Ṯǝmminǝ ṯir min-min.
WhatsApp Image 2024-05-23 at 12.36.41
1 Ṯǝmminǝ ṯindǝr-ṯǝ ṯǝṯi ruusi ṯǝkkizǝ ṯǝri kizǝ rerrem, nǝ ǝṯɔŋw firllasi nyuŋwsi-lǝ ethaarɔŋw, kwomne kwiti kwǝṯi iijini mac, kwundǝr-ṯǝ kwir rerrem. 2 Nǝṯǝ ṯǝmminǝ oro ṯǝvrinyjǝ lizi lǝthi kerreny-ŋwɔ mindaŋ na-li Allah aamina. 3 Nǝ ṯǝmminǝ-thi nǝr elŋe ethaarɔŋw ṯurmun ṯigiṯṯina ŋiɽaŋal-ŋi ŋǝthi Allah, ŋgwa kwiijinǝ kwǝni kwɔdaɽiminna kwomne-gi kwiti kwǝṯi iijini mac.
4 Ṯǝmminǝ-thi nǝ Haabiil keṯṯice Allah kiraama kithǝmthi kiraama-la kǝthi Gaayiin. Nǝ ṯǝmminǝ-thi nɔŋw ǝgini yiriny yisaaw kaka kwizi kwirllalɔ. Kaka nǝmminicǝ-gwɔ Allah haḏaaya wuuŋwun. Nǝ ŋiɽaŋal-ŋi ŋǝthi ṯǝmminǝ ṯuuŋwun nɔŋwtǝni kwandindisa kinnǝni kirem, nǝ ŋundu-tǝ kwɔmǝ ai. 5 Ṯǝmminǝ-thi nǝ Allah dimmǝ Akhnuukh-ŋwɔ mindaŋ nɔŋweere ai mac nǝ nɔŋweere inḏini mac, kaka mǝgwɔ Allah dimmǝ. Nǝ kiṯaab aarɔŋw, niti nidimminǝ Akhnuukh kinnǝni mac, nɔŋwɔni kwǝmǝ Allah-na. 6 Kwiti kweere mac kwǝthi ŋɔma ethi ǝmi Allah-na kwiira ṯǝmminǝ-nǝ. Kaka mǝ kweere nyithak iila naanɔ-gwɔ Allah tǝ, laazim ŋwɔthi ṯǝmminǝ ethaarɔŋw Allah wɔ wɔnaani, nǝ ǝṯɔnwsi inḏǝthǝ ɔjra kila lǝṯi naŋni ŋunduŋw-lɔ. 7 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ Nuuh-ŋwɔ ethi niŋnaci Allah naalɔ-ŋgwɔ kwomne-gi ŋgwa kwinḏi ethiila kwiti kwǝṯi iijini mac. Mindaŋ nɔŋw niŋnithici Allah, e-ta nɔŋw daɽimatha mɔrkǝbǝ kwumǝ kilǝthi ŋunduŋwsi dɔɔnɔ-ŋgana kwuuŋwun. Nǝrṯoroŋw mindaŋ nǝ ṯurmun kettine kaṯṯi, mindaŋ nǝ Nuuh aavi ŋirllalɔ ṯǝmminǝ-thi naanɔ-gwɔ Allah.
