يسوع يطعم خمسة آلاف رجل
(متى 14‏:13‏-21، مرقس 6‏:30‏-44، لوقا 9‏:10‏-17)
1 ثُمّ عبَرَ يَسوعُ بَحرَ الجليلِ وهوَ بُحيرةُ طَبَرِيّةَ، 2 فتَبِعَهُ جُمهورٌ كبـيرٌ، لأنّهُم رأَوا آياتِهِ في شِفاءِ المَرضى. 3 فصَعِدَ يَسوعُ إلى الجبَلِ وجلَسَ معَ تلاميذِهِ. 4 وكانَ اَقتَرَبَ عِيدُ الفِصْحِ عِندَ اليَهودِ. 5 فرفَعَ يَسوعُ عينَيهِ فرأى الجُموعَ مُقبِلَةً إلَيهِ، فقالَ لِفيلُبّسَ: «مِنْ أينَ نَشتَري الخُبزَ لنُطعِمَهُم؟» 6 قالَ هذا ليُجَرّبَ فِـيلُبّسَ، لأنّ يَسوعَ كانَ يَعرفُ ما سيَعمَلُ. 7 فأجابَهُ فِـيلبّسُ: «لَو اَشتَرَينا خُبزًا بِمئَتي دينارٍ، لَما كَفى أن يَحصُلَ الواحدُ مِنهُم على كِسرةٍ صَغيرةٍ». 8 وقالَ لَه أحدُ تلاميذِهِ، وهوَ أندَراوسُ أخو سِمعانَ بُطرُسَ: 9 «هُنا صَبِـيّ معَهُ خَمسَةُ أرغِفَةٍ مِنْ شَعيرٍ وسَمكتانِ، ولكنْ ما نَفعُها لِمثلِ هذا الجَمعِ؟» 10 فقالَ يَسوعُ: «أقعِدوا النّاسَ». وكانَ هُناكَ عُشبٌ كثيرٌ فقَعَدوا. وكانَ عدَدُ الرّجالِ نحوَ خَمسَةِ آلافٍ.
11 فأخَذَ يَسوعُ الأرغِفَةَ وشكَرَ، ثُمّ وزّعَ على الحاضِرينَ بِمقدارِ ما أرادوا. وهكذا فعَلَ بالسّمكَتَينِ. 12 فلمّا شَبِعوا، قالَ لِتلاميذِهِ: «اَجمَعوا ما فَضلَ مِنَ الكِسَرِ لِئَلاّ يَضيعَ منها شيءٌ». 13 فجَمَعوها ومَلأُوا اَثنَتَي عشْرَةَ قُفّةً مِنَ الكِسَرِ التي فَضَلَت عَنِ الآكلينَ مِنْ أرغِفَةِ الشّعيرِ الخَمسَةِ.
14 فلمّا رأى النّاسُ هذِهِ الآيةَ التي صنَعَها يَسوعُ قالوا: «بالحقيقَةِ، هذا هوَ النّبِـيّ الآتي إلى العالَمِ!» 15 وعرَفَ يَسوعُ أنّهُم يَستَعِدّونَ لاَختِطافِهِ وجَعْلِه مَلِكًا، فاَبتَعدَ عنهُم ورَجَعَ وحدَهُ إلى الجبَلِ.
يسوع يمشي على الماء
(متى 14‏:22‏-27، مرقس 6‏:45‏-52)
16 ولمّا جاءَ المَساءُ، نزَلَ تلاميذُهُ إلى بَحرِ الجليلِ. 17 فركِبوا قارِبًا وعَبَروا بِه إلى كَفْرَناحومَ. وأظلَمَ الليلُ قَبلَ أنْ يَلحَقَهُم يَسوعُ. 18 وهبّت عاصِفَةٌ شَديدَةٌ، فَهاجَ البحرُ. 19 وبَعدَما قَطَعوا ثلاثَةَ أميالٍ أو أربعةً، رأوا يَسوعَ يَدنو مِنَ القارِبِ ماشيًا على البحرِ فخافوا. 20 فقالَ لهُم: «أنا هوَ لا تَخافوا!» 21 وأرادوا أنْ يُصعِدوهُ إلى القارِبِ، فوصَلَ القارِبُ في الحالِ إلى الأرضِ التي كانوا يَقصِدونَها.
