الصلاة الربية
(متى 6‏:9‏-15؛ متى 7‏:7‏-11)
1 وكانَ يَسوعُ يُصلّي في أحدِ الأماكنِ، فلمّا أتَمّ الصلاةَ قالَ لَهُ واحِدٌ مِنْ تلاميذِه: «يا رَبّ، عَلّمْنا أنْ نُصلّيَ، كما عَلّمَ يوحنّا تلاميذَهُ». 2 فقالَ لهُم يَسوعُ: «متى صَلّيتُم فقولوا:
أيّها الآبُ لِيتَقدّسِ اَسمُكَ
لِيأْتِ مَلكوتُكَ
3 أعطِنا خُبزَنا اليوميّ
4 واَغفِرْ لنا خطايانا،
لأنّنا نَغفِرُ لِكُلّ مَنْ يُذنِبُ إلينا.
ولا تُدخِلْنا في التّجربَةِ»،
5 ثُمّ قالَ لهُم يَسوعُ: «مَنْ مِنكُم لَهُ صَديقٌ ويذهَبُ إلَيهِ في نِصفِ الليلِ، ويَقولُ لَهُ: يا صَديقي، أعِرْني ثلاثَةَ أرغِفَةٍ، 6 لأنّ لي صَديقًا جاءَني مِنْ سَفرٍ ولا خُبزَ عِندي أُقَدّمُ لَهُ، 7 فيُجيبُ صَديقُهُ مِنْ داخلِ البَيتِ: لا تُزعِجْني! البابُ مُقفَلٌ، وأولادي مَعي في الفِراشِ، فلا أقدِرُ أنْ أقومَ لأُعطِيَك. 8 أقولُ لكُم: إنْ كانَ لا يقومُ ويُعطيهِ لأنّهُ صَديقُهُ، فهوَ يَقومُ ويُعطيهِ كلّ ما يَحتاجُ إلَيهِ لأنّهُ لَجّ في طَلَبِهِ. 9 لذَلِكَ أقولُ لكُم: إسألوا تنالوا، أطلُبوا تَجِدوا، دُقّوا البابَ يُفْتَحْ لكُم. 10 فمَنْ يَسألْ يَنَلْ، ومَنْ يَطلُبْ يَجِدْ، ومَنْ يَدُقّ البابَ يُفتَحْ لَهُ. 11 فأيّ أبٍ مِنكُم إذا طَلبَ مِنهُ اَبنُهُ سَمكَةً أعطاهُ بدَلَ السّمكَةِ حَيّةً؟ 12 أو طلَبَ مِنهُ بَيضَةً أعطاهُ عقرَبًا؟ 13 فإذا كُنتُم أنتُمُ الأشرار تَعرِفونَ كيفَ تُحسِنونَ العَطاءَ لأبنائِكُم، فما أولى أباكُمُ السّماوِيّ بأنْ يهَبَ الرّوحَ القُدُسَ لِلّذينَ يَسألونَهُ؟»
يسوع وبعلزبول
(متى 12‏:22‏-30، مرقس 3‏:20‏-27)
14 وكانَ يَطرُدُ شَيطانًا أخرَسَ. فلمّا خرَجَ الشّيطانُ تكَلّمَ الرّجُلُ، فتعَجّبَ الجُموعُ. 15 لكِنّ بَعضَهُم قالَ: «هوَ يَطرُدُ الشّياطينَ ببعلَزبولَ رَئيسِ الشّياطينِ». 16 وطلَبَ آخَرونَ آيةً مِنَ السّماءِ ليُجَرّبوهُ. 17 فعَرَفَ أفكارَهُم، فقالَ لهُم: «كُلّ مَملكَةٍ تَنقَسِمُ تَخرَبُ وتَنهارُ بُيوتُها بَيتًا على بَيتٍ. 18 وإذا اَنقَسَمَ الشّيطانُ، فكيفَ تَثبتُ مَملكتُهُ؟ تَقولونَ إنّي ببعلَزَبولَ أطرُدُ الشّياطينَ. 19 فإنْ كُنتُ بِبَعلَزَبولَ أطرُدُ الشّياطينَ، فَبِمَن يطرُدُهُ أتباعُكُم؟ لذلِكَ هُم يَحكُمونَ علَيكُم. 20 وأمّا إذا كُنتُ بإصبعِ اللهِ أطرُدُ الشّياطينَ، فمَلكوتُ اللهِ أقبلَ علَيكُم.
