دينونة الله
1 لذلِكَ لا عُذْرَ لكَ أيّا كُنتَ، يا مَنْ يَدينُ الآخَرينَ ويَعمَلُ أعمالَهُم، لأنّكَ حينَ تَدينُهُم تَدينُ نَفسَكَ 2 ونَحنُ نَعلَمُ أنّ اللهَ يَدينُ بِالعدلِ مَنْ يَعمَلُ مِثلَ هذِهِ الأعمالِ. 3 وأنتَ، يا مَنْ يَدينُ الذينَ يَعمَلونَها ويَفعلُ مِثلَهُم، أتَظُنّ أنّكَ تَنجو مِنْ دَينونَةِ اللهِ؟ 4 أم إنّكَ تَستَهينُ بِعَظيمِ رأفتِهِ وصَبرِهِ واَحتمالِهِ، غَيرَ عارِفٍ أنّ اللهَ يُريدُ بِرأْفَتِهِ أنْ يَقودَكَ إلى التّوبَةِ؟ 5 ولكنّكَ بِقساوَةِ قَلبِكَ وعِنادِكَ تَجمعُ لِنَفسِكَ غَضَبًا لِـيومِ الغَضَبِ، حينَ تَنكَشِفُ دَينونَةُ اللهِ العادِلَةُ، 6 فيُجازي كُلّ واحدٍ بأعمالِهِ، 7 إمّا بِالحياةِ الأبدِيّةِ لِمَنْ يُواظِبونَ على العَمَلِ الصّالِـحِ ويَسْعَوْنَ إلى المَجدِ والكَرامَةِ والبَقاءِ، 8 وإمّا بالغَضَبِ والسّخْطِ على المُتَمَرّدينَ الذينَ يَرفُضونَ الحقّ ويَنقادونَ لِلباطِلِ. 9 والوَيلُ والعَذابُ لِكُلّ إنسانٍ يعمَلُ الشّرّ مِنَ اليَهودِ أوّلاً ثُمّ اليونانيّينَ، 10 والمَجْدُ والكَرامةُ والسّلامُ لِكُلّ مَنْ يَعمَلُ الخَيرَ مِنَ اليَهودِ أوّلاً ثُمّ اليونانيّينَ، 11 لأنّ اللهَ لا يُحابـي أحدًا. 12 فالذينَ خَطِئوا وهُمْ بِغيرِ شريعةِ موسى، فَبِغيرِ شريعةِ موسى يَهلِكونَ. والذينَ خَطِئوا ولَهُم شريعةُ موسى، فبِشريعةِ موسى يُدانُونَ. 13 وما الذينَ يَسمَعونَ كلامَ الشّريعةِ هُمُ الأبرارُ عِندَ اللهِ، بَلِ الذينَ يَعمَلونَ بأحكامِ الشّريعةِ هُم الذينَ يَتَبرّرونَ. 14 فغَير اليَهودِ مِنَ الأُمَمِ، الذينَ بلا شريعةٍ، إذا عَمِلوا بالفِطرةِ ما تأمُرُ بِه الشريعةُ، كانوا شريعةً لأنفُسِهِم، معَ أنّهُم بِلا شَريعةٍ. 15 فيُـثبِتونَ أنّ ما تأمُرُ بِه الشريعةُ مكتوبٌ في قُلوبِهِم وتَشهَدُ لهُم ضمائِرُهُم وأفكارُهُم، فهيَ مرّةً تَــتّهِمُهُم ومرّةً تُدافِـعُ عَنهُم. 16 وسيَظهَرُ هذا كُلّهُ، كما أُبشّرُكُم بِه، يومَ يَدينُ اللهُ بِالمَسيحِ يَسوعَ خفايا القُلوبِ.