الناس يطلبون يسوع
22 وفي الغَدِ، تذكّرَ الجَمعُ الذي بَقِـيَ على الشّاطِـئِ الآخَرِ أنّ قارِبًا واحدًا كانَ هُناكَ، وأنّ يَسوعَ ما صَعِدَ إلَيهِ معَ تلاميذِهِ، بل ذهَبَ التلاميذُ وحدَهُم. 23 إلاّ أنّ بَعضَ القواربِ جاءَت مِنْ طَبرِيّةَ إلى الشّاطئِ القَريبِ مِنَ المَوضِعِ الذي أكلوا فيه الخُبزَ بَعدَ أنْ شكَرَ الرّبّ. 24 فلمّا رأى الجَمعُ أنّ يَسوعَ ما كانَ هُناكَ ولا تلاميذُهُ ركِبوا القوارِبَ وذَهَبوا إلى كَفْرَناحومَ يَبحَثونَ عَنهُ.
يسوع خبز الحياة
25 فلمّا وجَدُوهُ على الشّاطئِ الآخَرِ قالوا لَه: «متى وصَلْتَ إلى هُنا، يا مُعَلّمُ؟»
26 فأجابَهُم يَسوعُ: «الحقّ الحقّ أقولُ لكُم: أنتُم تَطلُبوني لا لأنّكُم رأيتُمُ الآياتِ، بل لأنّكُم أكلتُمُ الخُبزَ وشَبِعتُم. 27 لا تَعمَلوا لِلقوتِ الفاني، بل اَعمَلوا لِلقوتِ الباقي لِلحياةِ الأبدِيّةِ. هذا القوتُ يَهبُهُ لكُمُ اَبنُ الإنسانِ، لأنّ اللهَ الآبَ خَتَمَهُ بِخَتْمِهِ».
28 قالوا لَه: «كيفَ نَعمَلُ ما يُريدُه اللهُ؟» 29 فأجابَهُم: «أنْ تُؤمِنوا بِمَنْ أرسَلَه: هذا ما يُريدُه اللهُ».
30 فقالوا لَه: «أرِنا آيةً حتى نُؤمِنَ بِكَ! ماذا تَقدِرُ أنتَ أنْ تَعمَلَ؟ 31 آباؤُنا أكَلُوا المَنّ في البرّيّةِ، كما جاءَ في الكِتابِ: «أعطاهُم خُبزًا مِنَ السّماءِ ليأكُلوا». 32 فأجابَهُم يَسوعُ: «الحقّ الحقّ أقولُ لكُم: ما أعطاكُم موسى الخُبزَ مِنَ السّماءِ. أبـي وحدَهُ يُعطيكُمُ الخُبزَ الحَقيقيّ مِنَ السّماءِ. 33 لأنّ خُبزَ اللهِ هوَ الذي يَنزِلُ مِنَ السّماءِ ويُعطي العالَمَ الحياةَ».
34 قالوا لَه: «يا سيّدُ، أعطِنا كُلّ حينٍ مِنْ هذا الخُبزِ». 35 فقالَ لهُم يَسوعُ:
«أنا هوَ خُبزُ الحياةِ.
مَنْ جاءَ إِليّ لا يَجوعُ،
ومَنْ آمنَ بـي لا يعطَشُ أبدًا.
36 لكنّي قُلتُ لكُم: تَرَوني ولا تُؤمِنونَ.
37 مَنْ وهَبَهُ الآبُ لي يَجيءُ إليّ،
ومَنْ جاءَ إِليّ لا أُبعِدُهُ عَنّي.
38 فما نزَلْتُ مِنَ السّماءِ لأعمَلَ ما أُريدُهُ أنا،
بل ما يُريدُهُ الذي أرسَلَني.
