Buulus gi Makiduuniya a Yuunaan a Taruwaas
1 A dina ma dhuŋun dhina dhilagudhinu ganu erna, a Buulus urnie calmiz ŋwulmira, a ŋwutu duŋwela gi Makiduuniya. 2 A dina muŋwela ŋwen ibiŋwe ŋwulgathaje uwa dhuŋun dhai dhoinyadho, ŋwila gi Yuunaan. 3 Ŋwuje mine luweo thiril, a dina ma Yahuud uthi dhuŋuna dhina dhuthi ŋwujimiya ganu dhan ŋeda dina juŋw githo guŋwela gi Suuriiya, ŋwuthi dhuŋuna dha dhaurai gi dhai dha Makiduuniya. 4 Algwudhie gi Asiiya Suubaatarus gwai gwa Biiriiya; a gi liji la Tasaaluuniika, gweta gwan Aristarkhus a gwiter gwan Sakuundus; a Qaayuus gwina gwathije gi Darba, a Tiimuuthaawus; a gi liji la Asiiya Tikhiikus a Turuufiimus. 5 A liji ibila madhini jildhunijo gi Taruwaas. 6 A dina maji ma ŋwamun erna ŋwa dh’ⓐesh Fatir, anagathani Fiilibbuŋw, anela felluuka gwai a ma ŋwamun thudhina erna anela degen gi Taruwaas, analije mine ŋwamun kworoŋo‐thiril.
Aftiikhuus
7 A gi lamun lina liro kwerkwereny la asbuuⓐ, a calmiz auradhe liduŋw dilurta ⓐesh ganu, al Buulus abiŋaijo dhuŋuna dha Kalo, dina juŋw githo duŋwela bigunu; ŋwuje dabiŋi gwortal di a kalo ubie ganu gile thirir. 8 A ŋwamba ŋwijo ŋwoinyadho gi dunu agwilaŋ gwina gwauradhina liduŋw. 9 A kamal geta jalo gi shubbaak gina gan Aftiikhuus, githi ŋwar gwuleny dina jo Buulus dabiŋi gwortal; a ŋwar dhami ŋwida gi dunu alaŋ gwina gwathijadha agwilaŋ gwina gwiro nimra thiril ŋwobani kwiyaŋ, alapai gwaio. 10 A Buulus uladha galo, ŋwunida alaŋ, ŋwumutha ganu ŋwarnu, Athaji dugor mirii no; gwoma gwimidho. 11 Ŋwubalo manaŋ, ŋwurta ⓐesh ganu, ŋweny, ŋwabiŋi gwortal di a kalo ure, ŋwubaji ŋwela. 12 Alodha kamilai gimidho, aliŋir dugore gwuleny.
Safariiya gi Miiliitus
13 Anabi madhina felluuka gwai anela Assuus, anari labudhe Buulus ŋalai mine anapai; ŋinena uthuŋw dhuŋuna ibidha minoŋ ŋwari gwela ŋwora ŋwai. 14 A dina manalbudhe gi Assuus, anodha anela gi Miitiiliini. 15 Anabaji anela felluuka gwai anobani bigunu anadhuni Khiyuusuŋw ganu; a bigunu gweda anobani gi Saamuus; anajalo gi Turuujiiliyiin; a bigunu gwiter anobani gi Miiliitus. 16 Ŋinena ar Buulus gwamadhina Afasusuŋw felluuka gwai dathi dhuŋun dheda jo dhina dhadhabrico duŋwuthi ŋwamun ŋwoinyadho gi Asiiya no; ŋinena bupuŋw duŋwela babraŋ, di ada gwimuthi ŋoma, ŋwobani gi Urushaliim gi Yom al Khamsiin.
