Bɔɔlɔs-ŋǝ mǝr-gwɔ naani Molṯa.
1 Mǝnyii ɔppathi lisaaw nḏɔṯɔma kǝni tǝ, nǝnyii elŋe ethaarɔŋw jǝziirǝ kwundǝr kwǝni Molṯa. 2 Nǝ lizi lǝthi kinanaŋw iiɽi nyɔŋwsi-nǝ. Nǝ kaaw aari ibṯǝḏi ethi dɔnni, mindaŋ nǝ kɔrɔn ṯee beṯṯen, nǝ nǝr-nyji aalanni tatap ṯaamathina, mindaŋ nǝr-nyji uṯǝci iigǝŋi. 3 Mindaŋ mǝ Bɔɔlɔs ɔṯa nyuuɽi nɔŋwsi kette kiigǝ, nǝ kimǝw ruuthǝ ki-nyuuɽi-nǝ kurtǝ kiijaŋ, nɔŋw ippǝnni ṯii naana ṯǝthi Bɔɔlɔs. 4 Mǝ lizi lǝthi kinaŋw-ŋwɔ ese kimǝwǝ kippǝnnǝ ṯii naana ṯǝthi Bɔɔlɔs, nǝr andasina nǝraarɔŋw, “Kwɔr-ŋgwɔ laazim kwǝni-mǝ kwɔgitta ḏimmiya, niglathɔ-ŋgwɔ kinnǝ ki-bahar-na nǝtǝ ŋiɽany ere aalitha rii tok mac ethi naani kwɔmiithɔ.” 5 Laakin nǝ Bɔɔlɔs firṯatha kimǝwǝ-lɔ kiigǝ-nǝ, kwiti kwɔmǝ kimǝw rǝri naana mac. 6 Nǝr ǝkkici kizǝn ethi ṯubǝthi mindaŋ ethi iidi fittak ethi ai. Laakin mǝr ǝkkici kizǝn lǝlu-ttuk, mindaŋ mǝ kwomne ere kweere mac kwigii kwɔmǝ ǝrrinici-tǝ, nǝr urlǝ ŋiɽaŋali-lɔ nǝraarɔŋw, “Kwir-mi ṯiiɽu!”
7 Nǝ rɔrɔny naani kǝzir-ṯǝ wa rǝthi haakim wǝthi jǝziirǝ wǝni Bɔɔbilɔɔs. Nɔŋw aalanni nyuŋwsi ṯiiɽǝthi-nǝ, mindaŋ nǝnyii naani ŋiirinǝ duŋgwun ŋwaamin ṯoɽol. 8 Nǝ ṯǝrnyin ṯǝthi Bɔɔbilɔɔs-ŋǝ naani kinaŋw ṯimthi hummǝ nǝ ṯurṯunǝ tok. Nǝ Bɔɔlɔs ǝnḏithǝ kiininy, nɔŋwɔrici ki yiiriny, mindaŋ nɔŋw kette rii duŋgwun-lǝ, mindaŋ nɔŋw sǝwi. 9 Mǝr ǝrrini ŋɔ tǝ, nǝ lizi lithaathɔ tatap luumǝ lǝthi jǝziirǝ-ŋw iila mindaŋ nǝr sǝwinni. 10 Nǝr-nyji inḏǝthǝ haḏaaya wittǝzir, mindaŋ mǝnyii ele, nǝrnyji kettice kwomne ki-mɔrkǝb-nǝ ŋgwɔ kwɔnaŋna-nyii kwɔthi safar.
Mǝnyii diiɽǝ Molṯa ninyeele Rɔɔma.
