الصدقة
1 «إيّاكُمْ أنْ تعمَلوا الخَيرَ أمامَ النّاسِ ليُشاهِدوكُم، وإلاّ فلا أجرَ لكُم عِندَ أبيكُمُ الّذي في السّماواتِ.
2 فإذا أحسَنْتَ إلى أحدٍ، فلا تُطَبّلْ ولا تُزمّرْ مِثلَما يَعمَلُ المُراؤونَ في المجامعِ والشوارعِ حتى يَمدَحَهُمُ النّاسُ. الحقّ أقولُ لكُم: هؤلاءِ أخَذوا أجرَهُم. 3 أمّا أنتَ، فإذا أحسنتَ إلى أحدٍ فلا تَجْعَلْ شِمالَكَ تَعرِفُ ما تعمَلُ يمينُكَ، 4 حتى يكونَ إحسانُكَ في الخِفْيَةِ، وأبوكَ الذي يرى في الخِفيَةِ هوَ يُكافِئُكَ.
الصلاة والصوم
(لوقا 11‏:2‏-4)
5 «وإذا صَلّيتُمْ، فلا تكونوا مِثلَ اْلمُرائينَ، يُحِبّونَ الصّلاةَ قائِمينَ في المَجامِعِ ومَفارِقِ الطّرُقِ ليُشاهِدَهُمُ النّاسُ. الحقّ أقولُ لكُم: هؤُلاءِ أخذوا أجرَهُم. 6 أمّا أنتَ، فإذا صَلّيتَ فاَدخُلْ غُرفَتَكَ وأغلِقْ بابَها وصَلّ لأبيكَ الّذي لا تَراهُ عَينٌ، وأبوكَ الّذي يَرى في الخِفْيَةِ هوَ يُكافِئُكَ.
7 ولا تُرَدّدوا الكلامَ تَردادًا في صَلواتِكُم مِثْلَ الوَثنيّينَ، يَظُنّونَ أنّ اللهَ يَستَجيبُ لهُم لِكَثرةِ كلامِهِم. 8 لا تكونوا مِثلَهُم، لأنّ اللهَ أباكُم يَعرِفُ ما تَحتاجونَ إلَيهِ قَبلَ أنْ تسألوهُ. 9 فصلّوا أنتُم هذِهِ الصّلاةَ:
أبانا الّذي في السّماواتِ،
ليتَقدّسِ اَسمُكَ
10 ليأتِ مَلكوتُكَ
لتكُنْ مشيئتُكَ
في الأرضِ كما في السّماءِ.
Matthew-6-11
11 أعطِنا خُبزَنا اليَوميّ،
12 واَغفِرْ لنا ذُنوبَنا
كما غَفَرنا نَحنُ لِلمُذنِبينَ إلَينا،
1-Peter-2-11
13 ولا تُدخِلْنا في التّجرِبَةِ،
لكنْ نجّنا مِنَ الشّرّيرِ.
14 فإنْ كُنتُم تَغفِرونَ لِلنّاسِ زَلاّتِهِم، يَغفِرْ لكُم أبوكُمُ السّماويّ زلاّتِكُم 15 وإنْ كُنتُم لا تَغفِرونَ لِلنّاسِ زلاّتِهِم، لا يَغفِرُ لكُم أبوكُمُ السّماويّ زلاّتِكُم.
16 وإذا صُمْتمُ، فلا تكونوا عابِسينَ مِثلَ المُرائينَ، يَجعلونَ وجوهَهُم كالِحَةً ليُظهِروا لِلنّاسِ أنّهُم صائِمونَ. الحقّ أقولُ لكُم: هؤُلاءِ أخذوا أجرَهُم. 17 أمّا أنتَ، فإذا صُمتَ فاَغسِلْ وجهَكَ واَدهَنْ شَعرَكَ، 18 حتّى لا يَظهَرَ لِلنّاسِ أنّكَ صائِمٌ، بل لأبيكَ الّذي لا تَراهُ عَينٌ، وأبوكَ الّذي يَرى في الخِفْيَةِ هوَ يُكافِئُكَ.