اليهود والشريعة
17 وأنت، يا من تُسمّي نفسَك يهوديّا، وتتّكلُ على الشريعةِ، وتفتخرُ باللهِ 18 وتعرِفُ مشيئتَهُ، وتُمَيّزُ ما هوَ الأفضَلُ بِما تَعَلّمتَهُ مِنَ الشريعةِ، 19 وتَعتَقِدُ أنّكَ قائِدٌ لِلعُميانِ ونُورٌ لِمَنْ هُمْ في الظلامِ 20 ومُؤدّبٌ لِلأغبِـياءِ ومُعَلّمٌ لِلبُسطاءِ، لأنّ لكَ في الشريعةِ كمالَ المعرِفَةِ والحقيقَةِ. 21 أنتَ، يا مَنْ يُعَلّمُ غَيرَهُ، أما تُعَلّمُ نَفسَكَ؟ تُنادي: لا تَسرِقْ، وتَسرِقُ أنتَ؟ 22 تَقولُ: لا تَزْنِ، وتَــزني؟ تَستَنكِرُ الأصنامَ وتنهَبُ هياكِلَها؟ 23 تَفتَخِرُ بالشريعةِ وتُهينُ اللهَ بِعُصيانِ شريعَتِهِ؟ 24 فالكِتابُ يَقولُ: «بِسببِكُم يَستَهينُ النّاسُ باَسمِ اللهِ بَينَ الأُممِ».
25 إنْ عَمِلتَ بالشريعةِ كانَ لِخِتانِكَ فائدةٌ، ولكِنْ إذا خالَفْتَ الشريعةَ صِرتَ في عِدادِ غَيرِ المَخْتونينَ. 26 وإذا كانَ غَيرُ المَختونينَ يُراعُونَ أحكامَ الشريعةِ، أفَما يَعتَبرُهُمُ اللهُ في عِدادِ المَختونينَ؟ 27 ومَنْ عَمِلَ بالشريعةِ، وهوَ غَيرُ مَختونِ الجسَدِ، أفَلا يَحكُمُ علَيكَ أنتَ اليَهوديّ الذي يُخالِفُ الشريعةَ ولَه كِتابُها والخِتانُ؟ 28 فما اليَهوديّ هوَ اليَهوديّ في الظّاهِرِ، ولا الخِتانُ هوَ ما ظهَرَ في الجسَدِ، 29 وإنّما اليَهوديّ هوَ اليَهوديّ في الباطِنِ، والخِتانُ هوَ خِتانُ القَلبِ بالرّوحِ لا بِحُروفِ الشريعةِ. هذا هوَ الإنسانُ الذي يَنالُ المَديحَ مِنَ اللهِ لا مِنَ البشَرِ.
Hɔkwɔm wǝthi Allah.
1 Ŋwɔṯaŋw kwɔr kwaalɔ, a kwiti kwǝthi lɔɽɔja leere mac lǝthi-gwɔ kǝɽinnǝthǝ mǝ kinnǝni oro kwǝndu tok, ŋa ŋgwa kwǝṯi kette kwir ter kaṯṯi. Nǝ mǝ ruusi kwir ter kaṯṯi ta, nǝni kwǝccǝ rogɽo rɔɔŋwa haakima, nǝ ŋa kwir gaaḏi ki-rogɽo rɔɔŋwa nǝsi-ṯǝ aaɽi nǝsi ǝrri-ṯǝ ŋa ŋette-ŋette. 2 A kwilŋithir-pǝ rac ethaarɔŋw Allah wǝṯisi ǝccǝ kila haakima hɔkwɔm-yi wirllalɔ kila lǝṯi ǝrri kwomne kwɔrtɔtɔŋw. 3 Kwɔr kwaalɔ a kwǝṯi mǝnyjǝ aarɔŋw kinaŋw nigitta-ŋǝsi kila kaṯṯi lǝṯisi ǝrri ŋɔrtɔŋw, laakin ǝṯisi-tǝ ǝrri ŋa rogɽo-ri rɔɔŋwa, nǝ ǝṯi kittatha ethaarɔŋw nyii kwarṯitha hɔkwɔma-lɔ wǝṯhi Allah? 