Dhuŋun dhina dhabiŋu Yasuuⓐ gi len alaŋ
1 A muŋwaŋa lijo loinyadho, ŋwela ŋwalo kamarigen; a dina muŋw jalo, a calmiz juŋun ela dugun. 2 Ŋwulalimiye, ŋwulaici,
Dhuŋun dha dhiŋir dugore
3 Liji la liŋir dugore lina liro dhigirima masaakiin; gidhila ga Sama gegen giro. 4 A la liŋir dugore lina lathiruni ŋinena; laji linudhini. 5 A la liŋir dugore lina lathirujini litilitiny gwiren; laji lamadhe gidhila. 6 A la liŋir dugore lina lathil jamu eny al odha eny gi dhuŋun dhina dhiŋir; laji lape. 7 A la liŋir dugore lina luthi ŋina gi je; laji laliina. 8 A la liŋir dugore lina lijuro gi dugor ganu; laji laŋa Kaloŋa. 9 A la liŋir dugore lina lathaudhaijiye galo; laji luthi jiriny jan keleŋa ga Kalo. 10 A la liŋir dugore lina lathilure ŋijigora gi dhuŋun dhina dhapilo dhiŋir; gidhila ga Sama gegen giro. 11 Iŋiriyul ganu maji ma liji abiŋa dhuŋuna nono dhina dhike, ŋajilirini, a ŋajilabiŋaijo dhuŋuna dhina dhike dhina dhiro ŋidhuŋun ŋinena uminyinyilo. 12 Iŋiriyul dugore, nyamani ganu gwuleny; ŋinena uthanya mukaafa gwipa Sama; ŋediŋa lurina nebiŋaije ŋijigora minoŋ lina lijanu kwereny dagalo.
Alimiye gwa mudha a lamba
13 Nyaŋa liro mudha gwa gidhila; abi ada mudha gwimamule gwuthi ŋoma gwaŋurcie agwai manaŋ? Gwati gwau ŋidi ŋeda manaŋ no, abi gwoceny gwa buludhini por, athin liji elilalaŋ ŋwora ŋwai. 14 Nyaŋa liro fure gwa gidhila. Mediina gwina gwathucini gi len alaŋ gwati gwuthi ŋoma gwurilini no. 15 A ko liji lati lathora shama, ŋwulgilibice gi leny ganu no, athuŋwul uleje gi shamadan ganu, duŋw uthi ŋoma ŋworaje lijo galo peth lina lijo kiru. 16 Gwiro minoŋ ko abricul fure gwalo ŋwora galo gi je ganu ja liji, diluthi ŋoma alaŋa ŋiro ŋalo ŋina ŋiŋir, almajidhe Babuŋw gwalo gwina gwathije Sama.
Naamuus gwina gwurun a naamuus gwa Yasuuⓐ
17 Athanya abiŋinu gi dugor ganu dalo nyalarnu nyi gwiludhi diny irnie dhuŋuna dha naamuus, i dha nebiŋa. Nyi gwati gwiludhi diny kie no, abi diny meaje. 18 Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Di ma Sama erna i gidhila, abi dhuŋun dha naamuus dhati dherna dhina dhitiny i nukta no, di ma dhuŋun peth uthi je ganu. 19 Abi gwina gwakie amr gweta gwina gwitinyanu, ŋwalimiye lijo ando ko, gwaji gwan gwitinyanu kidhila ga Sama; abi gwina gwathalimiye lijo ŋwundo ko, gwaji gwan gwibuthanu kidhila ga Sama. 20 Nyi gwa gwacaijinu, Ada dhuŋun dhalo dhati dhimiŋirani gi dhuŋun dha jathib a Farriisiyiin no, nyaŋa lati luthi ŋoma luni kidhila ga Sama gatur no.