21 عِندَما يَحرُسُ الرّجُلُ القَويّ المُتَسَلّحُ بَيتَهُ تكونُ أموالُهُ في أمانٍ. 22 ولكِنْ إذا هاجَمَهُ رَجُلٌ أقوى مِنهُ وغَلبَهُ، يَنتَزِعُ مِنهُ كُلّ سلاحِهِ الذي كانَ يَعتَمِدُ علَيهِ ويُوزّعُ ما سَلَبهُ.
23 مَنْ لا يكونُ مَعي فهوَ علَيّ، ومَنْ لا يجمَعُ مَعي فهوَ يُبَدّدُ.
عودة الروح النجس
(متى 12‏:43‏-45)
24 «إذا خَرجَ الرّوحُ النّجِسُ مِنْ إنسانٍ، هامَ في القِفارِ يَطلُبُ الرّاحَةَ. وعِندَما لا يَجدُها يَقولُ: أرجِعُ إلى بَيتي الذي خَرَجْتُ مِنهُ. 25 فيَرجِعُ ويَجدُهُ مكنوسًا مُرَتّبًا. 26 لكنّهُ يذهَبُ ويَجيءُ بسَبعةِ أرواحٍ أشَرّ مِنهُ، فتَدخُلُ وتَسكُنُ فيهِ، فتَصيرُ حالُ ذلِكَ الإنسانِ في آخِرِها أسوأَ مِنْ حالِهِ في أوّلِها».
السعادة الحقيقة
27 وبَينَما هوَ يَتكَلّمُ، رفَعَتِ اَمرَأةٌ مِنَ الجُموعِ صَوتَها وقالَت لَهُ: «هَنيئًا لِلمَرأةِ التي ولَدَتْكَ وأرضَعَتكَ». 28 فقالَ يَسوعُ: «بل هَنيئًا لِمَنْ يَسمعُ كلامَ اللهِ ويَعمَلُ بِهِ».
الجموع يطلبون آية
(متى 12‏:38‏-42، مرقس 8‏:12)
29 واَزدَحَمَتِ الجُموعُ، فأخَذَ يَقولُ: «هذا الجِيلُ جِيلٌ فاسِدٌ يَطلُبُ آيةً، ولَنْ يُعطى لَهُ سِوى آيةِ يُونانَ النّبيّ. 30 فكما كانَ النّبيّ يُونانُ آيةً لأهلِ نينوى، فكذلِكَ يكونُ اَبنُ الإنسانِ آيةً لِهذا الجِيلِ. 31 مَلِكَةُ الجُنوبِ تَقومُ يومَ الحِسابِ معَ هذا الجِيلِ وتَحكُمُ علَيهِ، لأنّها جاءَت مِنْ أقاصي الأرضِ لِتسمَعَ حِكمَةَ سُليمانَ، وهُنا الآنَ أعظَمُ مِنْ سُليمانَ. 32 وأهلُ نينوى يَقومونَ يَومَ الحِسابِ معَ هذا الجِيلِ ويَحكُمونَ علَيهِ، لأنّهُم تابوا عِندَما سَمِعوا إنذارَ يُونانَ، وهُنا الآنَ أعظَمُ مِنْ يُونانَ!
نور الجسد
(متى 5‏:15؛ متى 6‏:22‏-23)
33 «ما مِنْ أحَدٍ يُوقِدُ سِراجًا ويضَعُهُ في مَخبإٍ أو تَحتَ المِكيالِ، بل في مكانٍ مُرتَفِعٍ ليَستَنيرَ بِهِ الدّاخِلونَ. 34 سِراجُ الجسدِ هوَ العَينُ. فإنْ كانَت عَينُكَ سَليمَةً، كانَ جَسَدُكَ كُلّهُ مُنيرًا. وإنْ كانَت عَينُكَ مَريضةً، كانَ جَسَدُكَ كُلّهُ مُظلِمًا. 35 فاَنْتَبِه، لِئَلاّ يَصيرَ النّورُ الذي فيكَ ظَلامًا. 36 فإنْ كانَ جسَدُكَ كُلّهُ مُنيرًا، ولا أثَرَ للظلامِ فيهِ، أنارَ بأكمَلِهِ كما لو أنارَ لكَ السّراجُ بِضوئِهِ».