4 Alla a kwǝṯi-tǝ ruusi ŋɔrṯɔwalɔ-ŋw ŋǝthi ŋimɽi ŋuuŋun, nǝ mɔmlottoŋw-lɔ kwuuŋwun tok, ṯindinyanna-thi naana ṯuuŋwun? Ŋiti ŋilŋithi-ŋǝsi mac ethaarɔŋw ŋimɽi ŋǝthi Allah ŋǝniŋw ethi mɔmluttuzi ŋaaŋwɔ-lɔ mindaŋ ethi urlǝ ṯɔgwor-lɔ-a? 5 Laakin ɔnḏi-ŋgi kwɔɔŋa ṯɔgwori, nǝ ŋɔdɔrllathɔ ŋǝthi ṯɔgwor ṯɔɔŋwa tok, nǝ attaci rogɽo rɔɔŋwa ŋirŋasa dɔŋw ŋǝthi laamin kila lǝthi ŋirŋasa, linḏi-li hɔkwɔm wirllalɔ wǝthi Allah ethi ruwǝnnǝlɔ. 6 Kaka ninḏisi-gwɔ Allah ethisi inḏǝthǝ tatap leere-leere ŋir kaka ŋa ŋǝrrǝrsi. 7 Ŋwɔsi inḏǝthǝ kila ŋimiitha ŋǝṯi nannitha dok-dok, kila lǝṯisi ǝrri ŋisaaw ṯindinyanna-thi naana ṯǝthi kila lǝṯi naŋninni ŋinithi-lɔ, ṯiiɽǝnǝ nǝ ŋimiitha ŋǝṯi nannitha dok-dok. 8 Nǝ ŋǝthi kila lǝṯi ɔrtɔtanni avindinya naana, mindaŋ nǝrseere iinyici naana mac ŋa ŋir rerrem, laakin nǝrsi iinyici naana ŋa ŋigii, mindaŋ ŋwɔsi balsa ŋirŋasa naana ŋuuŋun ŋǝryǝ-ŋi. 9 A lizigwunǝŋ tatap kaṯṯasi ṯurvǝ-ŋwɔsi ṯiraara-thi kila lǝṯisi ǝrri ŋigii, Yahuuḏ kerreny, nǝ Yuunaaniiyyiin tok. 10 Laakin ŋinith-ŋǝ ṯiiɽǝthi-nǝ nǝ ṯibɽǝthalɔ pǝt, ǝroro ŋǝthi kila tatap lǝṯisi ǝrri ŋisaaw, Yahuuḏ kerreny nǝ Yuunaaniiyyiin tok. 11 Kaka niti nǝṯi-gwɔ Allah ere ṯiɽeny lizi-nǝ mac.
12 Kila tatap lǝrrǝzi ŋigii ŋiira Sherii@a-nǝ, ǝri kiirathalɔ tok liira Sherii@a-na, nǝ kila tatap lǝrrǝzi ŋigii lǝthi Sherii@a-na, ǝrsi ǝccǝ haakima Sherii@a-gi. 13 Kaka niti nɔrɔr-gwɔ kila mac lǝṯi kettice Sherii@a yǝni lirllalɔ kiyǝnǝ yǝthi Allah, laakin nǝroro kila lǝṯisi ǝrri ŋǝthi Sherii@a linḏi ethi suuɽunni. 14 Kila lir Umam liti lǝthi Sherii@a-na mac, mǝrsi ǝrri ŋa ŋinaŋnasi Sherii@a, e-ta lǝni-pǝ lir Sherii@a ki-rogɽo-na reeŋen, niti-vǝ nǝthir kinnǝni Sherii@a-na tok mac. 15 Ŋwɔṯaŋw nǝrǝni ŋurwǝzǝr-silɔ ŋa ŋinaŋnasi Sherii@a ŋɔlɔɔthɔna ki-rigwor-na reeŋen, mindaŋ ǝṯi-ŋi rɔgwor reeŋen ɔnḏi kii, nǝ afkǝr weeŋen tok, nyaamin nyeere-nyeere ǝṯɔŋwsi kettice shǝkiyǝ, nǝ nyithaathɔ ǝṯɔŋwsi rocce. 16 Ki-laamin-la ṯǝ kila linḏi-li Allah ethi ǝccǝ ŋejmethi haakima ŋǝthi lizi Kwɔrɔstɔ-ŋgi kwǝni Yǝcu, ŋiɽaŋal-ŋi ŋǝthi Inyjiil wiinyi.
