إحياء لعازار
1 ومَرِضَ رَجُلٌ اَسمُهُ لِعازَرُ مِنْ بَيت عَنيا، مِنْ قَريةِ مَريَمَ وأختِها مَرتا. 2 ومَريَمُ هذِهِ هيَ التي سكَبَتِ الطّيبَ على قَدَمَيِ الرّبّ يَسوعَ ومَسَحَتْهُما بِشَعْرِها. وكانَ لِعازَرُ المريضُ أخاها. 3 فأرسَلَتِ الأُختانِ إلى يَسوعَ تَقولانِ: «يا سيّدُ، الذي تُحبّهُ مَريضٌ». 4 فلمّا سمِعَ يَسوعُ قالَ: «ما هذا المرَضُ لِلموتِ، بل لِمَجدِ اللهِ. فَبِهِ سيتَمَجّدُ اَبنُ اللهِ».
5 وكانَ يَسوعُ يُحبّ مَرتا وأُختَها ولِعازَرَ، 6 لكنّهُ بَقِـيَ في مكانِهِ يومَينِ، بَعدَما عرَفَ أنّ لِعازَرَ مَريضٌ. 7 ثُمّ قالَ لِلتلاميذِ: «تعالَوا نَرجـعُ إلى اليَهوديّةِ».
8 فأجابَهُ التلاميذُ: «يا مُعَلّمُ، أتَرجِـعُ إلى هُناكَ، ومِنْ وَقتٍ قَريبٍ أرادَ اليَهودُ أنْ يَرجُموكَ؟» 9 فقالَ يَسوعُ: «أما النّهارُ اَثنَتا عَشْرَةَ ساعَةً؟ فمَنْ سارَ في النّهارِ لا يَعثُرُ، لأنّهُ يرى نُورَ هذا العالَمِ. 10 ومَنْ سارَ في الليلِ يَعثُرُ، لأنّ لا نُورَ فيهِ».
11 ثُمّ قالَ لهُم: «حَبـيبُنا لِعازرُ نائِمٌ، وأنا ذاهِبٌ لأوقِظَهُ». 12 فقالَ لَه التلاميذ: «إذا كانَ نائمًا يا سيّدُ، فسَيُشفَى». 13 وكانَ يَسوعُ يَعني نَومةَ الموتِ، فَظنّوا أنّهُ يَعني راحَةَ النّومِ. 14 فقالَ لهُم يَسوعُ بكُلّ صَراحةٍ: «لعازرُ ماتَ. 15 ويَسُرّني، لأجلِكُم حتى تُؤمِنوا، أنّي ما كُنتُ هُناكَ. قُوموا نذهَبُ إلَيهِ!» 16 فقالَ تُوما المُلقّبُ بالتوأَمِ لإخوانِهِ التلاميذِ: «تعالَوا نَذهَبُ نَحنُ أيضًا ونَموتُ معَهُ!»
17 فلمّا وصَلَ يَسوعُ وجَدَ أنّ لِعازَرَ في القَبرِ مِنْ أربعةِ أيّامٍ. 18 وبَيتُ عنيا تَبعُدُ عَنْ أُورُشليمَ نحوَ ميلَينِ. 19 وكانَ كثيرٌ مِنَ اليَهودِ جاؤُوا إلى مرتا ومَريَمَ يُعزّونَهُما عَنْ أخيهِما. 20 فلمّا سَمِعَت مرتا بِمَجيءِ يَسوعَ خرَجَت لاَستقبالِهِ، وبَقِـيَت مَريَمُ في البَيتِ. 21 فقالَت مرتا ليَسوعَ: «لَو كُنتَ هُنا، يا سيّدُ، ما ماتَ أخي! 22 ولكنّي ما زِلتُ أعرِفُ أنّ اللهَ يُعطيكَ كُلّ ما تَطلُبُ مِنهُ». 23 فقالَ لها يَسوعُ: «سيقومُ أخوكِ». 24 فأجابَت: «أعرفُ أنّهُ سيقومُ في القِـيامةِ، في اليوم الآخِرِ». 25 فقالَ لها يَسوعُ: «أنا هوَ القيامةُ والحياةُ. مَنْ آمنَ بـي يَحيا وإنْ ماتَ. 26 وكُلّ مَن يحيا مُؤمنًا بـي لا يَموتُ أبدًا. أتُؤمِنينَ بهذا؟» 27 أجابَت: «نعم، يا سيّدُ. أنا أُؤمِنُ كُلّ الإيمانِ بأنّكَ أنتَ المَسيحُ اَبنُ اللهِ الآتي إلى العالَمِ».
