Bɔɔlɔs-ŋǝ mǝr-gwɔ naani Molṯa.
1 Mǝnyii ɔppathi lisaaw nḏɔṯɔma kǝni tǝ, nǝnyii elŋe ethaarɔŋw jǝziirǝ kwundǝr kwǝni Molṯa. 2 Nǝ lizi lǝthi kinanaŋw iiɽi nyɔŋwsi-nǝ. Nǝ kaaw aari ibṯǝḏi ethi dɔnni, mindaŋ nǝ kɔrɔn ṯee beṯṯen, nǝ nǝr-nyji aalanni tatap ṯaamathina, mindaŋ nǝr-nyji uṯǝci iigǝŋi. 3 Mindaŋ mǝ Bɔɔlɔs ɔṯa nyuuɽi nɔŋwsi kette kiigǝ, nǝ kimǝw ruuthǝ ki-nyuuɽi-nǝ kurtǝ kiijaŋ, nɔŋw ippǝnni ṯii naana ṯǝthi Bɔɔlɔs. 4 Mǝ lizi lǝthi kinaŋw-ŋwɔ ese kimǝwǝ kippǝnnǝ ṯii naana ṯǝthi Bɔɔlɔs, nǝr andasina nǝraarɔŋw, “Kwɔr-ŋgwɔ laazim kwǝni-mǝ kwɔgitta ḏimmiya, niglathɔ-ŋgwɔ kinnǝ ki-bahar-na nǝtǝ ŋiɽany ere aalitha rii tok mac ethi naani kwɔmiithɔ.” 5 Laakin nǝ Bɔɔlɔs firṯatha kimǝwǝ-lɔ kiigǝ-nǝ, kwiti kwɔmǝ kimǝw rǝri naana mac. 6 Nǝr ǝkkici kizǝn ethi ṯubǝthi mindaŋ ethi iidi fittak ethi ai. Laakin mǝr ǝkkici kizǝn lǝlu-ttuk, mindaŋ mǝ kwomne ere kweere mac kwigii kwɔmǝ ǝrrinici-tǝ, nǝr urlǝ ŋiɽaŋali-lɔ nǝraarɔŋw, “Kwir-mi ṯiiɽu!”
7 Nǝ rɔrɔny naani kǝzir-ṯǝ wa rǝthi haakim wǝthi jǝziirǝ wǝni Bɔɔbilɔɔs. Nɔŋw aalanni nyuŋwsi ṯiiɽǝthi-nǝ, mindaŋ nǝnyii naani ŋiirinǝ duŋgwun ŋwaamin ṯoɽol. 8 Nǝ ṯǝrnyin ṯǝthi Bɔɔbilɔɔs-ŋǝ naani kinaŋw ṯimthi hummǝ nǝ ṯurṯunǝ tok. Nǝ Bɔɔlɔs ǝnḏithǝ kiininy, nɔŋwɔrici ki yiiriny, mindaŋ nɔŋw kette rii duŋgwun-lǝ, mindaŋ nɔŋw sǝwi. 9 Mǝr ǝrrini ŋɔ tǝ, nǝ lizi lithaathɔ tatap luumǝ lǝthi jǝziirǝ-ŋw iila mindaŋ nǝr sǝwinni. 10 Nǝr-nyji inḏǝthǝ haḏaaya wittǝzir, mindaŋ mǝnyii ele, nǝrnyji kettice kwomne ki-mɔrkǝb-nǝ ŋgwɔ kwɔnaŋna-nyii kwɔthi safar.
Mǝnyii diiɽǝ Molṯa ninyeele Rɔɔma.
