مثل الزارع
(متى 13‏:1‏-9، لوقا 8‏:4‏-8)
1 وعادَ إلى التعليمِ بِجانبِ البحرِ، فتجَمّعَ حَولَهُ جُمهورٌ كبيرٌ جدّا، حتى إنّهُ صَعِدَ إلى قارِبٍ في البحرِ وجلَسَ فيهِ، والجمعُ كلّهُم في البَرّ على شاطئِ البحرِ. 2 فعلّمَهُم بالأمثالِ أشياءَ كثيرةً. وقالَ لهُم في تَعليمِهِ: 3 «إسمَعوا! خرَجَ الزّارعُ لِيزرَعَ. 4 وبَينَما هوَ يَزرَعُ، وقَعَ بَعضُ الحبّ على جانبِ الطّريقِ، فجاءَتِ الطّيورُ وأكلَتْهُ. 5 ووقَعَ بَعضُهُ على أرضٍ صخريّةٍ قليلةِ التّرابِ، فنَبَتَ في الحالِ لأنّ تُرابَهُ كانَ بلا عُمْقٍ. 6 فلمّا أشرَقَتِ الشّمسُ اَحترَقَ، وكانَ بِلا جُذورٍ فيَبِسَ. 7 ومِنهُ ما وقَعَ بَينَ الشّوكِ، فطَلَعَ الشّوكُ وخنَقَهُ فما أعطى ثَمرًا. 8 ومِنهُ ما وقَعَ على أرضٍ طيّبةٍ، فنَبَتَ ونَما وأعطى ثَمَرًا، فأثمَرَ بَعضُهُ ثلاثينَ، وبَعضُهُ ستّينَ، وبَعضُهُ مِئةً». 9 وقالَ يَسوعُ: «مَنْ كانَ لَه أُذْنانِ تَسمَعانِ، فَليَسمَعْ».
مغزى الأمثال
(متى 13‏:10‏-17، لوقا 8‏:9‏-10)
10 فلمّا كانَ على اَنفِرادٍ، سألَهُ أتباعُهُ والرّسُلُ الإثنا عشَرَ عَنْ مَغزى الأمثالِ، 11 فقالَ لهُم: «أنتُم أُعطِيتُم سرّ مَلكوتِ اللهِ. وأمّا الذينَ مِنْ خارِجٍ فيَسمَعونَ كُلّ شيءٍ بالأمثالِ، 12 حتى إنّهُم:
مَهما نَظَروا لا يُبصِرونَ،
ومَهما سَمِعوا لا يَفهَمونَ،
لِئلاّ يَتوبوا
فتُغفَرَ لهُم خطاياهُم».
تفسير مثل الزارع
(متى 13‏:18‏-23، لوقا 8‏:11‏-15)
13 ثُمّ قالَ لِتلاميذِهِ: «أما تَفهَمونَ هذا المَثلَ؟ كيفَ، إذًا، تَفهَمونَ غَيرَهُ مِنَ الأمثالِ؟ 14 الزّارِعُ يَزرَعُ كلامَ اللهِ، 15 وبَعضُ النّاسِ مِثلُ الزّرعِ الذي يقَعُ على جانِبِ الطّريقِ، يَسمَعونَ كلامَ اللهِ فيُسرِعُ الشّيطانُ إليهِم ويَنتَزِعُ الكلامَ المَزروعَ فيهِم. 16 وبَعضُ النّاسِ مِثلُ الزّرعِ في أرضٍ صَخريّةٍ، ما إنْ يَسمَعوا كلامَ اللهِ حتى يَقبَلوهُ فَرِحينَ، 17 ولكِنْ لا عُمقَ لهُم في نُفوسِهِم، فلا يَثبُتونَ على حالٍ. فإذا حدَثَ ضِيقٌ أوِ اَضطِهادٌ مِنْ أجلِ كلامِ اللهِ، اَرتَدّوا عَنهُ في الحالِ.