11 Mǝ yǝwǝ ṯoɽol ere nǝnyaari saafira mɔrkǝb-gi kwǝthi Iskǝnḏǝriiyǝ-ŋw kwǝni, “Riiɽu rir Yɔŋwɔr.” Kwɔnaanɔ kinaŋw koo-ŋa tatap ki-jǝziirǝ-nǝ. 12 Mindaŋ nǝnyii ɔppathi ki-mǝḏiinǝ kwǝni Saraakɔɔsa, nǝnyii-gwɔ naani kinaŋw ŋwaamin ṯoɽol. 13 Nǝnyii diiɽǝ mɔrkǝb-gi kanaŋw nǝnyii ɔppatha ki-mǝḏiinǝ kwǝni Riighuun. Mǝ ŋɔrpɔ-ŋgwa oro nǝ kɔrɔn aari ibṯǝḏi ethi ɔva jǝnuub-ŋgi, nǝ ki-ŋwaamin ŋwuɽǝn nǝnyii iila ki-mǝḏiinǝ kwǝni Buuṯiyuuli, 14 nǝnyii kaṯṯasi lizi lokwo kinaŋw lǝthi ṯǝmminǝ, nǝrnyji uṯicǝlɔ ethi-li naani kwokwo usbɔɔ@ wette. E-ta nǝnyii-mǝ ɔppatha Rɔɔma. 15 Mǝ lizi lǝthi ṯǝmminǝ neŋne ŋiɽaŋali ŋǝri, nǝr ruuthǝ ethi biɽitha nyiiŋǝ-li kithaay, nǝr iila mindaŋ nǝr ɔppaṯha ki-muḏun kwǝni, “Suug Abiiyyuus”, nǝ kwɔthaathɔ kwǝni, “Ŋwokwonḏo Ṯoɽol.” Mǝsi Bɔɔlɔs ese nɔŋwɔccǝ Allah shukran mindaŋ nɔŋw firllathala beṯṯen.
Bɔɔlɔs mɔŋgwɔ ɔppathi Rɔɔma.
16 Mǝnyii ɔppathi Rɔɔma tǝ, nǝr ǝmminci Bɔɔlɔs-ŋwɔ ethi nanni kwɔtɔpɔt jesh-gi kwette ethi aŋraci ŋunduŋw. 17 Mǝ ŋwaamin ṯoɽɔl ere nǝ Bɔɔlɔs ɔrnɔṯi Yahuuḏǝ yir ŋwɔɽa ethi kette ijṯimaa@. Mindaŋ mǝr aaɽathi dɔŋw tǝ, nɔŋwsǝccǝŋw, “Liyǝŋgǝri lir Israa-iil, niti-vǝ nǝrricǝ-nyii lizi lǝri kwomne kweere kwigii mac, wala ethi dappi ǝthiyi-lǝ wɔthayca-nyji lugwurnǝ-lɔ lǝri. Nǝ ŋɔ tatap nǝr-nyii ruusǝ mahbuus Urshaliim-na, mindaŋ nǝr-nyii tǝllicǝ Rɔɔmaaniiyyiin-na ki-rii-na reeŋen. 18 Mǝrnyii uṯicǝlɔ rac tǝ, nǝr kittatha ethi kǝdu nyu-ŋwɔ, kaka niti mǝrnyii-gwɔ inḏaci ŋiɽaŋali ŋeere ŋigii mac ŋǝthi ŋiɽany ŋiinyi. 19 Laakin mǝ Yahuuḏ rɔɔthatha nyuŋwɔ ṯuwǝn naana, e-ta nǝnyii naŋni hɔkwɔma wiinyi ethi naani kiyǝnǝ yǝthi Imbraaṯɔɔr, kwiti kwǝthi lɔɽɔjɔ leere ligii mac, lǝthi-li kette lizi liinyi kaṯṯi. 20 Ŋindǝr-ṯǝ ŋɔ ŋɔrnaca-ŋǝsi ethiila etheese ŋaaŋwɔsi, mindaŋ ethi andasi ŋaaŋǝ-li. Nǝ sǝbǝb-ŋi kwǝthi ṯǝkkizǝ kizǝn ṯǝthi Israa-iil, nɔŋworo ṯǝthi ŋwɔɔɽɔŋw-ŋa ŋwɔ ŋwɔgǝkkǝr-nyii-ŋi.”