الغنى
(لوقا 12‏:33‏-34)
19 «لا تَجمَعوا لكُمْ كُنوزًا على الأرضِ، حَيثُ يُفسِدُ السّوسُ والصّدَأُ كُلّ شيءٍ، وينقُبُ اللّصوصُ ويَسرِقونَ. 20 بلِ اَجمَعوا لكُم كُنوزًا في السّماءِ، حَيثُ لا يُفْسِدُ السّوسُ والصّدأُ أيّ شيءٍ، ولا ينقُبُ اللّصوصُ ولا يَسرِقونَ. 21 فحَيثُ يكونُ كَنزُكَ يكونُ قَلبُكَ.
نور الجسد
(لوقا 11‏:34‏-36)
22 «سِراجُ الجسدِ هوَ العَينُ. فإنْ كانَت عَينُكَ سَليمَةً، كانَ جسَدُكَ كُلّهُ مُنيرًا. 23 وإنْ كانَت عَينُكَ مَريضَةً، كانَ جسَدُكَ كُلّهُ مُظلِمًا. فإذا كانَ النّورُ الّذي فيكَ ظَلامًا، فيا لَه مِنْ ظلامٍ!
الله والمال
(لوقا 12‏:22‏-31؛ لوقا 16‏:13)
24 «لا يَقدِرُ أحَدٌ أنْ يَخدُمَ سَيّدَينِ، لأنّهُ إمّا أنْ يُبغِضَ أحدَهُما ويُحبّ الآخَرَ، وإمّا أنْ يَتبعَ أحدَهُما ويَنبُذَ الآخَرَ. فأنتُم لا تَقدِرونَ أنْ تخدُموا اللهَ والمالَ.
25 لذلِكَ أقولُ لكُم: لا يَهُمّكُم لحياتِكُم ما تأكُلونَ وما تشرَبونَ، ولا لِلجسدِ ما تَلبَسونَ. أما الحَياةُ خَيرٌ مِنَ الطّعامِ، والجسدُ خَيرٌ مِنَ اللّباسِ؟ 26 أنظُروا طُيورَ السّماءِ كيفَ لا تَزرَعُ ولا تَحْصُدُ ولا تَخزُنُ، وأبوكُمُ السّماويّ يَرزُقُها. أما أنتُم أفضلُ مِنها كثيرًا؟ 27 ومَنْ مِنكُمْ إذا اَهتَمّ يَقدِرُ أنْ يَزيدَ على قامَتِهِ ذِراعًا واحدةً؟
Psalm-23-2
28 ولِماذا يَهمّكُمُ اللّباسُ؟ تأمّلوا زَنابقَ الحَقلِ كيفَ تَنمو: لا تَغزِلُ ولا تَتعَبُ. 29 أقولُ لكُم: ولا سُليمانُ في كُلّ مَجدهِ لبِسَ مِثلَ واحدَةٍ مِنها. 30 فإذا كانَ اللهُ هكذا يُلبِسُ عُشبَ الحَقلِ، وهوَ يوجَدُ اليومَ ويُرمى غَدًا في التّنّورِ، فكَمْ أنتُم أولى مِنهُ بأنْ يُلبِسَكُم، يا قليلي الإيمانِ؟ 31 لذلِكَ لا تَهتمّوا فتقولوا: ماذا نأكُلُ؟ وماذا نشرَبُ؟ وماذا نَلبَسُ؟ 32 فهذا يطلُبُه الوَثنيّونَ. وأبوكُمُ السّماويّ يعرِفُ أنّكُم تَحتاجونَ إلى هذا كُلّهِ. 33 فاَطلبوا أوّلاً مَلكوتَ اللهِ ومشيئَتَهُ، فيزيدَكُمُ اللهُ هذا كُلّه. 34 لا يَهُمّكُم أمرُ الغدِ، فالغدُ يَهتمّ بنفسِهِ. ولِكُلّ يومٍ مِنَ المتاعِبِ ما يكْفيهِ.