يسوع يوبخ الفريسيين ومعلمي الشريعة
(متى 23‏:1‏-36، مرقس 12‏:38‏-40، لوقا 20‏:45‏-47)
37 وبَينَما هوَ يَتكلّمُ، دَعاهُ أحَدُ الفَرّيسيّينَ إلى الغَداءِ عِندَهُ. فدخَلَ بَيتَهُ وجلَسَ لِلطعامِ. 38 فتَعَجّبَ الفَرّيسيّ لمّا رأى يَسوعَ يَجلِسُ ولا يَغسِلُ يَديهِ قَبلَ الغَداءِ. 39 فقالَ لَهُ الرّبّ يَسوعُ: «أنتُم أيّها الفَرّيسيّونَ تُطَهّرونَ ظاهِرَ الكأسِ والصّحنِ، وباطِنُكُم كُلّهُ طمعٌ وخُبثٌ. 40 يا أغبياءُ، هذا الذي صنَعَ الظاهِرَ، أمَا صنَعَ الباطِنَ أيضًا؟ 41 أعطُوا الفُقراءَ مِمّا في داخِلِ كُؤوسِكُم وصُحونِكُم، يكُنْ كُلّ شيءٍ لكُم طاهِرًا.
42 ولكِنِ الوَيلُ لكُم، أيّها الفَرّيسيّونَ! تُعطونَ العُشرَ مِنَ النّعنَعِ والصّعتَرِ وسائِرِ البُقولِ، وتُهمِلونَ العَدلَ ومَحبّةَ اللهِ. فهذا كانَ يَجبُ أنْ تَعمَلوا بِهِ مِنْ دونِ أنْ تُهمِلوا ذاكَ.
43 الوَيلُ لكُم، أيّها الفَرّيسيّونَ! تُحبّونَ مكانَ الصّدارَةِ في المَجامِعِ والتّحيّاتِ في السّاحاتِ. 44 الوَيلُ لكُم أنتُم مِثْلُ القُبورِ المَجهولَةِ، يَمشي النّاسُ علَيها وهُم لا يَعرِفونَ».
45 فقالَ لَهُ أحَدُ عُلَماءِ الشّريعةِ: «يا مُعَلّمُ، بِقولِكَ هذا تَشتُمُنا نَحنُ أيضًا!» 46 فقالَ: «الوَيلُ لكُم أنتُم أيضًا يا عُلَماءَ الشّريعَةِ، تُحَمّلونَ النّاسَ أحمالاً ثَقيلةً ولا تَمُدّونَ إصبَعًا واحدةً لتُساعِدوهُم على حَمْلِها. 47 الوَيلُ لكُم، تَبنونَ قُبورَ الأنبياءِ، وآباؤُكُم هُمُ الذينَ قَتلوهُم. 48 وهكذا تَشهدونَ على آبائِكُم وتُوافِقونَ على أعمالِهِم: هُم قَتَلوا الأنبياءَ، وأنتُمْ تَبنونَ لهُمُ القُبورَ. 49 ولذلِكَ قالَت حِكمَةُ اللهِ: أُرسِلُ إلَيهِم الأنبياءَ والرّسُلَ، فيَقتُلونَ مِنهُم ويَضْطَهِدونَ، 50 حتى أُحاسِبَ هذا الجِيلَ على دَمِ جميعِ الأنبياءِ الذي سُفِكَ مُنذُ إنشاءِ العالَمِ، 51 مِنْ دمِ هابيلَ إلى دمِ زكَرِيّا الذي قُتِلَ بَينَ المَذبَحِ وبَيتِ اللهِ. أقولُ لكُم: نعم، سأُحاسِبُ هذا الجِيلَ على دَمِ هَؤلاءِ كُلّهِم!
52 الوَيلُ لكُم، يا عُلماءَ الشّريعةِ! اَستَولَيتُم على مِفتاحِ المَعرِفَةِ، فلا أنتُم دَخَلْتُم، ولا تَرَكْتُمُ الدّاخِلينَ يَدخُلونَ».
