يسوع وزكا
1 ودخَلَ يَسوعُ أريحا وأخَذَ يَجتازُها. 2 وكانَ فيها رَجُلٌ غَنيّ مِنْ كِبارِ جُباةِ الضّرائبِ اَسمُهُ زكّا، 3 فجاءَ ليَرى مَنْ هوَ يَسوعُ. ولكنّه كانَ قصيرًا، فما تَمكّنَ أنْ يَراهُ لِكَثْرةِ الزّحامِ. 4 فأسرَعَ إلى جُمّيزَةٍ وصَعِدَها لِيراهُ، وكانَ يَسوعُ سيَمُرّ بِها. 5 فلمّا وصَلَ يَسوعُ إلى هُناكَ، رفَعَ نَظَرَهُ إلَيهِ وقالَ لَهُ: «إنزِلْ سَريعًا يا زكّا، لأنّي سأُقيمُ اليومَ في بَيتِكَ». 6 فنَزَلَ مُسرِعًا واَستَقبَلهُ بِفَرَحٍ.
7 فلمّا رأى النّاسُ ما جرى، قالوا كُلّهُم مُتَذَمّرينَ: «دخَلَ بَيتَ رَجُلٍ خاطئٍ ليُقيمَ عِندَهُ». 8 فوقَفَ زكّا وقالَ للرّبّ يَسوعَ: «يا ربّ، سأُعطي الفُقَراءَ نِصفَ أموالي، وإذا كُنتُ ظَلَمتُ أحدًا في شيءٍ، أرُدّهُ علَيهِ أربَعَةَ أضعافٍ». 9 فقالَ لَهُ يَسوعُ: «اليومَ حلّ الخلاصُ بِهذا البَيتِ، لأنّ هذا الرّجُلَ هوَ أيضًا مِنْ أبناءِ إبراهيمَ. 10 فاَبنُ الإنسانِ جاءَ ليَبحَثَ عَنِ الهالِكينَ ويُخَلّصَهُم».
مثل الدنانير الذهبية
(متى 25‏:14‏-30)
11 واَقتَرَبَ مِنْ أُورُشليمَ، وكانَ الذينَ يَسمَعونَ هذا الكلامَ يَظُنّونَ أنّ مَلكوتَ اللهِ سيَظهَرُ في الحالِ، فأضافَ إلَيهِ هذا المثَلَ، 12 قالَ: «سافَرَ أحَدُ الأُمراءِ إلى بَلَدٍ بعيدٍ ليتَولّى المُلكَ ثُمّ يَعودَ. 13 فدَعا عشَرَةَ خَدَمٍ لَهُ وأعطى كلّ واحدٍ مِنهُم دينارًا ذَهَبيّا وقالَ لهُم: تاجِروا بِهذا المالِ حتى أعودَ. 14 وكانَ أهلُ بلَدِهِ يكرَهونَهُ، فأرسلوا وَفْدًا يَتبَعُهُ فيَقولُ: لا نُريدُ هذا الرّجُلَ مَلِكًا علَينا. 15 فلمّا رجَعَ الأميرُ، بَعدَما تَوَلّى المُلكَ، أمَرَ باَستِدعاءِ الخَدَمِ الذينَ أعطاهُمُ المالَ، ليَرى كم كسَبَ كُلّ واحدٍ مِنهُم. 16 فتَقَدّمَ الأوّلُ وقالَ: يا سيّدي، ربِحَ دينارُكَ عشَرَةَ دنانيرَ. 17 فقالَ لَهُ: أحسَنْتَ أيّها الخادِمُ الصالحُ! كُنتَ أمينًا على القليلِ، فكُنْ والِيًا على عَشْرِ مُدُنٍ. 18 وجاءَ الثاني فقالَ: يا سيّدي، ربِحَ دينارُكَ خَمسةَ دنانيرَ. 19 فقالَ لَهُ: وأنتَ كُنْ والِيًا على خَمْسِ مُدُنٍ.