11 Mǝ yǝwǝ ṯoɽol ere nǝnyaari saafira mɔrkǝb-gi kwǝthi Iskǝnḏǝriiyǝ-ŋw kwǝni, “Riiɽu rir Yɔŋwɔr.” Kwɔnaanɔ kinaŋw koo-ŋa tatap ki-jǝziirǝ-nǝ. 12 Mindaŋ nǝnyii ɔppathi ki-mǝḏiinǝ kwǝni Saraakɔɔsa, nǝnyii-gwɔ naani kinaŋw ŋwaamin ṯoɽol. 13 Nǝnyii diiɽǝ mɔrkǝb-gi kanaŋw nǝnyii ɔppatha ki-mǝḏiinǝ kwǝni Riighuun. Mǝ ŋɔrpɔ-ŋgwa oro nǝ kɔrɔn aari ibṯǝḏi ethi ɔva jǝnuub-ŋgi, nǝ ki-ŋwaamin ŋwuɽǝn nǝnyii iila ki-mǝḏiinǝ kwǝni Buuṯiyuuli, 14 nǝnyii kaṯṯasi lizi lokwo kinaŋw lǝthi ṯǝmminǝ, nǝrnyji uṯicǝlɔ ethi-li naani kwokwo usbɔɔ@ wette. E-ta nǝnyii-mǝ ɔppatha Rɔɔma. 15 Mǝ lizi lǝthi ṯǝmminǝ neŋne ŋiɽaŋali ŋǝri, nǝr ruuthǝ ethi biɽitha nyiiŋǝ-li kithaay, nǝr iila mindaŋ nǝr ɔppaṯha ki-muḏun kwǝni, “Suug Abiiyyuus”, nǝ kwɔthaathɔ kwǝni, “Ŋwokwonḏo Ṯoɽol.” Mǝsi Bɔɔlɔs ese nɔŋwɔccǝ Allah shukran mindaŋ nɔŋw firllathala beṯṯen.
Bɔɔlɔs mɔŋgwɔ ɔppathi Rɔɔma.
16 Mǝnyii ɔppathi Rɔɔma tǝ, nǝr ǝmminci Bɔɔlɔs-ŋwɔ ethi nanni kwɔtɔpɔt jesh-gi kwette ethi aŋraci ŋunduŋw. 17 Mǝ ŋwaamin ṯoɽɔl ere nǝ Bɔɔlɔs ɔrnɔṯi Yahuuḏǝ yir ŋwɔɽa ethi kette ijṯimaa@. Mindaŋ mǝr aaɽathi dɔŋw tǝ, nɔŋwsǝccǝŋw, “Liyǝŋgǝri lir Israa-iil, niti-vǝ nǝrricǝ-nyii lizi lǝri kwomne kweere kwigii mac, wala ethi dappi ǝthiyi-lǝ wɔthayca-nyji lugwurnǝ-lɔ lǝri. Nǝ ŋɔ tatap nǝr-nyii ruusǝ mahbuus Urshaliim-na, mindaŋ nǝr-nyii tǝllicǝ Rɔɔmaaniiyyiin-na ki-rii-na reeŋen. 18 Mǝrnyii uṯicǝlɔ rac tǝ, nǝr kittatha ethi kǝdu nyu-ŋwɔ, kaka niti mǝrnyii-gwɔ inḏaci ŋiɽaŋali ŋeere ŋigii mac ŋǝthi ŋiɽany ŋiinyi. 19 Laakin mǝ Yahuuḏ rɔɔthatha nyuŋwɔ ṯuwǝn naana, e-ta nǝnyii naŋni hɔkwɔma wiinyi ethi naani kiyǝnǝ yǝthi Imbraaṯɔɔr, kwiti kwǝthi lɔɽɔjɔ leere ligii mac, lǝthi-li kette lizi liinyi kaṯṯi. 20 Ŋindǝr-ṯǝ ŋɔ ŋɔrnaca-ŋǝsi ethiila etheese ŋaaŋwɔsi, mindaŋ ethi andasi ŋaaŋǝ-li. Nǝ sǝbǝb-ŋi kwǝthi ṯǝkkizǝ kizǝn ṯǝthi Israa-iil, nɔŋworo ṯǝthi ŋwɔɔɽɔŋw-ŋa ŋwɔ ŋwɔgǝkkǝr-nyii-ŋi.”
21 E-ta nǝrǝccǝŋw, “Nyiiŋǝ lende limǝ aavi juwaaba kweere mac kwinḏi Yahuuḏiiyyǝ-ŋgi kwǝni ŋa, wala eṯhi kwizi kweere kwǝri aaɽa kinaŋgwɔ khabar-gi keere wala ŋiɽaŋal ŋeere ŋigii ŋǝni ŋa. 22 Laakin nyiiŋǝ linaŋna ethi neŋne ǝfkǝrǝ wɔɔŋa, kaka nilŋithiny-gwɔ ethaarɔŋw lizi lǝṯi andasila ǝzir naana tatap ŋiɽaŋali ŋigii-ŋigii ŋǝthi dɔŋw kɔlɔ linaani-ŋa-gwɔna.”
