Di Miiliitus gi S̱uur
1 A dina manal gathani anela felluuka gwai anadhuni Kuusuŋw ganu, a bigunu anela gi Ruudus, a mine anela gi Baatara. 2 Anabuje felluuka gwadhi mure Fiiniigiiya, ananuni ganu, anela. 3 A dina manaŋa Gubrusuŋw githo, anagathani gi dhoi dhina dhiro dhour, anela gi Suuriiya, anula galo gi S̱uur; ŋinena ar liji luleje ŋida galo ŋa felluuka. 4 Anabuje calmiz, anaje mine ŋwamun kworoŋo‐thiril. Alabiŋaijo Buulusuŋw dhuŋun dhai dha Dhigirim darnu gwati gwalo gi Urushaliim no. 5 A dina mana meaje ŋwamun ibiŋwe, anela gi dhai dhuri ji ŋediŋa peth odha, la ŋalai a keleŋa, gi dhai dhuri di anamadhina mediina; anide ŋwurko ŋwai kimumu alaŋ, anabiŋaijo Kaloŋa. 6 A dina manal mirejiye, anuni felluuka ganu; abi ŋediŋa aurai gi dunu gwegen.
Gi Ges̱ariiya
7 A dina mana meaje safariiya gi felluuka ganu gi S̱uur, anobani gi Butuulimaayis; anamira limega analjalo lamun letipo. 8 A bigunu anela anaŋa lina ligwudhio Buulus ŋalai, anobani gi Ges̱ariiya; anuni gi dunu gwa Fiilibbus gwina gwiro mubashshir, gwina gwiro gweta gwa ŋediŋa lina liro kworoŋo‐thiril; analje. 9 A kwiji ibigwa gwuthi nyera kworoŋo, nyina nyiro ŋwutar, nyina nyathabiŋaijo lijo dhuŋuna gwiro ŋinena athin nebiŋa abiŋi. 10 Dina jana mine ŋwamun ŋwoinyadho, a nebi gweta ula gi Yahuudiiya gwina gwan Aqaabuus. 11 Ŋwila daguri, ŋwapai gash ga Buulus, ŋwuguke doi duŋun a ŋwora ŋwuŋun, ŋwarnu, Dhigirim dhina Dhiŋir dharo minoŋ, Kwiji gwina gwuthi gash ibiga minoŋ gwaji gwa Yahuud guke minoŋ gi Urushaliim, a gwaldhedha Liumam gi doi ganu degen. 12 A dina mana diŋini dhuŋuna ibidha, ana othaije galo, anaŋa a liji lina lathije kalo ibige, dathuŋw udhi gi Urushaliim no. 13 Albi Buulus aicinu, Nyaŋa lapaŋa? Kworaŋ nya bare minoŋ nyakiye dhugore dhiny? Nyi gwijo momaŋ gwati gwan digukini dogo no, abi dinyai ko gi Urushaliim gwan jiriny ja Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ. 14 Abi dina mathuŋw uminyu no, anaje jigwoiny, anarnu, Abrico dhuŋuna ŋwupini dhina dhibupo Kweleny.
Gi Urushaliim
15 A gidon gi ŋwamun ibiŋwe anageta ŋida ŋuri momaŋ, analo gi Urushaliim. 16 Anagwudhie liji ŋalai coŋ lina liro calmiz jina jathije gi Ges̱ariiya, anodha kwijo gweta gwina gwan Naẖshuun gwa Gubrus, gwina gwiro thilmiz dhina dhurun, dana ula galo gi dunu gwuŋun. 17 A dina mana obani gi Urushaliim, jil mega mira iŋir gwai dugore.