20 وجاءَ الثّالثُ فقالَ: يا سيّدي، ها هوَ دينارُكَ: خبّأْتُهُ في مِنديلٍ، 21 لأنّي خِفتُ مِنكَ. فأنتَ رَجُلٌ صارِمٌ تأخُذُ ما لا تُودِعُ. 22 فقالَ لَهُ: بكلامِكَ أَدينُكَ، أيّها الخادِمُ الشّرّيرُ. عَرَفتَ أنّي رَجُلٌ صارِمٌ آخُذُ ما لا أُودِعُ، وأحصُدُ ما لا أزرَعُ، 23 فلماذا ما وضَعتَ مالي عِندَ الصيارِفَةِ؟ وكُنتُ في عَودَتي أستَرِدّهُ معَ الفائِدَةِ. 24 وقالَ لِلحاضرينَ: خُذوا الدينارَ مِنهُ واَدفَعوهُ إلى صاحِبِ الدّنانيرِ العَشَرَةِ.
25 فقالوا لَهُ: يا سيّدُ، عِندَهُ عَشَرَةُ دنانيرَ! فأجابَهُم: 26 أقولُ لكُم: مَنْ كانَ لَه شيءٌ، يُزادُ. ومَنْ لا شيءَ لَهُ، يُؤخذُ مِنهُ حتى الذي لَهُ. 27 أمّا أعدائي الذينَ لا يُريدونَ أنْ أملِكَ علَيهِم، فَجيئوا بِهِم إلى هُنا واَقتُلوهُم أمامي».
يسوع يدخل أورشليم
(متى 21‏:1‏-11، مرقس 11، يوحنا 12‏:12‏-19)
28 قالَ هذا الكلامَ وتقَدّمَ صاعدًا إلى أُورُشليمَ. 29 ولمّا اَقتَرَبَ مِنْ بَيت فاجي وبيت عنيا، عِندَ الجبَلِ المُسمّى جبَلَ الزّيتونِ، أرسَلَ اَثنَينِ مِنْ تلاميذِهِ، 30 وقالَ لهُما: «اَذهَبا إلى القَريةِ التي أمامَكُما، وعِندَما تَدخُلانِها تَجدانِ جَحْشًا مَربوطًا، ما ركِبَ علَيهِ أحَدٌ مِنْ قَبلُ، فَحُلاّ رِباطَهُ وجِيئا بِه. 31 وإنْ سألكُما أحَدٌ: لماذا تَحُلاّنِ رِباطَهُ؟ فَقولا لَه: السيّدُ مُحتاجٌ إلَيهِ». 32 فذهَبَ التّلميذانِ ووَجَدا كما قالَ لهُما يَسوعُ. 33 وبَينَما هُما يحُلاّنِ رِباطَ الجَحشِ، قالَ لهُما أصحابُهُ: «لماذا تَحُلاّنِ رباطَهُ؟» 34 فأجابا: «السيّدُ مُحتاجٌ إلَيهِ». 35 فجاءا بالجَحشِ إلى يَسوعَ، ووضَعا ثَوبَيهِما علَيهِ، وأركَبا يَسوعَ. 36 فسارَ والنّاسُ يَبسُطونَ ثيابَهُم على الطّريقِ. 37 ولمّا اَقترَبَ مِنْ مُنحَدَرِ جبَلِ الزّيتونِ، أخذَ جَماعةُ التلاميذِ يُهلّلونَ ويُسَبّحونَ اللهَ بأعلى أصواتِهِم على جميعِ المُعجِزاتِ التي شاهَدوها. 38 وكانوا يَقولونَ: «تَبارَكَ المَلِكُ الآتي باَسمِ الرّبّ. السّلامُ في السّماءِ، والمَجدُ في العُلى!»
39 فقالَ لَهُ بَعضُ الفَرّيسيّينَ مِنَ الجُموعِ: «يا مُعَلّمُ، قُلْ لتلاميذِكَ أنْ يَسكُتوا!» 40 فأجابَهُم يَسوعُ: «أقولُ لكُم: إنْ سكَتَ هَؤلاءِ، فالحِجارَةُ تَهتِفُ!»
يسوع يبكي على أورشليم
41 ولمّا اَقتَرَبَ مِنْ أُورُشليمَ نظَرَ إلى المدينةِ وبكى علَيها، 42 وقالَ: «لَيتَكِ عرَفْتِ اليومَ طريقَ السّلام! ولكِنّه الآنَ مَحجوبٌ عن عَينَيكِ. 43 سيَجِيءُ زَمانٌ يُحيطُ بِكِ أعداؤُكِ بالمَتاريسِ، ويُحاصِرونَكِ، ويُطبِقونَ علَيكِ مِنْ كُلّ جِهَةٍ، 44 ويَهدِمونَكِ على أبنائِكِ الذينَ هُم فيكِ، ولا يَترُكونَ فيكِ حجَرًا على حجَرٍ، لأنّكِ ما عرَفْتِ زمانَ مَجيءِ اللهِ لِخلاصِكِ».