Dhuŋun dhina dhabiŋaijo Buulus shiyuuk la Afasus dhina dhimirudhi
17 A gi Miiliitus ŋwukejiye gi Afasus, ŋwurnia shiyuuk la kaniisa. 18 A dina malila dugun, ŋwulaicinu, Nyaŋa liliŋidhi darnu dina udhiny kwerkwereny Asiiya, alŋa lathije akwai ŋwamun peth. 19 Athinyi upijo Kwelenya ŋiro rujini gwai gwitiny peth, a ŋwal ŋwai ŋwoinyadho, a idhejini gwina gwibujiny dhuŋun dhai dha Yahuud dhina dhuthi ŋwujimiya ganu. 20 Athathinyi dhunejo ŋida ŋeda ŋina ŋiŋir no, ŋajibaŋajo, a ŋajalimiye dhuŋuna gi je ganu ja liji, a gi dunu gweta gi dunu gwiter. 21 Nyiro shaahid gi liji lina liro Yahuud a lina liro Yuunaaniyiin ko dilurle dugore galo ŋidi ŋina ŋike alauradha di Kalo, a diluthi imaan gwina gwijo gi Kweleny gwega gwina gwan Yasuuⓐ al Masiiẖ. 22 A aŋadhul ŋinena nyi gwela gi Urushaliim gwigukinu Dhigirim dhai, athinyi liŋidhi darnu aŋ gwaji gwaje diginy mine no; 23 abi dogo Dhigirim dhina Dhiŋir dhiro shaahid gwiny gi limediina peth, ŋwarnu gukini a dhuŋun dhina dhibur dho dhidhunijiny. 24 Abi nyi gwati gwadhura darnu midhe gwiny gwuthi luro lina linaŋ diginy no, dinyi meaje ŋiro ŋiny iŋir gwai dhugore a ŋiro ŋina ŋapinyilo di Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ, dinyabiŋaijo lijo Dhuŋuna dhina Dhiŋir dha niⓐma gwa Kalo. 25 Nyi gwiliŋidhi darnu nyaŋa peth lina lathinyil abiŋaijo gidhila gai ga Kalo lati laŋa je jiny manaŋ no. 26 A gi dhuŋun ibidha nyi gwa gwabiŋaijaje ŋinenaŋina darnu nyi gwijuro gi ŋin ŋa liji peth. 27 Ŋinena athathinyi dhunudhi dajabiŋaijo dhuŋun dhai peth dhina dhibupo Kalo no. 28 Ethadhinul bai galo gi lidom lalo a gi liji peth la lidoŋa lina limajina Dhigirim dhina Dhiŋir geta ganu danyaro asaagfa, nyaie kaniisa ga Kalo gina gimuŋw elaŋ ŋin ŋai ŋuŋun. 29 Nyi gwiliŋidhi dhuŋuna ibidha darnu maji minyela lira laji lajinuni ganu lina lathirinyiye, lati luthi inaŋw gi lidoŋa alaŋ no. 30 A liji laji ladire dagalo ganu alabiŋi dhuŋuna dhina dhurlo ganu dhina dhati dhiro titiganu no, alodha calmiz dilligwuje. 31 A minoŋ jil galo je jai, nyaŋidhani darnu nyi gwati gwidhunudhi jidhileo thiril ninaŋin a gigilo daji ola gweta gweta ŋwal ŋwai no. 32 A ŋinena nyi gwajabricijo Kaloŋa, limega lai, a gi dhuŋun dha niⓐma gwuŋun, gwina gwuthi ŋoma dajimuthineye galo, a dajidhedha ŋelenya liji ŋalai peth lina liŋir didirel. 33 Ŋidi ŋa kwiji gweda ŋati ŋathinyi amra ŋina ŋiro faḏḏa i dahab i ciraŋ no. 34 Nyaŋa liliŋidhi darnu ŋidi ŋina ŋathinyil bupe a ŋidi ŋina ŋathil ŋediŋa lina lathanalje bupe ŋapinyilo doi dai diny. 35 Nyi gwimajaŋajo darnu gi dhuŋun peth darnu minoŋ gwiŋir danya apai ŋiro gwuleny danyagathaje lijo lina limulo nono uwa, a nyaŋidhani dhuŋuna dha Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ dina aruŋwnu, Didhedha gwiŋiranu gwoinyadhanu gi dapai. 36 A dina muŋwari minoŋ, ŋwujalo ŋwurko ŋwai ŋediŋa lai peth, allabiŋaijo Kaloŋa. 37 Alare peth gwuleny, almutha Buulusuŋw gwidom gwuŋun, almira, 38 alkadugore a gwuleny gi dhuŋun dhina dharuŋwdhai nu, nyaŋa lati laŋa je jiny manaŋ no. Albigeta gi dhai kalo gina gijina felluuka.