21 E-ta nǝrǝccǝŋw, “Nyiiŋǝ lende limǝ aavi juwaaba kweere mac kwinḏi Yahuuḏiiyyǝ-ŋgi kwǝni ŋa, wala eṯhi kwizi kweere kwǝri aaɽa kinaŋgwɔ khabar-gi keere wala ŋiɽaŋal ŋeere ŋigii ŋǝni ŋa. 22 Laakin nyiiŋǝ linaŋna ethi neŋne ǝfkǝrǝ wɔɔŋa, kaka nilŋithiny-gwɔ ethaarɔŋw lizi lǝṯi andasila ǝzir naana tatap ŋiɽaŋali ŋigii-ŋigii ŋǝthi dɔŋw kɔlɔ linaani-ŋa-gwɔna.”
23 Ŋwɔṯaŋw nǝr uɽu laaminɔ Bɔɔlɔs-ŋǝli, mindaŋ mǝ laamin iila kila, nǝ lizi iila littǝzir kǝzir wa wɔnannɔ-gwɔ Bɔɔlɔs. Nɔŋwsi uppupici ŋiɽaŋali-na ŋǝthi Ŋeeleny ŋǝthi Allah min ŋɔrpana tuk mindaŋ nǝ kirakalɔ oro kimaara. Nɔŋw ṯǝcicci ethisi ilŋithini ŋǝni Yǝcu, ŋiɽaŋal-ŋi ŋa ŋǝṯɔŋwsi allilla ki Sherii@a-na kwǝthi Muusǝ nǝ ŋa ŋuluuthusi liɽii tok. 24 Mindaŋ nǝr ǝmmini lokwo ŋiɽaŋali ŋandisa-ŋwsi, laakin lithaathɔ tǝ, nǝrseere ǝmmini mac. 25 Ŋwɔṯaŋw nǝr faathi limamlithɔ deŋgen-na. Kwaathan-tǝ, nǝ Bɔɔlɔs andasi nɔŋwaarɔŋw, “Ṯigɽim Ṯirllinǝlɔ ter ṯaami andaci luŋwurnǝ laalɔ kwiɽii-ŋgi kwǝni Isha@ya! 26 Nɔŋwsǝccǝŋw,
‘Nḏi ele ǝccǝ lizi kɔlɔ-ŋwɔ:
ŋaaŋa ligette yǝni lǝlu-ttuk,
laakin ǝseere elŋe ḏuṯ;
a iccithi dooɽe,
laakin ere iisithi ḏuṯ.
27 Kaka nɔnḏɔ-gwɔ lizi kɔlɔ rɔgwori,
nǝ yǝni yeeŋen riimǝthinǝ tok,
ǝṯir mithǝ yǝy yeeŋen.
Nǝ ǝŋgi yǝy yeeŋen iisithi,
nǝ ǝŋgi yǝni yeeŋen neŋne,
mindaŋ ǝŋgirsi elŋe rɔgwor-ri reeŋen,
kaka naarɔ-gwɔ Allah ŋwo,
ǝŋgir-nyii ɔrllatha naana
ǝŋgi-nyji sǝwi’.
28 Ilŋithirsi-ŋɔ ethaarɔŋw, ŋiglǝthǝ ŋǝthi Allah, ŋimǝrsi usicǝ lizi lǝthi Umam; nǝ ŋǝrsi neŋne rac.” 29 Mǝ Bɔɔlɔs ṯimmasi ŋiɽaŋali ŋɔ tǝ, nǝ Yahuuḏ faathi lɔppathalɔ tig-tig deŋgen-na.