39 وما يُريدُهُ الذي أرسَلَني
هوَ أنْ لا أخسَرَ أحَدًا مِمَنْ وهبَهُم لي،
بل أُقيمُهُم كُلّهُم في اليومِ الآخِرِ.
40 وهذا ما يُريدُهُ أبـي:
إنّ كُلّ مَنْ رأى الابنَ وآمنَ بِه نالَ الحياةَ الأبديّةَ،
وأنا أُقيمُهُ في اليومِ الآخِرِ».
41 فتَذَمّرَ اليَهودُ على يَسوعَ لأنّهُ قالَ: «أنا الخُبزُ الذي نزَلَ مِنَ السّماءِ»، 42 وقالوا: «أما هوَ يَسوعُ اَبنُ يوسُفَ؟ نَحنُ نَعرِفُ أباهُ وأُمّهُ، فكيفَ يَقولُ الآنَ إنّهُ نزَلَ مِنَ السّماءِ؟» 43 فأجابَهُم يَسوعُ:
«لا تتَذَمّروا فيما بَينَكُم.
44 ما مِنْ أحدٍ يَجيءُ إليّ
إلاّ إذا اَجتَذَبَهُ الآبُ الذي أرسَلَني،
وأنا أُقيمُهُ في اليومِ الآخِرِ.
45 ويكونونَ كُلّهُم تلاميذَ اللهِ،
كما كتَبَ الأنبـياءُ.
فمن سَمِعَ الآبَ وتَعَلّمَ مِنهُ جاءَ إِليّ،
46 لا أَنّ أحدًا رأى الآبَ
إلاّ مَنْ جاءَ مِنْ عِندِ اللهِ:
هوَ الذي رأى الآبَ.
47 الحقّ الحقّ أقولُ لكُم:
مَنْ آمَنَ بـي، فلَهُ الحياةُ الأبديّةُ.
48 أنا هوَ خُبزُ الحياةِ.
49 آباؤُنا أكَلوا المَنّ في البرّيّةِ وماتُوا،
50 لكِنْ مَنْ يأكُلْ هذا الخُبزَ النّازِلَ مِنَ السّماءِ لا يَموتُ.
51 أنا هوَ الخُبزُ الحيّ الذي نزَلَ مِنَ السّماءِ.
مَنْ أكَلَ هذا الخُبزَ يَحيا إلى الأبَدِ.
والخُبزُ الذي أُعطيهِ هوَ جَسدي،
أبذُلُهُ مِنْ أجلِ حياةِ العالَمِ».
52 ووقَعَ جِدالٌ بَينَ اليَهودِ وتَساءَلوا: «كيفَ يَقدِرُ هذا الرّجُلُ أنْ يُعطِيَنا جسَدَهُ لِنأكُلَه؟» 53 فقالَ لهُم يَسوعُ:
«الحقّ الحقّ أقولُ لكُم:
إنْ كُنتُم لا تأكُلونَ جسَدَ اَبنِ الإنسانِ ولا تَشرَبونَ دَمَهُ،
فلَن تكونَ فيكُمُ الحياةُ.
54 ولكِنْ مَنْ أكَلَ جَسَدي وشَرِبَ دَمي
فلَهُ الحياةُ الأبديّةُ،
وأنا أُقيمُهُ في اليومِ الآخِرِ.
55 جَسَدي هوَ القوتُ الحَقيقيّ،
ودَمي هوَ الشّرابُ الحَقيقيّ.
56 مَنْ أكَلَ جَسَدي وشَرِبَ دَمي
يَثبُتُ هوَ فيّ، وأثبُتُ أنا فيهِ.
57 وكما أنا أحيا بالآبِ الحَيّ الذي أرسَلَني،
فكذلِكَ يَحيا بـي مَنْ يأكُلُ جَسَدي.
58 هذا هوَ الخُبزُ النّازِلُ مِنَ السّماءِ،
لا المَنّ الذي أكَلَهُ آباؤُكُم ثُمّ ماتوا.
مَنْ أكَلَ هذا الخُبزَ يحيا إلى الأبدِ».