Dhuŋun dhina dhapo Buulus manaŋ dabrico Yahuud lina liro Masiiẖiyiin aliŋirajiye
18 A bigunu anela Buulus ŋalai di Yaⓐguub; a shiyuuk peth je. 19 A dina muŋwul mira, ŋwulabiŋaijo dhuŋuna dheta dheta peth dhina dhapo Kalo gi Liumam ganu ŋiro ŋai ŋuŋun. 20 A dina maldiŋini, almajidhe Kaloŋa, alaicinu, Mega gwai, aŋadhi, liji lo loinyadho lina liro Yahuud lina luminyu; a ŋediŋa peth luthi uminyuŋw gwuleny gi dhuŋun dha naamuus. 21 Ŋinena maldiŋini dhuŋuna dhan ŋa, darnu ŋa gwathalimiye Yahuud peth lina lathije gi Liumam ganu dilabrico dhuŋuna dha Muusa, ŋarnu lati lurta keleŋa gegen, i lagwuje dhuŋuna dhina dhathi Yahuud apai no. 22 Abi aŋ gwaje? Titiganu liji loinyadho laji lauradha liduŋw, ŋinena maldiŋini darnu ŋa gwimila. 23 A minoŋ apo dhuŋuna ibidha dhina dhaŋal abiŋaijo. Anaŋa luthi lijo kworoŋo lina ligukinu ẖarram gwai; 24 apo ŋediŋaije, nyalai jurini, ŋaldhedha gwarush dilgwai weini ŋwura ŋwegen, di liji peth liŋa darnu dhuŋun dhati dheda gi dhuŋun dhina dhimal diŋini dhan ŋa no; albi liŋa darnu ŋa gwathela momaŋ ko, a ŋadima dhuŋuna dha naamuus. 25 A gi dhuŋun dhan ŋediŋa lina limuminyi gi liji ganu lina liro Liumam, limanal ulijo jawaab anarnu athanya uminyu dhuŋuna dheda dhiro ŋinena dhuŋun ibidha no, nyabi dima lidom lalo gi ŋidi ŋa dheny ŋina ŋadhuginu gi ŋwoboŋ, a ŋin, a ŋidi ŋina ŋigwogirinyadhinu, a ŋidhir. 26 A Buulus odha lijo, a bigunu allijurini ŋediŋa lai aluni gi hekal, dilabiŋaijo lijo darnu ŋwamun ŋwa jurini ŋwameajini gi lamun lina lal ŋidi dhugini ŋa gweta gweta degen ganu.
Dhuŋun dhina dhilagudhinu ganu gi Urushaliim, a mutha gwa Buulus
27 A dina ma ŋwamun ŋwina ŋwiro kworoŋo‐thiril ari ŋwameadhe, a Yahuud lina lathije gi Asiiya aŋa Buulusuŋw gi hekal, al lagujo lijo dhuŋuna ganu peth, almutha ŋeduŋw doi dai degen, 28 alure gwula alarnu, Liji lai la Israayiil, gathajijilo uwa. Kwiji gwiro ibigwa gwina gwathalimiye lijo peth kalo peth dhuŋuna dhina dhiro dhuwan gi liji a gi naamuus a kalo ibiga; di a ko gwimunija Yuunaaniyiin gi hekal ganu, a gwimaruje kaloŋa ibiga gina giŋir didirel ŋirle. 29 (Ŋinena aŋadhilo Turuufiimusuŋw gwina gwiro gwa Afasus ŋediŋa lai kwereny gi mediina, alarnu gwima Buulus unije gi hekal.) 30 A mediina peth lagudhini ganu, a liji ortai liduŋw; almutha Buulusuŋw, alodhitha galo algwitu hekal por, a kaija ibige an jibur laŋthini ganu. 31 A dina malbupe dilrinya, a dhuŋun ila di komandaan gwa orṯa darnu Urushaliim peth gwalagudhe ganu. 32 A kaija ibige ŋwapa ejigur a zabithŋa, alorta degen; a dina malaŋa komandaanuŋw a ejigur, athil pidhi Buulusuŋw manaŋ no. 33 A komandaan doga githo ŋwumutha, ŋwuldhedha amr diguke jijir jai ram; ŋwari gwaliŋa darnu gwan ei a gwapaŋa. 34 A coŋ ure gwula dhuŋun dhai dhetipo, a liter dhuŋun dhai dhiter gi liji ganu lina lauradho liduŋw; a dina mathuŋw uthi ŋoma duŋwliŋa momaŋ darnu dhuŋun dha dhaŋ dhiro no, ŋwuldhedha amr dilgwela gi maⓐshkar. 35 A dina muŋwila kalo ga ŋwudiga, a dhuŋun uthi je ganu, a ejigur apa ŋinena kii liji dugore gwuleny. 