23 Ŋwɔṯaŋw nǝr uɽu laaminɔ Bɔɔlɔs-ŋǝli, mindaŋ mǝ laamin iila kila, nǝ lizi iila littǝzir kǝzir wa wɔnannɔ-gwɔ Bɔɔlɔs. Nɔŋwsi uppupici ŋiɽaŋali-na ŋǝthi Ŋeeleny ŋǝthi Allah min ŋɔrpana tuk mindaŋ nǝ kirakalɔ oro kimaara. Nɔŋw ṯǝcicci ethisi ilŋithini ŋǝni Yǝcu, ŋiɽaŋal-ŋi ŋa ŋǝṯɔŋwsi allilla ki Sherii@a-na kwǝthi Muusǝ nǝ ŋa ŋuluuthusi liɽii tok. 24 Mindaŋ nǝr ǝmmini lokwo ŋiɽaŋali ŋandisa-ŋwsi, laakin lithaathɔ tǝ, nǝrseere ǝmmini mac. 25 Ŋwɔṯaŋw nǝr faathi limamlithɔ deŋgen-na. Kwaathan-tǝ, nǝ Bɔɔlɔs andasi nɔŋwaarɔŋw, “Ṯigɽim Ṯirllinǝlɔ ter ṯaami andaci luŋwurnǝ laalɔ kwiɽii-ŋgi kwǝni Isha@ya! 26 Nɔŋwsǝccǝŋw,
‘Nḏi ele ǝccǝ lizi kɔlɔ-ŋwɔ:
ŋaaŋa ligette yǝni lǝlu-ttuk,
laakin ǝseere elŋe ḏuṯ;
a iccithi dooɽe,
laakin ere iisithi ḏuṯ.
27 Kaka nɔnḏɔ-gwɔ lizi kɔlɔ rɔgwori,
nǝ yǝni yeeŋen riimǝthinǝ tok,
ǝṯir mithǝ yǝy yeeŋen.
Nǝ ǝŋgi yǝy yeeŋen iisithi,
nǝ ǝŋgi yǝni yeeŋen neŋne,
mindaŋ ǝŋgirsi elŋe rɔgwor-ri reeŋen,
kaka naarɔ-gwɔ Allah ŋwo,
ǝŋgir-nyii ɔrllatha naana
ǝŋgi-nyji sǝwi’.
28 Ilŋithirsi-ŋɔ ethaarɔŋw, ŋiglǝthǝ ŋǝthi Allah, ŋimǝrsi usicǝ lizi lǝthi Umam; nǝ ŋǝrsi neŋne rac.” 29 Mǝ Bɔɔlɔs ṯimmasi ŋiɽaŋali ŋɔ tǝ, nǝ Yahuuḏ faathi lɔppathalɔ tig-tig deŋgen-na.
30 Nǝ Bɔɔlɔs nanni kinaŋw ki-dɔɔnɔ kwǝccǝŋw ajjira yithlǝyu yiɽǝn. Ǝṯɔŋw aalanni lizi lǝṯiila etheese ŋunduŋw. 31 Ǝṯɔŋw aari bǝshirǝ Ŋeelenyi ŋǝthi Allah, mindaŋ ǝṯɔŋw aari @allima ŋiɽaŋali ŋǝthi Kweeleny kwǝni Yǝcu Kwɔrɔstɔ, mindaŋ ǝṯɔŋw andasi ŋuuguli jilak-jilak.
