في مالطة
1 ولمّا نَجَونا، عَرَفنا أنّ الجَزيرةَ تُدعى مالِطةَ. 2 وأظهَرَ لنا أهلُها البرابرةُ عَطفًا نادِرًا، فرَحّبوا بِنا وأوقَدوا نارًا لأنّ الطّقسَ كانَ مُمطِرًا وبارِدًا. 3 وبَينَما بولُسُ يَجمَعُ حِزمَةً مِنَ الحَطَبِ ويَرميها في النّارِ، خرَجَت بِدافِـعِ الحَرارَةِ حَـيّةٌ وتَعلّقَت بـيدِهِ. 4 فلمّا رأى الأهالي الحَيّةَ عالِقَةً بـيدِ بولُسَ، قالَ بَعضُهُم لبَعضٍ: «لا بُدّ أنْ يكونَ هذا الرّجُلُ مُجرِمًا، لأنّ العَدلَ لا يترُكُهُ يَعيشُ ولو نجا مِنَ البحرِ». 5 ولكِنّ بولُسَ نَفَضَ الحيّةَ في النّارِ مِنْ غيرِ أنْ يَمَسّهُ أذى. 6 وكانوا يَنتَظِرونَ أنْ يَنتَفِـخَ أو يقَعَ مَيتًا في الحالِ، فلمّا اَنتَظروا طويلاً ورأوا أنّهُ ما أُصيبَ بِضَرَرٍ تَغيّرَ رأيُهُم فيهِ وقالوا: «هذا إلهٌ!»
7 وكانَ بالقُربِ مِنْ ذلِكَ المكانِ مزرَعةٌ لبوبليوسَ حاكِمِ الجزيرةِ، فأكرَمَنا ورَحّبَ بِنا مُدّةَ ثلاثةِ أيّامٍ. 8 وكانَ والدُ بوبليوسَ طريحَ الفِراشِ بالحُمّى والإسهالِ، فدخَلَ بولُسُ إلى غُرفَتِهِ وصَلّى ووضَعَ يَدَيهِ علَيهِ فشَفاهُ. 9 فلمّا حدَثَ هذا، جاءَ إلَيهِ سائِرُ المَرضى في الجزيرةِ فشفاهُم. 10 فأكرَمونا كُلّ الإكرامِ، وزَوّدُونا عِندَ رَحيلِنا بِما نَحتاجُ إلَيهِ.
من مالطة إلى رومة
11 وبَعدَ ثلاثَةِ أشهُرٍ، ركِبنا سَفينةً مِنَ الإسكندرِيّةِ، علَيها رَسمُ «الإلهينِ التوأمَينِ»، وكانَت تَقضي فَصلَ الشّتاءِ في الجزيرةِ. 12 فنَزلنا إلى مدينةِ سَراكوسةَ وأقَمْنا فيها ثلاثةَ أيّامٍ. 13 ثُمّ سِرْنا مِنها بِمُحاذاةِ الشّاطئِ إلى مدينةِ ريغيُونَ. فهبّت علَينا في اليومِ الثاني ريحٌ جنوبـيّةٌ، ووَصَلنا في اليومِ الثالثِ إلى مدينةِ بوطِيولي، 14 حيثُ وجَدْنا بَعضَ الإخوةِ، فطَلبوا إلَينا أنْ نُقيم عِندَهُم سبعةَ أيّامٍ. وهكذا وصَلنا إلى رومةَ. 15 وسَمِعَ الإخوةُ في رومةَ بوُصولِنا، فخَرَجوا لِلقائِنا إلى ساحَةِ مدينةِ أبـيّوسَ والحوانيتِ الثلاثَةِ. فلمّا رآهُم بولُسُ شكَرَ اللهَ وتَشَجّعَ.
