Dhuŋun dhina dhabiŋu Yasuuⓐ gi len alaŋ
1 A muŋwaŋa lijo loinyadho, ŋwela ŋwalo kamarigen; a dina muŋw jalo, a calmiz juŋun ela dugun. 2 Ŋwulalimiye, ŋwulaici,
Dhuŋun dha dhiŋir dugore
3 Liji la liŋir dugore lina liro dhigirima masaakiin; gidhila ga Sama gegen giro. 4 A la liŋir dugore lina lathiruni ŋinena; laji linudhini. 5 A la liŋir dugore lina lathirujini litilitiny gwiren; laji lamadhe gidhila. 6 A la liŋir dugore lina lathil jamu eny al odha eny gi dhuŋun dhina dhiŋir; laji lape. 7 A la liŋir dugore lina luthi ŋina gi je; laji laliina. 8 A la liŋir dugore lina lijuro gi dugor ganu; laji laŋa Kaloŋa. 9 A la liŋir dugore lina lathaudhaijiye galo; laji luthi jiriny jan keleŋa ga Kalo. 10 A la liŋir dugore lina lathilure ŋijigora gi dhuŋun dhina dhapilo dhiŋir; gidhila ga Sama gegen giro. 11 Iŋiriyul ganu maji ma liji abiŋa dhuŋuna nono dhina dhike, ŋajilirini, a ŋajilabiŋaijo dhuŋuna dhina dhike dhina dhiro ŋidhuŋun ŋinena uminyinyilo. 12 Iŋiriyul dugore, nyamani ganu gwuleny; ŋinena uthanya mukaafa gwipa Sama; ŋediŋa lurina nebiŋaije ŋijigora minoŋ lina lijanu kwereny dagalo.
Alimiye gwa mudha a lamba
13 Nyaŋa liro mudha gwa gidhila; abi ada mudha gwimamule gwuthi ŋoma gwaŋurcie agwai manaŋ? Gwati gwau ŋidi ŋeda manaŋ no, abi gwoceny gwa buludhini por, athin liji elilalaŋ ŋwora ŋwai. 14 Nyaŋa liro fure gwa gidhila. Mediina gwina gwathucini gi len alaŋ gwati gwuthi ŋoma gwurilini no. 15 A ko liji lati lathora shama, ŋwulgilibice gi leny ganu no, athuŋwul uleje gi shamadan ganu, duŋw uthi ŋoma ŋworaje lijo galo peth lina lijo kiru. 16 Gwiro minoŋ ko abricul fure gwalo ŋwora galo gi je ganu ja liji, diluthi ŋoma alaŋa ŋiro ŋalo ŋina ŋiŋir, almajidhe Babuŋw gwalo gwina gwathije Sama.
Naamuus gwina gwurun a naamuus gwa Yasuuⓐ
17 Athanya abiŋinu gi dugor ganu dalo nyalarnu nyi gwiludhi diny irnie dhuŋuna dha naamuus, i dha nebiŋa. Nyi gwati gwiludhi diny kie no, abi diny meaje. 18 Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Di ma Sama erna i gidhila, abi dhuŋun dha naamuus dhati dherna dhina dhitiny i nukta no, di ma dhuŋun peth uthi je ganu. 19 Abi gwina gwakie amr gweta gwina gwitinyanu, ŋwalimiye lijo ando ko, gwaji gwan gwitinyanu kidhila ga Sama; abi gwina gwathalimiye lijo ŋwundo ko, gwaji gwan gwibuthanu kidhila ga Sama. 20 Nyi gwa gwacaijinu, Ada dhuŋun dhalo dhati dhimiŋirani gi dhuŋun dha jathib a Farriisiyiin no, nyaŋa lati luthi ŋoma luni kidhila ga Sama gatur no.