59 قالَ يَسوعُ هذا الكلامَ وهوَ في مجمَعِ كَفْرَناحومَ.
كلام الحياة الأبدية
60 فقالَ كثيرٌ مِنْ تلاميذِهِ لمّا سَمِعوهُ:
«هذا كلامٌ صَعبٌ، مَنْ يُطيقُ أنْ يَسمَعَهُ؟» 61 وعرَفَ يَسوعُ أنّ تلاميذَهُ
يَتذَمّرونَ، فقالَ لهُم: «أيَسوءُكُمْ كلامي هذا؟ 62 فكيفَ لَو رأيتُمُ اَبنَ الإنسانِ يَصعَدُ إلى حَيثُ كانَ مِنْ قَبْلُ؟ 63 الرّوحُ هوَ الذي يُحيِـي، وأمّا الجسَدُ فلا نَفْعَ مِنهُ. والكلامُ الذي كَلّمتُكُم بِه هوَ رُوحٌ وحياةٌ. 64 ولكِنْ فيكُم مَنْ لا يُؤمِنونَ». قالَ يَسوعُ هذا لأنّهُ كانَ يَعرِفُ مُنذُ البدءِ مَنِ الذينَ لا يُؤمِنونَ بِه ومَنِ الذي سيُسلِمُهُ. 65 ثُمّ قالَ: «ولِهذا قُلتُ لكُم: لا يَجيءُ أحدٌ إليّ إلاّ بِنِعمَةٍ مِنَ الآبِ».
66 فتخَلّى عَنهُ مِنْ تِلكَ السّاعةِ كثيرٌ مِنْ تلاميذِهِ واَنقَطَعوا عَنْ مُصاحبَتِه. 67 فقالَ يَسوعُ لِلتلاميذِ الاثنَي عَشَرَ: «وأنتُم، أما
تُريدونَ أنْ تَترُكوني مِثْلَهُم؟» 68 فأجابَهُ سِمعانُ بُطرُسُ: «إلى مَنْ نَذهَبُ يا سيّدُ، وكلامُ الحياةِ الأبدِيّةِ عِندَكَ؟ 69 نَحنُ آمَنّا بِكَ وعَرَفنا أنّكَ أنتَ قُدّوسُ اللهِ».
70 فقالَ لهُم يَسوعُ: «أما اَختَرتُكُم، أنتُم الاثنَي عشَرَ؟ لكِنّ واحدًا مِنكُم شَيطانٌ!» 71 وعَنَى بذلِكَ يَهوذا بنَ سِمعانَ أسخريوطَ، وهوَ الذي سَيُسْلِمُهُ، معَ أنّهُ أحدُ الاثنَي عشَرَ.
Ŋen led̶a aləf d̶enəŋ ləneinu ŋəsa
(Maṯṯa 14:13-21Margus 6:30-44Luka 9:10-17)
1 Orn Yesu nəŋəməñe nəŋuɽəd̶i ed̶əbarlda d̶oɽra d̶əbërnia d̶əbarlda d̶ə-Jalil, walla (Ṯabiriya). 2 Na led̶a lwaiña ṯalmaiyeteṯo alo ŋen ŋanṯa laseicu aŋwara isi gënəŋu gid̶u eled̶a lwuma. 3 Oro Yesu nəgabəṯa naiyən na ldəɽaŋe alo tu ṯaləmisya ilëɽəŋu. 4 Na Alfissa yafo ṯwaiñ isi yeɽo d̶əsa d̶-Alyawuḏ. 5 Yesu nəŋətud̶i nda nəŋənwane liji lwaiña ləmeta nano nəŋəlwaɽəṯi Filibus ṯa, “Ləgaɽwad̶aṯar ləgəbəlid̶ar ŋga aicəba ŋen ŋanṯa liji ildi aləse?” ( 6 Yesu galwaɽo ṯia ṯa aŋəmanwane, ŋen ŋanṯa gënəŋu galəŋeṯo ṯa gid̶i aŋid̶i ṯau.) 7 Filibus nəŋəmuɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ndə jənei yeɽo ered̶ia gəɽijan, yaber yibəld̶a aicəba gwaiña ṯa led̶a pred̶ aɽwad̶aṯe ləmama gətetan.”
