Mǝthǝl kwǝthi kwaaw kwir kweethel-ŋǝ gaaḏi-gi.
1 E-ta nǝ Yǝcu andaci ṯalaamiiza ṯuuŋwun mǝthǝlǝ ethisi ǝccǝ @allima ethi aari-ri kiyiiriny nyaamin tatap liti limɔɔlɔ ki-rɔgwor-na mac. 2 Nɔŋwaarɔŋw, “Gaaḏi kinaani kette ki-mǝḏiinǝ-nǝ kwette kiṯi kǝṯi ṯeenye Allah mac wala ethi iiɽi kwizinǝ kweere. 3 Naaɽi nǝ kweethel kwette kwir kwaaw naananni ki-mǝḏiinǝ-nǝ ŋgwa tok kwǝṯi-gwɔ iilatha dok-dok ǝṯɔŋw tuurǝccǝlɔ tur ethi kettice hɔkwɔma wisaaw, ǝṯɔŋw ǝccǝŋw, ‘Mǝccǝ-nyii nyii suuɽi naanɔ-gwɔ khaasiim kiinyi!’ 4 Nǝ gaaḏi dirnacci lɔɔmɔri lɔɔlɔ ethisi ǝrrici, laakin kwaathan tǝ nɔŋwɔccǝ rogɽo ruuŋwun-ŋwɔ, ‘Niti nithiinya-nyii kinnǝ Allah mac, wala ethi iiɽi kwizigwunǝŋi-nǝ kweere, 5 laakin kaka mǝnyii-gwɔ kweethel kwir kwaaw ŋgwɔ inḏini ṯurvǝ kɔthɔ tatap, ŋanyji iisacci mindaŋ mɔŋw aavi kwomne kwuuŋwun kithaay. Manyjeere ǝrrici ŋɔ mac tǝ, ŋwɔ lanḏathila mindaŋ nyii mɔɔli ṯuṯ!”
6 Nǝ Kweeleny aari isṯimir nɔŋwsǝccǝŋw, “Niŋnarsi-ṯi ŋa ŋanḏisasi gaaḏi ŋga kigiyathalɔ cil-cil. 7 E-ta a Allah ere iisacci lizi luuŋwun wɔɽe-wɔɽeny ŋiɽaŋali kila lǝṯi aariitha ŋundu-ŋwɔ kaaŋwɔn-kaaŋwɔn, kulu-kulu mac-a? Kwinḏi ethi ɽindaŋnalɔ ethisi mǝcci-a? 8 Nyii kwɔŋǝsi andaci, lɔŋwsi iiɽinǝ mindaŋ ŋwɔsi iisacci fittak. Laakin ki lɔɔmɔr-la lǝli Tɔr tǝthi Kwizigwunǝŋ iila, tifǝtǝ kaṯṯasi ṯǝmminǝ kwurayu-lu-a?”
Mǝthǝl kwǝthi Kwɔfirriisii-ŋǝ kwɔr-gi kwǝṯi allilla ṯɔlba.