يسوع يطرد الباعة من الهيكل
(متى 21‏:12‏-17، مرقس 11‏:15‏-19، يوحنا 2‏:13‏-22)
45 ثُمّ دخَلَ الهَيكَلَ وأخَذَ يَطرُدُ الباعَةَ 46 ويقولُ لهُم: «جاءَ في الكِتابِ: بَيتي بَيتُ الصّلاةِ، وأنتُم جَعَلتُموهُ مَغارَةَ لُصوصٍ!»
47 وأخَذَ يُعَلّمُ كُلّ يومٍ في الهَيكَلِ، وكانَ رُؤساءُ الكَهنَةِ ومُعَلّمو الشّريعةِ وزُعماءُ الشّعبِ يُريدونَ أنْ يَقتُلوهُ، 48 فلا يَجدونَ كيفَ يَفعلونَ، لأنّ الشّعبَ كُلّهُ كانَ يَستَمِعُ إلَيهِ مُتَعَلّقًا بِه.
Ŋen ŋə-Yesu na Sakka
1 Yesu gënṯu alo y-Ariya nəŋəməñe. 2 Na maje gafo gənəŋ alo isei gəbërnia Sakka. Gënəŋu gaɽo eləŋ gəled̶a lətəmeicia ṯolba na gerṯo laŋge lwaiña kaiñ. 3 Gënəŋu gafo gwonaṯa gənwana Yesu, orn gero gəɽwad̶aṯa ŋen ŋanṯa led̶a lafo lwaiña na gënəŋu gobəla. 4 Sakka nəŋobəd̶e nəŋafəd̶e nëiñua nəŋabwoṯe egəbəd̶a ṯa aŋəseici Yesu, ŋen ŋanṯa Yesu gaməña ed̶ad̶ id̶ei. 5 Ndə Yesu gərəmaṯo alo isei nəŋəd̶aŋaid̶e elo ṯaŋəseicu Sakka iguɽi, nəŋəmeiṯi ṯa, “Ya Sakka irəwaŋ taltal ŋen ŋanṯa d̶əñid̶i egabəṯa egeɽa gəlaɽəŋa eɽaŋau!” 6 Sakka nəŋirəwi taltal nəŋəmaŋënṯi d̶əŋərad̶a nano. 7 Ndə led̶a ləseicu ṯia, ldəməlad̶e ŋenŋa ldaṯa, “Gënəŋu gabəla ṯa aŋəɽaŋe egeɽa gəmaje geicia.”
8 Sakka nəŋəd̶uri nəŋeiṯi Eləŋ Yesu ṯa, “Ya Eləŋ igid̶i enanaice led̶a ildi ləɽo ləbai laŋge ləṯəfəd̶əniano elaŋge əllëɽəñi na ndə egəsaṯo ed̶a gənəŋ waŋgənəŋ igid̶i imuɽəbiṯi laŋge ləɽijainu egworəb ñoman marldwan.”
9 Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Đəñid̶i d̶ëbəria d̶eṯo egeɽa igi, ŋen ŋanṯa gënəŋu com gaɽo id̶ia g-Ibrayim. 10 Ŋen ŋanṯa Id̶ia gə-Led̶a geṯo ṯa aŋəpwaiñe na ṯa aŋëbəri led̶a ildi ləṯwo.”