8 Nṯia ṯaləmis ywomən ibernua Anḏərawus orəba gə-Siman Buṯrus, nəŋeiṯi Yesu ṯa. 9 “Umia gëni gənəŋ ëli gerṯo ragif d̶enəŋ na ləmme ləɽijan, orn agaṯau? Laŋge ildi lerṯo ŋen ŋanṯau eled̶a ildi lwaiña kaiñ?” 10 Yesu nəŋaṯa. “Lwaɽəṯr led̶a pred̶ aləɽaŋe alo Na led̶a ildi lərrwa laɽo alaf d̶enəŋ ldəɽaŋe alo isei yerṯo ŋaiñano.” 11 Yesu nəŋape ragif nəŋërṯi Rəmwa nano, naŋəlnaice ṯaləmis ilëɽəŋu na ṯaləmis nelnanaice led̶a ildi ləɽaŋa alo, nəŋid̶i ṯia com eləmme ŋen ŋarno lënəŋulu lwonaṯa. 12 Na ndə led̶a ləbeṯo, Yesu nəŋeiṯi ṯaləmis ṯa, “Rarreid̶r ŋəsa iŋi ŋəṯënu alo ṯa laŋge alerṯe ləgirnia.” 13 Ŋen ŋafəṯia yënəŋulu yararreid̶u laŋge ləteṯa iragif d̶enəŋ ildi ləṯënu, na laŋgela ildi ləṯënu yënəŋulu yorənḏəjaico ŋuməra red̶ nəŋəməñe ŋəɽijan. 14 Ŋen ŋafəṯia ndə led̶a ləseicu aŋwara isi Yesu gid̶u, ldaṯa, “Đeṯəm fəŋu anabi igi geṯo alo.”
15 Yesu galəŋeṯo ṯa lwonaṯa leṯo aləmëndi, ṯa alamid̶i gəɽo eləŋ, na ŋen ŋafəṯia gënəŋu nəŋoɽəbaṯe naiyən təŋ aləsoŋ.
Ŋen Yesu gerldo nəŋau
(Maṯṯa 14:22-33Margus 6:45-52)
16 Na ndə erregano gəɽo ṯaləmis ilëɽəŋu niyirwuṯi ed̶əbarlda, 17 niyënṯi id̶əpundr d̶eŋau ṯa aiyuɽəd̶i ed̶əbarlda aiyəɽe alo yi-Kafrnawum. Na alo neɽeṯe ŋərəmia d̶əge na Yesu gamulu gəleṯa nano. 18 Na ŋawa nəŋətwod̶e ṯaŋakaborṯo elo, ŋen ŋanṯa d̶əbera d̶ura d̶waiña ŋabəɽaŋa. 19 Ndə ṯaləmis yebəɽo eŋau iligano garno mil yiɽijin walla marldwan, niyəseici Yesu gəberlda nəŋau ed̶əpe na ṯaŋəleṯo nano, nid̶əñiṯalo kaiñ. 20 Orn gënəŋu nəŋəlwaɽəṯi ṯa, “Fiñi, ñerṯe ñagəd̶əñialo.” 21 Na yënəŋulu ṯaywonaṯo yimënəcia id̶əpundr na taltal d̶əpundria nḏabəṯa alo ed̶əɽe isi ləweṯa.
Ŋen led̶a ləpwaiña Yesu
22 Na eloman leṯeɽe led̶a ildi lwaiña ləṯurwa nëṯəndi gwomən gəd̶əbarlda, ldəseici d̶əpundria d̶əfo d̶onto, d̶ero d̶womən təŋ, na laləŋeṯo ṯa Yesu gero gəbënṯia ṯaləmisya ilëɽəŋu, orn ṯa ṯaləmis yaməño aləsoŋ. 23 Upəndria gwomən təŋ galo yi-Ṯabiriya geijomaṯo ṯwaiñ alo isi led̶a ləsaṯau aicəba, ndə Eləŋ Yesu gələŋəd̶einu i-Rəmwa d̶əge. 24 Ŋen ŋafəṯia ndə led̶a lwaiña ləseicu Yesu na ṯaləmis ilëɽəŋu lero, lënəŋulu ldënṯi igəpundria ldabəṯa alo yi-Kafrnawum, ŋen ŋanṯa aləpwaiñe Yesu.