Ŋen Bulus gəfo alo yi-Makəḏuniya na alo y-Akaiya
1 Ndə ŋen ŋəməndad̶o d̶əge ŋakəl ŋwaiña ŋeicia, Bulus nəŋundəd̶i ṯaləmis nəŋəlaməd̶aṯe nəŋələbəɽiano na nəŋətwod̶e nəgabəṯa alo yi-Makəḏuniya. 2 Na ndə gəməño alo isei d̶əge na gaməd̶aṯo led̶a kaiñ, orn nəgabəṯa alo y-Akaiya, 3 nəŋəɽaŋe tu nubwa niɽijin, orn ndə gwonaṯa gətwod̶a gəbəṯa alo yi-Suriya nəŋələŋini nano ṯa, Alyawuḏ yerṯo ŋen ŋaməɽa ŋəmageiya, orn nəŋəməlëd̶i ŋen nəŋoɽəbaṯe alo yi-Makəḏuniya. 4 Na Sobaṯrus galo yi-Bariya, id̶ia gə-Bairus, labəla Bulusga, na Arisṯarkus na Ṯikikus na Ṯrufimus lalo y-Asiya. 5 Ildi pred̶ labəɽo nëiñua ldəndəṯurṯi alo yi-Ṯruwas, 6 orn nanda ñagatwod̶o alo yi-Filibi id̶əpundr d̶eŋau ndə ñoman ñəŋgaṯo led̶a ləso Aicəba Gaicəfa, na ndə ñoman ñəŋgaṯo d̶enəŋ nəñarəmaṯe alo yi-Ṯruwas nəñələfid̶i d̶əge, nəñaɽaŋəlda alo yakəl ñoman d̶enəŋ ñəməñe ñəɽijan.
Ŋen Bulus gəfo alo yi-Ṯruwas
7 Na eloman lənëiñua igusbwo, ndə ñagərraid̶o ldəɽo ṯa ñagere aicəbano, na Bulus ṯaŋəɽwatiṯu led̶a na gafo gwonaṯa gəbəṯa alo yerto eloman leṯeɽe nṯia ṯaŋërrəŋaicu led̶a ŋen ŋə-Rəmwa kaiñ, uləŋgiano nəŋəɽeṯe. 8 Na ñamba nafo ñwaiña alo isi ñagərraid̶au egeɽa pəlelo. 9 Na ëd̶əmwa gafo gənəŋ gəbërnia Afṯikus gəɽaŋa alo esobak. Orn ŋen ŋanṯa Bulus gaɽwato ŋen ŋwalano nəŋurid̶ nəŋəmape kaiñ nəŋiɽəṯi pəlalo nəŋapənia gaiyo. 10 Orn Bulus nəŋəmiruwəṯi nano nəŋəmëndiano nəŋəlwaɽəṯi led̶a ṯa, “Ñerṯe ñagakərd̶ia. Maje gaməṯo.” 11 Na ndə Bulus goɽəbaṯo elo na nəŋəgere aicəbano nəŋəse d̶əge nəŋoɽəbaṯe nole ṯalɽwataid̶o ṯwanaŋ alo nəyakarṯe, na nəŋəɽe d̶əge. 12 Na led̶a ldəmame ëd̶əmwa gəməṯo ldəmaiyoɽəbaṯe egeɽa ldəŋəreṯe nano kaiñ.