Kadhugore a rinyiye
21 Nyana lidiŋinu darnu dhabiŋinina ro, ŋwarnu, Athaŋa rinyio dhimar no; ada kwiji gweta gwimarinyie dhimar gwaji githo didhudhe ẖukm. 22 Abi nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Liji peth lina lathikijo megen dugore tur laji ladhuna gi je ganu ja ẖukm; a ada gweta gwimaici megen nu, Ŋa gwike tur, gwaji gwadhuna juriya; a gweta gwina gwabiŋa di megen, ŋwaici, Ŋa gwirero, gwaji gwadhuna githo kiga ya Jahannam. 23 Ada ŋa gwimaro gwa garini gi loboŋ, abi ada ŋa gwimaŋidhani ŋarra ŋeda ŋa magalo; 24 gathana kwoinya gwa dhigarini gi loboŋ, ŋela; nyagarajiya magalo gwai, ŋa baji ŋela ŋa garini. 25 Iŋiriyul gwai babraŋ gwina gwuthujiyanya gwai ŋarra, dina nanaŋ ijanya gwai gi dhai; i gwaji gwaŋodhadha di gadhi, a gadhi gaŋadhedha shawiishuŋw, a ŋa gwagitini karkon. 26 Titiganu nyi gwa gwaicaŋanu, Ŋa gwati gwatuya mine no, di ma ŋa teye gwarush peth.
Ŋirle
27 Au gwimadiŋini darnu dhabiŋinina, ŋwarnu, Athanya wuli laio no. 28 Abi nyi gwa gwaicaŋanu, Kwiji gwina gwateje kwaio je ŋwamra gwuleny gwudhril gwai peth di gi dhugor ganu dhuŋun. 29 Ada ke ga dhiŋir gimaŋa dekaje, waladhi galo, ŋubire duguŋa; gwiŋiranu daŋerna gism geta ga aŋinu yuŋa, i daŋa gwuthi aŋina rainy ŋule Jahannam. 30 I ada dhoi dhuŋa dhina dhiro dhiŋir dhimaŋa dekaje, urudhi galo, ŋubire duguŋa, gwiŋiranu daŋerna gism geta ga aŋinu yuŋa, i daŋa gwuthi aŋina rainy ŋule Jahannam. 31 Dhabiŋinina manaŋ, ŋwarnu, Gweda gwina gwateje kwaio gwuŋun galo, abrico ŋwudhedha waraga gwa dhiteje galo. 32 Abi nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Kwiji gwina gwateje kwaio gwuŋun galo, ada gwimathil dhiro kwoma gwai gwiter no, gwapeyuŋw dhuŋuna dhike; a gwina gwago kwaio gwina gwitejinu galo gwapo dhuŋuna dhike.
Dilo Kaloŋa, a dhuŋun dhina dhiro titiganu
33 A nyaŋa lidiŋinu manaŋ ro kwereny darnu, Athaŋa pidhi ẖaraam no, ŋababiŋi Kwelenya. 34 Abi nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Athathaŋa pidhi ẖaraam gatur no; i gi Sama no; ŋinena ruŋw kursi ga Kalo. 35 I kidhila no; ŋinena ruŋw bambar gwa dhigeta ŋwora ŋwuŋun; i Urushaliim; ŋinena ruŋw mediina gwa Malik gwina gwinaŋ. 36 Athaŋa miridhi ẖaraam gi lira luŋa no, ŋinena athaŋa uthii ŋoma gwapidhiye uru yetipo i yaŋumineye no. 37 Ŋa babrico dhuŋuna dhuŋa ŋwuro ye, ye; i oo, oo; a dhuŋun peth dhina dhoinyadhanu gi dhuŋun ibidhe dhathiro dha Sheṯaan.