8 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ Ibraahiim-ŋwɔ ethi niŋnithici Allah kinaŋw nɔrnɔṯɔŋw ethi ruu etheele ki-bǝlǝḏ kwǝccǝŋw-ŋgi wa@ḏa. Nɔŋw ɔrlacci bǝlǝḏǝ kwuuŋwun ŋwɔdoŋw, nɔŋwteele nyithak kwiti kwilŋica ǝzir mac wiilathɔ-ŋgwɔ. 9 Ṯǝmminǝ-thi nɔŋw nanni kaka kwɔthimthina ki-bǝlǝḏ-nǝ ŋgwa kwǝccǝ-gi Allah ŋunduŋw wa@ḏa. Nɔŋw nanni ki-yeeme-na, kaka-ṯǝ ŋa ŋimǝsi Is-haaŋ-ŋǝ Ya@guub-gi ǝrri, kaka nǝnir-gwɔṯǝ limǝ aavi wa@ḏa wa wette-wette naanɔ-gwɔ Allah. 10 Kaka nǝkkicǝ-gwɔ Ibraahiim mǝḏiinv kizǝn ŋgwa kwugwuurucǝ Allah rɔgwagiza nǝ kwaccaŋw ki-rɔgwagiza-la rǝṯi nannatha dok-dok. 11 Ṯǝmminǝ-thi nǝ Saara ǝthi ŋɔma etheethe niṯamthathɔŋw-va kinnǝni tok keereny ŋimǝyǝŋ-ŋi. Kaka nǝmminǝ-gwɔ Allah ethaarɔŋw winḏi ethi ṯimmasi wa@ḏa kworo wuuŋwun. 12 Nɔŋw elŋe nyɔɔrɔ nyittǝzir naanɔ-gwɔ kwɔr kwɔmǝ ǝdithici ŋiɽany, nyuuru nyir kaka rɔɔrɔm rǝthi leere, nǝ nyittǝzir nyaaɽinna ramla rǝṯi naani bahara kǝni.
13 Nǝ ṯǝmminǝ-thi nǝ lizi kɔlɔ tatap ai. Nǝreere kaṯṯasi kwomne mac ŋgwa kwǝccǝsi-gi Allah wa@ḏa, laakin nǝreese kwomne-ŋgwa kinǝŋgwu tuk mindaŋ nǝr aalanni, na nǝr elŋece rogɽo reeŋen ethaarɔŋw nyiiŋǝ lirta lithimthina liirǝrǝlɔ domony kɔnɔŋw kwurǝyulu. 14 Lizi lǝṯi andindasi-ṯǝŋw, nǝr elŋethine-lɔ por-por linaŋna bǝlǝḏǝ-lɔ kwǝthi rogɽo reeŋen. 15 Ǝŋgir aari fǝkirǝ ŋiɽaŋal-ŋi ŋǝthi wurǝyu wa wumǝr ṯayyalɔ, ǝŋgir-ṯǝ kaṯṯasi ṯaay rac ethaaɽi. 16 Laakin ki-lɔɔbi lǝthisi-li ǝrri ŋɔ tǝ, nǝrǝthi sɔɔrɔma kwǝthi bǝlǝḏ kwɔvthanna kwuthǝmthi kwǝthi ki-leere-naŋw. Ŋwɔṯaŋw nǝ ṯɔrony ere mithǝ Allah mac kaka mǝr-gwɔ ruusi ŋunduŋw Allah weeŋen, kaka mɔŋwsi-gwɔ daɽimaci mǝḏiinǝ kwette.
17 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ, Ibraahiim-ŋwɔ kinaŋw mǝr ṯǝcci, nɔŋw inḏǝṯhǝ Allah Is-haag-ŋwɔ kaka kiraama, nǝ Ibraahiim oro kwette rac kwǝccǝ Allah wa@ḏa, laakin nɔŋw tǝ ǝmmini ethi kette tɔɔrɔ tuuŋwun tɔtɔpɔt ethoro kiraama. 18 Nǝ Allah ǝccǝŋw, “Is-haag-ŋgi a ǝthi ŋwɔɔla ŋwa ŋwɔccǝŋǝ-ŋi wa@ḏa.” 19 Nǝ Ibraahiim ǝmmini elhaarɔŋw Allah wǝthi ŋɔma ethi dindǝ lizi ki-ŋiɽany-na, ŋwɔṯaŋw mindaŋ nɔŋw-mǝ diiɽica Is-haag-ŋwɔ ki-ŋiɽany-na, ŋir mǝthǝl. 20 Ṯǝmminǝ-thi nǝ Is-haag andaci Ya@guub-ŋwɔsi @iisɔ-gi ŋiɽaŋali ŋǝthi barka kwinḏisi ethisi iilicǝ. 21 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ Ya@guub-ŋwɔ kinaŋw naadithi-ŋgwɔ ethi ai, nɔŋwɔccǝ nyɔɔrɔ nyǝthi Yuusuf baarika. Nɔŋw ṯɔgdannila ṯɔɔthi mindaŋ nɔŋw kwocce Allah-lɔ. 22 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ Yuusuf-ŋwɔ kinaŋw mɔŋw aadithi ethi ai, nɔŋw andasi ŋiɽaŋali ŋinḏi-ŋi kwelle kwǝthi Israa-iil ethi ruuthǝ Mɔsir-na, mindaŋ nɔŋwsi ṯayici niizaamalɔ kwǝthi aanatha aŋna wuuŋwun.