Ŋen ŋəwujənu ŋalgərus isi yeɽo ḏaəb
(Maṯṯa 25:14-30)
11 Ndə led̶a lənna ŋen iŋi, Yesu ṯaŋəlɽwatiṯu ŋen ŋəwujənu məldin ŋen ŋanṯa gënəŋu gafo alo yi-Ursalim ṯwaiñ, na ŋen ŋanṯa led̶a labaṯa ṯa ŋələŋe ŋə-Rəmwa ŋid̶i aŋela taltal. 12 Nṯia Yesu nəŋaṯa, “Eləŋ gafo gənəŋ goɽra gəbəɽo nwaldaŋ ŋen ŋanṯa aŋəma ŋələŋe oro aŋoɽəbəd̶e. 13 Ŋen gënəŋu gəbəla nəŋundəd̶i ləbai red̶ əllëɽəŋu nəŋəlnanaice pred̶ jənei yeɽo ḏəab nəŋəleiṯi ṯa, ‘Id̶rldia ŋəmëɽria, egabəla yela’. 14 Orn led̶a lalo ilëɽəŋu laned̶o eləŋ na nṯia ldəmad̶weiṯi led̶a almeiṯi ṯa, ‘Ñaganed̶aŋa agaɽia eləŋ egaiñ’. 15 Na ŋen ŋafo ṯia ndə eləŋ gəmo ŋələŋe nəŋoɽəbəd̶e nəŋundəd̶i ləbai red̶ əllëɽəŋu, ildi gënəŋu gəfo gənaicəlo gərus, ŋen ŋanṯa aŋəlnwanṯi algərus gaɽe yaɽo mənau ed̶a gwomən gaɽəjaico. 16 Ebai gənëiñua nəŋela nəŋaṯa, ‘Jənei isi agənaicəñi yento egaɽəjaico egworəb yaɽo red̶’. 17 Na eləŋ nəŋaṯa, ‘Ŋen ŋame agaɽo ebai gəŋəra! Ŋen ŋanṯa agad̶urwaṯo eŋen iŋi ŋətëfr egaŋanaica ŋələŋe ŋirnuŋ red̶’. 18 Na ebai gwomən nəŋela nəŋaṯa, ‘Ya eləŋ, jənei isi agənaicəñe yento egaɽəjaico egworəb yaɽo d̶enəŋ’. 19 Eləŋ nəŋaṯa com. ‘Egaŋanaica ŋələŋe ŋirnuŋ d̶enəŋ’. 20 Na ebai gwomən təŋ nəŋela nəŋaṯa, ‘Ya eləŋ, jənei isi agənaicəñe fisi, egarəmoṯo yakaseinu egəren. 21 Egafo igëd̶əñiaŋa ŋen ŋanṯa agabɽwaŋəno eŋen ŋəŋgi agəmama laŋge ildi agero agəlëɽia alo yenəŋ na ŋəŋgi agwanḏa laŋge agero agələwad̶a’. 22 Eləŋ nəŋəmeiṯi ṯa, ‘Agaɽo ebai geicia! Egaŋakəmia eŋen ŋəlaɽəŋa d̶urri! Agaləŋeṯo ṯa egabɽwaŋəno eŋen na egamama laŋge ildi egero igəlëɽia na egwanḏa laŋge ildi egero egələwad̶a. 23 Nṯia ŋen ŋanṯau agero agəñeɽəṯia jənei ilëɽəñi ibank ed̶a ṯa ndə egeṯo emame yaɽəjeinu aten?’ 24 Na eləŋ nəŋeiṯi led̶a ildi ləṯurwa ṯwaiñ ṯa, ‘Maṯəmar jənei ñanaice ed̶a igi gerṯo jənei red̶’. 25 Na led̶a ldəmeiṯi ṯa, ‘Ya eləŋ, gënəŋu gerṯo jənei red̶!’ 26 Eləŋ nəŋaṯa, ‘Igandəlwaɽəṯia ṯa ed̶a gerṯo laŋge ndə lwaiña gid̶i aŋəlneini lwomən təŋ, orn ed̶a gero laŋge, waŋge gətëfr gəlëɽəŋu igi gerṯo gid̶i aŋəmeini. 27 Na led̶a ildi ləgeyeiñe ildi ləned̶əñe ṯa egaɽia eləŋ egen, maṯarldo ëli ñaləɽiñaṯe ñi nëiñua!’ ”
Ŋen Yesu gënṯu alo yi-Ursalim ŋaɽrwaŋa
(Maṯṯa 21:1-11Margus 11:1-11Yuanna 12:12-19)