Ŋen Bulus gətwod̶o alo yi-Ṯruwas nəŋeṯa alo yi-Miliṯus
13 Na nanda nəñafəd̶e nëiñua nəñënṯi id̶əpundr d̶eŋau nəñaɽe alo yibërnia Asus na ñagwonaṯa ñagəmama Bulus ñaɽəlda tu ŋen ŋarno gəlwaɽəṯənde ṯa ñaɽe ñaldopəd̶aid̶e tu ŋen ŋanṯa gid̶i aŋela rəmandra alo. 14 Ndə ñagəfid̶əma alo y-Asus nəñënṯəlda id̶əpund nəñaɽe alo yi-Miṯilini. 15 Na ñagatwod̶o tu na eloman leṯeɽe alo yi-Kiwus, na eloman leṯeɽe igei nəñarəmaṯe alo yi-Samus, na eloman leṯeɽe gwomən təŋ nəñarəmaṯe alo yi-Miliṯus. 16 Ŋen ŋanṯa Bulus gafo gwonaṯa gabəla taltal gaber gwonaṯa gəd̶ərwa alo y-Afəsus, ŋen ŋanṯa liga lero gəɽaŋa alo y-Asiya gwonaṯa gərəmaṯa alo yi-Ursalim ndə gəɽwad̶aṯa eloman ləbërnia Alkamsin.
Ŋen Bulus gəlwaɽəṯu nələŋ nəkanisa d̶alo y-Afəsus ndə ləfo alo yi-Miliṯus
17 Na alo yi-Miliṯus nəŋəd̶waid̶e alo y-Afəsus nəŋundəd̶i nələŋ nəkanisa ṯa anəmeta nano. 18 Ndə neṯəma nano Bulus nəŋəleiṯi ṯa, “Ñaŋ ñagaləŋeṯo ŋen ṯa ləgafr ṯau təŋgalo liga pred̶, liga ŋen egeṯo ŋen ŋəɽənda alo y-Asiya. 19 Ñagaləŋeṯo ṯa igaduɽədənṯu Eləŋ Yesu araga gəta, na ŋwalŋa na ŋenŋa ŋubwa iŋi ŋeṯəñe nano ŋenŋa ŋəŋaməɽa ŋ-Alyawuḏ yëɽu. 20 Ñagaləŋeṯo ṯa egero egabakaɽalo ṯa indəɽwatiṯi ŋen pred̶ iŋi ŋəɽwad̶aṯa ŋəndaməd̶aṯa na igërrəŋaicənde ŋen led̶a nëiñua pred̶ na eneɽa pred̶ com. 21 Igërrəŋaicu Alyawuḏ na Alyunaniyin ŋen ŋopia ṯa aləŋgiṯi ŋen ŋeicia aloɽəbaṯe Rəmwa nano na alerṯe d̶wonaṯa eg-Eləŋ igëndr Yesu Almasiya. 22 Na d̶əñid̶i ñagaiñəseica egabəṯa alo yi-Ursalim. Usila gə-Rəmwa gaiñəmamṯa tu na egero egəɽwad̶aṯa egəned̶a, orn egaijəba ŋen iŋi ŋid̶i aŋəñeṯa nano tu, 23 illi Usila Gətəɽe gaɽo d̶aməd̶aṯa egare gəlëɽəñi ṯa d̶ëɽənia isijən na ŋen ŋubwa laiñəṯurṯia alo pred̶ isi iguwəninia. 24 Orn egaber egərəmoṯwa etam gəlëɽəñi illi egwonaṯa eɽiñad̶aṯe ŋen iŋi Rəmwa rənaicəñe na ŋəmëɽria iŋi Eləŋ Yesu gənaicəñe ṯa egaɽo d̶aməd̶aṯa d̶əŋen ŋəŋəra ŋəd̶əbwid̶ia na ŋəd̶amia d̶ə-Rəmwa. 