18 وبَعضُ النّاسِ مِثلُ الزّرعِ بَينَ الأشواكِ، يَسمَعونَ كلامَ اللهِ، 19 ولكِنْ هُمومُ الدّنيا ومَحبّةُ الغِنى وسائرُ الشّهَواتِ تَدخُلُ في قُلوبِهِم وتَخنُقُ كلامَ اللهِ فلا يُثمِرُ. 20 وبَعضُ النّاسِ مِثلُ الزّرعِ في الأرضِ الطيّبَةِ، يَسمَعونَ كلامَ اللهِ ويَقبَلونَهُ فيُثمِرونَ: مِنهُم مَنْ يُثمِرُ ثلاثينَ، ومِنهُم ستّينَ، ومِنهُم مئةً».
مثل السراج
(لوقا 8‏:16‏-18)
21 وقالَ لهُم: «أيَجيءُ أحدٌ بسِراجٍ ليَضعَهُ تَحتَ المكيالِ أو تَحتَ السّريرِ؟ أما يضَعُهُ على مكانٍ مُرتَفِعٍ؟ 22 فما مِنْ خَفِيّ إلاّ سَيظهَرُ، وما مِنْ مكتومٍ إلاّ سيُعلَنُ. 23 مَنْ كانَ لَه أُذُنانِ تَسمَعانِ، فليَسمَعْ!»
مثل الكيل
(متى 7‏:2؛ متى 13‏:12، لوقا 6‏:38؛ لوقا 8‏:18)
24 وقالَ لهُم: «اَنتَبِهوا لِما تَسمَعونَ! بالكيلِ الذي تَكيلونَ يُكالُ لكُم وتُزادونَ، 25 لأنّ مَنْ لَه شيءٌ يُزادُ. ومَنْ لا شيءَ لَه، يُؤخذُ مِنهُ حتى الذي لَه».
مثل الزرع الذي ينمو
26 وقالَ: «يُشبِهُ مَلكوتُ اللهِ رجُلاً يَبذُرُ الزّرعَ في حَقلِهِ. 27 فيَنامُ في الليلِ ويَقومُ في النّهارِ، والزّرعُ يَنبُتُ ويَنمو، وهوَ لا يَعرِفُ كيفَ كانَ ذلِكَ. 28 فالأرضُ مِنْ ذاتِها تُنبِتُ العُشبَ أوّلاً، ثُمّ السّنبُلَ، ثُمّ القَمحَ الذي يَملأُ السُنبُلَ. 29 حتى إذا نَضجَ القَمحُ، حمَلَ الرّجُلُ مِنجَلَهُ في الحالِ، لأنّ الحَصادَ جاءَ».
مثل حبة الخردل
(متى 13‏:31‏-32‏،متى 34‏-35، لوقا 13‏:18‏-19)
30 وقالَ: «كيفَ نُشبّهُ مَلكوتَ اللهِ؟ أو بأيّ مَثَلٍ نُوَضّحُهُ؟ 31 هوَ مِثلُ حَبّةٍ مِنْ خَردَلٍ، تكونُ عِندَ زَرعِها في الأرضِ أصغَرَ كُلّ ما في الأرضِ مِنَ الحُبوبِ، 32 ولكنّها بَعدَ الزّرعِ تَرتَفِعُ وتَصيرُ أكبَرَ النّباتِ، وتمُدّ غُصونًا كبيرةً، حتى إنّ طُيورَ السّماءِ تَجيءُ وتُعشّشُ في ظِلّها».
33 وكانَ يَسوعُ يُكثِرُ مِنْ هذِهِ الأمثالِ ليُعَلّمَ النّاسَ كلامَ اللهِ على قَدْرِ ما يَفهَمونَ. 34 وما كَلّمَهُم إلاّ بأمثالٍ، ولكِنّه متى اَنفَرَدَ بِتلاميذِهِ فسّرَ لَهُم كُلّ شيءٍ.