في رومة
16 ولمّا دخَلْنا رومَةَ، أذِنَتِ السّلُطاتُ لبولُسَ أنْ يَسكُنَ وحدَهُ معَ الجُنديّ الذي يَحرُسُه. 17 وبَعدَ ثلاثَةِ أيّامٍ دعا بولُسُ وجُهاءَ اليَهودِ إلَيهِ، فلمّا اَجتَمَعوا قالَ لهُم: «أيّها الإخوةُ، أنا ما أسأَتُ بِشيءٍ إلى شَعبِنا وتَقاليدِ آبائِنا، معَ ذلِكَ اَعتَقَلَني اليَهودُ في أُورُشليمَ وسَلّموني إلى أيدي الرّومانيّـينَ. 18 فنَظَروا في قَضيّتي، وأرادوا إخلاءَ سَبـيلي لأنّ لا جُرمَ عليّ أستوجِبُ بِه الموتَ. 19 ولكِنّ اليَهودَ عارَضوا، فاَضطُرِرتُ أنْ أرفَعَ دعواي إلى القَيصرِ، لا لأنّي أُريدُ أنْ أتّهِمَ شَعبـي بِشيءٍ. 20 لذلِكَ طَلَبْتُ أنْ أراكُم وأُكلّمَكُم، فأنا أحمِلُ هذا القَيدَ مِنْ أجلِ رَجاءِ إِسرائيلَ».
21 فقالوا لَه: «ما تَلَقّينا كِتابًا في شأْنِكَ مِنَ اليَهوديّةِ، ولا جاءَنا أحدٌ مِنَ الإخوَةِ هُناكَ، فأخبرَنا شيئًا عَنكَ أو تَكلّمَ علَيكَ بِسوءٍ. 22 ولكنّنا نَوَدّ أنْ نَسمَعَ مِنكَ رَأيَكَ، لأنّنا نَعرِفُ أنّ النّاسَ في كُلّ مكانٍ تَستَنكِرُ هذا المذهَبَ».
23 فتَواعدوا على يومٍ جاؤُوا فيهِ إلى مَنزِلِ بولُسَ وهُم أكثرُ عددًا. فأخَذَ بولُسُ يُحَدّثُهُم مِنَ الصّباحِ إلى المَساءِ، شاهِدًا لِمَلكوتِ اللهِ، مُحاوِلاً أنْ يُقنعَهُم بِرسالَةِ يَسوعَ اَستِنادًا إلى شريعةِ موسى وكُتُبِ الأنبـياءِ. 24 فاَقتنَعَ بَعضُهُم بِكلامِهِ وأنكَرَ البَعضُ الآخَرُ. 25 وقَبْلَ أنْ يَنصرِفوا مِنْ عِنده وهُم غيرُ مُتّفِقينَ، قالَ لهُم بولُسُ هذِهِ الكَلِمَةَ: «صَدَقَ الرّوحُ القُدُسُ في قولِهِ لآبائِكُم بِلسانِ النّبـيّ إشَعيا:
26 إذهَبْ إلى هذا الشّعبِ وقُلْ لَه:
مَهما سَمِعتُم لا تَفهَمونَ.
ومَهما نَظرتُم لا تُبصِرونَ.
27 تَحَجّرَ قَلبُ هذا الشّعبِ
فسَدّوا آذانَهُم وأغمَضوا عُيونَهُم
لِئَلاّ يَسمَعوا بآذانِهِم ويُبصِروا بِعيونِهِم
ويَفهَموا بِقُلوبِهِم ويَتوبوا، فأشفِـيَهُم.
28 فلَيَكُنْ مَعلومًا عِندَكُم أنّ اللهَ أرسَلَ خلاصَهُ هذا إلى غيرِ اليَهودِ مِنَ الشّعوبِ وهُم سيَستَمِعونَ إلَيهِ».
[29 فلمّا قالَ هذا الكلامَ، خرَجَ اليَهودُ مِنْ عِندِهِ وهُم في جدالٍ عَنيفٍ].