53 وبَينَما هوَ خارِجٌ مِنْ هُناكَ اَزدادَت علَيهِ نَقمَةُ عُلماءِ الشّريعةِ والفَرّيسيّينَ، فأخذوا يَسْتَنْطِقونَهُ في أمورٍ كثيرةٍ، 54 ويَتَرقّبونَهُ ليَصطادوا مِنْ فَمِهِ كَلِمَةً يتّهِمونَهُ بِها.
Yǝcu mɔŋgwɔ ǝccǝ ṯalaamiiza @allima ṯaara kiyiiriny.
(Maṯṯa 6:9-13Maṯṯa 7:7-11)
1 Laamin lette nǝ Yǝcu aari kiyiiriny kǝzir wette. Mindaŋ mɔŋw ṯimmasi tǝ, nǝ ṯilmiiz ṯuuŋwun ṯette iila nɔŋwɔccǝŋw, “Kweeleny ǝccǝ-nyji @allima ethaari kiyiiriny, kaka nǝccǝ-gwɔ Yuhanna ṯalaamiiza ṯuuŋwun @allima ethi aari kiyiiriny.”
2 Nǝsi Yǝcu ǝccǝŋw, “Maari kiyiiriny-tǝ ǝṯaarɔŋw,
‘Papa, ethi yiriny yɔɔŋwa rillinǝlɔ ter, ethi Ŋeeleny ŋɔɔŋa
iila.
3 Ǝṯi-nyji inḏǝthǝ ethneya wǝthi ŋwaamin tatap wǝṯi-nyii
naŋni.
4 Fivricǝ-nyji ŋikiyaŋi ŋǝri kithaay, kaka nǝṯi-nyji-ŋwɔ fivrici
kila lǝṯi-nyji ǝkkici pir.
Ǝṯi-nyjeere ǝnyji ki-ṯɔmɔmma-na mac’.”
5 Nǝ Yǝcu ǝccǝ ṯalaamiiza ṯuuŋwun-ŋwɔ, “Ǝŋgi kweere kwaalɔ ele ki-dɔɔnɔ kwǝthi methgen kulŋǝ-nǝ ethi ǝccǝŋw, ‘Mǝthgǝri, nḏǝthǝny-ṯi rǝghiivǝ reere ṯoɽol ḏeena, 6 kaka mǝgwɔ mǝthgǝri kwette iila ki-dɔɔnɔ kwiinyi kwɔnaanɔ ki-safar, ninyeere ǝthici ethneya-na weere mac!’ 7 Nǝ ǝŋgiŋǝ mathgalɔ ǝŋnicǝ kiininy ǝŋgwɔŋw ǝccǝ ŋaaŋwɔ-ŋw, ‘Ǝṯi-nyii dǝŋṯinǝ mac! Nǝ ǝgwur wumǝ lǝŋthǝnni, nǝ nyiiŋǝ limǝ nḏiri nyelle-nyi kwaŋgiraŋ-la. Nyiiti kwǝthi ŋɔma mac ethi diiɽi ethi inḏǝthǝ ŋaaŋwɔ kwomne kweere’. 8 Nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, mɔŋweere diiɽi kinnǝni mac ethi inḏǝthǝ ŋunduŋw rǝghiivǝ kaka nɔrɔ-ŋgwɔ methgen, laakin kaka nutuurǝccǝ-ŋwlɔ tur tǝ, ŋwɔtǝ diiɽi ṯir-ṯir mindaŋ ŋwɔ inḏǝthǝ ŋunduŋw kwomne ŋgwǝ tatap kwir-ga kwɔnaŋnaŋwɔ, kaka niti niithi-gwɔ ṯɔrony mac ethi uṯicǝlɔ.