25 Na d̶əñid̶i egaləŋeṯo ṯa ñaŋ ñəŋgi egakaldaico eñaŋ igërrəŋaicənde ŋen ŋəŋələŋe ŋə-Rəmwa na ñagaber ñagid̶i ñanwane isiano ilëɽəñi təŋ. 26 Na d̶əñid̶i igandəlwaɽəṯia ṯa egero ŋen ŋənəŋ ŋəṯed̶ənu ñi nano eŋen ŋəŋəfəni eŋalo, 27 ŋen ŋanṯa egero egabakaɽalo ṯa indërrəŋaici ŋen pred̶ ŋə-Rəmwa ŋəd̶aiña ŋero ñi nano. 28 Rəmoṯr ŋen iŋi eŋalo na ŋəled̶a pred̶ ildi Usila Gətəɽe gənaicəndəlo ṯa ñaɽrəmoṯe ṯa ñəsi yaŋala y-Eləŋ Yesu isi gilid̶əlo ŋəfəniŋa ŋəlëɽəŋu. 29 Egaləŋeṯo ndə egəbəɽo d̶əge alkəraiñ yeicia kaiñ yid̶i aindeṯa nano yero ŋəbaiyanano eyaŋala, 30 na led̶a lëni ləmaṯan lid̶i altwod̶e eñaŋ d̶urri alɽwate ŋen ŋəfo mənna ṯa ṯaləmis aiyəlteṯe. 31 Nṯia apr Sindua, ñəleldəŋəd̶eini eŋen ṯa nṯəlia niɽijin igërrəŋaicənde ŋen uləŋgi na ëd̶əñin, egero igəŋgiṯia ŋen lomanəŋ, na egaməd̶aṯənde ñaŋ pred̶ ŋwalŋa isi. 32 Na d̶əñid̶i eganaid̶ənde ed̶əŋ d̶ə-Rəmwa, na eŋen ŋəd̶ənaica məɽəməɽeñ id̶i d̶erṯo ŋabəɽa ṯa ad̶əndoɽre eŋen na ṯa ad̶əndənaice d̶ərraṯa eŋen led̶ala pred̶ ildi ltəɽe. 33 Egero egwonaṯa wagənəŋ egalo, faḏḏa walla ḏaəb walla ndrenia. 34 Ñaganəñaŋ ñagaləŋeṯo ṯa fərəŋ irri igid̶iliya ŋəmëɽria pred̶ ŋəlëɽəñi na ŋəmajanda ildi ñagəfəlda. 35 Ejen pred̶ iŋi igërrəŋaicənde ŋen ṯa ñaləŋeṯe ṯa ŋen iŋi ŋaɽo d̶eṯəm ñagaməd̶aṯa led̶a ildi laijəba ləbəd̶ia ŋəmëɽria, ŋahəɽa ŋero, ŋen ŋanṯa ñalëldəŋəd̶eini eŋen Eləŋ Yesu gəlwaɽo, ṯa, ‘Đəbuŋṯia d̶afo ed̶ənaid̶ia laŋge d̶əməñaṯo d̶əmama’.”
36 Na ndə gəlwaɽo ṯia nəŋwod̶əñiṯe ndria nalo na led̶a pred̶ ildi ləfəlda nəŋəṯurṯi Rəmwa. 37 Na ṯalaro pred̶ na ṯalmakëndu ano ṯalmananaico salam ëiñuaya endrel eŋen ŋəd̶əbwid̶ia. 38 Ṯalwano kaiñ eŋen iŋi gəlwaɽo ṯa, “Laber lid̶i alseici isiano ilëɽəŋu lomanəŋ təŋ.” Na ldəmaiyeɽe d̶əpundria nano d̶eŋau.