Paul and the False Apostles
1 I wish you would tolerate me, even when I am a bit foolish. Please do! 2 I am jealous for you, just as God is; you are like a pure virgin whom I have promised in marriage to one man only, Christ himself. 3 I am afraid that your minds will be corrupted and that you will abandon your full and pure devotion to Christ—in the same way that Eve was deceived by the snake's clever lies. 4 For you gladly tolerate anyone who comes to you and preaches a different Jesus, not the one we preached; and you accept a spirit and a gospel completely different from the Spirit and the gospel you received from us!
5 I do not think that I am the least bit inferior to those very special so-called “apostles” of yours! 6 Perhaps I am an amateur in speaking, but certainly not in knowledge; we have made this clear to you at all times and in all conditions.
7 I did not charge you a thing when I preached the Good News of God to you; I humbled myself in order to make you important. Was that wrong of me? 8 While I was working among you, I was paid by other churches. I was robbing them, so to speak, in order to help you. 9 And during the time I was with you I did not bother you for help when I needed money; the believers who came from Macedonia brought me everything I needed. As in the past, so in the future: I will never be a burden to you! 10 By Christ's truth in me, I promise that this boast of mine will not be silenced anywhere in all of Achaia. 11 Do I say this because I don't love you? God knows I love you!
12 I will go on doing what I am doing now, in order to keep those other “apostles” from having any reason for boasting and saying that they work in the same way that we do. 13 Those men are not true apostles—they are false apostles, who lie about their work and disguise themselves to look like real apostles of Christ. 14 Well, no wonder! Even Satan can disguise himself to look like an angel of light! 15 So it is no great thing if his servants disguise themselves to look like servants of righteousness. In the end they will get exactly what their actions deserve.
Paul's Sufferings as an Apostle
16 I repeat: no one should think that I am a fool. But if you do, at least accept me as a fool, just so I will have a little to boast of. 17 Of course what I am saying now is not what the Lord would have me say; in this matter of boasting I am really talking like a fool. 18 But since there are so many who boast for merely human reasons, I will do the same. 19 You yourselves are so wise, and so you gladly tolerate fools! 20 You tolerate anyone who orders you around or takes advantage of you or traps you or looks down on you or slaps you in the face. 21 I am ashamed to admit that we were too timid to do those things!
But if anyone dares to boast about something—I am talking like a fool—I will be just as daring. 22 Are they Hebrews? So am I. Are they Israelites? So am I. Are they Abraham's descendants? So am I. 23 Are they Christ's servants? I sound like a madman—but I am a better servant than they are! I have worked much harder, I have been in prison more times, I have been whipped much more, and I have been near death more often. 24 Five times I was given the thirty-nine lashes by the Jews; 25 three times I was whipped by the Romans; and once I was stoned. I have been in three shipwrecks, and once I spent twenty-four hours in the water. 26 In my many travels I have been in danger from floods and from robbers, in danger from my own people and from Gentiles; there have been dangers in the cities, dangers in the wilds, dangers on the high seas, and dangers from false friends. 27 There has been work and toil; often I have gone without sleep; I have been hungry and thirsty; I have often been without enough food, shelter, or clothing. 28 And not to mention other things, every day I am under the pressure of my concern for all the churches. 29 When someone is weak, then I feel weak too; when someone is led into sin, I am filled with distress.
30 If I must boast, I will boast about things that show how weak I am. 31 The God and Father of the Lord Jesus—blessed be his name forever!—knows that I am not lying. 32 When I was in Damascus, the governor under King Aretas placed guards at the city gates to arrest me. 33 But I was let down in a basket through an opening in the wall and escaped from him.