Ṯa@liim ṯǝthi iṯithi.
1 “Aŋricar ǝṯeere iṯithǝ-lɔ por-por mac kiyǝnǝ yǝthi lizi, mindaŋ etheese ŋaaŋwɔsi, mǝsi ǝrri ŋɔ por-por tǝ, ere kaṯtasi ɔjra weere mac naanɔ-gwɔ Ṯarnyalɔ ṯaalɔ ṯǝṯi nanni ki-leere-na.
2 “Mǝ inḏǝthǝ kweere kwir kwɔwaay kwomne kweere tǝ, ǝṯeere iṯithi ŋiɽaŋali-la mac, kaka lizi kila lǝṯi piŋi rogɽo, kaka ǝṯirsi ǝrri ŋɔ ki-limajma@-na, ki-raay-la tok mindaŋ ethisi lizi iiɽinǝ, nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, lǝni limǝ aavi ɔjra weeŋen. 3 Laakin mǝ iṯithi kwomne kweere tǝ, ǝṯeere duŋgwǝci tii ṯɔɔŋwa ṯǝthi ŋǝgwur mac, ethisi elŋe ŋa ŋǝrrǝsi ṯii ṯǝthi mɔni. 4 Mindaŋ mǝ ṯiṯithǝ ṯɔɔŋwa ǝrrinǝ-lɔ nyettec, mindaŋ mǝŋǝ ṯarnyalɔ tǝti ese ŋejmethi inḏǝthǝ ŋaaŋwɔ ɔjra-lɔ nyettec tok.
Ṯa@liim ṯǝthi ṯaara kiyiiriny.
(Luuga 11:2-4)
5 “Maari kiyiiriny tǝ, ǝṯiseere aaɽanni kila mac Iǝṯaari kiyiiriny ŋidiny, kaka nǝṯir-gwɔ amɽi ethi rillili ki-limajma@-na ethaari kiyiiriny nǝ raay ki-yǝni tok, mindaŋ ethisi lizi ese. Nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ rerrem, lǝni limǝ aavi ɔjra weeŋen. 6 Laakin mǝ naŋni ethaari kiyiiriny tǝ, ǝnḏi kiininy kwɔɔŋa, a lǝŋthǝthǝ ǝgwur, mindaŋ mǝ aari ṯarnyalɔ ki yiiriny ṯiti ṯǝṯi iijini mac, mindaŋ mǝŋǝ ṯarnyalɔ ṯǝṯi ese ŋejmethi inḏǝthǝ ŋaaŋwɔ ɔjra.
7 “Nǝ maari kiyiiriny tǝ, ǝṯeere attasi kenyjera domony mac, kaka ŋǝṯisi Umam ǝrri, nǝṯir-gwɔ aarɔŋw, lǝnyji niŋnaci mǝnyaari kiyiiriny kandisa-gi kittǝzir. 8 Ǝṯiseere aaɽanni mac, kaka nǝṯi-gwɔ Ṯarnyalɔ ṯaalɔ elŋe ŋgwa kwiiraca-ŋǝsi kerreny tuk niti nutucǝ-ŋǝlɔ kinnǝ mac. 9 Ǝṯaari kiyiiriny kaka ṯaŋw, ‘Papa kwǝri kwǝṯi naani ki-leere-na, ethi yiriny yɔɔŋwa riflinǝlɔ ter yisaaw, 10 Ethi Ŋeeleny ŋɔɔŋa iila, ethir ǝrrini ṯɔgwor-thi ṯɔɔŋwa ki-ṯurmun-nǝ, kaka nǝṯir-gwɔ ǝrrini ki-leere-na. 11 Nḏǝthǝ-nyji ethneya wǝthi laamin kɔlɔ. 12 Ǝṯi-nyji ŋinyaci ŋikiyaŋi-lɔ ŋǝri, kaka nǝṯinyji-gwɔ ipnyacalɔ lithaathɔ lǝṯi-nyji ǝrrici. 13 Ǝṯi-nyjeere mɔlthatha ki-ṯɔmɔmma-na mac, laakin ǝṯi-nyji alla ki-ŋikiya-na’. 14 Mǝ iṯinyaci iizi ŋikiyaŋ-lɔ ŋeeŋen tǝ, ǝŋǝsi ṯarnyalɔ ṯǝthi ki-leere-naŋw iṯinyacalɔ tok; 15 laakin meere ipnyaci lizi ŋikiyaŋ-lɔ ŋeeŋen mac tǝ, ǝŋǝsi ṯarnyalɔ ṯǝthi ki-leere-naŋw ere iɽinyacalɔ tok mac.