28 ورجَعَتْ مَرتا، بَعدَما قالَت هذا الكلامَ، إلى أُختِها مَريَمَ تَدعوها، فقالَت لها هَمْسًا: «المُعَلّمُ هُنا، وهوَ يَطلُبُكِ». 29 فقامَت مَريَمُ حينَ سَمِعَت هذا الخَبرَ وأسرَعَت إلى يَسوعَ. 30 وما كانَ يَسوعُ وصَلَ إلى القَريةِ، بل كانَ حَيثُ اَستَقبَلَتْهُ مَرتا. 31 فلمّا رأى اليَهودُ الذينَ كانوا في البَيتِ معَ مَريَمَ يُعزّونَها أنّها قامَت وخرَجَت مُسرِعَةً، لَحِقُوا بها وهُم يَحسَبونَ أنّها ذاهِبَةٌ إلى القَبرِ لِتَبكيَ.
Hurting-Article
32 ووصَلَت مَريَمُ إلى المكانِ الذي فيهِ يَسوعُ، فما أنْ رأتْهُ حتى وقَعَت على قَدَمَيهِ وقالَت لَه: «لَو كُنتَ هُنا، يا سيّدُ، ما ماتَ أخي!» 33 فلمّا رآها يَسوعُ تَبكي ويَبكي مَعَها اليَهودُ الذينَ رافَقوها، تَوَجّعَت نَفسُهُ واَضطرَبَ، 34 وقالَ: «أينَ دَفَنتُموهُ؟» قالوا: «تعالَ، يا سيّدُ، واَنظُرْ». 35 وبكى يَسوعُ، 36 فقالَ اليَهودُ: «اَنظُروا، كَم كانَ يُحبّه!» 37 لكِنّ بَعضَهُم قالوا: «هذا الذي فتَحَ عَينَي الأعمَى، أما كانَ يَقدِرُ أنْ يَرُدّ الموتَ عَنْ لِعازَرَ؟»
38 وتَوجّعَت نَفسُ يَسوعَ ثانيَةً وجاءَ إلى القَبرِ. وكانَ القَبرُ مَغارةً وعلى مَدخَلِها حجَرٌ، 39 فقالَ يَسوعُ: «أزيحوا الحجَرَ!» فأجابَت مرتا، أختُ الميتِ: «أنتَنَ يا سيّدُ، فلَهُ في القَبرِ أربَعَةُ أيّامٍ». 40 فقالَ لها يسوعُ: «أما قُلتُ لكِ إنْ آمَنتِ تُشاهِدينَ مجدَ اللهِ؟» 41 فأزاحوا الحجَرَ، ورفَعَ يَسوعُ عينَيهِ وقالَ: «أشكُرُكَ يا أبـي، لأنّكَ اَستَجَبتَ لي. 42 وأنا أعرِفُ أنّكَ تَستَجيبُ لي في كُلّ حينٍ. ولكنّي أقولُ هذا مِنْ أجلِ هَؤُلاءِ النّاسِ حَولي، حتى يُؤمِنوا أنّكَ أنتَ أرسَلتَني». 43 وصاحَ بأعلى صَوتِهِ: «لعِازرُ، أخرُجْ!» 44 فخرَجَ الميتُ مشدُودَ اليدَينِ والرّجلَينِ بالأكفانِ، مَعصوبَ الوَجهِ بِمنديلٍ. فقالَ لهُم يَسوعُ: «حُلّوهُ ودَعوهُ يذهَبُ».