Yesu gaɽo aicəba gəd̶əməṯia
25 Ŋen luɽəd̶u ed̶əbarlda ldəmafid̶iti ldəmeɽəd̶e ldaṯa, “Ya Ed̶a gəbërrəŋaid̶ia ŋen ageṯo ëli ndaŋəɽwa?” 26 Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen ṯa, “Đeṯəm, d̶eṯəm, igandəlwaɽəṯia ṯa, ñaganəñaŋ ñagaiñəpwaiña, gerṯe ŋen ŋanṯa ñagaseicu aŋwara, orn ŋen ŋanṯa ñagaso ragif nəñabeṯe. 27 Ñerṯe ñëbəd̶ia ŋəmëɽria ŋen ŋanṯa ŋəsa iŋi ŋəməndëd̶ənia, orn ŋen ŋanṯa ŋəsa iŋi ŋəber ŋəmaməndëd̶ənia orn ŋanaid̶ia d̶əməṯia d̶əbəɽəbəte iŋi Id̶ia gə-Led̶a gid̶i aŋəndənaice, ŋen ŋanṯa Đaṯa ganaicəma ŋələŋe ṯa aŋid̶i ṯia.”
28 Nṯia lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Nanda ñagëbəd̶ia ṯau ṯa ñid̶i ŋəmëɽria ŋə-Rəmwa?” 29 Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen ṯa, “Fəŋəmëɽria iŋi ŋə-Rəmwa, ṯa ñëndi ŋen ŋəlëɽəŋu igi rënəŋu rəd̶waṯəma.” 30 Ŋen ŋafəṯia lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Agid̶i ŋid̶i ŋaməla egwande, ṯa ñanwane oro ñëndi ŋen ŋəlaɽəŋa? Agëbəd̶ia ŋəmëɽria ŋəwande? 31 Đaṯanda eldaiñ ləpənde laso aicəba gəbërnia manna ed̶əñwa, ŋen ŋarno ŋəwërd̶ənu, ‘Rënəŋu rananicəlo aicəba elo ṯa aləse’.” 32 Na Yesu nəŋəleiṯi ṯa, “Đeṯəm, d̶eṯəm, igandəlwaɽəṯia ṯa, gerṯe Musa igi gənaicənde aicəba gəd̶eṯəm elo, orn fəŋu Bapa gəlëɽəñi igi gəndənanaica aicəba gəd̶eṯəm elo, 33 ŋen ŋanṯa aicəba igi Rəmwa rəndənanaica, fəŋu igi girəwa elo, na gananaica alo d̶əməṯia.” 34 Lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Ya Eləŋ, nanaicənde aicəba igi jaica jaica.” 35 Yesu nəŋəleiṯi ṯa, “Igënəñi egaɽo aicəba igi gənanaid̶ia d̶əməṯia. Ed̶a gənəŋ geṯəñe nano gaber gid̶i aŋəcoiñəṯe na ed̶a genəŋ gëndu ŋen ŋəlëɽəñi gaber gid̶i aŋerṯe d̶ərraŋalano kwai kwai. 36 Orn igalwaɽəṯənde com ṯa ñagaseicəñi na ñagero ñagəbëndia ŋen ŋəlëɽəñi. 37 Led̶a pred̶ ildi Đaṯa gəñəlnaica lid̶i aləñeṯa nano na igënəñi egaber egəned̶a ed̶a gənəŋ geṯəñe nano kwai kwai, 38 ŋen ŋanṯa igirəwu elo gerṯe ṯa yid̶i ŋen ŋəlëɽəñi, orn ṯa yid̶i ŋen ŋəlëɽəŋu igi gəd̶waṯəñe. 39 Na fəŋu ŋen ŋə-Đaṯa igi gəd̶waṯəñe ṯa egaber egəṯwia ed̶a gənəŋ gënəŋu gənaicəñe, orn ṯa igid̶i yiltud̶i eloman ildi lənḏurṯu alo. 40 Na fəŋen iŋi ŋə-Bapa gəlëɽəñi gwonaṯa ṯa led̶a ildi pred̶ ləseicu Id̶ia na ldëndi ŋen ŋəlëɽəŋu alerṯe d̶əməṯia d̶əbəɽəbəte, na ṯa igid̶i yiltud̶i eloman ildi lənḏurṯu alo.”