30 Nǝ Bɔɔlɔs nanni kinaŋw ki-dɔɔnɔ kwǝccǝŋw ajjira yithlǝyu yiɽǝn. Ǝṯɔŋw aalanni lizi lǝṯiila etheese ŋunduŋw. 31 Ǝṯɔŋw aari bǝshirǝ Ŋeelenyi ŋǝthi Allah, mindaŋ ǝṯɔŋw aari @allima ŋiɽaŋali ŋǝthi Kweeleny kwǝni Yǝcu Kwɔrɔstɔ, mindaŋ ǝṯɔŋw andasi ŋuuguli jilak-jilak.
Buulus gi Maliiṯa
1 A dina mal gilaŋ peth, alliŋa darnu jaziira jiro jina jan Maliiṯa. 2 Ji liji la len ibila gitijo dhuŋuna dhina dhiŋir dhoinyadho; jil mira peth, a jimujijo iga, ŋinena nu kau, a kalo jile. 3 A Buulus wurteje dure liduŋw ŋwulgeta kiga, a lodhor tuya dina ma iga buye, ŋwumitadhe dhoi nono dhuŋun. 4 A dina ma liji la len ibila aŋa kwoiny ibigwa gwina gwike gi dhoi dhuŋun, alabiŋaijiye gweta gweta degen ganu alarnu, Aram kwiji ibigwa gwirinyio dhimar, ŋinena gilaŋinuŋw gi baẖr, gwati gwa dhuŋun dhina dhidhunu galo abrico duŋwmidhe no. 5 Ŋwubi dhudhire dhoi dhuŋun a kowaŋ ida kiga, athuŋw umii ŋiya no. 6 Abi ŋediŋa arnu gwaji gwa mi, i gwan ida ganu gwai; abi dina mal teje je gwortal, athil aŋudhi dhuŋuna dheda dugun dhina dhumeyo ŋiya no, alurle dhuŋuna galo, alarnu ŋeda gwiro kalo geta. 7 Diruiny dijo kalo ibige da kweleny gwa jaziira, gwina gwan Buubliyuus; gwina gwimijuminyi, jigeta ŋirin ŋwamun thiril dhuŋun dhai dhuŋun dhina dhiŋir. 8 A babo gwa Buubliyuus umi ẖumma ŋwiyaŋ ŋina; a Buulus uni dugun, ŋwabiŋaijo Kaloŋa, ŋwungeta dhoi alaŋ, ŋwiŋiriye nono. 9 A dina ma dhuŋun ibidha uthi je ganu, a liji liter ila ko lina luthi gumiye la jaziira, aliŋirini nono. 10 Ji liji ibila neye neye gwai gwoinyadho; a dina manela, jilgitijo ŋida peth ŋina ŋibupanalo gi felluuka ganu.
Alela manaŋ felluuka gwai gi Ruumiya
11 A dina ma luwa ro thiril anela felluuka gwai gwa Iskandariiya, gwina gwuthi ⓐalaama kwereny gwina gwan Al Jauwaza, gwina gwijo jaziira ŋwamun ŋwa ko. 12 Anobani gi Siraakuusa, anajalo mine ŋwamun thiril. 13 A mine anurle galo anobani gi Riiqiyuun; a ma lamun letipo erna a karun ga januub are, a gi lamun lina liro nimra ram anobani gi Buuṯiyuuli. 14 Kalo gina gibujanana limega, jilbupe dana jalo degen ŋwamun kworoŋo‐thiril; a minoŋ anobani gi Ruumiya. 15 A mine dina ma limega diŋini dhuŋuna dhan anaŋa, alila danalbudhe gi Fuurun Abbiyuus a Thalata al H̱awaanit. A dina mal Buulus aŋa, ŋwaici Kaloŋa shukran, ŋwubur nono. 16 A dina manobani gi Ruumiya, a zabith dhedha kwelenya gwa ejigur maẖaabiis, albabrico Buulusuŋw ŋwujalo cucun ejigur yai ina yethadho.