Alimiye gwa kwiji gwina gwapo dhuŋuna dhina dhike duguŋa; athaŋa upijo ko no
38 Nyaŋa limadiŋini darnu dhabiŋinina, ŋwarnu, Ke ga ke, a giŋai ga giŋai. 39 Abi nyi gwa gwacaijinu, Athathaŋa wurinu gamja ŋida ŋina ŋike no; ada gweta gwimaŋa miri kirel ganu ga dhoi dhina dhiro dhiŋir, ŋa urlijo ga dhour ko. 40 Ada kwiji gweta gwimaŋa gwela gi juriya, ŋwubapai kiraŋa guŋa, ŋabrico ŋwapai luga luŋa ko. 41 A gwina gwaŋodha dela miil gwetipo, idhul gwai ram. 42 Athaŋa dhedha kwijo ŋida ŋina ŋathaŋothaije galo, a gwina gwaŋabupa gamja nono athaŋa gwunyio no.
Uminyi a midhe gwina gwiro didima
43 A nyaŋa limadiŋini darnu dhabiŋinina ro, ŋwarnu, Uminyul lijo lina limaijiyanya lai galo, nya birini gwina gwikiyanyalai. 44 Abi nyi gwa gwacaijinu, Uminyul lijo lina likiyanyalai, nyabarikiye lijo lina lathaijilo, nyalupijo dhuŋuna dhina dhiŋir lina lathajirini, athanyan abiŋadhaijo Kaloŋa degen lina lathajindhagirini, a lina lathajirini; 45 a minoŋ nyaŋa luthi ŋoma laro keleŋa ga Babo gwalo gwina gwathije Sama; ŋinena athi aŋin orajo lijo galo lina liŋir a lina like, athuŋw ko niya kauwa gi liji lina liŋir a lina like. 46 Ada nyaŋa limathuminyi lijo lina lathajuminyi, nyaŋa luthi mukaafa gwan ei? Liji lina like lati lathin do ko na? 47 A ada nyaŋa limathi mira limagalo cucun, nyaŋa lapanaŋa gwiŋiranu gi liji liter? Liumam lati lathinare minoŋ ko na? 48 Jurul, gwiro ŋinena jurina Babo gwalo gwina gwathije Sama.
Taope 'Bereŋwa dri
1 Yesu kondre lowa te oko nda tute lutu dri, ago nda rite vuru. Ago taeri'bai ndaro otoyikalate ŋgulu nda lomvosi. 2 Ago nda eto ànya emba te ekye:
Riyä se ni Kado
(Luka 6:20-23)3 “Ànya se kuniyi ndi ànya ätinayi ru toto Lu dri ni kado;
tana ànya ni lidri Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro!
4 “Ànya se kabe liyi ni kado;
tana Lu i'dwena ànya 'da!
5 “Ànya se mäwuako ni kado;
tana anya uruna 'bädri se Lu ko'ba tana be ana ni drimbi ro!
6 “Ànya se kolebe taŋgye oyene ndra ni ŋgacini drisi ni kado;
tana Lu o'bana ŋga ojona ànya 'da!
7 “Ànya se yauni be azii ri ni kado;
tana Lu a'dona ndi yauni be ànyari!
8 “Ànya se ya wäṛi be ni kado;
tana ànya ondrenayi Lu ndi!
9 “Kasa'bai ni kado;
tana Lu uzina ànya 'da ŋgwai ndaro!
10 “Ànya se ezate ta taŋgye rota ni kado;
tana Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru ro ni ànyaro!
11 “Ami ni kado ondro lidri ka ami o'da ago ka ami eza ago ka ami kicu kowero takozi cini ata si ta maro ta owo. 12 Nyà'do yai'dwesi ago riyä si, tana päläti 'desi a'bate tana ami vo'buyakuru ya. Tana ànya ezayi nebii se käti ni ämiri kpate inye.
Oso'bai Yesu vo oso Täyi ndi Ŋgaeyi be ronye
(Marako 9:50Luka 14:34-35)13 “Ami orivoya täyi yi 'bädri ri. Oko ondro ka'do täyi kije oci iro te, ago a'bana anya ocine to'di eŋwanye ya? Anya ni kote a'done kado, oko e'be gialo odane cowa ago otone pa si.