36 Ŋinena athi liji loinyadho ditel gwijani galo, alure gwula alarnu, Ubirul. 37 A dina ma Buulus je githo duŋwuni gi maⓐshkar, ŋwaici komandaanuŋw nu, Nyi gwuthi ŋoma daŋa abiŋaijo dhuŋuna dheta a? Ŋwubarnu, Ŋa gwiliŋidhi dabiŋi dhuŋuna dha Yuunaaniiya a? 38 Ŋa gwati gwiro Gwimas̱r, gwina gwigeto kaijiyuŋw gi je kwereny gi ŋwamun ŋwina ŋwimerna, a ŋwodha lijo gi leba lina liro arbaⓐ alaaf lina lathirinyiye dhimar na? 39 Abi Buulus arnu, Nyi gwiro kwiji gwina gwiro Yahuudi gwa Ṯarsuus, gwina gwiro mediina gwa Kiiliikiiya, a nyi gwiro kwiji gwa liji la mediina gwina gwati gwitiny no, a nyi gwothaijaŋa galo dinyi abrico dinyabiŋaijo lijo. 40 A dina muŋw uminyejo, a Buulus dhuna ŋwudiga alaŋ, ŋwaici lijo dhoi dhai ŋalŋalam, a kalo jalo jigwoiny gwuleny, ŋwulabiŋaijo dhuŋun dhai dha ⓐibraaniiya, ŋwarnu,
Ŋen Bulus gəbəɽo alo yi-Ursalim
1 Na ndə ñagəŋgiṯəlo d̶əge nəñaməñe ed̶ad̶ id̶i d̶əd̶urwaṯo d̶abəṯa alo yi-Kus, na eloman leṯeɽe nəñaɽe alo yi-Ruḏs na nəñaɽe alo yi-Baṯara. 2 Na nəñafid̶i d̶əpundria d̶eŋau, d̶abəṯa alo yi-Finigiya, nṯia nəñënṯi nəñatwod̶e nəñaɽe. 3 Na ndə ñagərəmaṯo alo yi-Gubrus Ṯwaiñ ñagaṯad̶o alo isi nḏəŋ d̶əŋabur nəñëndi d̶ad̶ id̶i d̶əd̶urwaṯo d̶abəṯa alo yi-Siriya na nəñaɽe nəñad̶uri alo yi-Sur ŋen ŋanṯa alo isei d̶əpundria d̶əwëkəɽia laŋge. 4 Na nəñaɽe nəñapwaiñe ṯaləmis alo isei nəñaɽaŋəlda ñoman d̶enəŋ nəñəməñe ñəɽijan. Na ṯaləmis yalwaɽəṯu Bulus Usilaga Gətəɽe ṯa aŋerṯe gabəṯa alo yi-Ursalim. 5 Orn ndə ñoman ñəŋgaṯo iñi nəñatwod̶e, nəñaɽe na ṯaləmisanda na wasenanda na ñere pred̶ ldəndëɽeici ed̶ad̶ nəñarəmaṯe irnuŋ ndëuwər oro nəñwod̶əñiṯe alo nëṯəndi nəñaṯurṯi Rəmwa. 6 Oro nəñananəd̶e ëiñua pred̶ na ñagënṯu d̶əge id̶əpundr d̶eŋau na lënəŋulu ldoɽəbaṯe irnuŋ.
Ŋen labəṯa alo yi-Gaisariya
7 Ndə ñagəŋgaṯo alo yi-Sur nəñaɽe alo yi-Buṯulimais na alo isi nəñane lorldaiñanda ëiñua ildi lëndu ŋen nəñaɽaŋəlda lomanto. 8 Na eloman leṯeɽe nəñatwod̶e nəñaɽe alo yi-Gaisariya, nəñënṯi eɽa gə-Filibus igi gəbërrəŋaicia led̶a ŋen ŋə-Rəmwa, fəŋu igi luṯənu led̶ala ləɽo d̶aməd̶aṯa ŋen ŋəɽənda ləɽod̶enəŋ ldəməñe ləɽijan, nəñaɽaŋəlda. 9 Gënəŋu gerṯo ñere marldwan iñi ñero ñəmamənia nəɽwata ŋen ŋə-Rəmwa. 10 Ndə ñagəɽaŋo alo isei ñoman ñəmaṯan, nabi niyela yenəŋ yibërnia Agabus geṯo alo Yuḏiya. 11 Na geṯo ṯa gandənwana nəŋəme d̶ərna d̶ə-Bulus d̶egwoyia nəŋakasəni rəmanəña na rəŋ nəŋaṯa ṯa, “Usila Gətəɽe gaṯa Alyawuḏ isi yefo alo yi-Ursalim yid̶i aiyakase maje igi gerṯo d̶ərna id̶i ŋen ŋarno iŋi igakasənu, na almanaice led̶a ildi gerṯe laɽo Alyawuḏ.” 12 Ndə ñagəno ŋen iŋi nanda na led̶a lalo isei, ñagalwaɽəṯu Bulus kaiñ ṯa aŋerṯe gabəṯa alo yi-Ursalim d̶eṯəm. 13 Orn Bulus nəŋənduɽəbiṯi eŋen nəŋəndeiṯi ṯa, “Ñagëbəd̶i ṯau ñagabara ṯia ñagagera ara gəlëɽəñi? Egamed̶əño gerṯe ṯa yakasəni ikərəŋ orn com ṯa yaiyeṯe alo yi-Ursalim ŋen ŋanṯa irəŋ g-Eləŋ Yesu.” 14 Na ndə gero gəndənaṯa eŋen iŋi nəñəmaŋgiṯi nəñaṯa ṯa, “Ŋgiṯr ŋen iŋi Eləŋ Yesu gwonaṯa aŋid̶əni.”