9 Nǝ Yǝcu andasi mǝthǝlǝ-ŋgwɔ tok, nɔŋwandaci lizi kila lǝṯi ruusi rogɽo reeŋen lizi lirllalɔ, mindaŋ ǝṯirsi ajlasi lithaathɔ. 10 Nɔŋwsǝccǝŋw, “Lɔr linaanɔ ndǝn, nǝr ṯaaŋi ki Heikal-na ethi-gwɔ aara kiyiiriny; kwette kwir Kwɔfirriisii, nǝ kwɔthaathɔ kwǝṯi allilla ṯɔlba. 11 Nǝ Kwɔfirriisii rilli kinǝŋgwu tuk kwɔtɔpɔt nɔŋw aari kiyiiriny nɔŋwaarɔŋw, ‘Allah nyii kwǝccǝŋǝ shukran, kaka niti nɔrɔny-gwɔ kwugiirɔ mac, wala ethoro ḏaalim, wala ǝthorɔ kwiijin kaka lithaathɔ. Nyii kwǝccǝ-ŋǝ shukran kaka niti nɔrɔny-ga kwɔɔrɔ ŋgwalɔ kwǝṯi allilla ṯɔlba mac. 12 Ǝṯi-nyii mithǝ arminḏaani ayaamin nyiɽǝn ki-usbɔɔ@ wette, nǝ ǝṯi-ŋǝ inḏǝthǝ kwette kwǝthi wrii kwǝthi kwomne ŋgwa tatap kwǝthi ŋiimǝ ŋiinyi’. 13 Laakin nǝ kwɔr kwǝṯi allilla ṯɔlba ruunǝ kinaŋgwu tuk kwirlɔ, nɔŋweere kinnǝ dimmi yǝy ethi baaŋatha leereya-la tok mac, laakin nɔŋw pinni kwɔrdɔm ŋarriny nɔŋwaarɔŋw, ‘Allah, iinǝnyii-ṯǝ ṯɔgwor-na, nyii kwǝni kwigii!’ ” 14 Nǝsi Yǝcu ǝccǝŋw, “Nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, kwɔr kwǝṯi allilla ṯɔlba kwiti kwir Kwɔfirriisii mac, kwɔmaaɽitha dɔɔnɔ kwɔmǝ Allah suuɽi. Nǝ kweere kwǝṯi piŋi rogɽo ruuŋwun, ǝṯɔŋw aaɽinnalɔ, nǝ ŋgwa kwǝṯi aaɽinnalɔ, ǝṯir piŋi.”
Yǝcu mɔŋgwɔ ɔrtatha nyɔɔrɔ nyokwɔɽony.
(Maṯṯa 19:13-15Mɔrgus 10:13-16)
15 E-ta nǝ lizi lokwo ǝvicǝ Yǝcu-ŋwɔ ŋwurgwudugi ŋweeŋen ethisi kette rii-la. Nǝ mǝsi ṯalaamiiz ese tǝ, nǝrsi ǝrmici ŋiɽaŋal-ŋi ŋǝrrǝrsi, 16 laakin nǝ Yǝcu ɔrnɔṯi nyɔɔrɔ etheele naanɔ-ŋgwɔ nɔŋwaarɔŋw, “Duŋgwǝcǝr nyɔɔrɔ ǝriilǝ naaniny-gwɔ, ǝṯisi ṯiinyinǝ mac, kaka nɔrɔ-gwɔ ŋeeleny ŋǝthi Allah ŋǝthi nyɔr nyir kaka kinyɔ. 17 Nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ rerrem, mɔŋweere aavi kweere Ŋeelenyi ŋǝthi Allah mac, kaka tɔɔrɔ tokwɔɽony tǝ, ŋwɔgweere ǝnḏinǝ ḏuṯ.”
Kwɔr kwir kwɔrṯɔ.
(Maṯṯa 19:16-30Mɔrgus 10:17-31)
18 Nǝ Yahuuḏ yette yir rǝ-iis uṯici Yǝcu-ŋwlɔ nɔŋwɔccǝŋw, “Yaa Mɔ@allim kwisaaw, aatha kwǝnyii ǝrri laazim ethi-mǝ kaṯṯasi ŋimiitha ŋǝṯi nannitha dok-dok?”
19 Nǝ Yǝcu uṯicǝlɔ nɔŋwɔccǝŋw, “A kwotho kwǝccǝ-nyii kwɔsanna? Kwende kweere kwir kwɔsanna illi Allah wɔtɔpɔt. 20 A kwilŋithi-pǝ waamira: ‘Ǝṯeere oro kwiijin mac; ǝṯeere kette ḏimmiya mac; ǝṯeere nyiimi mac; ǝṯeere oro shuhuuḏ kwir kwǝluŋw mac; ǝṯi-iiɽi ṯarnyalɔŋw-na laanyalɔ-gi’.”