Ṯa@liim ṯǝthi arminḏaan.
16 “Mǝ mithǝ arminḏaani tǝ, ǝṯeere ajli kiyǝnǝ cige-cigep mac, kaka lizi kila lǝṯi arri ŋidiny, kaka nǝṯir-gwɔ riithi kiyǝnǝŋw kweeŋen, mindaŋ ethisi lizi elŋe naana, nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ rerrem, lǝni limǝ aavi ɔjra weeŋen. 17 Laakin mǝ mithǝ arminḏaani tǝ, ǝṯi firṯini nda ŋiila-ŋi, nǝ ǝṯisi ǝnyjini kiyǝnǝ tok. 18 Mindaŋ mǝ lizi ere ese arminḏaani wɔɔŋa mac, illi ethi iijini ṯarnyalɔ-thi ṯɔɽɔk ṯiti ṯǝṯi iijini mac; mindaŋ mǝ ṯarnyalɔ ṯǝṯi ese ŋejmethi inḏǝthǝ ŋaaŋwɔ ɔjra.
Ŋɔrṯɔ ki-leere-na.
(Luuga 12:33-34)
19 “Ǝṯeere awanni ŋɔrṯɔwa ŋaalɔ kɔnɔŋw kwurǝyu-lu mac, kǝzir wǝṯi-gwɔ livɽitir-ŋǝ ṯiyǝthinǝ-thi kiirasalɔ, nǝ kǝzir wǝṯi-gwɔ lɔɔɽam kikkii ǝṯir nyiimi. 20 Laakin ǝṯi awanni ŋɔrṯɔwa ŋaalɔ ki-leere-na, kǝzir witi wǝthi livṯitira mac wala ṯiyǝthinǝ ṯeere etheere kiirasalɔ mac, nǝ witi wǝthi lɔɔɽami mac ethi kikkii ethi nyiimi. 21 Kǝzir wǝṯi-gwɔ ŋɔrṯɔ ŋɔɔŋa naani, ǝṯi ṯɔgwor ṯɔɔŋwa naani tok kinanaŋw.
Fɔɔri kwǝthi aŋna.
(Luuga 11:34-36)
22 “Yǝy yir lombo lǝthi aŋna. Ṯaŋw mǝ yǝy yɔɔŋwa sɔɔɽi-na tǝ, a sɔɔɽi kwir aŋna tatap, 23 laakin mǝ yǝy yɔɔŋwa ere sɔɔɽi-na mac tǝ, a aŋna wɔɔŋa urǝnni kirim-nǝ kirna dom-dom. Mǝ fɔɔri kwɔnaanɔ-ŋagwɔ-na oro kirim, e-ta ǝmǝ kirim rotto tha, kiti kaaɽathi-pa kir-na ndom-ndoma.
Allah-ŋǝ ŋɔrṯɔ-ŋi.