Ŋen Bulus gəfo alo yi-Maləṯa
1 Orn ndə ñagëbərəd̶ənu pred̶ d̶əge nəñaləŋete ṯa ñagafo alo isei yaɽo jəsira yibërnia jəsira Maləṯa. 2 Na led̶a lalo isi ləgiyacənde ŋəbaiya nano kaiñ ŋen ŋanṯa lurətaiṯənde isia na ldəndəŋënṯi pred̶, ŋen ŋanṯa rəmwa rad̶ənia na alo yamole. 3 Na Bulus nəŋəmame oṯia gərresi nəŋəlëɽi isia na rəmwa reicia ŋəsia ndrəməñe egoṯe ŋen ŋanṯa rəd̶əñia aŋal gisia, ndrəmase d̶əŋ. 4 Ndə led̶a lalo ləseicu rəmwa rëndud̶əma ndrəmëpwaṯi d̶əŋ ldaṯa, “Đeṯəm maje igi gaɽiñad̶o. Gëbərnu eŋau orn ŋen ŋəd̶urwaṯo ŋaned̶əma gəməṯia.” 5 Orn Bulus nəŋəfərijəd̶i rəmwara isia na ŋen nəŋerṯe ŋeṯəma nano ŋənəŋ ŋeicia. 6 Led̶a ṯalṯurṯu ŋen ṯa lanwana Bulus gəmamənia aŋəno walla aŋiɽi aŋaiye taltal, orn ndə ləṯurṯia liga lwalano ldəseici ŋen ŋero ŋeṯəma nano ŋənəŋ ŋeicia ldəməlëd̶i ŋen eŋen ldaṯa ṯa, “Gënəŋu gaɽo rəmwa!”
7 Na alo isi ṯwaiñ alo yafo yenəŋ yiwad̶ənu yeləŋ gəjəsira igi gəbërnia Bublius, gamənde nəŋəndrəmoṯe ŋopia ñoman ñiɽijin. 8 Na eṯen Bublius gafo gwuma gubwa pid̶ aŋəno na gurəd̶a ŋəfəni, na Bulus nəŋəmaɽe nano nəŋəṯurṯi Rəmwa nəŋəmëɽi rəŋ nano nəŋəmeid̶i. 9 Ndə ŋen ŋid̶ənu iŋi, led̶a pred̶ ildi ləjəsira lwuma leṯo ldeid̶ini. 10 Na ldəndənaice laŋge lwaiña na ndə ñagətwod̶o ldəndəkëɽəti laŋge id̶əpundr garno ñagəlwonaṯa.
Ŋen led̶a lətwod̶o alo yi-Maləṯa ldərəmaṯe alo yi-Rumiya
11 Ndə nubwa nəŋgaṯo niɽijin nəñatwod̶e id̶əpundr d̶ənəŋ d̶alo yi-Skandriya id̶i d̶əfo alo yi-Maləṯa liga lobəd̶aiya, id̶i d̶erṯo sura nëiñua yibërnia “Lorəba ildi ləɽo Yeŋor.” 12 Nəñarəmaṯe alo yibërnia Sirakusa nəñaɽaŋe tu ñoman ñiɽijin. 13 Na nəñatwod̶a təŋ nəñad̶aid̶e alo nəñarəmaṯe alo yi-Rigiyun, na ndə loman ləŋgaṯo lonto d̶əbera nḏətwod̶e d̶əɽe d̶əndaləŋgwa, na eloman leṯeɽe gwomən nəñeṯa alo yi-Buṯuyuli. 14 Alo isei ñagəfid̶u led̶a ildi lëndu ŋen ŋə-Rəmwa nṯia nəñarəmaṯe alo yi-Rumiya. 15 Ndə led̶a lëndu ŋen alo yi-Rumiya ləno ŋen ṯa ñageṯo, ldela nwaldaŋ alo yanṯa asuk y-Abiyus na alo y-Alkurnug iɽijin ṯa ñopəd̶aid̶əlda. Ndə Bulus gənwanəlo nəŋërṯi Rəmwa nano na nəŋëɽəni d̶əñano.