21 Nǝ kwɔr ǝŋnici nɔŋwɔccǝŋw, “Kinaŋw-lɔ tuk nɔrɔny-tǝ kinnǝni kwokwɔɽony nǝnyii iinyici waamira wɔ naana tatap.”
22 Mǝsi Yǝcu neŋne ŋɔ, nɔŋwɔccǝŋw, “ŋɔ ŋette ŋɔtɔpɔt ŋiiraca-ŋa ethisi ǝrri. Nḏi a liṯṯa kwomne-ŋgwa tatap kithaay kwǝthi-ŋǝ, mindaŋ mǝ kannaci lɔwaaya gwuruuishǝ, e-ta ǝmǝ ǝthi ŋɔrṯɔwa ki-leere-na e-ta ǝmǝ iila ǝnyii rɔɔma.”
23 Laakin mǝ kwɔr neŋne ŋiɽaŋali ŋɔ, nɔŋw ronyine beṯṯen, kaka nɔrɔ-ŋgwɔ kwɔrṯɔ beṯṯen. 24 Mǝ Yǝcu ese kwɔmǝ ronyine, nɔŋwaarɔŋw, “Athrɔ ŋifirlli-mi beṯṯen ki-lizi lir lɔrṯɔ ethi ǝnḏi ki Ŋeeleny-na ŋǝthi Allah! 25 Kaka nifirllir-gwɔ beṯ-beṯṯen naanɔ-gwɔ kwizi kwir kwɔrṯɔ ethi ǝnḏi ki Ŋeeleny-na ŋǝthi Allah ethi kamla-la kǝŋgi ruu-lu weṯ ṯuuthi-nǝ ṯǝthi livrii.”
26 Nǝ lizi kila limǝ niŋnaci nǝrǝccǝŋw, “Nǝ ǝyǝ kwɔrɔ kwaani ǝthi ŋɔmɔ ethi kilaaw?”
27 Nǝsi Yǝcu ǝŋnici nɔŋwsǝccǝŋw, “Ŋgwa kwǝṯi kettice lizigwunǝŋi rɔɔrɔ, nɔŋworolɔ weṯ naanɔ-gwɔ Allah.”
28 E-ta nǝ Bɔṯrɔs ǝccǝŋwɔ, “lisaṯi! Nyiiŋǝ limǝ ṯayya dɔɔnɔŋwa-lɔ kwǝri nǝrŋǝ rɔɔmalɔ.” 29 Nǝsi Yǝcu ǝccǝŋw, “Imba, nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ rerrem, mǝ kweere nyithak ṯayya dɔɔnɔŋw-lɔ, alla kwayɔ, ya liyeŋgen, ya ṯǝrnyin-ŋwɔsi lǝnyin-gi, ya nyɔɔrɔ sǝbǝb-gi kwǝthi Ŋeeleny ŋǝthi Allah, 30 ŋwaavi kwɔthǝmthǝlɔ ki-lɔɔmɔr-la kilɔ, nǝ ŋimiitha ŋǝṯi nannitha dok-dok ki-lɔɔmɔr-la linḏi ethiila.”
Yǝcu mɔŋgwɔ ruusi nyaamin-na ṯoɽol nyimǝŋw-nyi andasi ŋiɽaŋali ŋǝthi ŋiɽany ŋuuŋun.
(Maṯṯa 20:17-19Mɔrgus 10:32-34)
31 Nǝ Yǝcu mɔlo ṯalaamiiza ṯir wrii-kwuɽǝn nɔŋwsi avrasi kǝni-gi, nɔŋwsǝccǝŋw, “Niŋnar-ṯi! Aŋgwɔ kwinḏir etheele Urshaliim, kǝzir winḏi-gwɔ kwomne tatap ethi rattathi ŋgwa kwuluuthu liɽii kwǝni Tɔr tǝthi Kwizigwunǝŋ. 32 Ǝri inḏǝthǝ Umama kiriny-na, mindaŋ ǝri ǝrrǝlɔŋw kathri, ǝri ollollo, mindaŋ ǝri ɔnyatha naana. 33 Ǝri ippi souṯ-gi mindaŋ ǝri ɽeenye, laakin kwaathan tǝ mǝ ŋwaamin ṯoɽol ere tǝ ŋwɔ diiɽǝ ki-ŋiɽany-na.” 34 Laakin nǝtǝ ṯalaamiiz ere elŋe mac ŋiɽaŋali ŋɔ; nǝsi ma@na kwǝthi ŋiɽaŋal ŋɔ luccunǝthǝ, mindaŋ nǝrseere elŋe ŋa mac ŋandisasi Yǝcu.