(Luuga 12:22-31Luuga 16:13)
24 “Kwiti kweere mac kwǝṯi ǝkkici leelenyi ndǝn ŋothɽor, nǝ kwɔŋw firasi kwette nǝ ŋwamṯi kwɔthaathɔ. A liti lǝthi ŋɔma ethi ǝkkici Allah ŋothɽor nǝ ŋɔrṯɔ tok mac. 25 Ŋwɔṯaŋw nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, Ǝṯeere urtutuninǝ mac ŋimiitha-ŋi ŋaalɔ, ethaarɔŋw, aatha kwǝnyii yee, alla aatha kwǝnyii ii? Nǝ ŋǝthi aŋna tok ethaarɔŋw, aatha kwǝnyii kenne? Ŋimiitha ŋiti ŋithǝmthi ethneya-la mac-a? Aŋna witi wuthǝmthi yireth-la mac-a? 26 Iisar-ṯi ndǝwǝ lǝthi leere, lende lǝṯi kwee, wala ethi ɔni wala ethi firṯatha ki-nyuuluŋw-nǝ, nǝ ŋɔ tatap ǝṯisi-tǝ Papa kwǝthi leere ithni. Liti lithǝmthi-ŋǝsi-lǝ mac-a? 27 Ǝyǝ kwɔrɔ kweere daŋgal-na mɔŋw urtutuninǝ ethi ǝthi ŋɔma ethi kiṯǝzǝsi ŋimiitha ŋuuŋun laaminɔ naana lɔtɔpɔt? 28 A lotho lǝṯi urtutuninǝ ŋiɽaŋal-ŋi ŋǝthi ṯiginna? Iisar-ṯi ɔvṯɔnya wǝthi yaaɽi-na; wǝṯi-thi peŋe aŋgwɔrɔ; wǝnde wǝṯi akkɔ ŋothɽor ŋeere, wala ethi iirǝzi ṯuudunǝ ṯeere too. 29 Laakin nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, Sulemaan ki-ŋinith-nǝ ŋuuŋun tatap nɔŋweere kinnǝ ǝthi yirethi yeere yisaaw-ŋw ḏuṯ, kaka ɔvṯɔnya wɔ. 30 Laakin mǝ Allah kinnini karaawa kǝthi wuthǝr kǝṯi miithi aŋwɔnɔ, nǝ ǝṯɔŋw kǝṯṯini kiigǝ-nǝ ŋɔrpɔ ŋgwa, e-ta ŋweere aami kinnini ŋaaŋwɔsi ṯǝŋw tok mac-a? Ŋaaŋa lirmba lǝthi ṯǝmminǝ ṯokwɔṯoc gaa. 31 Ŋwɔṯaŋw ǝṯeere urtutuninǝ mac ethaarɔŋw, ‘Aatha kwǝnyii yee? Alla aatha kwǝnyii ii? Alla aatha kwǝnyii kenne?’ 32 Kaka nɔrɔ-gwɔ Umam wǝṯi ɔrtɔtanni kwomne-ŋgwɔ naana tatap, nǝ Ṯarnyalɔ ṯǝthi ki-leere-naŋw oro ṯilŋithi kwomne tatap kwǝṯi-ŋǝsi iiraci. 33 Laakin naŋnar kǝniny Ŋeelenyi-lɔ ŋuuŋun kerreny nǝ ṯɔvthanna ṯuuŋwun tok, mindaŋ mǝ kwomne-ŋgwɔ tatap oro kwaalɔ tok.
34 “Ŋwɔṯaŋw ǝṯeere urtutuninǝ ŋɔrpɔ-ŋgi mac, nǝ ŋɔrpɔ kwɔnaanɔ tǝ pǝ ṯurtunǝthinǝ ṯuuŋwun, nǝ ṯurvǝ ṯǝthi laamin kila, nɔŋw-tǝ uri ṯǝthi laamin kila.