15 Na ndə liga ləŋgaṯo ildi nəñarreid̶i laŋge nəñabəṯa alo yi-Ursalim. 16 Na ṯaləmis yemaṯan yalo yi-Gaisariya nəñaɽəlda nindëŋaici eɽa gəmaje gəbërnia Manasun galo yi-Gubrus fəŋu gəfo gəɽo ṯaləmis ram, ṯa ñaɽaŋe egeɽa gəlëɽəŋu.
Ŋen Bulus gəbəɽo Yagub nano
17 Ndə ñagarəmaṯo alo yi-Ursalim lorldaiñanda ləkanisa ldəndəŋënṯi d̶əŋərad̶a nano. 18 Na eloman leṯeɽe nəñaɽe Bulusala eɽa gə-Yagub, na nələŋ pred̶ nəkanisa nafo com. 19 Ndə Bulus gənəlo ëiñua pred̶ d̶əge, ṯaŋəɽwatiṯəlo ŋen pred̶ ŋənenəŋ ŋənenəŋ ŋalo təmətəm iŋi Rəmwa rid̶u eled̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ iŋəmëɽria ŋəlëɽəŋu. 20 Na ndə ləno ldəŋërṯi Rəmwa nano. Na ldəmeiṯi ṯa, “Oraiñ, agaseicu ṯa led̶a lwaiña kaiñ ləɽo Alyawuḏ lëndu ŋen, orn larəmoṯwa ŋen ŋ-Alganun yi-Musa kaiñ. 21 Na lano ŋen ṯa agəbërrəŋaicia Alyawuḏ ŋen alo pred̶, isi yefo led̶ala ildi gerṯe laɽo Alyawuḏ, ṯa aləŋgiṯi Musa na alerṯe luɽəd̶ia ñere eñen na aləŋgiṯi ŋen pred̶ ŋ-Alyawuḏ yibəd̶ia. 22 Agëbəd̶ia ṯau d̶əñid̶i? Đeṯəm lid̶i alne ŋen ṯa ageṯo. 23 Ŋen ŋafəṯia id̶u ŋen iŋi ñagaŋəlwaɽəṯia. Ñagerṯo led̶a marldwan ildi lëɽu ŋen d̶aləfiad̶a. 24 Maŋ led̶a ildi na ñaldatəɽeinəlda, na eŋen iŋi ŋwonaṯa algərus naid̶o algərus aganəŋa ṯa lënəŋulu aɽwad̶aṯe ləbad̶ənia. Nṯia led̶a pred̶ lid̶i alaləŋeṯe ṯa ŋen ŋapiano iŋi ləno, ŋen ŋanṯa laseicaŋa agərəmoṯwa ŋen ŋ-Alganun yi-Musa. 25 Orn eŋen ŋəled̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ, ildi lëndu ŋen, ñagad̶weiṯəlo ad̶am ṯa aɽrəmoṯe ŋen iŋi ŋarno kanisa d̶ə-Rəmwa ed̶aiñ, ṯa alerṯe ləsa d̶əɽəd̶ənia d̶əlaŋge ləpiano ildi led̶a ldukwud̶əñiṯialo na ŋəfəni, na laŋge ildi laiyo məɽəməɽeñ na ṯa aləŋgiṯi ŋen ŋəd̶əɽaŋa lijila ɽrəto.” 26 Na Bulus nəŋame led̶a ildi eloman leṯeɽe ldəṯuɽeinəlda eŋen ŋəd̶ətəɽia na ldënṯi ig-Alekəl ṯa alwaɽe ŋen ŋəliga elden lədəṯuɽeinia ṯa laɽiñəd̶einia ndaŋəɽwa na ŋəd̶ənaid̶ia d̶ənaid̶ia ŋen ŋanṯa ŋulu pred̶.