محاولة قتل يسوع
(متى 26‏:1‏-5، مرقس 14‏:1‏-2، لوقا 22‏:1‏-2)
45 فلمّا شاهَدَ اليَهودُ الذينَ جاؤُوا إلى مَريَمَ ما عَمِلَ يَسوعُ، آمنَ بِه كثيرٌ مِنهُم. 46 لكِنّ جماعةً مِنهُم ذهَبوا إلى الفَرّيسيّـينَ وأخبَروهُم بِما عَمِلَ. 47 فعَقَدَ رُؤساءُ الكَهنَةِ والفَرّيسيّونَ مَجلِسًا وقالوا: «ماذا نَعمَلُ؟ وهذا الرّجُلُ يَصنَعُ آياتٍ كثيرةً. 48 فإذا تَركناهُ على هذِهِ الحالِ آمَنَ بِه جميعُ النّاسِ، فيَجيءُ الرومانيّونَ ويُخرّبونَ هَيكَلَنا وأُمّتَنا».
49 فقالَ واحدٌ مِنهُم، وهوَ قَيافا الذي كانَ رَئيسَ الكَهنَةِ في تِلكَ السّنةِ: «أنتُم لا تَعرِفونَ شيئًا، 50 ولا تَفهَمونَ أنّ مَوتَ رَجُلٍ واحدٍ فِدَى الشّعبِ خَيرٌ لكُم مِنْ أنْ تَهلِكَ الأمّةُ كُلّها؟» 51 وما قالَ قيافا هذا الكلامَ مِنْ عِندِه، بل قالَهُ لأنّهُ رَئيسُ الكَهنَةِ في تِلكَ السّنةِ، فتَنَــبّأَ أنّ يَسوعَ سيَموتُ فِدَى الأُمّةِ. 52 ولكِنْ لا فِدَى الأُمّةِ فقط، بل يَموتُ لِـيجمَعَ شَمْلَ أبناءِ اللهِ.
53 فعَزَموا مِنْ ذلِكَ اليومِ على قَتْلِ يَسوعَ. 54 فما عادَ يَظهَرُ بَينَ اليَهودِ، بل ذهَبَ مِنْ هُناكَ إلى ناحيةٍ قَريبَةٍ مِنَ الصّحراءِ، إلى مدينةٍ اَسمُها أفرايمُ، فأقامَ فيها معَ تلاميذِهِ.
55 واَقتَرَبَ الفِصحُ عِندَ اليَهودِ، فصَعِدَ كثيرٌ مِنْ أهالي القُرى إلى أُورُشليمَ لِـيقوموا بِفَريضَةِ الاطّهارِ قَبلَ الفِصحِ. 56 وكانوا يَبحَثونَ عَنْ يَسوعَ ويسألُ بَعضُهُم بَعضًا في الهَيكَلِ: «ما رأيُكُم؟ أيَجيءُ إلى العيدِ أم لا يَجيءُ؟» 57 وكانَ رُؤساءُ الكَهنَةِ والفَرّيسيّونَ أمَروا بِأنْ على كُلّ مَنْ يَعرِفُ أينَ هوَ أنْ يُخبِرَ عَنهُ ليَعتَقِلوهُ.
Ŋen ŋəŋəɽaiñ ŋa-Liasər
1 Na maje gafo gənəŋ gwuma gəbërnia Liasər galo yi-Beṯania, na irnuŋ igi gə-Mariam na Mard̶a, orəba gəlëɽəŋu. ( 2 Fə-Mariam igi gaicwad̶o Eləŋ Yesu rəmanəña ŋelaŋa ŋəmwad̶a gaiñəla, nəŋərred̶e rəmanəña iriya ilëɽəŋu yenenda, igi orəba gəlëɽəŋu Liasər gwuma.) 3 Ŋen ŋafəṯia lorəba ldəd̶weid̶əṯi Yesu ŋen ṯa, “Ya Eləŋ, maje igi agəbwamaiya gwuma.”