Buulus gwaŋajo Yahuud lina lathije Ruumiya dhuŋuna dhuŋun
17 A ma ŋwamun thiril erna a Buulus urnie lelenya la Yahuud dilauradha liduŋw; a dina malauradha liduŋw, ŋwulaicinu, Liji lai lina liro limega, nyi gwati gwupijo lijo dhuŋuna dheda dhina dhike, i nyi gwati gwimapai dhuŋuna dheda dhina dhike gi dhuŋun dhina dhuthi baboŋa lega no, nyibidhedhini gi doi ganu da Ruumaaniyiin gi Urushaliim gwigukinu. 18 A dina minyil othaije galo alari linyi guda galo, ŋinena athi dhuŋun jo diginy dheda dhadhai no. 19 Abi dina ma Yahuud abiŋi dhuŋuna dhina dhike gi dhuŋun ibidha, nyibupe gwuleny dinygeta dhuŋuna dhiny gi je ganu ja Ges̱ar; athinyuthi dhuŋuna dhina dhadhiny abiŋaijo lijo liny no. 20 Gi dhuŋun ibidha ŋajibupe dajaŋa a ŋajabiŋaijo darnu gi dhuŋun dha dhunijo gwa Israayiil nyi gwigukinu jijir jai ibija. 21 Albaicinu, Anaŋa lati gabe luthina jawaabaat gi Yahuudiiya jan ŋa, i kwiji gweda gi limega ganu gwati gwimila a jabiŋaijo, i ŋwabiŋi dhuŋuna dheda dhan ŋa dhina dhike no. 22 Abi anaŋa larnu dhuŋun dhiŋir daguri dana diŋini dhuŋuna duguŋa dhina dharaŋadhai; ŋinena liŋidhana darnu kalo peth liji lathabiŋa dhuŋuna dhina dhike gi liji ibila.
23 A dina malgitijo lamun lina liŋir, alela dugun loinyadho kalo gina gathuŋwunje; ŋwulabiŋaijo ŋwulaŋajo dhuŋuna ŋwuro shaahid gwa dhuŋun dha gidhila ga Kalo, ŋwari luŋwulabrico aluminyi dhuŋuna dhan Yasuuⓐ gi dhuŋun dha naamuus gwa Muusa a dha nebiŋa, ro bigunu gile galo di a kalo ro ŋibilbil. 24 A coŋ uminyi dhuŋuna dhina dhabiŋuŋw, athibi coŋ uminyu no. 25 A dina mathil aicaijiyo dhuŋuna liduŋw letipo no, albai galo, dina ma Buulus abiŋi dhuŋuna dhetipo dhina dharnu, Dhigirim dhina Dhiŋir dhabiŋaijo baboŋaije lega dhuŋuna momaŋ Ishaⓐya gwai gwina gwiro nebi, 26 ŋwarnu, Idhi gi liji ibila, ŋalaici, Didiŋini nyaŋa laji ladiŋini, abi dhati dhanyaliŋa no; a daŋa nyaŋa laji laŋa, a dhati dhanyaliŋa no. 27 Ŋinena bur dugor da liji ibila, a nyuni nyegen rimi ganu didiŋini, a je jegen luthini; i udubidi ŋediŋa luthi ŋoma ladaŋa galo je jai jegen, a luthi ŋoma ladiŋini nyuni nyai nyegen, a luthi ŋoma alliŋa dugor dai degen, alurle dugore galo degen, a linyil iŋiriye nono. 28 Abricul dhuŋuna ibidha ŋwuliŋini dagalo ganu, darnu gilaŋ gwa Kalo gwima ukejina gi Liumam, a ŋediŋa laji ladiŋini. 29 A dina muŋwabiŋi dhuŋuna ibidha, a Yahuud ela alabiŋaijiye gwuleny degen ganu.
30 A Buulus je gi dunu gwina gwajiriyuŋw jidhileo ram, athuŋw uminyi lijo peth lina lathuni dugun, 31 athuŋwul abiŋaijo gidhila gai ga Kalo, a athuŋwul alimiye dhuŋuna dhan Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ al Masiiẖ, re gwai ganu peth, athi kwiji gweda ekajo no.