Kadhugore a rinyiye
21 Nyana lidiŋinu darnu dhabiŋinina ro, ŋwarnu, Athaŋa rinyio dhimar no; ada kwiji gweta gwimarinyie dhimar gwaji githo didhudhe ẖukm. 22 Abi nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Liji peth lina lathikijo megen dugore tur laji ladhuna gi je ganu ja ẖukm; a ada gweta gwimaici megen nu, Ŋa gwike tur, gwaji gwadhuna juriya; a gweta gwina gwabiŋa di megen, ŋwaici, Ŋa gwirero, gwaji gwadhuna githo kiga ya Jahannam. 23 Ada ŋa gwimaro gwa garini gi loboŋ, abi ada ŋa gwimaŋidhani ŋarra ŋeda ŋa magalo; 24 gathana kwoinya gwa dhigarini gi loboŋ, ŋela; nyagarajiya magalo gwai, ŋa baji ŋela ŋa garini. 25 Iŋiriyul gwai babraŋ gwina gwuthujiyanya gwai ŋarra, dina nanaŋ ijanya gwai gi dhai; i gwaji gwaŋodhadha di gadhi, a gadhi gaŋadhedha shawiishuŋw, a ŋa gwagitini karkon. 26 Titiganu nyi gwa gwaicaŋanu, Ŋa gwati gwatuya mine no, di ma ŋa teye gwarush peth.
Ŋirle
27 Au gwimadiŋini darnu dhabiŋinina, ŋwarnu, Athanya wuli laio no. 28 Abi nyi gwa gwaicaŋanu, Kwiji gwina gwateje kwaio je ŋwamra gwuleny gwudhril gwai peth di gi dhugor ganu dhuŋun. 29 Ada ke ga dhiŋir gimaŋa dekaje, waladhi galo, ŋubire duguŋa; gwiŋiranu daŋerna gism geta ga aŋinu yuŋa, i daŋa gwuthi aŋina rainy ŋule Jahannam. 30 I ada dhoi dhuŋa dhina dhiro dhiŋir dhimaŋa dekaje, urudhi galo, ŋubire duguŋa, gwiŋiranu daŋerna gism geta ga aŋinu yuŋa, i daŋa gwuthi aŋina rainy ŋule Jahannam. 31 Dhabiŋinina manaŋ, ŋwarnu, Gweda gwina gwateje kwaio gwuŋun galo, abrico ŋwudhedha waraga gwa dhiteje galo. 32 Abi nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Kwiji gwina gwateje kwaio gwuŋun galo, ada gwimathil dhiro kwoma gwai gwiter no, gwapeyuŋw dhuŋuna dhike; a gwina gwago kwaio gwina gwitejinu galo gwapo dhuŋuna dhike.
Dilo Kaloŋa, a dhuŋun dhina dhiro titiganu
33 A nyaŋa lidiŋinu manaŋ ro kwereny darnu, Athaŋa pidhi ẖaraam no, ŋababiŋi Kwelenya. 34 Abi nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Athathaŋa pidhi ẖaraam gatur no; i gi Sama no; ŋinena ruŋw kursi ga Kalo. 35 I kidhila no; ŋinena ruŋw bambar gwa dhigeta ŋwora ŋwuŋun; i Urushaliim; ŋinena ruŋw mediina gwa Malik gwina gwinaŋ. 36 Athaŋa miridhi ẖaraam gi lira luŋa no, ŋinena athaŋa uthii ŋoma gwapidhiye uru yetipo i yaŋumineye no. 37 Ŋa babrico dhuŋuna dhuŋa ŋwuro ye, ye; i oo, oo; a dhuŋun peth dhina dhoinyadhanu gi dhuŋun ibidhe dhathiro dha Sheṯaan.