Ŋen Bulus gëndeinu ig-Alekəl
27 Ndə ñoman ñəfo ṯwaiñ ñaməndad̶ia iñi ñəɽo d̶enəŋ nəñəməñe ñəɽijan Alyawuḏ yalo y-Asiya isi yiseicu Bulus ig-Alekəl, nitud̶i nara nəled̶a pred̶ ldəciṯano orn nimëndi, 28 ṯairajaico olia niyaṯa, “Ya led̶a lərrwa l-Israyil, aməd̶aṯəndr Fəmaje igi gəbërrəŋaicia led̶a ŋen alo pred̶ iŋi ŋəgeiyo led̶a eldaiñ na Alganun na alo isi, na com gamamaṯo Yunaniyin ig-Alekəl na gid̶u alo isi yetəɽe yetaŋa.” 29 Ŋen ŋanṯa yafo yaseicu Ṯrufimus galo y-Afəsus ləfo Bulusga nəsuk niyaṯa ṯa aŋgaica Bulus gënəcəma ig-Alekəl. 30 Led̶a pred̶ lalo yakəl ldəciṯano ldobəd̶aṯe ldəɽo ldëndi Bulus dəmabərlded̶eṯe ndëuwər ldəndanḏe ëuwər ram. 31 Na led̶a laṯa ṯa lamaɽiña na olta nəŋərəmaṯe maje nano igi gəɽo eləŋ goɽra gaskari ṯa alo yi-Ursalim yatwod̶o ŋeniano ŋwama ŋəd̶əgerd̶ia. 32 Na eləŋ goɽra gaskari nəŋəme askari na nələŋ naskari ldobəd̶aṯe led̶a nano, orn ndə led̶a lənwano askari ldəŋgiṯi Bulus ṯa alerṯe lamëpwa təŋ. Askari yi-Romaniyin 33 Na eləŋ goɽra gaskari nəŋəmeṯa nano nəŋəmëndi nəŋəlwaɽəṯi askari ṯa aiyəmakase nurid̶ana nəɽijan, oro nəŋeɽəd̶e led̶a ṯa, “Maje gaŋga na gid̶i ṯau?” 34 Na ləmaṯan larəjaico olia ldaṯa ŋen ŋənəŋ na ləmaṯan ldaṯa ŋen ŋwomən, orn eləŋ nəŋerṯe gəɽwad̶aṯa gələŋeṯa ŋen ŋopia ŋen ŋanṯa ŋen ŋwaiña ləɽwata orn galwaɽəṯu askari ṯa aiyəmamamaṯe egeɽa egen. 35 Na ndə Bulus gərəmaṯo nəŋəbapəŋga ŋeɽa gaskari, askari nimapaṯe elo ŋen ŋanṯa led̶a leiciano kaiñ, 36 ŋen ŋanṯa led̶a ildi lwaiña ləldeyeteṯalo ṯaɽrəjaico olia ldaṯa ṯa, “Ɽiñəmar.”
Ŋen Bulus gopəṯo etam gəlëɽəŋu
37 Orn ndə ywonaṯa yimëncia egwaŋ d̶əge Bulus nəŋeɽəd̶e eləŋ goɽra gaskari ṯa, “Igaŋalwaɽəṯia ŋen ŋənəŋ?” Na eləŋ goɽra gaskari nəŋeiṯi Bulus ṯa, “Agaləŋeṯo olia gə-Yunaniyin? 38 Gerṯe fəŋa agəɽo maje galo yi-Masr igi gətud̶i d̶əgerd̶ia maijən na nəŋəme led̶a ildi laɽiñəd̶o ləɽo aləf marldwan nəŋəleɽe ed̶əñwa?” 39 Bulus nəŋəmuɽəbiṯi eŋen ṯa, “Egaɽo Alyawuḏ yalo yi-Ṯarsus alo yi-Kilikiya, egaɽo ed̶a galo isi yoɽra yiləŋinu alo pred̶, ŋgiṯəñi ilwaɽəṯi led̶a.” 40 Na ndə gəŋgiṯəma, Bulus nəŋəd̶uri nəŋəbapəŋga nəŋəbeiṯi led̶a rəŋ elo, na ndə led̶a ləŋgiṯu olia d̶əge nəŋəlwaɽəṯəlo oliaga g-Ibraniyin, nəŋaṯa,