Yahuuḏ-ŋǝ Sherii@a-gi.
17 Nǝ ŋa ŋgwa kwǝṯi ruusi rogɽo rɔɔŋwa Yahuuḏ, na ǝṯi-gwo kittatha ŋa ŋǝthi Sherii@a, na ǝṯi allini ki-rogɽo rɔɔŋwa Allah-yi, 18 na ǝṯisi elŋe ŋa ŋǝthi ṯɔgwor ṯuuŋwun, ǝṯisi ǝmmini ŋa ŋɔvthanna, kaka nǝccǝr-ŋǝ-gwɔ @allima Sherii@a, 19 na mǝsi elŋe rerrem ethaarɔŋw ŋa kwir gaa-iḏ kǝthi kwunduŋ, nǝ noro fɔɔri kwǝthi kila linaanɔ kirim-nǝ, 20 na ǝṯisi tatti kila lir yǝɽiyǝŋ, nǝ noro mɔ@allim kwǝthi nyɔr, nǝ Sherii@a-gi nǝthi ṯiniŋnitha ṯir min-min ṯǝthi ṯilŋiṯṯana, nǝ ŋa ŋir rerrem tok. 21 Ŋwɔṯaŋw nǝ ŋa ŋgwa kwǝṯisi ǝccǝ @allima lir ter, e-ta ere ǝccǝ rogɽo rɔɔŋwa @allima tok mac-a? Mǝŋi aari bǝshirǝ etheere nyiimi mac, e-ta a nyiimi ŋa? 22 Nǝ ŋa ŋgwa kwǝṯi aarɔŋw ǝṯi rɔɔthɔ kwiijin mac, e-ta oro ŋa kwiijinǝ? Ŋa ŋgwa Wǝṯi firasi kwomne ŋgwa kwǝṯir kwogwɔccelɔ, e-ta a nyiimǝthǝ ŋa hayaakila? 23 Ŋa ŋgwa kwǝṯi ǝllini ki-rogɽo Sherii@a-gi, a kwiti kwǝṯi iiɽi Allah-na mac mǝ kii Sherii@a-na-pǝ? 24 Kaka nɔlɔɔthɔnar-gwɔ ŋaarɔŋw, “Yiriny yǝthi Allah yimǝ ollone ki Umam-na ŋiɽaŋal-ŋi ŋaalɔ.”
25 Ṯuuɽunnǝ ṯǝthi faayitha-na rac rerrem mǝ niŋnithici Sherii@a. Laakin mǝ kii Sherii@a-nǝ tǝ, a ṯuuɽunnǝ ṯɔɔŋwa orlle ŋweere ǝni ṯuuɽunnǝ kwokwony mac. 26 Ŋwɔṯaŋw mǝ kwizi ŋgwa kwiti kwuuɽunnǝ mac mithǝ waamira wǝthi Sherii@a tetter, e-ta ŋweere oro kaka ŋgwa kwuuɽunnǝ mac-a? 27 Nǝr-ṯǝ oroŋw tok kila liti luuɽunnǝ mac, laakin nǝr mithǝ ŋunduŋǝ Sherii@a, e-ta liti lǝŋǝsi kette kaṯṯi ŋaaŋa kila lǝthi Kiṯaab-ŋwɔsi ṯuuɽunnǝ-thi-pǝ, laakin nǝ kii ŋaaŋa Sherii@a-nǝ. 28 Yahuuḏi yiti yir Yahuuḏi parŋgala mac, wala ṯuuɽunnǝ ṯiijinǝ kaŋna. 29 Yahuuḏi yir Yahuuḏ ininyu-ŋgǝnǝ, nǝ ṯuuɽunnǝ nɔŋwɔni ṯuuɽunnǝ ṯǝthi ṯɔgwor ṯigɽim-thi, nǝreere ǝniŋw ŋwɔɔli ŋwɔthi Sherii@a mac. Kwundǝr-ṯǝ ŋgwa kwiti kwinḏi ethaavi ṯiiɽǝnǝ mac naanɔ-gwɔ lizigwunǝŋ, laakin ŋwaavi kǝniny naanɔ-gwɔ Allah.