4 Ndə Yesu gəno ŋen iŋi nəŋaṯa, “Đəmwa id̶i d̶aber d̶əma ŋəɽaiñ, orn d̶afo ŋen ŋanṯa ŋaɽrwa ŋə-Rəmwa ṯa Id̶ia gə-Rəmwa gid̶i aŋəneini ŋaɽrwa.” 5 Yesu gabwa Mard̶aga na orəbaga gəlëɽəŋu gəɽəbwa na Liasər com. 6 Ndə gəno ṯa Liasər gwuma nəŋəɽaŋe ñoman ñəɽijan təŋ alo isei gəfau. 7 Oro nəŋəlwaɽəṯi ṯaləmis ṯa, “Aloɽəbaṯe alo Yuḏiya.” 8 Ṯaləmis nimeiṯi ṯa agwonaṯa agoɽəbaṯa tu, “Ya Ed̶a gəbërrəŋaid̶ia ŋen, liga lafo ṯwaiñ Alyawuḏ ywonaṯa yiŋaməndaiya ŋwandraŋa d̶əge?” 9 Yesu nəŋəluɽəbiñ eŋen ṯa, “Gerṯe sa yaɽo red̶ nəməñe eɽijan ëd̶əñin igi? Ndə ed̶a gənəŋ gəbərlda iged̶əñin, gaber gid̶i aŋəṯəd̶eini ŋen ŋanṯa gaseicia arrerre galo isi, 10 orn ndə ed̶a gənəŋ gəbərlda uləŋgi gid̶i aŋəṯəd̶emi ŋen ŋanṯa arrerre gero iŋu.” 11 Gënəŋu galwaɽo ŋen iŋi, nəŋəleiṯi com ṯa, “Urldələŋ igëndr Liasər gandro, orn egabəla imatud̶i iŋurid̶.” 12 Ŋen ŋafəṯia ṯaləmis ilëɽəŋu nimeiṯi ṯa, “Ya Eləŋ, ndə gënəŋu gəndro gënəŋu gid̶i aŋepiṯi.” 13 Yesu galwaɽo ṯia ṯa Liasər gaiyo, orn yënəŋulu yabaṯa ṯa gënəŋu galwaɽo eŋen ŋəŋurid̶ d̶urri. 14 Ŋen ŋafəṯia Yesu nəŋəlwaɽəṯi təmwar ṯa, “Liasər gaiyo, 15 na egaŋəra nano ŋen ŋanṯa ñaŋ ṯa ñëndi ŋen, ŋen ŋanṯa egero egəfia tu, twod̶r almaɽr nano.” 16 Ŋen ŋafəṯia Ṯoma (igi gəɽo d̶əŋor) nəŋəlwaɽəṯi ṯaləmis isi ləfəldə ṯa, “Aɽr com ṯa alaiyr ldəɽo Yesu ŋəla!”
Yesu gaɽo d̶ətwod̶a eŋəɽaiñ na d̶əməṯia
17 Orn ŋen Yesu geṯo nəŋəne nəŋəfid̶i ŋen ṯa Liasər gwurnu gandro ed̶el ñoman marldwan.
18 Na alo yi-Beṯania yafo alo yi-Ursalim ṯwaiñ garno mil eɽijan, 19 na led̶a lwaiña l-Alyawuḏ lafo leṯo Mard̶a na Mariam nano, ṯa aldəbəɽiano eŋen ŋorəba. 20 Ŋen ŋafəṯia ndə Mard̶a gəno ṯa Yesu gwëtu geṯo, nəŋəɽe ṯa aldəgopəd̶aid̶e ed̶ad̶, orn Mariam nəŋəṯeni egeɽa. 21 Na Mard̶a nəŋeiṯi Yesu ṯa, “Ya Eləŋ gəbanṯa agafo ëli ṯa oraiñ gero gəbaiya! 22 Orn d̶əñid̶i egaləŋeṯo ṯa waŋge ageɽəd̶o i-Rəmwa, Rəmwa nd̶i arəŋanaice.” 23 Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Oralo gid̶i aŋətwod̶e təŋ.” 24 Mard̶a nəŋəmeiṯi ṯa, “Egaləŋeṯo ṯa gënəŋu gid̶i aŋətwod̶e ed̶ətwod̶a eŋəɽaiñ eloman lənḏurṯu alo.” 25 Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Igënəñi egaɽo d̶ətwod̶a na d̶əməṯia. Ed̶a gənəŋ gëndu ŋen ŋəlëɽəñi ndə gaiyo gid̶i aŋəməṯe, 26 na ed̶a gənəŋ gəməṯia na gëndu ŋen ŋəlëɽəñi gaber gid̶i aŋaiye kwai kwai bəɽəbəte. Agëndu ŋen iŋi?” 27 Mard̶a nəŋəmeiṯi ṯa, “A, ya Eləŋ, igëndu ŋen ṯa aganəŋa agaɽo Almasiya. Id̶ia gə-Rəmwa igi geṯo alo!”
