd̶əñëd̶əñin?’ 7 Lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, ‘Ŋen ŋanṯa ed̶a gero gənəŋ gəndənaica ŋəmëɽria’. Ed̶a nəŋəlwaɽəṯi ṯa, ‘Ñaŋ com mbər igii. 8 Na ndə uləŋgi gəɽo, ed̶a gerṯo gii nəŋəlwaɽəṯi maje igi gəmad̶uɽəd̶ənṯia ṯa’. Undəd̶u led̶a ildi ləbəd̶ia ŋəmëɽria ŋalnaice d̶əpəɽa ed̶en, led̶a lənḏurṯu ananoŋ na led̶a lnëiñua com. 9 Led̶a ildi lënəjənu iŋəmëɽria erregano ldela ldəneini pred̶ gərus yarno lkairia. 10 Na ndə led̶a lnëiñua leṯo ldaṯa enare ṯa aŋgaica lid̶i alneini gərus ywaiña, orn lënəŋulu com ldəneini pred̶ gərus yarno lkairia. 11 Ndə ləmamo gərus lënəŋulu ləməlad̶e eŋen lageiya ed̶a gerṯo gii gəŋətəmwa ldaṯa, 12 ‘Led̶a ildi lənḏurṯu lid̶u ŋəmëɽria sa yento na nəŋalid̶i ñagəɽwaṯəlda, ñəŋgi ñagid̶u ŋəmëɽria ŋinia ëd̶əñëd̶əñin aŋal gubwa kaiñ’. 13 Orn ed̶a gerṯo gii nəŋuɽəbiṯi ed̶a eŋen gənəŋ iŋulu nəŋaṯa, ‘Oraiñ egero egəŋanaica ŋen ŋəɽiano. Gerṯe aganəŋa ləgərreid̶u ŋen ŋəgərus yarno lkairia? 14 Mo d̶əpəɽa d̶əlaɽəŋa ŋaɽe. Egwonaṯa egənaica ed̶a geṯo nḏurṯu d̶əpəɽa d̶arno d̶əlaɽəŋa. 15 Egaber egəɽwad̶aṯa igəbəd̶ia ŋen egwonaṯa gərusya ilëɽəñi? Walla isi elaɽəŋa yaŋid̶ia agəgiayaca ŋen, ŋen ŋanṯa egaŋəra?’ 16 Nṯia led̶a lənḏurṯu lid̶i aləɽeṯe lənëiñua na led̶a lənëiñua lid̶i aləɽeṯe lənḏurṯu.”
Ŋen Yesu gəlwaɽo təŋ eŋen ŋəŋəɽaiñ ŋəlëɽəŋu
(Margus 10:32-34Luka 18:31-34)
17 Ndə Yesu gwonaṯa gəbəṯa alo yi-Ursalim nəŋəmaṯe ṯaləmis ilëɽəŋu red̶ neməñe eɽijan aləsoŋ ed̶ad̶, nəŋəleiṯi ṯa, 18 “Seid̶r, ləgabəṯar alo yi-Ursalim, na Id̶ia gə-Led̶a gid̶i aŋəneid̶əni enələŋ nəkana na eled̶a ildi ləbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun. Lënəŋulu lid̶i almakəme ŋəɽaiñəŋa. 19 Na lid̶i almanaice led̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ ṯa gënəŋu aŋəd̶aməjəni eŋen na aŋëpwini kaiñ ləcwala na aŋəɽiñəni id̶uɽi orn gid̶i aŋətud̶ini ndə ñoman ñəɽo ñiɽijin.”
