في مكدونية واليونان
1 ولمّا سكَنَ الهِياجُ في أفسُسَ دَعا بولُسُ التلاميذَ، فودّعَهُم بِكَلِمَةِ تَشجيعٍ وسافَرَ إلى مكدونِـيّةَ. 2 وسارَ في تِلكَ الأنحاءِ يُشَجّعُ بِكلامِهِ الكثيرِ جماعَةَ المُؤمنينَ. ثُمّ جاءَ إلى اليونانِ. 3 فأقامَ فيها ثلاثةَ أشهُرٍ. وبَينَما هوَ يَستَعِدّ للسّفَرِ في البحرِ إلى سوريّةَ، تآمَرَ اليَهودُ لِقَتلِهِ، فرأى أنْ يَرجِـعَ بِطريقِ مكدونِـيّةَ. 4 فرافَقَهُ سوباتَرُسُ بنُ بِرّسَ مِنْ أهلِ بـيريّةَ وأرَسْترْخسُ وسكُوندُسُ مِنْ أهلِ تسالونيكي، وغايوسُ مِنْ أهلِ دَربَةَ، وتيموثاوسُ وتيخيكُسُ وتُروفيمُسُ. 5 فسَبَقونا إلى ترواسَ واَنتَظَرونا هُناكَ. 6 أمّا نَحنُ فسافَرنا في البحرِ مِنْ فيلبّــي بَعدَ عيدِ الفَطيرِ، ولَحِقْنا بِهِم بَعدَ خَمسةِ أيّامٍ إلى تَرواسَ، فقَضَينا فيها سَبعَةَ أيّامٍ.
زيارة بولس الأخيرة لترواس
7 وفي يومِ الأحدِ اَجتَمَعْنا لِكَسرِ الخُبزِ، فأخَذَ بولُسُ يَعِظُ الحاضِرينَ. فأطالَ الكلامَ إلى مُنتَصَفِ الليلِ، لأنّهُ كانَ يُريدُ السّفَرَ في الغدِ. 8 وكانَ في الغُرفةِ العُليا التي اَجتَمَعْنا فيها مَصابـيحُ كثيرةٌ. 9 وهُناكَ فتى اَسمُهُ أفتيخوسُ جالِسًا عِندَ النافِذَةِ. فأخَذَهُ النّعاسُ، وبولُسُفي يَستَرسِلُ في الكلامِ، حتى غَلَبَ علَيهِ النّومُ، فوقَعَ مِنَ الطَبَقَةِ الثالِثَةِ إلى أسفلُ وحُمِلَ مَيْــتًا.
10 فنَزَلَ بولُسُ واَرتَمى علَيهِ وحَضَنَهُ، وقالَ: «لا تَقلَقوا، فهوَ حيّ». 11 وصَعِدَ إلى الغُرفَةِ العُليا وكسَرَ الخُبزَ وأكَلَ. وحَدّثَهُم طويلاً إلى الفَجرِ ومَضى. 12 فجاؤُوا بِالفَتى حَيّا، فكانَ لهُم عزاءٌ كبـيرٌ.
من ترواس إلى ميليتس
13 أمّا نحنُ فتوجّهْنا إلى السّفينةِ، فأقلَعْنا إلى أسّوسَ لِنأخُذَ بولُسَ مَعنا مِنْ هُناكَ كما طَلَبَ مِنّا، لأنّهُ أرادَ السّفَرَ إلَيها في البَرّ. 14 فلمّا لَحِقَ بِنا إلى أسّوسَ، أصعَدناهُ إلى السّفينةِ وجِئنا إلى ميتيلينَةَ. 15 ثُمّ أبحَرْنا مِنها في اليومِ الثاني، فأشرَفْنا على خِيوسَ. وسِرْنا في اليومِ الثالثِ بمُحاذاةِ ساموسَ، ثُمّ وصَلْنا في اليومِ الرابعِ إلى ميليتُسَ 16 لأنّ بولُسَ رأى أن يَتَجاوَزَ أفسُسَ في البحرِ لِئَلاّ يَتأخّرَ في آسيةَ وهوَ يُريدُ السّرعَةَ لَعلّه يَصِلُ إلى أُورُشليمَ في يومِ الخمسينَ.