Alimiye gwa kwiji gwina gwapo dhuŋuna dhina dhike duguŋa; athaŋa upijo ko no
38 Nyaŋa limadiŋini darnu dhabiŋinina, ŋwarnu, Ke ga ke, a giŋai ga giŋai. 39 Abi nyi gwa gwacaijinu, Athathaŋa wurinu gamja ŋida ŋina ŋike no; ada gweta gwimaŋa miri kirel ganu ga dhoi dhina dhiro dhiŋir, ŋa urlijo ga dhour ko. 40 Ada kwiji gweta gwimaŋa gwela gi juriya, ŋwubapai kiraŋa guŋa, ŋabrico ŋwapai luga luŋa ko. 41 A gwina gwaŋodha dela miil gwetipo, idhul gwai ram. 42 Athaŋa dhedha kwijo ŋida ŋina ŋathaŋothaije galo, a gwina gwaŋabupa gamja nono athaŋa gwunyio no.
Uminyi a midhe gwina gwiro didima
43 A nyaŋa limadiŋini darnu dhabiŋinina ro, ŋwarnu, Uminyul lijo lina limaijiyanya lai galo, nya birini gwina gwikiyanyalai. 44 Abi nyi gwa gwacaijinu, Uminyul lijo lina likiyanyalai, nyabarikiye lijo lina lathaijilo, nyalupijo dhuŋuna dhina dhiŋir lina lathajirini, athanyan abiŋadhaijo Kaloŋa degen lina lathajindhagirini, a lina lathajirini; 45 a minoŋ nyaŋa luthi ŋoma laro keleŋa ga Babo gwalo gwina gwathije Sama; ŋinena athi aŋin orajo lijo galo lina liŋir a lina like, athuŋw ko niya kauwa gi liji lina liŋir a lina like. 46 Ada nyaŋa limathuminyi lijo lina lathajuminyi, nyaŋa luthi mukaafa gwan ei? Liji lina like lati lathin do ko na? 47 A ada nyaŋa limathi mira limagalo cucun, nyaŋa lapanaŋa gwiŋiranu gi liji liter? Liumam lati lathinare minoŋ ko na? 48 Jurul, gwiro ŋinena jurina Babo gwalo gwina gwathije Sama.
Ŋen Yesu gërrəŋaid̶u ŋen naiyən
1 Ndə Yesu gəseicu led̶a ildi lwaiña gënəŋu nəgabəṯa naiyən, na ŋen gəɽaŋo alo, ṯaləmis ilëɽəŋu nemeṯa nano. 2 Na gënəŋu nəŋəlërrəŋaici ŋen nəŋaṯa.
Ŋen ŋəled̶a ildi ləŋəra nano d̶eṯəm
(Luka 6:20-23)3 “Led̶a laŋəra nano ildi lərra enare, ŋen ŋanṯa ŋələŋe ŋelo ŋaŋen.
4 “Led̶a laŋəra nano ildi lwana, ŋen ŋanṯa lid̶i aləbəɽiniano.
5 “Led̶a laŋəra nano ildi ləd̶ərnaṯaralo, ŋen ŋanṯa lid̶i alɽrraṯe alo pred̶.
6 “Led̶a laŋəra nano ildi lwonaṯa ŋen ŋəd̶urwaṯo kaiñ garno led̶a ləcoiña na aŋal garəlo, ŋen ŋanṯa lid̶i aləbicini.
7 “Led̶a laŋəra nano ildi ləbwa ŋəbaiyaŋa, ŋen ŋanṯa lënəŋulu lid̶i aləŋgəd̶eini ŋəbaiya nano.
8 “Led̶a laŋəra nano ildi ltəɽe enare, ŋen ŋanṯa lid̶i aləseici Rəmwa.
9 “Led̶a laŋəra nano ildi ləbəd̶ia ŋen ŋəd̶ëuṯa aralo, ŋen ŋanṯa lënəŋulu lid̶i alënəcini ləd̶ia ɽ-Rəmwa.
10 “Led̶a laŋəra nano ildi ləneinu ŋen ŋubwa ŋen ŋanṯa lwonaṯa ŋen ŋəd̶urwaṯo, ŋen ŋanṯa ŋələŋe ŋelo ŋaŋen.