Ŋen Yesu garo
28 Ndə Mard̶a gəlwaɽo ŋen iŋi nəgabəla nəŋundəd̶ia orəba gəlëɽəŋu Mariam, ṯəŋəmaɽwatiṯu ŋoɽoma ṯa, “Ed̶a gəbërrəŋaid̶ia ŋen gwëtu tu gaŋurndəd̶ia.” 29 Na ŋen Mariam gəno ṯia nəŋətwod̶e taltal nəŋəmaɽe nano. ( 30 Yesu gero gərəmaṯa irnuŋ orn gafo gafo alo isi lopəd̶aid̶iau Mard̶aga.) 31 Ŋen ŋafəṯia Alyawuḏ isi ləfəlda egeɽa ṯaimabəɽiano ndə yiseicia Mariam gətwod̶o taltal nəŋəməñe, yënəŋulu ṯaiyəmaiteṯo alo, niyaṯa, gënəŋu gabəṯa ndel ṯa aŋarəṯe tu. 32 Ndə Mariam geṯo alo isi Yesu gəfau nəŋəmaseici, nəŋəmwod̶əñiṯe erəmanəŋ nəŋaṯa ṯa, “Ya Eləŋ gəbanṯa agafo ëli ṯa oraiñ gero gəbaiya!”
33 Ndə Yesu gəseicəma gəbara na Alyawuḏ isi leṯəlda yebara com, gënəŋu ṯaŋarəjənelo igusil, na ṯaŋgəd̶iaŋəno, 34 nəŋaṯa, “Ñagurəma ŋga?” Yënəŋulu nimuɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ya Eləŋ elaŋ ŋanwanəd̶e.” 35 Yesu ṯaŋaro. 36 Ŋen ŋafəṯia Alyawuḏ niyaṯa, “Nwanəd̶rcia gəbwamaiya kaiñ!” 37 Orn yemaṯan iŋulu niyaṯa, “Ed̶a igi gid̶u ed̶a gəŋəlisi ṯaŋəseid̶u, gënəŋu gafo gero gəɽwad̶aṯa gaŋgiṯia Liasər aŋerṯe gəbaiya?”
Ŋen Liasər gətud̶inu eŋəɽaiñ
38 Orn Yesu ṯaŋarəjənelo egare gəlëɽəŋu nəgabəṯa ndel d̶oba id̶i d̶əfo id̶əɽi na lwandra ləfo lëɽənu nëiñua. 39 Yesu nəŋaṯa, “Ŋgeicr lwandra.” Orn Mard̶a, orəba gəmaje gaiyo nəŋəmeiṯi ṯa, “Ya Eləŋ gënəŋu gəmwad̶ənu, ŋen ŋanṯa gaiyo na gerṯo ñoman marldwan ed̶el.” 40 Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Egero igəŋalwaɽəṯia ṯa ndə agëndu ŋen agid̶i ŋəseici ŋaɽnva ŋə-Rəmwa?” 41 Ŋen ŋafəṯia lënəŋulu ldəŋgeici lwandra alo isi maje gaiyo gëɽəniau. Yesu nəŋəd̶aŋaid̶e elo nəŋaṯa, “Bapa, igaŋërṯiaŋa nano ŋen ŋanṯa aganatəñe. 42 Na egaləŋeṯo ṯa agaiñənaṯa jaica jaica, orn egafo egaṯa ṯia ŋen ŋanṯa led̶a ildi lwaiña ləṯurwa ṯwaiñ, ṯa lënəŋulu alëndi ŋen ṯa agad̶waṯəñe!” 43 Na ŋen gəlwaɽo ṯia, nəŋəlwaɽe oliaga goɽra ṯa, “Liasər məño!” 44 Na gënəŋu igi gaiyo nəŋəməñe, gakasənu ndreniana nəd̶el rəŋ na rəmanəña, na gakasənu isiano ilëɽəŋu ereniaga com. Yesu nəŋəleiṯi ṯa, “Miñeicəmarldo ñamëŋgiṯi aŋəɽe.”