41 Nṯia Alyawuḏ ṯaiɽwataid̶o ŋaməɽa ŋen ŋanṯa gënəŋu gaṯa, “Igënəñi egaɽo aicəba girəwu elo.” 42 Lënəŋulu ṯalaṯa ṯa, “Gerṯe fə-Yesu id̶ia gə-Yusif igi ləgələŋeṯr eṯen na ləŋgen? Ŋen ŋafəṯia gënəŋu gabaṯa ṯa geṯo elo ṯau?” 43 Ŋen ŋafəṯia Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ñerṯe ñaɽwataid̶ia nano. 44 Ed̶a gero gənəŋ gəɽwad̶aṯa geṯəñe nano, illi ndə Đaṯa igi gəd̶waṯəñe gəmabəled̶a, na igid̶i imatud̶i eloman lənḏurṯu alo. 45 Ŋen ŋawërd̶ənu enad̶am nalanəbiya ṯa, ‘Lënəŋulu pred̶ lid̶i alërrəŋeini ŋen i-Rəmwa’. Ŋen ŋafəṯia led̶a pred̶ lano Đaṯa na ldërrəŋeini ŋen iŋu, lid̶i aləñeṯa nano. 46 Ed̶a gero gənəŋ gəseicu Đaṯa, illi gënəŋu igi geṯo i-Rəmwa, gënəŋu gaseicu Đaṯa. 47 Đeṯəm, d̶eṯəm, igandəlwaɽəṯia ṯa, ed̶a gëndu ŋen ŋəlëɽəñi gerṯo d̶əməṯia d̶əbəɽəbəte.
48 “Igënəñi egaɽo aicəba igi gənanaid̶ia d̶əməṯia. 49 Eṯalanda eldalo ləpənde laso manna ed̶əñwa na ldaiye. 50 Fəŋu aicəba igi girəwu elo ṯa ed̶a gənəŋ gəɽwad̶aṯa gəsa gaber gid̶i aŋaiye kwai kwai. 51 Igënəñi egaɽo aicəba igi gəməṯo igi girəwu elo. Ndə ed̶a gənəŋ gəsa aicəba igi gid̶i aŋəməṯe bəɽəbəte, na aicəba igi igid̶i enaid̶e ŋen ŋanṯa alo fəŋu aŋəno ilëɽəñi, ṯa alo aiyəməṯe.”
52 Nṯia Alyawuḏ ṯaigered̶o ŋen nano niyaṯa, “Ŋen ŋanṯau ed̶a igi gaɽwad̶aṯa gand̶ənaica aŋəno ilëɽəŋu ñase?” 53 Ŋen ŋafəṯia Yesu nəŋəleiṯi ṯa, “Đeṯəm, d̶eṯəm, igandəlwaɽəṯia ṯa, ndə ñagəber ñagəsa aŋəno y-Id̶ia gə-Led̶a, na ñagəber ñagəṯia ŋəfəni ŋəlëɽəŋu, ñagaber ñiagəberṯia d̶əməṯia ano. 54 Ed̶a gəsa aŋəno ilëɽəñi na gəṯia ŋəfəni ŋəlëɽəñi, gënəŋu gerṯo d̶əməṯia d̶əbəɽəbəte, na igid̶i imatud̶i eloman ildi lənḏurṯu alo. 55 Ŋen ŋanṯa aŋəno ilëɽəñi yaɽo ŋəsa ŋəd̶eṯəm, na ŋəfəni ŋəlëɽəñi ŋaɽo d̶əṯia d̶əd̶eṯəm. 56 Ed̶a igi gəsa aŋəno ilëɽəñi na gəṯia ŋəfəni ŋəlëɽəñi gënəŋu gafəñau na igënəñi egafəmau. 57 Garno Đaṯa igi gəməṯo gəd̶waṯəñe na egaməṯo ŋen ŋanṯa Đaṯa, nṯia com ed̶a igi gəñəsa gid̶i aŋəməṯe ŋen ŋanṯañi. 58 Fəŋu aicəba igi girəwu elo, gerṯe garno orəba igi eṯalanda eldalo ləpənde ləso na ldaiye. Ed̶a gənəŋ gəsa aicəba igi gid̶i aŋəməṯe bəɽəbəte.” 59 Gënəŋu galwaɽo ŋen iŋi ndə gəbërrəŋaicia led̶a ŋen emajma, alo yi-Kafrnawum.