11 “Ñaŋ ñagaŋəra nano ndə led̶a ləned̶ənde na lənaicənde ŋen ŋubwa ŋeicia na ndə ləɽwata ŋen ŋəŋəɽəwen ŋwaiña ŋeicia ləgeiyande ŋen ŋanṯa ñi. 12 Ŋəreṯr nano kaiñ ŋen ŋanṯa d̶əpəɽa ed̶alo d̶oɽra kaiñ Rəmwa nano elo, ŋen ŋanṯa led̶a lananaico anəbiya ŋen ŋubwa ṯia com isi yefo ananoŋ.
Ŋen ŋəd̶ërrəŋaid̶ia d̶əŋərraɽa na ŋəlamba
(Margus 9:50Luka 14:34-35)13 “Ñagarno ŋərraɽa ŋalo, orn ndə d̶əd̶əña d̶əŋərraɽa d̶ero, ŋid̶i aŋəd̶əñeṯe ṯau təŋ? Ŋero ŋeniano kwai kwai, illi ŋen ŋanṯa aŋəwujəni, na led̶a aɽrldad̶aṯe alo.
14 “Ñagarno arrerre galo. Irnuŋ goɽra igi gəfo naiyən gaber gəɽwad̶aṯa gətërnia. 15 Ed̶a gero gənəŋ gëɽu isia elamba na nəŋəṯëɽəbwaṯi ləmbwalua nano, orn gabëɽia pəlelo ṯa aŋəwad̶e alo, ŋen ŋanṯa led̶a pred̶ ildi ləfo egeɽa.Lamba na ləmbwalua 16 Ŋgiṯr arrerre egalo aŋəwad̶e alo led̶a nëiñua, ṯa lënəŋulu aləseici ŋen eŋalo ŋəŋəra na alnaice Eṯalo ŋaɽrwa igi gəfo elo.
Ŋen ŋ-Alganun yeram na ŋ-Alganun yi-Yesu
17 “Ñerṯe ñagəbaṯa ṯa egeṯo ṯa eməndad̶e ŋen ŋ-Alganun yi-Musa na ŋen ŋalanəbiya, egero egeṯo ṯa iŋgeici, orn ṯa eɽiñad̶aṯe ŋen iŋi. 18 Đeṯəm, igandəlwaɽəṯia ṯa, liga alo na elo yimulu yiməndëd̶ənia, ŋwëɽiña ŋero ŋənəŋ ŋətëfr ŋ-Alganun ŋid̶i aŋəməndëd̶əni, illi ndə ŋen pred̶ ŋəɽiñad̶einu. 19 Ed̶a igi gəgera ŋen ŋətëfr ŋ-Alganun walla gəbërrəŋaicia led̶a ŋen ṯa algere ŋen, gënəŋu gid̶i aŋid̶əni ed̶a gəta gəməñaṯo led̶a pred̶ eŋələŋe ŋelo. Orn ed̶a igi gəbəd̶ia ŋen ŋ-Alganun na gəbërrəŋaicia led̶a ŋen ṯa alid̶i ŋen iŋi, gënəŋu gid̶i aŋid̶əni ed̶a goɽra eŋələŋe ŋelo.
20 “Igandəlwaɽəṯia ṯa, ndə ŋen eŋalo ŋero ŋəd̶urwaṯa ŋəməñaṯa ŋen ŋəled̶a ildi ləbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun na Alfarisiyin, ñagaber ñəgəbënṯia eŋələŋe ŋelo.