Dhuŋun dhina dhuthuŋw dhina dhiŋir ŋinena ruiuŋw gweta gwina gwukejinu
1 Nyi gwibupo danya mutha dugore gwan ŋirila ŋiny ŋitiny; abi nyaŋa muthul dugore gwan nyi. 2 Nyi gwuthi kuŋw dhugore gwan nyaŋa ke gwai dhugore gwina gwidhi di Kalo; ŋinena majagiye kwoma gwetipo, dinyi dhedha al Masiiẖuŋw lutara lina lijuro. 3 Abi nyi gwidhenyo, gwiro ŋinena ukinejina dhuma Hauwaŋw ganu ŋwujimi ŋai ŋuŋun, a minoŋ nyaŋa lakiye ŋadigirenya ŋalo gi dhuŋun dhina dhiŋir dhina dho gi al Masiiẖ. 4 Abi ada gweta gwimila ŋwabiŋaijo lijo gwan Yasuuⓐ gwiter gwina gwati gwalimiyanagwai no, i ada nyaŋa limapai dhigirima dhiter dhina dhati dhapanya kwereny no, i dhuŋun dha Dhuŋun dhina Dhiŋir dhiter dhina dhati dhuminyanya kwereny no, a gwiŋir ada nyaŋa limaje dimutha dugore di dhuŋun ibidha. 5 Nyi gwadhuredhini darnu nyi gwati gwamiratho ŋida ŋeda gi dhuŋun dhina dhathi liji lina lukejinu apai dhina dhiŋiranu no. 6 Abi ada nyi gwati gwimaro gwortho gi dhuŋun dha dhabiŋi no, abi gi dhuŋun dha liŋa nyi gwati gwamiratho no; abi gi ŋidi peth anaŋa limajaŋajo dhuŋuna ibidha momaŋ gi je ganu ja liji peth. 7 Nyi gwapo ŋida ŋina ŋike ŋinena rujiny gwidom gwiny gwitiny danyaro lipilipa nyaŋa gi dhuŋun dha Kalo, ŋinena abiŋaijaje Dhuŋuna dhina Dhiŋir dha Kalo tur a? 8 Nyi gwapo ŋida ŋa kanaayis giter ŋwuramai, dina minyi apai maaẖiiya degen gwan ŋiro ŋalo. 9 A dina jiny dagalo ganu nyuthi amirathuŋw, nyi gwati gwigeto dhuŋuna dhina dhinaŋ kwiji gweda no, ŋinena minyi buje dhuŋuna dhina dhamiratho diginy di limega lina limila gi Makiduuniya. A gi ŋidi peth nyi gwidimii gwidom gwiny athinyi geto dhuŋuna dhina dhinaŋ dagalo no, a gwuthi ŋoma dinyi dima. 10 Dhuŋun dha al Masiiẖ dhina dhiro titiganu dho diginy, dathi are ŋamilai ibigwa ekajinu diginy gi ŋwen peth ŋwa Akhaaya no. 11 Kworaŋ? Ŋinena athajuminyu na? Kalo giliŋidhi. 12 Abi dhuŋun dhina dhapiny, dhinyapai, dinyi uru lamun lina liŋir la ŋediŋa lina libupo lamun lina liŋir dibujini gwiro ŋinena alŋa ko gi dhuŋun dhina dhathildhai are ŋamilai. 13 Ŋinena ro liji ibila liji lina lukejinu lina liro lidhuŋun, lina lathapai ŋiro dhuŋun dhai dhina dhiro ŋidhuŋun, athilupeye ŋiremina ganu gi dhuŋun dhina dhuthilo, athil ro ŋinena liji lina lukejinu la al Masiiẖ. 14 A dhuŋun ibidha dhati dhalije lijo galo dir no; ŋinena athi Sheṯaan upeye ŋiremina ganu kwidom gwuŋun ŋwuro ŋinena malaak gwa fure. 15 A minoŋ dhuŋun ibidha dhati dhinaŋ no ada jadham juŋun jimathupeye ŋiremina ganu ŋegen alro ŋinena jadham ja dhuŋun dhina dhiŋir. Dhuŋun dhegen dhina dhimirudhi dhina dhaji dhalapai dharo ŋinena ŋiro ŋina ŋapillo.
Dhuŋun dha Buulus dhiŋiranu gi dhuŋun dha liji lina likiilo ŋeda ŋalai
16 Nyi gwaro ko nu athi kwiji gweda arnu nyi gwiro girila no; abi ada dhuŋun dhimaje dhiter, uminyinyilo piny ada nyi gwimaro girila, dinyi are ŋamilai nyi ko gwitiny. 17 Dhuŋun dhina dhathinyidhai abiŋi, dhati dhathinyi abiŋi dhiro ŋinena dhuŋun dhina dhibupo Kweleny no, abi dhathiro ŋinena dha ŋirila ŋiny gi uminyi gwina gwuthiny gwa are ŋamilai ibigwa. 18 Ŋinena athi liji loinyadho are ŋamilai gi dhuŋun dha aŋinu, a nyi ko gware ŋamilai. 19 Nyaŋa liŋir dugore ŋinena muthanya dugore gi dhuŋun dha liji lina liro jirila, a minoŋ nyaŋa liro liji lina luthi ŋadigirenya ŋina ŋibebra. 20 Ŋinena athanya mutha dugore ada gweta gwimajiruje jine, i ada gweta gwimajenya, i ada gweta gwimajapa ŋida, i ada gweta gwimaruje gwidom gwuŋa gwipa, i ada gweta gwimajimiri gi nyirel ganu nyalo.