14 “Ami orivoya ŋgaeyi yi 'bädri cini ri. 'Bakici se abete lutu dri äni kote da'done. 15 'Diaza eyi lamba kote drî na takone lakaza si; oko ka edrena ŋga lamba edre ro dri, ago eyivote ànya se cini zo yasi ri. 16 Kpa oso inye beṛo ŋgaeyi amiro ri voeyine inye lidri mile, tana ondro ànya kondreyi takado se nyàbe oyena 'do te oko, ànya käräṛuyi Täpi amiro se vo'buyakuru ya ono robe.
Ŋgaemba ta Ota rota
17 “Nyùsu ta ko mìkye ŋgaemba maro orivoya Ota Musa ro ndi ŋgaemba nebii robe pere ro. Mikyi ko ànya perene, oko mikyi ŋgaemba ànyaro o'bane a'done ŋgye. 18 Endaro mata ämiri ono, vo'buyakuru ndi 'bädri be lävuna ndi, oko taegyi giṛiŋwa ca telesi taegyi ro se tipari giṛiŋwa ono unina ko okyene ni Ota yasi madale tase cini beṛo a'done ono a'dona lutu ŋgye. 19 Ondro ka'do, 'diaza koro tase ca tipari ota ya ono kote ago kemba azii kpa gwo oyene inye, nda a'dona ndi tipari Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru roya. Oko nda se kabe Ota oro ago kabe anya emba a'dona 'da 'desiro Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru roya. 20 Ka'do inye, mata ämiri ono, ocine ämiri Miri 'Bädri'ba vo'buyakuru roya i'do ondro ka'do taŋgye amiro ka'do kote ndrani miemba'bai Ota ro ndi Parusii robe ri owo.
Ŋgaemba ta Kyila rota
21 “Nyèri tase atabe lidri ri kyeno ana te se ekye: ‘Mifu läfu ko, 'dise kufu 'diaza te beṛo ezine vurena opene.’ 22 Oko mata ämiri ono, nda se orivoya kyilaro ädrupi ndaro be ezina 'da vurena opene, nda se kabe ädrupi ndaro o'dana 'do ezina 'da vure'bai kandra, nda se kabe ädrupi ndaro uzina amama 'do a'dona ndi odra ro ndäri oyine gehena ya. 23 Ta'dota ondro ka'do nyate ŋgapäṛi miro ozona Lu ri vo tori oloro dri ago ta kegate midri ndriro anjioko ädrupi miro orivoya ta aza be milomvo, 24 nye'be ŋgapäṛi miro lau vo tori oloro mile, nyoyi ndriŋwa ago nyodro'beru ädrupi miro be, ago 'dooko nyego mi'de gwo ŋgapäṛi miro ozone Lu ri.
25 “Ondro ka'do 'diaza ka'dote ta aza be milomvo ago ka mi ezi vure ya oko, nyède kalaope amiro nda be, dri ṛo teinye ociako vo vure roya, ukyi ondro misate lau oko, nda ozo mi 'da vureope'ba ri, se ozona mi 'da vookwa'ba ri, ago avona mi ndi kamba ya. 26 Endaro mata miri ono, mirina ndi lau, madale nyozona parata se cini drî miro utweza 'do lutu kpeye.
Ŋgaemba ta Taoyero Toko kode Ago Drisi rota
27 “Nyèrite atate ekye: ‘Miye ta ko toko kode ago drisi.’ 28 Oko mata ämiri yauono: 'Diaza se kabe voondre toko aza dri ago le anya uzine iri ye ta ṛote sina toko drisi ya ndaro ya. 29 Ka'do inye ondro ka'do mi drígwo yasi miro kani mi o'ba takozi oyene, nyewe anya tesi ago mivo anya cowa! Ni kadopara miri telesi lomvo miro ro ijene ndrani lomvo miro ovone cu gehena ya ri. 30 Ondro ka'do drí drígwo yasi miro kani mi o'ba takozi oyene, nyätäṛi ätu ago mivo cowa! Ni kadopara miri ŋga alodi lomvo miro ro ijene ndrani lomvo miro ovone cu gehena ya ri.