9 “Ŋwɔṯaŋw ŋǝsi andaci ŋǝsi ǝccǝŋw, Ɔṯɔrgalɔ, e-ṯa ǝtǝ aavi, naŋnarlɔ-tǝ, ǝtǝ inḏa; pithir ǝgwur mindaŋ ŋwɔ kiṯṯinici ŋaaŋwɔsi. 10 Kweere kwǝṯi ɔṯalɔ, ǝṯɔŋw aavi, kweere kwǝti nǝŋninǝlɔ ǝṯɔŋw kaṯṯasi, nǝ kweere kwǝṯi ippi agwur ǝṯir kiṯṯici. 11 Mǝ tɔr teere uṯici ṯǝrnyin-lɔ kwɔm-gi e-ta ŋwɔ irḏǝthǝ kimǝwǝ; 12 alla tɔŋwɔ inḏǝthǝ lebdenya mɔŋw uṯicǝlɔ lony-li? 13 Nǝ kaka nɔrɔɔthɔ-ŋa-gwɔ lizi ligii-na ṯiga-ṯiga, mindaŋ nelŋe ethi inḏǝthǝ nyɔɔrɔ kwomne kwisaaw-kwisaaw, e-ta ǝsi Papa kwǝthi ki-leere-naŋw ere ṯǝmsǝ-lɔ mac-a, kaka nilŋithi-ŋgwɔ ethisi inḏǝthǝ kila lǝṯi uṯicǝlɔ Ṯigɽim-thi Tirllinǝlɔ ter-a?”
Yǝcu nǝ Ba@l-zabuul.
(Maṯṯa 12:22-30Mɔrgus 3:20-27)
14 Nǝ Yǝcu alla ṯigɽimǝ kithaay kitha ṯanninna ṯiŋla-lɔ mindaŋ mǝ ṯigɽim ruu kithaay tǝ, nǝ kwɔr aari ibṯǝdi ethi andasi. Nǝ ŋwɔdɔŋw liŋɽalɔ buruc, 15 laakin nǝ lizi lokwo aarɔŋw, “Kwǝṯi-mi alla shayaaṯiina Ba@l-zabuul-gi, kwir rǝ-iis rǝthi shayaaṯiin.”
16 Nǝ lithaathɔ naŋni ethi iidǝsi Yǝcu-ŋwɔ, ŋwɔṯa-ŋw mindaŋ nǝr uṯicǝlɔ ethisi ǝrrici ŋilima ŋeere ŋǝthi Allah. 17 Laakin nǝsi Yǝcu liŋthatha ŋiɽaŋali-na ŋa ŋaarir-ŋi fǝkirǝ, mindaŋ nɔŋwsi ǝccǝŋw, “Mǝ ŋeeleny ŋeere undǝnninǝ ŋwɔdɔŋw-ŋwɔdɔŋw, mindaŋ mǝr ṯɔgthathisi-na, ǝreere nannitha tɔttɔṯ mac; na mǝ dɔɔnɔ uɽǝnninǝ ṯuwǝnu, ǝṯɔŋweere nannatha kwokwony mac. 18 Ŋwɔṯaŋw mǝ ŋeeleny ŋǝthi Shiiṯaan undǝnninǝ ŋwɔdɔŋw-ŋwɔdɔŋw ethi ṯɔgthalhisi-na, e-ta ǝri-mǝ nannitha dok-dok aŋgwɔrɔ? Ŋaaŋa lǝccǝny-ŋwɔ, nyii kwǝlli shayaaṯiina kaka ninḏǝthǝŋǝ Ba@l-zabuul ŋɔma ethisi ǝrri. 19 Nǝ mǝ ṯǝrṯiib oro ṯǝ kɔthɔ ṯǝṯiny-thi alla shayaaṯiina Ba@l-zabuul-gi, e-ta ǝsi-mǝ kila lir kwelle kwaalɔ ǝrri aŋgwɔrɔ? Nǝ kila lir ṯaaba ṯaalɔ ǝroro lǝŋsi ǝccǝ haakima ŋiɽaŋal-ŋi ŋaalɔ 20 Bǝri-mǝ nyii kwǝṯi alla rigɽimǝ rigii ŋɔma-ŋi ŋǝthi Allah, ethisi ilŋithini ethaarɔŋw Ŋeeleny ŋǝthi Allah ŋɔmǝ iila daŋgal-na.
21 “Mə kwɔr kweere kwufirlli ɔgɽanni naana kwomne-gi kwǝthi ŋǝryǝ ethi-gi aŋraci yiŋna yuuŋwun, ǝṯi kwomne kwuuŋwun kwǝthiŋw aami naanɔŋw. 22 Laakin mǝ kwɔr iila kwufirlli duŋgwun-lǝ, mindaŋ mǝr-gi ṯɔgthi mindaŋ mɔŋw ṯiinyi ŋunduŋw, ŋwɔ aagitha kwomne tatap kwuuŋwun kwǝthi ŋǝryǝ kwǝṯɔŋw-ŋgi kittatha. Mindaŋ ŋwɔ kanni tatap ŋgwa kwurṯǝthɔŋw.