30 وأقامَ بولُسُ سَنتينِ كامِلتَينِ في المَنزِلِ الذي اَستأجَرَهُ، يُرَحّبُ بِكُلّ مَنْ كانَ يَزورُهُ، 31 فيبَشّرُ بِمَلكوتِ اللهِ مُعلنًا بِكُلّ جُرأةٍ وحُرّيّةٍ تَعليمَهُ في الرّبّ يَسوعَ المَسيحِ.
Buulus gi Maliiṯa
1 A dina mal gilaŋ peth, alliŋa darnu jaziira jiro jina jan Maliiṯa. 2 Ji liji la len ibila gitijo dhuŋuna dhina dhiŋir dhoinyadho; jil mira peth, a jimujijo iga, ŋinena nu kau, a kalo jile. 3 A Buulus wurteje dure liduŋw ŋwulgeta kiga, a lodhor tuya dina ma iga buye, ŋwumitadhe dhoi nono dhuŋun. 4 A dina ma liji la len ibila aŋa kwoiny ibigwa gwina gwike gi dhoi dhuŋun, alabiŋaijiye gweta gweta degen ganu alarnu, Aram kwiji ibigwa gwirinyio dhimar, ŋinena gilaŋinuŋw gi baẖr, gwati gwa dhuŋun dhina dhidhunu galo abrico duŋwmidhe no. 5 Ŋwubi dhudhire dhoi dhuŋun a kowaŋ ida kiga, athuŋw umii ŋiya no. 6 Abi ŋediŋa arnu gwaji gwa mi, i gwan ida ganu gwai; abi dina mal teje je gwortal, athil aŋudhi dhuŋuna dheda dugun dhina dhumeyo ŋiya no, alurle dhuŋuna galo, alarnu ŋeda gwiro kalo geta. 7 Diruiny dijo kalo ibige da kweleny gwa jaziira, gwina gwan Buubliyuus; gwina gwimijuminyi, jigeta ŋirin ŋwamun thiril dhuŋun dhai dhuŋun dhina dhiŋir. 8 A babo gwa Buubliyuus umi ẖumma ŋwiyaŋ ŋina; a Buulus uni dugun, ŋwabiŋaijo Kaloŋa, ŋwungeta dhoi alaŋ, ŋwiŋiriye nono. 9 A dina ma dhuŋun ibidha uthi je ganu, a liji liter ila ko lina luthi gumiye la jaziira, aliŋirini nono. 10 Ji liji ibila neye neye gwai gwoinyadho; a dina manela, jilgitijo ŋida peth ŋina ŋibupanalo gi felluuka ganu.
Alela manaŋ felluuka gwai gi Ruumiya
11 A dina ma luwa ro thiril anela felluuka gwai gwa Iskandariiya, gwina gwuthi ⓐalaama kwereny gwina gwan Al Jauwaza, gwina gwijo jaziira ŋwamun ŋwa ko. 12 Anobani gi Siraakuusa, anajalo mine ŋwamun thiril. 13 A mine anurle galo anobani gi Riiqiyuun; a ma lamun letipo erna a karun ga januub are, a gi lamun lina liro nimra ram anobani gi Buuṯiyuuli. 14 Kalo gina gibujanana limega, jilbupe dana jalo degen ŋwamun kworoŋo‐thiril; a minoŋ anobani gi Ruumiya. 15 A mine dina ma limega diŋini dhuŋuna dhan anaŋa, alila danalbudhe gi Fuurun Abbiyuus a Thalata al H̱awaanit. A dina mal Buulus aŋa, ŋwaici Kaloŋa shukran, ŋwubur nono. 16 A dina manobani gi Ruumiya, a zabith dhedha kwelenya gwa ejigur maẖaabiis, albabrico Buulusuŋw ŋwujalo cucun ejigur yai ina yethadho.