Buulus gwijo kalo gitigiter gina guthi dhuŋuna dhina dhibur, ŋwubuje dhuŋuna dhina dhojimaŋ
21 Abi gi dhuŋun dha dhugor dhiny dhina dhuthi dhara nyi gwarnu akwai anaŋa lijo limulo nono. Abi gi dhuŋun dheda dhina dhathidhai kwiji gweda re ganu, (nyi gwabiŋu gi ŋirila ŋiny,) a nyi ko gwire ganu. 22 Liji ibila liro Ⓐibraaniyiin a? Nyi ko gwiro Ⓐibraani. Liji ibila liro Israayiiliyiin a? Nyi ko gwiro Gwiisraayiil. Liji ibila liro ŋwulaŋ ŋwa Ibraahiim a? Nyi ko gwiro lulaŋ la Ibraahiim. 23 Liji ibila liro jadham ja al Masiiẖ a? (Nyi gwabiŋu gwiro ŋinena gweta gwina gwati gwuthi ŋadigirenya ŋina ŋiŋir no) a nyi gwiro gweta gwina gwiŋiranu. Gi dhuŋun dha ŋiro ŋina ŋibur dhiminyapai gwoinyadhanu, a gi dhuŋun dha pini nyi gwipinu gwoinyadhanu gwuleny, a gi dhuŋun dha sujuun nyi gwijo gi sijn ŋwamun ŋwoinyadho, a gi dhuŋun dha dhai nyi gwijina ŋwamun ŋwoinyadho. 24 Gi liji lina liro Yahuud ŋwamun ganu thudhina nyi gwupinu laical lai ŋwamun ganu dure‐ram illa lamun letipo. 25 A ŋwamun ganu thiril nyi gwipinu lura lai, a lamun leta nyi gwucinu nyol nyai, a ŋwamun ganu thiril nyi gwijo gi felluuka ganu a felluuka ke, a nyi gwijo ŋau alaŋ ŋina ŋolaŋ ganu gigilo a ninaŋin. 26 A gi dhuŋun dha safariiya nyi gwidhi ŋwamun ŋwoinyadho, a gi dhuŋun dha kalo gina guthi dhuŋuna dhina dhibur nyi gwijo dibirtha doinyadho dina doinyadho ŋau, a gi dhuŋun dha kalo gina guthi dhuŋuna dhina dhibur nyi gwibujo luramai, a gi dhuŋun dha kalo gina guthi dhuŋuna dhina dhibur nyi gwibujo dhuŋuna dhina dhojimaŋ gi liji la len liny, a gi dhuŋun dha kalo gina gibur nyi gwibujo dhuŋuna dhina dhojimaŋ gi liji lina liro liumam, a gi dhuŋun dha kalo gina guthi dhuŋuna dhina dhibur nyi gwibujo dhuŋuna dhina dhojimaŋ gi liji la mediina, a gi dhuŋun dha kalo gina guthi dhuŋuna dhina dhibur nyi gwibujo dhuŋuna dhina dhojimaŋ gi leba, a gi dhuŋun dha kalo gina guthi dhuŋuna dhina dhibur nyi gwibujo dhuŋuna dhina dhojimaŋ gi baẖr, a gi dhuŋun dha kalo gina guthi dhuŋuna dhina dhibur nyi gwibujo dhuŋuna dhina dhojimaŋ gi limega ganu lina liro lidhuŋun; 27 a gi dhuŋun dha ŋiro ŋina ŋibur a gi dhuŋun dha ŋiro ŋina ŋuthi dhuŋuna dhina dhibur nyi gwijo galo je jai ŋwamun ŋwoinyadho, a gi dhuŋun dha jamu nyije galo jamu a gi dhuŋun dha odha nyije galo odha, a gi dhuŋun dha dhijalo jamu nyijalo jamu ŋwamun ganu ŋwoinyadho, a gi dhuŋun dha lamun lina lijilo nyije kalo gina gijilo gwati gwuthi ciraŋa no. 28 A gi dhuŋun dha ŋidi ŋiter ŋina ŋati ŋimaŋini no, dhuŋun dho dhina dhathinyi urejo galo ŋwamun peth, dhuŋun dha dhirijo kanaayis peth je galo. 29 Ei gwiro gwina gwimulo nono? athinyibi mulo nono nyi ko no. Ei gwiro gwina gwadikejini? athinyibi dununu iga yai gi dhugor dhiny no. 30 Ada dhuŋun dhimiŋir dare ŋamilai, a nyi gwuthi ŋoma dare ŋamilai gi ŋidi ŋina ŋuthi dhuŋuna dhan mule nono gwiny. 31 Kalo gina giro Babo gwa Kweleny gwega gwina gwan Yasuuⓐ al Masiiẖ, gina guthi baraka gwortal, giliŋidhi darnu nyi gwati gwiguthi ŋidhuŋinaŋa no. 32 Gi Dimishga mudiir gwina gwitinyunu gi malik gwina gwan H̱aarith gwethadho mediina gwa liji la Dimishga, ŋwubupe diny mutha, 33 nyibi ulejina galo gi shabbaak guffa gai kwaribainy alaŋ, nyabire gi dhoi ganu dhuŋun.