23 “Kweere nyithak kwiti kworony-gi mac, nɔŋwɔni kwir ṯuwǝn ṯiinyi; nǝ kweere nyithak kwiti kwǝṯi-nyii mǝcci ethi-gi luuvǝzi mac, nɔŋwɔni kwǝṯi fǝthǝlɔ.”
Ṯaaɽitha ṯǝthi ṯigɽim ṯigii kwizigwunǝŋ-nǝ.
(Maṯṯa 12:43-45)
24 “Mǝ ṯigɽim ṯuruuŋwɔ ruu kwizi-nǝ kweere mindaŋ mɔŋweele mɔŋw irǝrǝlɔ kǝzir wɔnḏalɔ ṯinaŋna ǝzirla wǝthi-gwɔ kaṯṯɔ wǝŋ. Mindaŋ mɔŋweere kaṯṯisa mac tǝ, ŋwandasina ŋwaarɔŋw, ‘Nyii kwaaɽitha ki-yiŋna-na yiinyi’. 25 Ṯaŋw ŋwaaɽi mindaŋ mɔŋw kaṯṯasi yiŋna yɔsɔɔɽalɔ, nǝ kwomne tatap kwaami immannalɔŋw tok, 26 ŋwɔ ruu ŋweele mindaŋ ŋwɔ mɔltha rigɽimǝ dɔvokwɔɽony rigii beṯṯen ethi duŋgwun-lǝ, ǝri iila ǝri nanni kinaŋw. Mindaŋ waathan tǝ a kwizi ŋgwa kiyathalɔ beṯṯen ethi kerreny-ŋwɔla.”
Ṯaamana ṯir rerrem.
27 Mǝ Yǝcu andasi ŋiɽaŋali ŋɔ tǝ, nǝ kwaaw kwette ɔvɔna ŋɔmmaŋi ki-lɔdɔŋw-na nɔŋwaarɔŋw, “Kwaaw-ŋgwa kwilŋithiŋǝ nǝ kwiiɽǝŋǝ tok, kwundǝr-mbǝ kwaami ɔrtannɔŋw!” 28 Laakin nǝ Yǝcu ǝŋnici nɔŋwɔccǝŋw, “Lɔrtanni kǝniny kila lǝṯi neŋne ŋiɽaŋali ŋǝthi Allah mindaŋ ǝṯirsi iinyici naana!”
Yǝcu mɔŋgwɔ derne ethi ǝrri ŋilima ŋeere.
(Maṯṯa 12:38-42)
29 Mǝ lizi iila nǝr attathi Yǝcu-ŋw naana, nɔŋw-tǝ andisasa keereny-gi dɔṯṯɔk nɔŋwaarɔŋw, “Lizi lǝthi kirem-ŋwɔ lirmba ligii rɔgwori-gaa! Linaŋna mǝnyjǝ ŋilima, ŋiti ŋǝrsi kiiracalɔ ŋeere mac illi ŋǝthi kwiɽii kwǝni Yuunaan ṯɔɽɔk. 30 Nǝ kaka nɔrɔ-gwɔ Yuunaan @alaama wǝthi lizi lǝthi Niinawǝ-ŋwɔ a Tɔr tǝthi Kwizigwunǝŋ oro @alaama tok wǝthi lizi lǝthi kirem-ŋwɔ. 31 Nǝ ki Laamin-lɔ lǝthi Hɔkwɔm a mǝlika kwǝthi Januub-ŋwɔ diiɽǝ lizi-li lǝthi kirem-ŋwɔ, mindaŋ ŋwɔsi kette kaṯṯi, kaka ninḏi-ŋgwɔ bǝlǝḏ-ŋgi kwuuŋwun kwɔɔlɔna dɔddɔl ethi neŋne ṯa@liima ṯǝthi yǝnǝ naanɔ-gwɔ mǝlik kwǝni Sulemaan. Nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, kwomne ŋgwɔ kwette kɔnɔŋw kwɔthǝmthi Sulemaan-ŋwɔla. 32 Ki Laamin-la lǝthi Hɔkwɔm a lizi lǝthi Niinawǝ-ŋwɔ diiɽǝ ǝriŋǝsi kette kaṯṯi, kaka mǝr-gwɔ urlǝ rɔgwor-lɔ ki-ŋikiya-na ŋeeŋen, kinaŋw niŋnar ṯǝbshiirǝ tǝthi Yuunaan; nyii kwɔŋǝsi andaci, kwomne ŋgwɔ kwette kɔnɔŋw kwɔthǝmthi Yuunaan-ŋwɔla!