28 Ndə Yesu gəlwaɽo ṯia nəŋafəd̶e nëiñua ŋen gəbəṯa alo yi-Ursalim. 29 Ndə geijomaṯo alo yi-Beṯfaji na aloyi-Beṯania aiyən nano ibërnia aiyən yi-Seṯun, gënəŋu nəŋəd̶waṯe ṯaləmis eɽijan, 30 nəŋəleiṯi ṯa, “Mbər irnuŋ gakəl nëiñua. Ŋen ñagəbënṯia ñagid̶i ñafid̶i ŋəɽiŋgia ŋəta ŋakasənu iŋi ed̶a gero gənəŋ gaborṯo. Ñamiña ñaiyela. 31 Ndə ed̶a gənəŋ gəndeɽəd̶ia ṯa, ‘Ñagamiñia ŋəɽiŋgia ed̶a?’ Lwaɽəṯəmar ṯa, ‘Eləŋ Yesu gwonaṯa’.” 32 Led̶a ildi Yesu gəd̶waṯəlo ldabəṯa ldəfid̶i ŋen ŋarno gënəŋu gəlwaɽəṯəlo. 33 Na liga lënəŋulu ləmiñia ŋəɽiŋgia, led̶a ildi lerṯo ŋəɽiŋgia ldaṯa, “Ñagamiñia ŋəɽiŋgia ed̶a?” 34 Lënəŋulu ldaṯa, “Eləŋ Yesu gwonaṯa.” 35 Na ldəməṯia Yesu ŋəɽiŋgia na led̶a ldəkëɽi ndrenia ldëɽua ldənabwoce Yesu. 36 Na ŋen gënəŋu gəbəla led̶a ldekeləce ndrenia alo ed̶ad̶. 37 Ndə gënəŋu geijomaṯo ed̶ad̶ id̶i d̶iruwa naiyən yi-Seṯun ṯaləmis pred̶ isi ywaiña ṯaiyarəjaico olia nenaice Rəmwa d̶amia d̶əŋərad̶a nano ŋen ŋanṯa aŋwara pred̶ isi yënəŋulu yiseicu, 38 niyaṯa; “Gënəŋu gabuŋənṯu igi gəɽo Eləŋ, gid̶i aŋela igirəŋ g-Eləŋ Rəmwa. Ŋgiṯr d̶ëuṯaralo ad̶əfeṯe elo na ŋaɽrwa pəlelo.”
39 Led̶a ləmaṯan l-Alfarisiyin ildi lafəlda ldeiṯi Yesu ṯa, “Ya Ed̶a gəbërrəŋaid̶ia ŋen, gəriñaṯo ṯaləmis elaɽəŋa.” 40 Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen ṯa igandəlwaɽəṯia ṯa, “Ndə yënəŋulu yibwaiño ŋəma, ŋwandra iŋi ŋid̶i aŋərəjaice olia.”
Ŋen Yesu gəɽwato ŋwalŋa eŋen ŋalo yi-Ursalim
41 Na ndə Yesu geijomaṯo nəŋəseici alo yi-Ursalim nəŋarṯe, 42 nəŋaṯa, “Egwonaṯa aganaŋa ŋaləŋeṯe d̶əñid̶i ŋen iŋi ŋəɽwad̶aṯa ŋəŋanaica d̶ëuṯaralo! Orn ŋen iŋi ŋaləbijənu isiano elaɽəŋa. 43 Liga lid̶i alela ildi led̶a ləgeiyaŋa lid̶i aləŋuɽiṯi d̶ud̶ad̶a ad̶əŋëd̶iti ŋafeṯe iligano agëndənu. 44 Lënəŋulu lid̶i aləŋauwəṯi alo na ñere ñəlaɽəŋa com, laber lid̶i aləŋgid̶iti lwandra orəba nano na ŋen ŋanṯa agaijəba liga ildi Rəmwa reṯaŋau nano!”
Ŋen Yesu gəlaldiñu led̶a ildi ləbəlid̶iṯa ig-Alekəl
(Maṯṯa 21:12-17Margus 11:15-19Yuanna 2:13-22)
45 Na Yesu nəŋënṯi ig-Alekəl nəŋəmiñi led̶a ildi ləbəlid̶a laŋge, 46 nəŋəleiṯi ṯa, “Ŋen ŋawërd̶ənu ṯa, ‘Eɽa gəlëɽəñi gid̶i aŋəɽeṯe eɽa gəd̶əṯurṯia Rəmwa’. Orn ñagid̶u gəɽo alo yendom!”
47 Na Yesu gafo gəbërrəŋaicia led̶a ŋen ñoman pred̶ ig-Alekəl. Orn nələŋ nəkana na led̶a ildi ləbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun, na led̶a loɽra ṯalwonaṯo ləmaɽiña, 48 orn lero ləfid̶a liga ṯa lëbəd̶ia ṯia, ŋen ŋanṯa led̶a pred̶ lanaṯəma kaiñ.