Buulus gwaŋajo Yahuud lina lathije Ruumiya dhuŋuna dhuŋun
17 A ma ŋwamun thiril erna a Buulus urnie lelenya la Yahuud dilauradha liduŋw; a dina malauradha liduŋw, ŋwulaicinu, Liji lai lina liro limega, nyi gwati gwupijo lijo dhuŋuna dheda dhina dhike, i nyi gwati gwimapai dhuŋuna dheda dhina dhike gi dhuŋun dhina dhuthi baboŋa lega no, nyibidhedhini gi doi ganu da Ruumaaniyiin gi Urushaliim gwigukinu. 18 A dina minyil othaije galo alari linyi guda galo, ŋinena athi dhuŋun jo diginy dheda dhadhai no. 19 Abi dina ma Yahuud abiŋi dhuŋuna dhina dhike gi dhuŋun ibidha, nyibupe gwuleny dinygeta dhuŋuna dhiny gi je ganu ja Ges̱ar; athinyuthi dhuŋuna dhina dhadhiny abiŋaijo lijo liny no. 20 Gi dhuŋun ibidha ŋajibupe dajaŋa a ŋajabiŋaijo darnu gi dhuŋun dha dhunijo gwa Israayiil nyi gwigukinu jijir jai ibija. 21 Albaicinu, Anaŋa lati gabe luthina jawaabaat gi Yahuudiiya jan ŋa, i kwiji gweda gi limega ganu gwati gwimila a jabiŋaijo, i ŋwabiŋi dhuŋuna dheda dhan ŋa dhina dhike no. 22 Abi anaŋa larnu dhuŋun dhiŋir daguri dana diŋini dhuŋuna duguŋa dhina dharaŋadhai; ŋinena liŋidhana darnu kalo peth liji lathabiŋa dhuŋuna dhina dhike gi liji ibila.
23 A dina malgitijo lamun lina liŋir, alela dugun loinyadho kalo gina gathuŋwunje; ŋwulabiŋaijo ŋwulaŋajo dhuŋuna ŋwuro shaahid gwa dhuŋun dha gidhila ga Kalo, ŋwari luŋwulabrico aluminyi dhuŋuna dhan Yasuuⓐ gi dhuŋun dha naamuus gwa Muusa a dha nebiŋa, ro bigunu gile galo di a kalo ro ŋibilbil. 24 A coŋ uminyi dhuŋuna dhina dhabiŋuŋw, athibi coŋ uminyu no. 25 A dina mathil aicaijiyo dhuŋuna liduŋw letipo no, albai galo, dina ma Buulus abiŋi dhuŋuna dhetipo dhina dharnu, Dhigirim dhina Dhiŋir dhabiŋaijo baboŋaije lega dhuŋuna momaŋ Ishaⓐya gwai gwina gwiro nebi, 26 ŋwarnu, Idhi gi liji ibila, ŋalaici, Didiŋini nyaŋa laji ladiŋini, abi dhati dhanyaliŋa no; a daŋa nyaŋa laji laŋa, a dhati dhanyaliŋa no. 27 Ŋinena bur dugor da liji ibila, a nyuni nyegen rimi ganu didiŋini, a je jegen luthini; i udubidi ŋediŋa luthi ŋoma ladaŋa galo je jai jegen, a luthi ŋoma ladiŋini nyuni nyai nyegen, a luthi ŋoma alliŋa dugor dai degen, alurle dugore galo degen, a linyil iŋiriye nono. 28 Abricul dhuŋuna ibidha ŋwuliŋini dagalo ganu, darnu gilaŋ gwa Kalo gwima ukejina gi Liumam, a ŋediŋa laji ladiŋini. 29 A dina muŋwabiŋi dhuŋuna ibidha, a Yahuud ela alabiŋaijiye gwuleny degen ganu.
30 A Buulus je gi dunu gwina gwajiriyuŋw jidhileo ram, athuŋw uminyi lijo peth lina lathuni dugun, 31 athuŋwul abiŋaijo gidhila gai ga Kalo, a athuŋwul alimiye dhuŋuna dhan Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ al Masiiẖ, re gwai ganu peth, athi kwiji gweda ekajo no.