23 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ ṯǝrnyin ṯǝthi Muusǝ-ŋǝ lǝnyin-gi ethi lucci ŋunduŋw kinaŋw mɔŋworo yǝwǝ ṯoɽol yilŋithir-yi. Kaka niisar-gwɔ tɔɔrɔ ṯisaaw ŋisanna, mindaŋ nǝreere ṯeenye waamira wǝthi mǝlik mac. 24 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ Muusǝ-ŋw kinaŋw mɔŋw peŋe, nɔŋw derne ethoro tɔr ṯǝthi tɔr tir tiira tǝthi Fir@awn. 25 Nɔŋw ǝmmini ethi inḏa ṯurvǝ lizi-li lǝthi Allah ki-lɔɔbi lǝthi-li nyeŋlena ṯinyiŋla-thina ṯǝthi ŋikiya. 26 Nɔŋw ruusi ṯurvǝ ṯǝthi fǝthiyǝ kwǝni Kwɔrɔstɔ kwɔvthanna beṯṯen ethi ŋɔrṯɔla tatap ŋǝthi Mɔsir-ŋwɔ, kaka niccasa-ŋgwɔ ɔjra kithaay winḏi ethiila. 27 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ Muusǝ-ŋwɔ ethi ṯayya Mɔsir-ŋwɔlɔ kwiti kwithiinya urǝziŋw ṯɔgwori kwǝthi mǝlik mac. Nɔŋwɔni kwɔgwɔrmɔṯanna kaka niisa-ŋgwɔ Allah witi wǝṯi iijini mac, mindaŋ nɔŋw derne ḏuṯ ethaaɽi. 28 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ ŋunduŋw ethi daɽimatha Fis-ha, mindaŋ nɔŋw ree ŋwɔbaaba ŋin-ŋi, mindaŋ nǝ meleka kwǝthi ŋiɽany ere ɽeenye nyɔɔrɔ nyir ŋwɔɽa mac nyǝthi lizi lǝthi Israa-iil.
29 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ lizi lǝthi Israa-iil ethi dappi Bahar El-ahmar-gila kaka ǝṯireele ki-wurǝyu-lǝ wɔnḏɔ, laakin mǝ Mɔsiriyyiin ṯǝcci ethisi ǝrri ŋɔ tok tǝ, nǝsi ŋaaw ǝnyji dip. 30 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ ŋweṯṯeya ŋwɔthi Ariiha-ŋw nǝr irdidi kinaŋw mǝ kwelle kwǝthi Israa-iil rikkanni yaaŋwɔnɔ dɔvokwoɽɔny ǝzir-yi. 31 Nǝ ṯǝmminǝ oro ṯuduŋgwǝcǝ Raahaab-ŋwɔ kwir kwiijin etheere ai mac lizi-li kila lǝṯi uɽi yǝninǝ, kaka naalina-ŋgwɔ lizi kila lɔɔsarsi ŋejmethi.