بولس يودع شيوخ أفسس
17 وأرسَلَ بولُسُ مِنْ ميليتُسَ يَستَدعي شُيوخَ كنيسةِ أفسُسَ. 18 فلمّا جاؤُوا إلَيهِ، قالَ لهُم: «تَعرِفونَ كيفَ عِشْتُ مَعكُم طَوالَ المُدّةِ التي أقَمتُ فيها بَينَكُم، مِنْ أوّلِ يومٍ جِئتُ فيهِ إلى آسيةَ. 19 فكُنْتُ أخدُمُ الرّبّ بِكُلّ تواضُعٍ وبكثيرٍ مِنَ الدّموعِ، أُقاسي المِحَنَ التي أنزَلَتْها بـي مكايِدُ اليَهودِ. 20 وما قَصّرتُ في شيءٍ يُفيدُكُم، بل كُنتُ أعِظُكُم بِه، وأعلّمُكُم في الأماكِنِ العامةِ وفي البُيوتِ. 21 وناشَدتُ اليَهودَ واليونانيّينَ أنْ يتوبوا إلى اللهِ ويُؤمنوا بِرَبّنا يَسوعَ. 22 وأنا اليومَ ذاهِبٌ إلى أُورُشليمَ بِدافِـعٍ مِنَ الرّوحِ القُدُسِ، لا أعرِفُ ما يُصادِفُني هُناكَ. 23 غيرَ أنّ الرّوحَ القُدُسَ كانَ يُحذّرُني في كُلّ مدينةٍ أنّ القُيودَ والمَشقّاتِ تَنتظِرُني. 24 ولكنّي لا أحسَبُ أنّ حياتي لها أيّةُ قيمَةٍ عِندي، ما دُمتُ أقومُ بِمهمّتي وأُتمّمُ العمَلَ الذي تَسلّمتُـهُ مِنَ الرّبّ يَسوعَ، فـأُنادي بِبشارَةِ نِعمَةِ اللهِ.
25 وأنا أعرِفُ أنّكُم لن تَرَوا وَجهي بَعدَ اليومِ، أنتُمُ الذينَ سِرتُ بَينَهُم كُلّهِم أُبشّرُ بِمَلكوتِ اللهِ. 26 لذلِكَ أَشهَدُ اليومَ لَدَيكُم أنّي بَريءٌ مِنْ دَمِكُم جميعًا، 27 لأنّي ما قَصّرتُ في إبلاغِكم مَشيئةَ اللهِ كُلّها. 28 فاَسهَروا على أنفُسِكُم وعلى الرّعِيّةِ التي أقامَكُمُ الرّوحُ القُدُسُ فيها أساقِفَةً لِترعَوا كنيسةَ اللهِ التي اَكتسَبَها بدَمِهِ. 29 وأنا أعرِفُ أنّ الذّئابَ الخاطفَةَ سَتدخُلُ بـينَكُم بَعدَ رحيلي ولا تُشفِقُ على الرّعِيَةِ، 30 ويقومُ مِنْ بَينِكُم أنتُم أُناسٌ يَنطِقونَ بالأكاذيبِ ليُضَلّلوا التلاميذَ فيَتْبعُوهُم. 31 فتَنبّهوا وتَذكّروا أنّي بِدُموعي نَصَحتُ كُلّ واحدٍ مِنكُم، ليلاً ونهارًا، مُدّةَ ثلاثِ سَنواتٍ.
32 والآنَ أستودِعُكُمُ اللهَ وكَلِمَةَ نِعمَتِهِ، فهوَ القادِرُ على أنْ يُقوّيَكُم ويَمنَحكُمُ الميراثَ معَ جميعِ القِدّيسينَ. 33 ما اَشتهيَتُ يومًا فِضّةَ أحدٍ أو ذَهبَهُ أو ثيابَهُ، 34 وأنتُم تَعرِفونَ أنّي بِهاتَينِ اليدَينِ اَشتَغَلْتُ وحَصَلْتُ على ما نَحتاجُ إلَيهِ أنا ورِفاقي. 35 وأرَيتُكُم في كُلّ شيءٍ كيفَ يَجبُ علَينا بالكَدّ والعَمَلِ أنْ نُساعِدَ الضّعفاءَ، مُتذَكّرينَ كلامَ الرّبّ يَسوعَ: «تَبارَكَ العَطاءُ أكثرَ مِنَ الأخذِ».