يسوع يهدئ العاصفة
(متى 8‏:23‏-27، لوقا 8‏:22‏-25)
35 وفي مساءِ ذلِكَ اليومِ، قالَ لهُم: «تعالَوا نَعبُرُ إلى الشّاطئِ المُقابِلِ». 36 فتركوا الجُموعَ وساروا بيَسوعَ في القارِبِ الذي كانَ فيهِ، وكانَت معَهُ قوارِبُ أُخرى. 37 فهَبّت عاصِفَةٌ شَديدةٌ وأخذَتِ الأمواجُ تَضرِبُ القارِبَ حتى كادَ يَمتلِئُ. 38 وكانَ يَسوعُ نائِمًا في مُؤخّرِ القارِبِ، ورأسُهُ على مِخَدّةٍ. فأيقظوهُ وقالوا لَه: «يا مُعلّمُ، أما يَهمّكَ أنّنا نهلِكُ؟» 39 فقامَ واَنتهَرَ الرّيحَ وقالَ للبحرِ: «أُصمُتْ! إخرَسْ!» فسكَنَتِ الرّيحُ وسادَ هُدوءٌ تامٌ.
40 وقالَ يَسوعُ لِتلاميذِهِ: «ما لكُم خائِفينَ؟ أما عندَكُم إيمانٌ بَعدُ؟» 41 ولكنّهُم كانوا في فزَعٍ شديدٍ، وقالَ بَعضُهُم لبَعضٍ: «مَنْ هذا؟ حتى الرّيحُ والبحرُ يُطيعانِهِ!»
Odaije gwa kwiji gwina gwathauni
1 Ŋwuje manaŋ dalimiye lijo kimumu ga baẖr; a liji auradha dugun loinyadho, ŋwela, ŋwuni gi felluuka, ŋwujalo gi baẖr alaŋ; a liji peth je kimumu. 2 Ŋwulalimiye dhuŋuna dhoinyadho odaije gwai, ŋwulaici gi taⓐliim dhuŋun, 3 Diŋinul. Kwiji gweta gwiludhi dauni. 4 Dina aunuŋw ŋwon ŋwai, a ŋwitiny ide gi dhai alaŋ, a nyira nya kabo ila, aleny. 5 A ŋwiter ide ŋworlolo ganu ŋwina ŋwati ŋwuthi kwiyaŋu gwoinyadho no; altu babraŋ, ŋinena athi kwiyaŋ jo gwoinyadho no. 6 Abi ma aŋin alidha, ŋwulduni, alai nono; ŋinena athil uthi duwa no. 7 A ŋwiter ide gi cugi ganu, a cugi biŋa, aleny ŋwona, athilbuthi je no. 8 A ŋwiter ide kwiyaŋ gwina gwiŋir, altu, albiŋa; alliŋa; a coŋ uthi je dhure‐a‐die, a coŋ uthi je dure‐thiril, a coŋ uthi je dure‐thudhina. 9 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Gwina gwuthi nyuni nya dhidiŋini, abricul ŋwudiŋini. 10 Dina muŋwjalo cucun, a liji lina lijaijo galo a lina liro die‐a‐ram alothaije galo dhuŋun dhai dhina dhodaijuŋwulo. 11 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Dhimadhedhini dagalo diliŋa dhuŋuna dhina dhigilibicinu dha gidhila ga Kalo; abi degen lina lathije por dhuŋun peth dhapinu odaije gwai. 12 Athildatiŋa galo alaŋa, athilbiliŋidhi no; aldiŋini, athathilbiliŋidhi no; dathil urle dugore galo degen a Kalo dhudhani ganu ŋidi ŋegen ŋina ŋike. 13 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Nyaŋa lati liliŋidhi odaijuŋw ibigwa na? Nyabi liŋa odaijuŋw peth akwai? 14 Kwiji gwina gwathauni, gwathauni dhuŋun dhai. 15 A lina lathije gi dhai alaŋ liro lina luthi dhuŋuna dhina dhan dhikwuinu; abi maldiŋini, an Sheṯaan eladha ganu, ŋwapai dhuŋuna dhina dhikwuinu gi dugor ganu degen. 16 A minoŋ lina likwuinu ŋworlolo ganu; maldiŋini dhuŋuna, almutha babraŋ, aliŋir dugore. 17 Athilbuthi duwa ganu no, athil je ŋwamun coŋ; abi maji ma dhuŋun dhina dhibur je i man liji dhagirini gi dhuŋun dhina dhuthilo dha Kalo, alkadugore babraŋ. 18 A lina likwuinu gi cugi ganu; liro lina lathidiŋini dhuŋuna, 19 abi lumurudhilo ŋidi ŋa gidhila ibiga, al ŋeleny ŋa gidhila ibiga amra, albupe ŋida ŋiter, athi ŋidi ibiŋe eny dhuŋuna, athathil liŋidhi keleŋa no. 20 A lina likwuinu kwiyaŋ gwina gwiŋir; liro minoŋ, maldiŋini dhuŋuna, almutha, alliŋa keleŋa, coŋ dhure‐a‐die, a coŋ dure‐thiril, a coŋ dure‐thudhina.