32 Nyii kwɔtǝ andisasa ŋiɽaŋali ŋɔ keereny dɔṯṯɔk-ga? Laakin lɔɔmɔr lende linḏi ethi naani ethisi andasi ŋǝthi Jiḏ@awn, Baaraag, Shamshuun, Yafṯaah, Ḏaawḏ, nǝ Samwiil-ŋǝ liɽii-li. 33 Ṯǝmminǝ-thi nǝr ṯɔgthi Iibǝlǝḏ-li tatap mindaŋ nǝrsi ṯiinyi. Nǝrsi ǝrri ŋirllalɔ mindaŋ nǝraavi ŋgwa kwǝccǝsi-gi Allah wa@ḏa. Nǝr kwuɽubǝthǝ ruunyu rǝthi lɔsɔndaŋa, 34 nǝr iɽinyatha iigǝŋi wɔppa, nǝr kilatha ŋiɽany ŋǝthi kaalala kiiranna. Nǝr ajli, laakin nǝr-tǝ firllathala. Nǝr ferlle ki-ŋǝryǝ-nǝ tetter mindaŋ nǝr ṯiinyi jesha kwuthimthina. 35 Ṯǝmminǝ-thi nǝ laaw ǝɽinnǝ lizi leeŋen laayɔ mǝrsi-gwɔ diiɽǝ ki-ŋiɽany-na. Lithaathɔ nǝr derne ethi kǝdinnǝ ethoro hɔrr, nǝr inḏa ṯurvǝ, e-ta ethi-mǝ diiɽǝ ŋimiitha-ŋi ŋɔvthanna beṯṯen ethi ŋa-la. 36 Lithaathɔ nǝrsi ǝrrǝlɔŋw nǝrsi inḏǝthǝ jǝlḏǝ, nǝ lithaathɔ nǝrsi kǝkki ŋwɔɔɽɔŋw-ŋi mindaŋ nǝrsi iili ki-sijin-nǝ. 37 Nǝrsi accathalɔ yall-yi, lithaathɔ nǝrsi undǝthǝnǝ dǝk-dǝk. Nǝrsi ɽeenye lithaathɔ yaalala-yi. Nǝr irǝrǝlɔ ŋɔwaaya liŋinna liforwǝ lǝthi yaaŋal-ŋa yiiɽɔ-yi. Nǝrsi bii ṯurvǝ lǝwɽǝrsi yǝy. 38 Nǝsi ṯurmun ere ɔvthannici ḏuṯ! Nǝr irǝrǝlɔ lɔthɔɔthɔ ki-sahraa-na, ki-yaayin-la, nǝr nanni ki-yibaŋ-na nǝ ki-ruu-nǝ tok.
39 Ŋa tatap ŋǝrrǝsi lizi kɔlɔ, nǝr-ŋi ǝgini ṯiiɽǝnǝ ṯeeŋen ṯǝmminǝ-thi! Laakin nǝreere kaṯṯasi ŋgwa mac kwǝccǝsi-gi Allah wa@ḏa, 40 kaka nigittathica-nyji-gwɔ Allah kwomne-gi kwɔvthanna beṯṯen, ŋǝniŋw liti linḏi ethoro min-min mac illi mǝr-li ɔɽɔmaṯṯi nyiiŋǝ dɔŋw tatap.
Liji lina libur nono gi imaan
1 Abi imaan gwiro uminyi gwa ŋidi ŋina ŋidhunijinu, a liŋini momaŋ gwa ŋidi ŋina ŋati ŋaŋinu no. 2 Gi dhuŋun ibidha liji lina lurun lina lijo kwereny luthi shahaada gwina gwiŋir. 3 Imaan gwai anaŋa liliŋidhi darnu gidhila gigitinu dhuŋun dhai dha Kalo, a minoŋ ŋidi ŋina ŋaŋinu ŋigitinu gi ŋidi ŋina ŋati ŋaŋinu no. 4 Imaan gwai Haabiil gwidhedhi Kaloŋa kwoiny gwadhi dhuge gwina gwiŋiranu gi kwoŋ gwa Gaayin, a gi dhuŋun ibidha ŋwuthi shahaada darnu ŋeda gwiŋir, a Kalo dhedha shahaada gi dhedha tur gwuŋun; ŋeda gwimai, abi imaan gwai gwuŋun gwoma gwathabiŋi. 5 Imaan gwai Akhnuukh gwimupini kabo dathuŋw aŋudhi aiuŋw; a athuŋw bujinu no, ŋinena ma Kalo apai. Kwereny nanaŋ gwati gwupinu no gwuthi shahaada ibigwa darnu gwiŋiriyo Kaloŋa dhugore. 6 Abi ada imaan gwati gwimaje no liji lati luthi ŋoma liŋiriye Kaloŋa dhugore no. Gwiŋir di kwiji gwina gwara gwila di Kalo duŋwuminyi darnu Kalo go a ŋeda gwathidhedha lijo mukaafa lina lathibupe ŋeduŋw. 