Ŋen iŋi ŋəɽo d̶əməṯia d̶əbəɽəbəte
60 Ŋen ŋafəṯia lwaiña eled̶a ildi ləteṯa Yesu ldaṯa ṯa, “Ŋen ŋwonḏəṯo, əsëgi gəɽwad̶aṯa gənna ŋen iŋi?” 61 Orn Yesu nəŋələŋini nano ṯa led̶a ildi ləmateṯa laɽwataid̶ia nano eŋen iŋi, nəŋəleiṯi ṯa, “Ŋen iŋi ŋëndid̶ia ñagaborṯa elo iñi? 62 Nṯia fəṯau ndə ñagəseicia Id̶ia gə-Led̶a goɽəbaṯo alo isi gəfau bətaŋəɽan? 63 Fəŋu Usila igi gənanaid̶ia d̶əməṯia, aŋəno yaber emad̶aṯa kwai kwai, ŋen iŋi igəlwaɽəṯənde ŋaɽo Usila na ŋaɽo d̶əməṯia, 64 orn led̶a lëni ləmaṯan eñaŋ lero ləbëndia ŋen ŋəlëɽəñi.” (Ŋen ŋanṯa Yesu galəŋeṯo ananoŋ əsëndəldi lero ləbëndia ŋen, na əsëgi gid̶i aŋəmanaid̶e.) 65 Na gënəŋu gaṯa, “Ŋen ŋaɽo ṯia igalwaɽəṯənde ṯa, ed̶a gero gənəŋ gəɽwad̶aṯa geṯəñe nano illi ndə Bapa gəlëɽəñi gəmid̶ia ṯa gaɽwad̶aṯa.”
66 Ŋen iliga ildei led̶a lwaiña ləmateṯa ldəmëuwujəṯi ŋëɽua, lderṯe ləmarraid̶ia nano təŋ.
Ŋen Buṯrus gəlwaɽo ṯa Yesu gaɽo Almasiya
67 Ŋen ŋafəṯia Yesu nəŋəlwaɽəṯi ṯaləmis ilëɽəŋu isi yeɽo red̶ neməñe eɽijan ṯa, “Ñaŋ com ñagwonaṯa ñagəñaṯad̶a?” 68 Siman Buṯrus nəŋəmuɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ya Eləŋ ñagabəṯa əsëgi nano? Aganəŋa agerṯo ŋen iŋi ŋənaid̶ia d̶əməṯia d̶əbəɽəbəte, 69 na nanda ñagëndu ŋen na ñagaləŋeṯo ṯa aganəŋa agaɽo ed̶a Gətəɽe gə-Rəmwa.”
70 Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen nəŋaṯa ṯa, “Igënəñi egero egəndwoṯa red̶ nəñaməñe ndəjan? Na ed̶a gənəŋ eñaŋ gaɽo usila geicia!” 71 Gënəŋu gaɽwata eŋen ŋə-Yaud̶a, id̶ia gə-Siman Iskariyuṯi. Gënəŋu gonto iṯaləmis red̶ neməñe eɽijan, igi gəbəla aŋəmanaid̶e.