36 ولمّا ختَمَ بولُسُ كلامَهُ، سجَدَ مَعهُم كُلّهِم وصَلّى. 37 وبكَوا كثيرًا وعانَقُوا بولُسَ وقَبّلوهُ. 38 وكانَ أكثَرَ ما أحزَنَهُم قَولُهُ لهُم: «لن تَرَوا وَجهي بَعدَ اليومِ». ثُمّ شَيّعوهُ إلى السّفينةِ.
Buulus gi Makiduuniya a Yuunaan a Taruwaas
1 A dina ma dhuŋun dhina dhilagudhinu ganu erna, a Buulus urnie calmiz ŋwulmira, a ŋwutu duŋwela gi Makiduuniya. 2 A dina muŋwela ŋwen ibiŋwe ŋwulgathaje uwa dhuŋun dhai dhoinyadho, ŋwila gi Yuunaan. 3 Ŋwuje mine luweo thiril, a dina ma Yahuud uthi dhuŋuna dhina dhuthi ŋwujimiya ganu dhan ŋeda dina juŋw githo guŋwela gi Suuriiya, ŋwuthi dhuŋuna dha dhaurai gi dhai dha Makiduuniya. 4 Algwudhie gi Asiiya Suubaatarus gwai gwa Biiriiya; a gi liji la Tasaaluuniika, gweta gwan Aristarkhus a gwiter gwan Sakuundus; a Qaayuus gwina gwathije gi Darba, a Tiimuuthaawus; a gi liji la Asiiya Tikhiikus a Turuufiimus. 5 A liji ibila madhini jildhunijo gi Taruwaas. 6 A dina maji ma ŋwamun erna ŋwa dh’ⓐesh Fatir, anagathani Fiilibbuŋw, anela felluuka gwai a ma ŋwamun thudhina erna anela degen gi Taruwaas, analije mine ŋwamun kworoŋo‐thiril.
Aftiikhuus
7 A gi lamun lina liro kwerkwereny la asbuuⓐ, a calmiz auradhe liduŋw dilurta ⓐesh ganu, al Buulus abiŋaijo dhuŋuna dha Kalo, dina juŋw githo duŋwela bigunu; ŋwuje dabiŋi gwortal di a kalo ubie ganu gile thirir. 8 A ŋwamba ŋwijo ŋwoinyadho gi dunu agwilaŋ gwina gwauradhina liduŋw. 9 A kamal geta jalo gi shubbaak gina gan Aftiikhuus, githi ŋwar gwuleny dina jo Buulus dabiŋi gwortal; a ŋwar dhami ŋwida gi dunu alaŋ gwina gwathijadha agwilaŋ gwina gwiro nimra thiril ŋwobani kwiyaŋ, alapai gwaio. 10 A Buulus uladha galo, ŋwunida alaŋ, ŋwumutha ganu ŋwarnu, Athaji dugor mirii no; gwoma gwimidho. 11 Ŋwubalo manaŋ, ŋwurta ⓐesh ganu, ŋweny, ŋwabiŋi gwortal di a kalo ure, ŋwubaji ŋwela. 12 Alodha kamilai gimidho, aliŋir dugore gwuleny.
Safariiya gi Miiliitus
13 Anabi madhina felluuka gwai anela Assuus, anari labudhe Buulus ŋalai mine anapai; ŋinena uthuŋw dhuŋuna ibidha minoŋ ŋwari gwela ŋwora ŋwai. 14 A dina manalbudhe gi Assuus, anodha anela gi Miitiiliini. 15 Anabaji anela felluuka gwai anobani bigunu anadhuni Khiyuusuŋw ganu; a bigunu gweda anobani gi Saamuus; anajalo gi Turuujiiliyiin; a bigunu gwiter anobani gi Miiliitus. 16 Ŋinena ar Buulus gwamadhina Afasusuŋw felluuka gwai dathi dhuŋun dheda jo dhina dhadhabrico duŋwuthi ŋwamun ŋwoinyadho gi Asiiya no; ŋinena bupuŋw duŋwela babraŋ, di ada gwimuthi ŋoma, ŋwobani gi Urushaliim gi Yom al Khamsiin.