Yǝcu mɔŋgwɔ sɔwi kwundugǝ kwɔti kittasi yerge-la.
(Maṯṯa 20:29-34Mɔrgus 10:46-52)
35 Mǝ Yǝcu iilicǝ Ariiha-ŋwɔ keṯṯok, nǝ kwɔr naani kwette kinaŋw kwir kwunduŋ kwɔnaanalɔ ṯaay kǝni kwǝṯi kittasi yerge-la. 36 Mɔŋw niŋnaci ŋwɔdɔŋw ŋwɔthǝmthiṯǝ-lɔ, nɔŋw ɔṯalɔ nɔŋwaarɔŋw, “Aatha kwɔrɔ ŋgwɔ?”
37 Nɔrǝccǝŋw, “Yǝcu kwǝthi Naasira-ŋw kwir-ŋgwɔ kwɔthǝmthi.” 38 Nɔŋw ɔvɔna ŋɔmmaŋi nɔŋwaarɔŋw, “Yǝcu Tɔr tǝthi Ḏaawḏ-ŋǝ! Iinǝnyii-ṯǝ ṯɔgwor-na!”
39 Nǝ kila linaanɔ keereny nǝr ǝrmici nǝr andaci ethi naani tugwup. Laakin nɔŋw-mǝ kǝniny ɔvɔna ŋɔmmaŋi rerrec, “Tɔr tǝthi Ḏaawḏ-ŋǝ! Iinǝnyii-ṯǝ ṯɔgwor-na!” 40 E-ta nǝ Yǝcu rilli, mindaŋ nɔŋw alla waamira ethi mɔlca kwunduŋǝ; mindaŋ mɔŋw iila keṯṯok, nǝ Yǝcu uṯicǝlɔ nɔŋwɔccǝŋw, 41 “A kwɔnaŋna-nyii ethi ǝrrici ŋaaŋwɔ aatha?” Nɔŋw ǝŋnici nɔŋwɔccǝŋw, “Kweeleny, nyii kwɔnaŋna nyeese ǝzir kwokwony.”
42 Nǝ Yǝcu ǝccǝŋw, “Iisa ǝzir! Ṯǝmminǝ ṯɔɔŋwa timǝŋǝ sǝwi.” 43 Ṯaŋw nɔŋwɔthi ŋɔma etheese ǝzir tɔc, mindaŋ nɔŋw kwaathitha Yǝcu-ŋwlɔ, kwiniyǝ Allah-na Mindaŋ mǝsi dɔŋw ese ŋɔ, nǝr biɽǝthǝ Allah yiriny.
Gadhi gina gike
1 Ŋwulabiŋaijo odaije gwai gwiro minoŋ, ŋwulaici, Aram liji peth lathilabiŋaijo Kaloŋa ŋwamun peth, athil mulo nono no. 2 Ŋwulaici, Gadhi geta gijo gi len leta, gina gati gathidhenya Kaloŋa no, athuŋw muna lijo ganu. 3 A kwa gweta je gi len ibile gwina gwiro gwinina; ŋwela dugun, ŋwaici, Urudhije ganu, ŋekajo kwijo gwina gwikiana gwai. 4 Ŋwubidoinya ŋwamun coŋ; ŋwubaji ŋwabiŋini gi dhugor ganu dhuŋun, ŋwarnu, Nyi gwati gwathidhenya Kaloŋa no, nyi muna lijo ganu. 5 Abi kwa ibigwa gwathinyabiŋiye gigina, linyil ura ganu kwiji gwai gwina gwikil gwai, dathinyi muliye nono dila diginy gigina no. 6 A Kweleny arnu, Diŋinul dhuŋuna dha gadhi gina gike. 7 A Kalo gati gaji dhedha lijo jiza lina likil liji lai luŋun lina luŋwuluthini ganu, lina lathabiŋaijo aŋina a gile na? A minoŋ ada gimaji ina lijo lina likil lai. 8 Nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Laji luŋwuldhedha jiza babraŋ, abi maji ma Ŋari ŋa liji ila, ŋabuje imaan mina kidhila a?