Ŋen ŋəd̶eiciano na ŋəd̶əɽiñəd̶ia
21 “Ñagano ŋen ŋəlwaɽənṯu led̶a pənde ṯa, ‘Ñerṯe ñagəɽiñəd̶ia. Ed̶a gəɽiñəd̶ia gaɽwad̶aṯa gakəmənia’. 22 Orn igandəlwaɽəṯia ṯa, ed̶a gənəŋ igi geicəṯu orəbano gënəŋu gid̶i aŋakəməni. Ed̶a gənəŋ igi gəd̶aməca orəba eŋen gid̶i aŋakəməni enələŋ ini nərarraid̶ia. Na ed̶a igi gəlwaɽəṯia orəba ṯa, ‘Gaɽo iɽəṯiano!’ Gënəŋu gid̶i aŋënəjəni isia lubwa kaiñ. 23 Nṯia ndə agənaid̶ia d̶ənaica d̶əlaɽaŋa nad̶una, orn ndə agələŋəd̶einu eŋen ṯa oralo gerṯo ŋen ŋəŋageiya. 24 Ŋgiṯu d̶ənaica d̶əlaɽəŋa ad̶una nano, ŋaɽe ñabëɽəd̶i oraloga eŋen, oro ŋela ŋanaice d̶ənaica d̶əlaɽaŋa.
25 “Ndə ñagabəṯa nəsəria ed̶aga gənəŋ igi gəsəkiaŋa, ŋen ñagəfo ed̶ad̶ məldin inḏeicrldəga ŋen ṯa ñaṯoɽaṯe ŋen ṯa ed̶a igi gəsəkiaŋa aŋerṯe gid̶i aŋanaice eləŋ na ṯa eləŋ aŋerṯe gid̶i aŋanaice askari, ṯa aiyəŋënəci isijən. 26 igaŋəlwaɽəṯia d̶eṯəm ṯa agaber agid̶i ŋaməñe isijən illi ndə agənaid̶o gərus pred̶, məlin d̶ero d̶əṯënu.
Ŋen ŋətaŋa
27 “Ñagano ŋen ŋəlwaɽənu ṯa, ‘Ñerṯe ñagəɽaŋa lijila ɽrəto’. 28 Orn igandəlwaɽəṯia ṯa, ed̶a gənəŋ igi gəseicia wuji gəɽəbwa na ṯaŋwonaṯo egare gënəŋu gaɽaŋeiya egare. 29 Ndə isi elaɽəŋa yenḏəŋ d̶əŋaicəba yiŋid̶ia agəbəd̶ia ŋen ŋeicia, məñeicu alo ŋëuwəṯi! Ŋen ŋanṯa ŋen ŋaŋəra ṯa waŋge gənəŋ gaŋəno elaɽəŋa aŋəwujəni! Ŋen ŋaŋəra ŋaməñaṯo ŋen ṯa aŋəno pred̶ aiyerṯe yawujənia isia lubwa kaiñ. 30 Na ndə d̶əŋ d̶əlaɽəŋa d̶əŋaicəba d̶aŋid̶ia agəbəd̶ia ŋen ŋeicia, ṯəbaṯo alo ŋëuwəṯi! Ŋen ŋanṯa ŋen ŋaŋəra ṯa waŋge gənəŋ gaŋəno elaɽəŋa aŋəwujəni! Ŋen ŋaŋəra ŋaməñaṯo ŋen ṯa aŋəno pred̶ elaɽəŋa aiyerṯe yibënṯia isia lubwa kaiñ.
31 “Ŋen ŋalwaɽənu com ṯa, ‘Ndə ed̶a gəned̶o wasen, ŋgiṯəmar aŋəmanaice ad̶am gəd̶əned̶a’. 32 Orn igandəlwaɽəṯia ṯa, ed̶a igi gəned̶o wasen, illi eŋen ŋəŋalaiñ, gënəŋu gëbəd̶ia wuji gəɽo alaiñ, na ed̶a igi gəma wuji igi gəned̶ənu gënəŋu gaɽo alaiñ com.