7 Imaan gwai, dina ma Kalo abiŋaijo Nuuẖuŋw gi dhuŋun dha ŋidi ŋina ŋoma ŋati ŋaŋinu no, ŋwudeŋinaijo Kaloŋa, ŋwugeta felluuka duŋwun gilaŋiye lijo la dunu gwuŋun; a gi imaan gwuŋun ŋwakimiye gidhileo a ŋwuthi ŋelenya gi dhuŋun dhina dhiŋir dhina dhathila gi dhuŋun dha imaan. 8 Imaan gwai dina ma Kalo urnie Ibraahiimuŋw, ŋwuthejo kuni duŋwtu kalo gina gaji guŋwun apai ŋelenya; ŋwutu, athuŋwbi liŋidhi darnu gwadhela na no. 9 Imaan gwai ŋwuje gwiro ŋinena gwirin gi len lina labiŋaijolai Kalo, lina lati liro len luŋun no, athuŋwje gi khiyaam Isẖaag gwai a Yaⓐguub, lina lapillai ŋelenya gi dhuŋun ibidha dhina dhabiŋaijidhai Kalo. 10 Ŋinena athuŋw dhunijo mediina gwina gwuthi dugul, gwina gwigeto dhuŋuna dhadhigeta mediina a gwina gwigeto mediina gwan Kalo. 11 Imaan gwai Saara ko gwina gwiro ludum gwimapai ŋoma duŋwje kari gai; ŋinena liŋidhuŋw darnu gwina gwabiŋaijo dhuŋuna ibidha gwuthi dhuŋuna dhina dhiro titiganu. 12 A minoŋ ko ŋwulaŋ ŋwimatu ŋwoinyadho di gweta gwina gwiro ŋinena kwiji gwina gwijo githo dai, ŋwiro ŋinena ŋwudum ŋwa Sama a amur ina yo kimumu ga baẖr ina yati yuthi ŋoma yadhuredhini no.
13 Gi dhuŋun dha imaan liji ibila peth limai, ŋediŋa lati lapo dhuŋuna dhina dhabiŋaijildhai Kalo no, albaŋa kalo gina golaŋ ganu, aluminyi alteje galo darnu ŋediŋa liro lirin a liji la kalo giter kidhila. 14 A liji lina lathabiŋi dhuŋuna dhiro minoŋ lathaŋiye dhuŋuna momaŋ darnu lathibupe lena legen. 15 A titiganu ada limaŋidhani lena ibile lina lituina laiuthi lamun lina liŋir ladhaura. 16 Abi ŋinena ŋediŋa lo lidhi momaŋ dela gi len lina liŋiranu, a dhuŋun ibidha dhuthi maⓐna gwan, len la Sama. A minoŋ Kalo gati guthi dhara degen duŋw urnini kalo gegen no, ŋinena jarimejuŋwulo mediina.
17 Imaan gwai Ibraahiim gwidhedhi Kaloŋa Isẖaaguŋw, dina idhejinuŋw, ŋeda gwina gwuminyu dhuŋuna dhina dhabiŋaijidhai Kalo ŋwudhedha Kaloŋa ŋare ŋuŋun ŋina ŋiro ŋetipo, 18 gwina gwaicinu, Gi Isẖaag gwathilaici ŋwulaŋ ŋwuŋa. 19 Dina ireyuŋw je galo darnu Kalo guthi ŋoma duŋwdireye dai ko; a gi dhuŋun dha dhai Kalo gapo dhuŋuna ibidha ko gi dhuŋun dhina dhiro ŋinena s̱uura. 20 Imaan gwai Isẖaag gwibarikiyo Yaⓐguubuŋw a ⓐiisa gi dhuŋun dha ŋidi ŋina ŋaji ŋila. 21 Imaan gwai dina ma Yaⓐguub je githo dai, ŋwubarikiye keleŋa peth ga Yuusuf; ŋworthadha Kaloŋa, gwidhirininadhi gi lura luŋun. 22 Imaan gwai dina ma Yuusuf je githo dai, ŋwaŋidhani tuŋw gwa keleŋa ga Israayiil; a ŋwulabiŋaijo dhuŋuna dhan ŋwui ŋwuŋun. 