Farriisi a kwiji gwina gwathimeje
9 Ŋwulodaije coŋ degen lina lathare gi dugor ganu degen liŋir, aldoinya lijo liter, ŋwulaici, 10 Liji ram liludhi hekal dabiŋaijo Kaloŋa; gweta gwiro Farriisi, a gweta gwiro kwiji gwa dhimeje. 11 A Farriisi dhuna cucun, ŋwabiŋaijo Kaloŋa gi dhugor dhuŋun, ŋwaici, Kalo, nyi gwiŋirijaŋa dhugore; nyi gwati gwiro ŋinena liji liter no lina lathiŋiŋiriye lijo, a lina lati lathapai dhuŋuna dhina dhiŋir no, a lina lathiwal laio, athinyi rui ŋinena kwiji ibigwa gwina gwathimeje no. 12 Nyi gwathije jamu ŋwamun ram ŋwa asbuuⓐ peth, athinyimeje ŋida ŋina ŋiro die ŋa ŋidi peth ŋina ŋuthinyilo. 13 A kwiji gwina gwathimeje dhuna romine, athuŋw baŋadhalaŋ gi Sama no, ŋwubipini gi jabaŋ ganu, ŋwarnu, Kalo, inudhiny gwina gwiro kwiji gwina gwike. 14 Nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Kwiji ibigwa gwulo dunu dugun, a Kalo aŋa diŋirani kwiji ibigwe gwiter. Liji peth lina lathiro lipilipa gi lidom legen gwiren, laji lajalo murulaŋ; abi lina lathiro litilitiny gi lidom legen gwiren, laji laro lipilipa.
Yasuuⓐ gwibarikiyo keleŋa gina gitigitiny
15 A liji upijo keleŋa gina giro ŋwugur ko, alari guŋwulmini; abi dina mal calmiz aŋa, allekajo. 16 Albi Yasuuⓐ urnie, ŋwari lela dugun, ŋwulaici, Abricul keleŋa gina gitigitiny alila diginy, athanyal ekajo no; liji lina lathije kidhila ga Kalo liro minoŋ. 17 Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Kwiji gwina gwati gwuminyi gidhileo ga Kalo gwiro ŋinena ŋari ŋina ŋitiny no gwati gwanuni gatur no.
Midhe gwortal a dhuŋun dhina dhibur dha ŋeleny ŋa ŋidi ŋina ŋuthilo
18 A kweleny gweta othaije galo, ŋwaici, Muⓐallim gwai gwina gwiŋir, nyi gwapaŋa nyibimidhe gwortal? 19 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Kworaŋ ŋa barnu nyi gwiŋir? Kwiji gwate gwetipo gwina gwiŋir no, abi Kalo giro getipo gina giŋir. 20 Ŋa gwiliŋidhi dhuŋuna dha naamuus dhina dharnu, Athaŋa wuli kwaio gwa kwiji gwiter no, athaŋa rinyio dhimar no, athaŋa rui gwuram no, athaŋa abiŋudhi kwiji gwiter dhuŋuna dhina dhiro ŋidhuŋun no, neyo babuŋw gwuŋa a nana gwuŋa. 21 Ŋwarnu, Nyi gwathapai dhuŋuna ibidha peth ro ŋinena riny gwitiny. 22 Dina ma Yasuuⓐ diŋini dhuŋuna ibidhe, ŋwabiŋaijo, ŋwaici, Ŋidi ŋeta ŋoma ŋina ŋati ŋapaŋalo no. Ili ŋida peth ŋina ŋuthaŋalo, ŋa dhedha lijo gwarush lina lati luthi ŋida no; abi ŋa gwaji gwuthi ŋida ŋoinyadho gi Sama; ŋabila, nyi gwuje. 