Ŋen led̶a ləɽwatad̶ia eŋen ṯa aləɽiñe Yesu
(Maṯṯa 26:1-5Margus 14:1-2Luka 22:1-2)
45 Ŋen ŋafəṯia led̶a lwaiña ig-Alyawuḏ ildi leṯo Mariam nano na ildi ləseicu ŋen iŋi Yesu gid̶u ldëndi ŋen ŋəlëɽəŋu. 46 Orn ləmaṯan iŋulu ldabəṯa Alfarisiyin nano ldəlwaɽəṯi ŋen iŋi Yesu gid̶u. 47 Ŋen ŋafəṯia nələŋ nəkana na Alfarisiyin ldərraid̶e nələŋəna ini nərarraid̶ia, ldaṯa, “Ləgëbəd̶iar ṯau? Ŋen ŋanṯa maje igi gəbəd̶ia aŋwara ywaiña. 48 Ndə ləgamaŋgiṯiar gəbəd̶ia ṯia, led̶a pred̶ lid̶i alëndi ŋen ŋəlëɽəŋu na Aromaniyin yid̶i aiməndad̶e alo etəɽe isëndr na led̶a ildëndr.” 49 Orn ed̶a gənəŋ iŋulu gəbërnia Giyafa, igi gəɽo eləŋ goɽra gəkana iṯəlia gakəl nəŋəleiṯi ṯa, “Ñagaijəba ŋen, 50 na ñagaijəba ṯa ŋen ŋaŋəra eñaŋ ṯa ed̶a gonto aŋaiye ŋen ŋanṯa led̶a, na ṯa led̶a pred̶ alerṯe ləməndëd̶ənia.” 51 Gënəŋu gero gəlwaɽa ŋen iŋi bəɽan, orn ŋen ŋanṯa gënəŋu gaɽo eləŋ goɽra gəkana iṯəlia gakəl, gënəŋu galwaɽo ŋen ŋə-Rəmwa ṯa Yesu gid̶i aŋaiyəṯi Alyawuḏ, 52 na gerṯe ŋen ŋanṯa Alyawuḏ ikərəŋ orn com ṯa ñere ñə-Rəmwa iñi ñəlaldədənialo ṯa aiñərreid̶əni ldəɽo.
53 Ŋen ŋafəṯia eloman ildei lënəŋulu ldëɽi ŋen ṯa alɽiñe Yesu. 54 Nṯia Yesu ṯaŋerṯe gəbərlda təŋ gəseinia alo Yuḏiya orn nəŋəməñe nəgabəṯa alo isi yefo ed̶əñwa, irnuŋ gəbërnia Afrim na gënəŋu ldəɽaŋe ṯaləmisya ilëɽəŋu.
55 Na ëməd̶ia g-Alyawuḏ gəbërnia Alfissa gafo ṯwaiñ na led̶a lwaiña led̶əñwa ldabəṯa alo yi-Ursalim ṯa alṯuɽeini ŋen ëməd̶ia gəmulu. 56 Ŋen ŋafəṯia lënəŋulu lagagwonda Yesu na ṯalɽwataid̶o ŋen lënəŋulu ləṯurwa ig-Alekəl ldaṯa, “Ŋen ŋanṯau? Ñagaṯa gënəŋu gaber gid̶i aŋeṯa nëməd̶ia kwai kwai?” 57 Nələŋ nəkana na Alfarisiyin ldənaid̶e ŋen ṯa ndə ed̶a gənəŋ gələŋeṯo alo Yesu gəfau aŋid̶i ŋen ŋələŋinu ṯa lënəŋulu aləmëndi.