Ŋgaemba ta Ruonji rota
(Matayo 19:9Marako 10:11-12Luka 16:18)31 “Ata kpate ekye: ‘'Diaza se kabe toko ndaro onjina beṛo waraga ruonjiro egyine ozone anyari.’ 32 Oko yauono mata ämiri ono, ondro ka'do mano aza ka toko ndaro ojina ta ronyi oyero anyaro ta, nda 'ba anya ni ta oyene ago drisi ondro anya kogo kuru ago aza te owo; ago mano se kabe anya ogye 'do ka kpa taoye toko drisi.
Ota ta Ruäṛu rota
33 “Nyèri tase atabe lidri ri kyeno ana te se ekye: ‘Nyepere tao'ba miro ko, oko miye tase nyäṛurube oyene Opi ri 'do.’ 34 Oko mata ämiri yauono nyäṛuru ko ondro nyate tao'ba oye owo. Nyäṛuru ko vo'buyakuru si, tana ni giti Lu ro owo, 35 ca ko 'bädri si, tana ni vo pa otoro ndaro owo; ca ko Yerusalema si, tana anya ni 'bakici 'Bädri'ba 'desi ro owo. 36 Nyäṛuru kpa ko drî miro si, tana minina ko drikyiri alodi o'bane onjero kode uniro. 37 Nyàta toto mìkye: ‘Owo’ kode ‘Hwa’; ta to aza se nyàbe atana 'do ka ikyi ni Nda se Kozi ono resi.
Ŋgaemba ta Tavologo rota
(Luka 6:29-30)38 “Nyèri tate se atate ekye: ‘Mi 'bedri mi azi be, ago si 'bedri si azi be.’ 39 Oko yauono mata ämiri; nyòlogo votaro ko 'dise kabe ami oye koziro ri. Ondro ka'do 'diaza koca biṛi drígwo yasi miro te, mi'ba nda koca biṛi gaṛi yasi miro kpa. 40 Ondro ka'do 'diaza ka mi ugu vure ya ososi mivo ta boŋgo miro rota, mi'ba nda kuru dhudhu miro kpa. 41 Ago ondro ka'do alo aza kyila'bai ro kuru mite kate mi gbiri ŋga ndaro uŋgyine jä'dijä'di alo, miŋgyi jä'dijä'di ritu. 42 Ondro ka'do 'diaza keji mite ŋga aza ta, nyozo ndäri; ondro ka'do 'diaza kolete ŋga aza urune tiko ro ni mirigyesi, nyozo ndäri.
Ŋgalu Kyila'baazi ri
(Luka 6:27-28Luka 32-36)43 “Nyèri tate se atate ekye: ‘Nyulu bereazi miro, oko ya miro koso kyila'baazi miro lomvo.’ 44 Oko yauono mata ämiri: Nyùlu kyila'baazii amiro ago nyä̀mätu ànya se kayibe ami eza ta, 45 tana nyà'do robe ŋgwai ro Täpi amiro se vo'buyakuru ya ana ri. Tana nda 'ba kitu ndaro ni voeyine lidri kozi ndi kado be dri ojoojoro, ago kani 'bu ozo ànya se kabe takado oye ndi ànya se kabe takozi oye iyi ri. 46 Ondro ka'do nyùlu gialo lidri se kabe ami lu ayani Lu ozona ŋgapäṛi eŋwanye ämiri ya? Ca parata koto'bai kayi kpa oyena inye! 47 Ago ondro ka'do nyà mede oye toto bereazii amiro ri ayani, inye'do nyà'dona to ni 'diawi ri eŋwanye ya? Tana taomaako'bai kayi kpa oyena inye! 48 Beṛo ämiri a'done kadoro, kpa oso Täpi amiro vo'buyakuru ya orivoya kadoro 'do ronye.