23 Dina muŋwdiŋini dhuŋuna ibidhe, ŋwujalo murulaŋ gi dhugor ganu; gwuthi ŋida ŋoinyadho gwuleny. 24 Dina ma Yasuuⓐ aŋa darnu gwijalo murulaŋ, ŋwarnu, Dhuŋun dha dhuni kidhila ga Kalo dhathenaijo lijo ganu lina luthi ŋida ŋoinyadho. 25 Gwijanu galo edeny di kamila uni gi lubiro la ibra, di kwiji uni kidhila ga Kalo gwina gwuthi ŋida ŋoinyadho. 26 A liji lina lidiŋinu alarnu, Eiŋa luthi ŋoma lagilaŋ? 27 Ŋwubarnu, Kalo guthi ŋoma gapai dhuŋuna dhina dhati dhuthi ŋoma dha liji apai no. 28 A Buṯrus abiŋaijo, ŋwaici, Abi anaŋa ligathanu ŋida ŋuri peth ŋalgwuje. 29 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Kwiji gwate gwina gwimagathana duna gwuŋun, i nana, i babo, i limegen, i kwa gwuŋun, i keleŋa gwan gidhila ga Kalo, 30 gwina gwati gwapai ŋida ŋoinyadhanu kidhila ibiga no, a kidhila gina gaji gila gwatigwamidhe gwortal.
Yasuuⓐ gwabiŋu dhuŋuna dha ai gwuŋun ŋwamun ganu thiril
31 Ŋwodhadha calmiz ter jina jiro die‐a‐ram, ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Aŋadhul, anaŋa la liludhi Urushaliim, a dhuŋun peth dhina dhulo nebiŋa lai dhan Ŋari ŋa liji dhaji dhameajini. 32 A ŋanugejie gi Liumam, a ŋanidhagirini, a ŋalure ŋina, a ŋal gwoginya nono. 33 A ŋalpi laical lai, a ŋal rinya; a ma ŋwamun ro thiril ŋadire manaŋ. 34 Athilbi liŋidhi dhuŋuna ibidhe dhetipo no; a dhuŋun ibidhe dhigilibicinu degen, athil liŋidhi dhuŋuna dhina dhabiŋuŋw no.
Yasuuⓐ gwiŋiriyo kwijo nono gwina gwirima gi je
35 Muŋw doga Ariiẖa, a kwiji gweta je dhai kuni gwina gwirima gi je, athuŋw othaije lijo galo ŋidi ŋai. 36 A dina diŋinuŋw lijo loinyadho dimadhina galo, ŋwulothaije galo, ŋwari gwaliŋa darnu dhuŋun dha dhaŋ dhiro. 37 Alarnu, Yasuuⓐ gwa Naas̱ira gwa gwimadhinadhaŋa galo. 38 Ŋwure gwula, ŋwarnu, Yasuuⓐ, gwina gwiro Ŋari ŋa Daawud, inudhiny. 39 A liji ekajo lina limadhinu, alari gwajalo jigwoiny; ŋwuburani gwula, ŋwarnu, Ŋari ŋai ŋa Daawud, inudhiny. 40 A Yasuuⓐ dhuna, ŋwulabiŋaijo ŋwari gwalodha algwela dugun; a dina muŋwela githo, ŋwothaije galo, 41 ŋwaici, Au gwara nyi gwaŋupijaŋa? Ŋwarnu, Kweleny gwai, nyi gwara gwure je ganu manaŋ. 42 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Daŋudhi galo; imaan gwuŋa gwimaŋa iŋiriye nono. 43 Ŋwundaŋadhadha ganu, ŋwugwuje, ŋwumajidhe Kaloŋa. A dina ma liji peth aŋa dhuŋuna ibidhe, alorthadha Kaloŋa.