Dhuŋun dhina dhabiŋaijo Buulus shiyuuk la Afasus dhina dhimirudhi
17 A gi Miiliitus ŋwukejiye gi Afasus, ŋwurnia shiyuuk la kaniisa. 18 A dina malila dugun, ŋwulaicinu, Nyaŋa liliŋidhi darnu dina udhiny kwerkwereny Asiiya, alŋa lathije akwai ŋwamun peth. 19 Athinyi upijo Kwelenya ŋiro rujini gwai gwitiny peth, a ŋwal ŋwai ŋwoinyadho, a idhejini gwina gwibujiny dhuŋun dhai dha Yahuud dhina dhuthi ŋwujimiya ganu. 20 Athathinyi dhunejo ŋida ŋeda ŋina ŋiŋir no, ŋajibaŋajo, a ŋajalimiye dhuŋuna gi je ganu ja liji, a gi dunu gweta gi dunu gwiter. 21 Nyiro shaahid gi liji lina liro Yahuud a lina liro Yuunaaniyiin ko dilurle dugore galo ŋidi ŋina ŋike alauradha di Kalo, a diluthi imaan gwina gwijo gi Kweleny gwega gwina gwan Yasuuⓐ al Masiiẖ. 22 A aŋadhul ŋinena nyi gwela gi Urushaliim gwigukinu Dhigirim dhai, athinyi liŋidhi darnu aŋ gwaji gwaje diginy mine no; 23 abi dogo Dhigirim dhina Dhiŋir dhiro shaahid gwiny gi limediina peth, ŋwarnu gukini a dhuŋun dhina dhibur dho dhidhunijiny. 24 Abi nyi gwati gwadhura darnu midhe gwiny gwuthi luro lina linaŋ diginy no, dinyi meaje ŋiro ŋiny iŋir gwai dhugore a ŋiro ŋina ŋapinyilo di Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ, dinyabiŋaijo lijo Dhuŋuna dhina Dhiŋir dha niⓐma gwa Kalo. 25 Nyi gwiliŋidhi darnu nyaŋa peth lina lathinyil abiŋaijo gidhila gai ga Kalo lati laŋa je jiny manaŋ no. 26 A gi dhuŋun ibidha nyi gwa gwabiŋaijaje ŋinenaŋina darnu nyi gwijuro gi ŋin ŋa liji peth. 27 Ŋinena athathinyi dhunudhi dajabiŋaijo dhuŋun dhai peth dhina dhibupo Kalo no. 28 Ethadhinul bai galo gi lidom lalo a gi liji peth la lidoŋa lina limajina Dhigirim dhina Dhiŋir geta ganu danyaro asaagfa, nyaie kaniisa ga Kalo gina gimuŋw elaŋ ŋin ŋai ŋuŋun. 29 Nyi gwiliŋidhi dhuŋuna ibidha darnu maji minyela lira laji lajinuni ganu lina lathirinyiye, lati luthi inaŋw gi lidoŋa alaŋ no. 30 A liji laji ladire dagalo ganu alabiŋi dhuŋuna dhina dhurlo ganu dhina dhati dhiro titiganu no, alodha calmiz dilligwuje. 31 A minoŋ jil galo je jai, nyaŋidhani darnu nyi gwati gwidhunudhi jidhileo thiril ninaŋin a gigilo daji ola gweta gweta ŋwal ŋwai no. 32 A ŋinena nyi gwajabricijo Kaloŋa, limega lai, a gi dhuŋun dha niⓐma gwuŋun, gwina gwuthi ŋoma dajimuthineye galo, a dajidhedha ŋelenya liji ŋalai peth lina liŋir didirel. 33 Ŋidi ŋa kwiji gweda ŋati ŋathinyi amra ŋina ŋiro faḏḏa i dahab i ciraŋ no. 34 Nyaŋa liliŋidhi darnu ŋidi ŋina ŋathinyil bupe a ŋidi ŋina ŋathil ŋediŋa lina lathanalje bupe ŋapinyilo doi dai diny. 35 Nyi gwimajaŋajo darnu gi dhuŋun peth darnu minoŋ gwiŋir danya apai ŋiro gwuleny danyagathaje lijo lina limulo nono uwa, a nyaŋidhani dhuŋuna dha Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ dina aruŋwnu, Didhedha gwiŋiranu gwoinyadhanu gi dapai. 36 A dina muŋwari minoŋ, ŋwujalo ŋwurko ŋwai ŋediŋa lai peth, allabiŋaijo Kaloŋa. 37 Alare peth gwuleny, almutha Buulusuŋw gwidom gwuŋun, almira, 38 alkadugore a gwuleny gi dhuŋun dhina dharuŋwdhai nu, nyaŋa lati laŋa je jiny manaŋ no. Albigeta gi dhai kalo gina gijina felluuka.