Ŋen ŋəd̶eɽəd̶ia d̶ələŋgen Yagub na Yuanna
(Margus 10:35-45)
20 Nṯia wasen gə-Sabḏi leṯo Yesu nano ləd̶iala əllëɽəŋu ləɽijan nəŋəmud̶əñiṯi alo ṯa aŋəmeɽəd̶e ŋen ŋənəŋ. 21 Na Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Agwonaṯa wande?” Wuji nəŋaṯa, “Lwaɽo ṯa ləd̶ia ildi ləɽijan ləlëɽəñi gənəŋ gid̶i aŋəɽaŋe nḏəŋ d̶əlaɽəŋa d̶əŋaicəba na ṯa id̶ia gəlëɽəñi gwomən gid̶i aŋəɽaŋe nḏəŋ d̶əlaɽəŋa d̶əŋabur eŋələŋe ŋəlaɽəŋa.” 22 Orn Yesu nəŋəmuɽəbiṯi eŋen nəŋaṯa, “Agaijəba ŋen ageɽəd̶o. Ñagaɽwad̶aṯa ñagəṯia fiñjan yarno isi igəṯia ṯa ñagabəŋënṯia ŋen ŋubwa ŋarno iŋi igəneinia?” Lënəŋulu ldaṯa, “Ñagaɽwad̶aṯa.” 23 Yesu nəŋəleiṯi ṯa, “Đeṯəm ñagid̶i ñëṯi alfiñjan ilëɽəñi, orn ŋen ṯa ñagaɽəŋa nḏəŋ d̶əŋaicəba na nḏəŋ d̶əŋabur, gerṯe ŋen ŋəlëɽəñi ṯa eganaica led̶a, orn alo isi yafo ŋen ŋanṯa led̶a ildi Bapa gəlëɽəñi gwoṯəlo.” 24 Ŋen ṯaləmis isi yiṯënu red̶ yeno ŋen iŋi niciṯano eŋen ŋəlorəba ləɽijan.
Ŋen ŋəled̶a ildi loɽra d̶eṯəm
25 Orn Yesu nəŋəlundəd̶i nəŋəleiṯi ṯa, “Ñagaləŋeṯo ṯa nələŋ nəled̶a lalo lad̶ərno led̶a nano na led̶a ildi loɽra lerṯo ŋələŋe eled̶a. 26 Orn ŋen ŋaber ŋəfia ṯia eñaŋ, ndə ed̶a gwonaṯa gəɽia ed̶a goɽra ŋen d̶eṯəm gënəŋu aŋəɽeṯe ed̶a gəndəd̶uɽəd̶ənṯia. 27 Na ed̶a gwonaṯa gəɽia nda eñaŋ ŋen d̶eṯəm gënəŋu aŋəɽeṯe ebai egalo, 28 ŋen ŋarno Id̶ia gə-Led̶a gero geṯo ṯa led̶a aləmad̶uɽəd̶ənṯi orn geṯo ṯa aŋəd̶uɽəd̶ənṯi led̶a na ṯa aŋənaid̶e d̶əməṯia d̶əlëɽəŋu d̶əɽo d̶ëbəria ŋen ŋanṯa led̶a lwaiña.”
Ŋen Yesu geid̶u led̶a ləɽijan ildi ləŋəlisi ləber ləseid̶ia
(Margus 10:46-52Luka 18:35-43)
29 Na ndə lënəŋulu ləməño alo y-Ariya led̶a lwaiña ldəteṯe Yesuga alo. 30 Na led̶a ləɽijan ildi ləŋəlisi lafo laɽaŋa ed̶ad̶ ldəne ṯa Yesu gabərlda ed̶ad̶ ldərəjaice olia ldaṯa, “Ya Eləŋ, Id̶ia gə-Ḏawuḏ giyacənde ŋəbaiya nano.” 31 Led̶a ldələgariñaṯe ldəleiṯi ṯa, bwaiñr ŋəma, orn ldərəjaice olia kaiñ ldaṯa, “Ya Eləŋ, Id̶ia gə-Ḏawuḏ giyacənde ŋəbaiya nano.” 32 Na Yesu nəŋəd̶uri nəŋəlundəd̶i nəŋaṯa, “Ñagwonaṯa igəndiṯia wande?” 33 Lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Ya Eləŋ, ŋgiṯənde ñəseid̶i!” 34 Na Yesu nəŋəlgiyace ŋəbaiya nano nəŋələpərre isi esen orn taltal ldəseid̶i na ldəmateṯe.