Fɔɔri kwǝthi aŋna.
(Maṯṯa 5:15Maṯṯa 6:22-23)
33 “Kwiti kweere mac kwǝṯi uṯǝthǝ lombo mindaŋ ethi-mǝ lucci ya ethi kwuɽubǝthǝlɔ mǝlwǝ-gi laakin ǝṯɔŋw kǝniny allasi kǝzir-lǝ wuuŋwun, mindaŋ mǝ lizi ese fɔɔri kwǝthi-gi ǝnḏi kiininy. 34 Yǝy yɔɔŋwa yir lombo lǝthi aŋna. Na mǝ yǝy yɔɔŋwa ǝni yisɔɔɽɔ-na-tǝ, ǝṯi aŋna wɔɔŋa urǝnni fɔɔri-na; laakin mǝ yǝy yɔɔŋwa ere sɔɔɽi-na mac ṯǝ, ǝṯi aŋna wɔɔŋɔ tatap urǝnni kirim-nǝ deddep. 35 Ŋwɔṯaŋw aŋrathɔ mindaŋ meere ruusi fɔɔri kwɔnaaniŋa-gwɔna kirim mac. 36 Mǝ aŋna wɔɔŋa tatap urǝnni fɔɔri-na, witi wǝthi kirim-nǝ keere ḏuṯ tǝ, ŋwɔ erṯelɔ ǝzir naana tatap kaka nǝṯi-gwɔ lombo irṯaci ŋaaŋwɔlɔ fɔɔri-ŋi kiɽǝr-kiɽǝr.”
Yǝcu mɔŋgwɔ allasi Liftrriisiiyyiin-ŋwɔsi lɔɔma naana mɔ@allimiin-gi kwǝthi Sherii@a.
(Maṯṯa 23:1-36Mɔrgus 12:38-40)
37 Mǝ Yǝcu ṯimmasi kandisa ṯǝ, nǝ Kwɔfirriisii kwette ɔrnɔṯi etheele ethi-gi ethne, mindaŋ mɔŋw ǝnḏi kiininy nɔŋw naanalɔ ethi ethne. 38 Nǝ Kwɔfirriisii liŋɽi mɔŋweese Yǝcu-ŋwɔ kwiti kwɔɔna rii mac kerreny ethi-mǝ ethne. 39 Ṯaŋw nǝ Kweeleny ǝccǝŋw, “Ŋaaŋa lir Lifirriisiiyyiin ŋaaŋa lǝṯi suuɽi tiṯiraŋ-ŋwɔsi sohan-gi parŋgala, laakin daŋgal-na tǝ nuurǝnni ŋiḏaalima-na ŋithǝmbǝŋ-ŋi deddep. 40 Ŋaaŋa lir yǝɽiyǝŋ kɔlɔ, Allah wa wɔgitṯa parŋgala-ŋw, e-ta ŋweere kette iininynǝŋw tok mac-a? 41 Laakin ǝṯi inḏǝthǝ lɔwaaya kwomne-ŋgwa kwɔnaanɔ ki-nyiṯiraŋ-na nyaalɔ lisahan-li, mindaŋ mǝŋǝsi kwomne tatap suuɽunnici.
42 “Ǝnnǝ ṯurvǝ ṯaalɔ ŋaaŋa lir Lifirriisiiyyiin! Ǝṯi-gwɔ kette @ɔshɔɔra wǝthi na@-na@-ŋa kǝny-gi kithaathɔ, laakin nǝseere kettice yǝy mac ŋa ŋǝthi ŋirllalɔ-ŋa ṯamɽa-thi ṯǝthi Allah; nǝr ɔvthanni laazim ethisi ǝrri ŋɔ, mindaŋ ethi-ŋeere ṯɔɔthina ŋithaathɔ mac.