Odaije gwa lamba a gwa luginy
21 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Kwiji gwathapai shama ŋwugeta gi leny ganu, i gi lagram ganu a? Jati jathuŋwul uleje gi shamadan ganu na? 22 Ŋidi ŋeda ŋate ŋina ŋigilibicinu ŋina ŋati ŋaji ŋaŋini no; a ŋidi ŋate ŋina ŋigitinu nyim ŋina ŋati ŋaji ŋatejini galo no. 23 Ada kwiji gweta gwimuthi nyuni nya dhidiŋini, abricul ŋwudiŋini. 24 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Ethadhinul galo gi dhuŋun dhina dhidiŋinanya; gwiro ŋinena athanyan yeco, laji lajiyeco ko; a dagalo lina ladiŋini labuthani. 25 Gwina gwuthi ŋida, gwaji gwaldhedha; a gwina gwati gwuthi ŋida no, gwaji gwalapa ŋida ŋina ŋuthuŋwulo. 26 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Gidhila ga Kalo giro ŋinena ada kwiji gwimakwoi ŋwulaŋa kwiyaŋ. 27 Gwathidhre gile, ŋwudire bigunu, a ŋwulaŋ tuya, albiŋa, athuŋw biliŋidhi darnu dhuŋun ibidhe dhiro akwai no. 28 Kwiyaŋ gwathi teya ŋwona gwiren; kuni gathituya kwereny, abi lupire aji ŋwutuya, abi ŋwon aji alje. 29 Abi maji ma ŋwon ure, athuŋwul uni, ŋinena ma kalo ro dhura. 30 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Anaŋa larnu gidhila ga Kalo giro ŋinena aŋ? Aluthi ŋoma lodaije dhuŋun dhuŋun akwai? 31 Giro ŋinena luginy la mastarda lina likwuinu kwiyaŋ, litinyunu ŋwuginy peth ŋwina ŋwathije kwiyaŋ. 32 Abi muŋw kwuini, ŋwubiŋa, ŋwolanalaŋ gi jari jina jitijitiny peth, ŋwuteye durna dipidipa; athin nyira nya kabo jalo kwuel. 33 Ŋwulabiŋaijo dhuŋuna odaije gwai gwortal, gwiro ŋinena athil luthi ŋoma ladiŋini. 34 Abi ada odaije gwati gwimaje no, athuŋwulabiŋaijo no; abi dina jalilo calmiz jai juŋun, athuŋwul aŋajo dhuŋuna dha dhodaije peth.
Yasuuⓐ gwabiŋaijo karuna, ŋwaici, Ji jigwoiny
35 A lamun ibile ma kalo ro ŋibilbil, ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Almure kimumu giter. 36 Maldhiŋa lijo, anela ganu felluuka gwina gwijina Yasuuⓐ, a lifelluuka liter lina litilitiny, alligwudhie. 37 A karun aji ŋware gipa, a ŋau ule felluuka ganu, aloinyadhe. 38 A Yasuuⓐ je didhre gi libil lina lijudhi gidon, ŋwudhire makhadda alaŋ. Albirtheye, alabiŋaijo, alaici, Muⓐallim gwai, ŋa gwijalo mun, abi anaŋa laji ladhirudhe, anai a? 39 Ŋwudire, ŋwuŋeŋira karuna, ŋwabiŋaijo ŋau, ŋwulaici, Jul jigwoiny. A karun erna, a kalo audhaijiye galo. 40 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Nyaŋa larau nyabi dhenya minoŋ? Kworaŋ athanya buthi imaan no? 41 Albi dhenya gwuleny, alabiŋaijiye, alarnu, Kwiji ibigwa gwiro dhaŋ, abi ŋau a karun uthejo nyuni?