23 Imaan gwai dina maji ma Muusa liŋini, a babo gwuŋun nana gwai gwuŋun gilibice luweo thiril, ŋinena aŋudhilo ŋare diŋir; athil dhenyo amr gwa malik no. 24 Imaan gwai dina ma Muusa biŋa, ŋwudoinya duŋw urnini ŋari ŋa ŋera ŋa Firⓐuun; 25 gwuminyu gwoinyadhanu dilumi ŋiya liji lai la Kalo, duŋwuthi iŋiruŋw gwa ŋidi ŋina ŋike ŋwamun coŋ; 26 ŋwudhura dhara dhina dhapa al Masiiẖ darnu dhuthi ŋida ŋoinyadho dhinunu gi ŋidi ŋina ŋauwadhinu gi Mas̱r, ŋinena athuŋw datiŋa gi mukaafa gwina gwaji gwuŋwuthi. 27 Imaan gwai gwigathanu Mas̱ruŋw, athuŋw dhenyo gi kadhugore gwa malik; ŋinena buruŋw nono gwiro ŋinena muŋwaŋa ŋeduŋw gwina gwati gwaŋinu no. 28 Imaan gwai ŋwugeta Ŋidwa ŋa dh’Abrico, a ŋwujigeje dirabila ŋin ŋai, a minoŋ dathil gwina gwathi rinya ŋediŋaije lina liro ŋwura minu no. 29 Imaan gwai a liji mure gi Baẖr gwina Gwure a baẖr ro ŋinena kwiyaŋ gwina gwudho galo; a dina man liji la Mas̱r idheje dilmure alidethe. 30 Imaan gwai a laribainy la Ariiẖa ide, dina ma liji ladhaije galo ŋwamun kworoŋo‐thiril. 31 Imaan gwai Raaẖaab gwina gwiro gwidhir gwati gwimalai liji lai lina lati luthejo nyuni, dina uminyuŋw lijo lina lukejinu diliŋedha dhuŋuna dhina dhuthi liji la len ibile audhaijiye gwai galo no. 32 A nyi gwarakwai manaŋ? Ŋinena athiny uthi lamun ladhi abiŋi dhuŋuna dha Jidⓐuun, a dha Baaraag, a dha Shamshuun, a dha Yif taaẖ; a dha Daawud ko, a dha Samwiil a nebiŋa no. 33 Lina lidhinyu ŋelenya ŋa maluuk, algeta dhuŋuna dhina dhiŋir, alapai dhuŋuna dhina dhabiŋaijildhai Kalo, allaŋithe ŋwinyu ŋwa ŋwima imaan gwai, 34 alrinya ŋoma ŋa iga, algilaŋ gi ŋin ŋa kalala, albur nono gi mule nono, aluthuni ŋoma gi ŋoŋor, alruce ejigur ya ŋwen ŋwiter. 35 A la limapai lijo legen lina laio dire gwai dai; a liji liter lurinu ŋina, athilbi uminyu gilaŋuŋw no; dilapai diruŋw dai gwina gwiŋiranu. 36 A liter lidhejinu ake gwai juma alpini ŋwaical ŋwai, a ko algukini jijir jai algitini gi sijn. 37 Alucini nyol nyai, alurtini nono manaashiir gwai, alidhejini, alrinyini jalala jai; alelila galo jurna jai ja jaŋal a ja jur, athilbuthi ŋida ŋa dheny i ŋidi ŋiter no, aluthi kuŋw dugore, alurini ŋina; 38 (gidhila gati giŋiradho degen no;) athilelila galo gi leba a gi ŋwen alaŋ, athilje gi nyimu ganu a gi ŋwubiro ŋwa kwiyaŋ. 39 A liji ibila peth lina luthi shahaada gwina gwiŋir gi imaan lati lapo dhuŋuna dhina dhabiŋaijildhai Kalo no. 40 Ŋinena gitijije Kalo ŋida ŋina ŋiŋiranu kwerkwereny, dathi liji ibila rui didima kwereny nanaŋ anaŋa lati limaje ŋediŋa lai no.