43 “Ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯaalɔ, ŋaaŋa lir Lifirriisiiyyiin! Ŋaaŋa lǝṯi amɽi lɔrsiya lisaaw-lisaaw ki-limajma@-na, nɔ ǝṯi amɽi ethi lizi akikanni ŋaaŋwɔsi ṯiiɽǝthi-nǝ ki-lisuug-nǝ. 44 Ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯaalɔ! A laaɽinna-mi rimaamɔwa kira riti rǝṯi iijini mac, mindaŋ ǝṯi-ri lizi elela riti rilŋicarsi ǝzir mac!”
45 Nǝ mɔ@allim kwette kwǝthi Sherii@a ǝccǝŋw, “Yaa Mɔ@allim mǝ andasi ŋiɽaŋali ŋɔrɔŋw tǝ, nǝni kwulluthi-nyji tok!”
46 Nǝ Yǝcu ǝŋnici nɔŋwɔccǝŋw, “Ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯaalɔ ŋaaŋa lir mɔ@allimiin kwǝthi Sherii@a! Ŋaaŋa lǝṯi uvuni lizi ṯɔɔvi ki-rɔɔɽɔ-la reeŋen ṯinii diddip, laakin ǝṯeere ṯiŋatha ṯii mac ethisi mǝcci ki-ṯɔɔvi-na ṯeeŋen.
47 “Ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯaalɔ! Ŋaaŋa lǝṯi acci rimaamɔwa rǝthi liɽii kila-ṯǝ kila lindinyiṯisi rarnyalɔ-ŋa 48 Ŋwɔṯaŋw nǝni limǝ kette shahaaḏa, na nǝ ǝmmini ŋiɽaŋali ŋa ŋǝrrǝsi rarnyalɔ-ŋa; kaka nindinyiṯir-gwɔ liɽiyaŋi, nǝ ŋaaŋa tǝ nǝsi ǝccici rimaamɔwa reeŋen. 49 Nǝ sǝbǝb-ŋi ṯǝ ŋgwɔ, nǝ Ṯǝthinǝ Yǝnǝ tǝthi Allah aarɔŋw, ‘Lǝnyji usici liɽiiya nǝ yaavɔra tok; ǝrsi ɽeenye lokwo nǝ lithaathɔ ǝrsi ǝwɽi yǝy-lɔ’. 50 Ŋwɔṯaŋw ǝri inḏǝthǝ lizi lǝthi kirem-ŋwɔ jiizǝ kwǝthi liɽii kila tatap lindinyiṯirsi kinaŋw tuk nigittar-gwɔ ṯurmunǝ-lɔ kwon-kwon, 51 nǝ kinaŋw tuk mǝgwɔ Haabiil ai ḏimmiya mindaŋ mǝr ɽeenye Zakkariiyyǝ-ŋw ḏimmiya tok, ki-lɔɔbi-na lǝthi ŋwɔthgwun-ŋǝ ǝzir-yi Wirllinǝlɔ ter. Imba nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, lizi lǝthi kirem-ŋwɔ laavi jiizǝ kwǝni kweeŋen tatap!
52 “Ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯaalɔ ŋaaŋa lir mɔ@allimiin kwǝthi Sherii@a! Ŋaaŋa lǝṯi-mi mithṯ mɔfṯaah kwǝthi ǝgwur wǝthi ṯilŋiṯṯana; laakin ŋaaŋa rogɽo-ri raalɔ tǝ, neere naŋni ethi ǝnḏi mac, nǝ ǝṯisi ṯiinyini kila lǝṯi ṯǝccici ethi ǝnḏi!”
53 Mǝ Yǝcu ɔrllacci ǝzir wa ŋwɔdoŋw, nǝ mɔ@allimiin kwǝthi Sherii@a-ŋǝ Lifirriisiiyyiin-ŋǝli aari ibṯǝḏi ethi andisasa ŋundu-ŋwɔ ŋiɽaŋali naana ŋifirlli-ŋifirlli, nǝr uṯicǝlɔ ŋiɽaŋal-ŋi ŋittǝzir, 54 nǝr ṯǝcci ethi kiɽici mindaŋ ethisi mithǝthǝ ŋeere ŋigii ŋǝŋgwɔŋwsi andasi.