Ŋen Bulus gəlwaɽəṯu Alyawuḏ alo yi-Rumiya
16 Ndə ñageṯo alo yi-Rumiya eləŋ gaskari nəŋgiṯi Bulus ṯa aŋəɽaŋe aləsoŋ askariya yenəŋ isi yemarəmoṯwa.
17 Ndə ñoman ñəŋgaṯo ñiɽijin Bulus nəŋundəd̶i led̶a ildi loɽra eŋen ŋ-Alyawuḏ, na ndə lərraid̶o d̶əge Bulus nəŋəleiṯi ṯa, “Lorldaiñ, egero igəbəd̶ia ŋen ŋeicia ŋənəŋ eled̶a walla ig-Alganun yebapande ildëndr ləpənde, orn igëndənu na iganeinu Romaniyin alo yi-Ursalim. 18 Ndə linḏeiciñi lafo lwonaṯa ṯa aləñebəri ŋen ŋanṯa lero ləfid̶a ŋen ŋənəŋ ŋerṯo orəbano ŋəŋəɽaiñ eŋen ŋəlëɽəñi. 19 Orn ndə Alyawuḏ yened̶o niyaṯa, yinḏeini egələŋ goɽra gə-Roma, orn egero egəberṯia ŋen ŋənəŋ ṯa igəsikia led̶a əllëɽəñi. 20 Eŋen iŋi igundəd̶ənde ṯa alɽwatr, ŋen ŋanṯa fəŋen iŋi ŋəd̶əṯurṯia d̶-Israyil igëndeinau urid̶aga igi.”
21 Na lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Ñagero ñagəneinia ad̶am gənəŋ galo Yuḏiya eŋen ŋəlaɽəŋa na led̶a lero lənəŋ tu ləlwaɽo ŋen ŋeicia ŋəlaɽəŋa. 22 Orn ñagwonaṯa ṯa ñagaŋanaṯa ŋen iŋi agëndu, ŋen ŋanṯa ñagaləŋeṯo ṯa alo pred̶ led̶a laɽwata lageiyo ŋen iŋi ṯa ageled̶a laŋga.”
23 Na ndə lëɽəṯəma liga d̶əge ldəmeṯa nano lwaiña alo isi gəfau. Na Bulus nəŋəlërrəŋaici ŋen iŋi ëd̶əñëd̶əñin nəŋələɽwatiṯi ŋen ŋəŋələŋe ŋə-Rəmwa na nəŋələbece eŋen ŋə-Yesu ŋenŋa ŋ-Alganun yi-Musa na ŋalanəbiya. 24 Na ləmaṯan ldəŋënṯi ŋen ŋəlëɽəŋu gəlwaɽo na ləmaṯan lderṯe ləbëndia ŋen. 25 Nṯia ldəd̶aŋe lero ɽrreid̶ia ŋen. Bulus gafo galwaɽəṯəlo ananoŋ ŋen ŋonto təŋ ṯa, “Usila Gətəɽe galwaɽo ŋopia ŋen gəlwaɽəṯu eṯalanda ŋen nabiya Isaiya, 26 gaṯa, ‘Mbu eled̶a ŋalwaɽəṯi ṯa,
Ñagid̶i ñane oro ñerṯe ñagələŋeṯa,
ñagid̶i ñaseid̶i isiya oro ñerṯe ñagəseid̶ia.
27 Ŋen ŋanṯa ŋəṯəɽa ŋəled̶a ildi ŋaɽo təgətəg
na laɽo ndul
na laldanḏeinu isi
ṯa alerṯe ləseid̶ia isiya
na ṯa alerṯe lənna nënəñiana
na ṯa alerṯe lələŋeṯa eŋəṯəɽa
na ṯa yerṯe igəleid̶ia’.
28 “Na ləŋinr nano ṯa, d̶ëbəria id̶i d̶ə-Rəmwa d̶əd̶weinṯu led̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ, na lënəŋulu lid̶i alne.” ( 29 Na ndə gəlwaɽo ṯia Alyawuḏ nəməñe ṯalukuɽəbijəd̶əṯu ŋen ŋwaiña ldəɽo!)
Ŋen ŋənḏurṯu
30 Na Bulus nəŋəɽaŋe alo isi nṯəlia nəɽijan na gafo gananaid̶ia gərus bəɽaŋ yeɽa igi gënəŋu gəɽaŋau, gaŋërṯu led̶a nano ildi pred̶ ləmerldeṯa nano, 31 nəŋəlërrəŋaici ŋen ŋəŋələŋe ŋə-Rəmwa na ŋ-Eləŋ Yesu Almasiya ŋəd̶aiña ŋero na gëbərainialo.