Ŋen ŋəd̶aləfia na ŋəd̶əɽwata ŋen ŋəd̶eṯəm
33 “Na ñagano com ṯa ŋen ŋalwaɽənṯu led̶a pənde ṯa, ‘Ñerṯe ñagəgera ŋen iŋi ñagëɽu, orn id̶r ŋen ñagëɽəṯu Eləŋ Rəmwa’. 34 Orn igandəlwaɽəṯia ṯa, ñerṯe ñagaləfia kwai kwai, eloga, ŋen ŋanṯa elo gaɽo kursi yi-Rəmwa. 35 Walla aloya, ŋen ŋanṯa alo yaɽo waŋge gərəmanəña rəlëɽəŋu, walla Ursalimga, ŋen ŋanṯa Ursalim gaɽo irnuŋ goɽra g-Eləŋ goɽra. 36 Na ñerṯe ñagaləfia ŋəɽwaŋa, ŋen ŋanṯa ñagaber ñagəɽwad̶aṯa ñagəbəd̶ia d̶əria d̶ənəŋ d̶əbəjo walla d̶əmunwa. 37 Ndə ñagəbaṯa ‘A’ ŋgiṯr ŋen eŋalo aŋəɽeṯe ‘A’ walla ndə ñagəbaṯa ‘Ndo’, ŋgiṯr ŋen eŋalo aŋəɽeṯe ‘Ndo’. Ŋen ŋəməñaṯo ŋen iŋi ŋeṯo eŋen ŋeicia.
Ŋen ŋəd̶ərria ŋen orəba
(Luka 6:29-30)38 “Ñagano ṯa ŋen ŋəlwaɽənu ṯa, ‘Ndə ed̶a gəmiñeicu ed̶a gwomən isi, ŋgiṯəmar aŋəmiñeini isi com, na ndə ed̶a gəmiñeicu ed̶a gwomən ləŋad̶ ŋgiṯəmar aŋəmiñeini ləŋad̶ com’. 39 Orn igandəlwaɽəṯia ṯa, ñerṯe ñagərria ŋen orəba ŋeicia ŋed̶a gənəŋ gətud̶ia, orn ndə ed̶a gəbuɽwaŋa egerel gənḏəŋ d̶əŋaicəba, riṯəma erel gwomən com. 40 Ndə ed̶a gwonaṯa ñagabəṯa nəsəria ṯa aŋabaṯe erenia gənano, ŋgiṯəma aŋape erenia gwomən com. 41 Ndə ed̶a gəŋëndia ṯa ñaɽəldəga mil yento, mbərldəga mil eɽijan. 42 Naicr led̶a laŋge ildi leɽəd̶ənde, na ñerṯe ñaganed̶a led̶a ildi lwonaṯa ləndəmaṯa laŋge ëməcuga.
Ŋen Yesu gəlwaɽəṯu led̶a ṯa aləbwiṯi led̶ala ildi ləgeiyalo
(Luka 6:27-28, Luka 32-36)43 “Ñaŋ ñagano ŋen ŋəlwaɽənu ṯa, ‘Bwiṯr led̶ala ildi ləɽo ëuwər esalo na ned̶r led̶a ildi ləndəgeiya’. 44 Orn igandəlwaɽəṯia, bwiṯr led̶ala ildi ləndəgeiya, na eɽəd̶r Rəmwa eŋen ŋəled̶a ildi ləndənaica ŋen ŋubwa, 45 ṯa ñaɽeṯe ləd̶ia l-Eṯalo igi gəfo elo. Ŋen ŋanṯa gënəŋu gëbəd̶ia ëd̶əñina yarəbwoṯwa eled̶a leicia na eled̶a ləŋəra com, na gëbəd̶ia rəmwa rəd̶ənia eled̶a ləd̶urwaṯo eŋen na eled̶a ləɽiano eŋen com. 46 Ndə ñagəbwa led̶ala ildi ləbwandiya, d̶əpəɽa ed̶alo d̶aɽia ṯau? Gerṯe led̶a ildi lətəmeicia ṯolba lëbəd̶ia ṯia com! 47 Ndə ñagənana lorldalanda ëiñua ikərəŋ wandəgi ñagəbəd̶ia gəməñaṯo led̶a pred̶? Gerṯe led̶a ildi lətəmeicia ṯolba lëbəd̶ia ṯia com! 48 Ŋen ŋafəṯia ɽeṯr ñagəɽiñəd̶einu, ŋen ŋarno Eṯalo gelo gəɽiñəd̶einu!