Bɔɔlɔs mɔŋgwɔ rocce rogɽo ruuŋwun kiyǝnǝ yǝthi Aghriibaas.
1 Nǝ Aghriibaas ǝccǝ Bɔɔlɔs-ŋwɔ, “Nyii kwɔŋa inḏǝthǝ izinǝ ethisi andasi ŋǝthi ṯɔgwor ṯɔɔŋwɔ.” E-ta nǝ Bɔɔlɔs allasi ṯii-la nɔŋw rocce rogɽo ruuŋwun nɔŋwaarɔŋw,
2 “Yaa mǝlik Aghriibaas, nyii kwaamina ethi kaṯṯasi fɔrsa aŋwɔnɔ ki-yǝnǝ yɔɔŋwa kwomne-gi ŋgwa tatap kwallisa-nyii Yahuuḏ naana, 3 kaka nilŋithiŋǝ-gwɔ rogɽo-ri rɔɔŋwa ǝthiyǝ tatap wǝthi Yahuuḏ ṯɔppatha-thi-lɔ. E-ta ŋǝ uṯicǝlɔ ethi kettice nyuŋwɔ kǝni kwimthicǝ-nyii ṯɔgwori.
4 “Yahuuḏ tatap yilŋica ŋethre ŋiinyi ŋiḏiiɽiny-ŋǝlɔ ŋaamal-lɔ tuk, a-naaniny-gwɔ deŋgen-na ki-bǝlǝḏ-nǝ kwiinyi nǝ Urshaliim tok. 5 Lilŋithi-nyii kinaŋw-lɔ tuk, mǝr ǝmmini ethi kette shahaaḏa kwǝni nyii, kaka nɔrɔny-gwɔ kwette kwǝthi lɔdɔŋw kila lǝṯi mithǝ ḏiinǝ ṯǝri tetter, na nǝnyii nanni kaka kwette kwir Kwɔfirriisii. 6 Nǝ kire-kirem-ŋgwɔ nǝnyii rilli kɔnɔŋw ethi ǝccǝ nyuŋwɔ haakima sǝbǝb-gi kwǝthi ṯǝkkizǝ kizǝn ṯǝthi-nyii, ṯǝccǝ-thi Allah rǝrinyǝri-ŋwsi wa@ḏa. 7 Nǝr-ṯǝ oro ŋa ŋette-ŋette ŋigittathi-ŋi yǝbiilǝ yir wrii-kwuɽǝn ethisi aavi, ṯɔgwɔccathalɔ ṯǝthi Allah yaaŋwɔno yulŋǝ. Nǝṯǝ sǝbǝb oro ŋgwo kwǝthi ṯǝkkizǝ kizǝn kɔthɔ yaa sǝyyiḏ, kwɔgitticany-gi Yahuuḏ shǝkiyǝ! 8 Arpa ŋotho ŋifirllaṯi-ŋǝsi ŋaaŋa linaanalɔ kɔnɔŋw ethi ǝmmini ethaarɔŋw Allah wǝṯi dindi lizi laayɔ?
9 “Nyii rogɽo-ri riinyi ninyaarɔŋw laazim nyɽǝrri ŋuuru ŋir ṯuwǝn yiriny naana yǝthi Yǝcu kwǝthi Naasira-ŋw. 10 Ŋinḏǝr-ṯǝ ŋa ŋǝrrǝ-nyji Urshaliim-nǝ. Naavany-gwɔ sɔlṯa naanɔ-gwɔ rɔ-asa rǝthi kahana, mindaŋ nǝnyii kette lizi lirllinǝlɔ ter littǝzir ki-sijin-nǝ; na mǝrsi ǝccǝ haakima ŋiɽany-ŋi, ǝṯi-nyii ǝmmini ŋiɽany ŋeeŋen. 11 Nyaamin nyittǝzir ǝṯi-nyji inḏǝthǝ jiizǝ ki-limajma@-na, ǝṯi-nyji ṯǝcicci tok mindaŋ ethi ǝvirinni ṯǝmminǝ ṯeeŋen. Nǝnyji wǝzi mindaŋ nǝnyii ele ki-muḏun-nǝ kwǝthi fartɔŋwɔ nǝnyji-gwɔ ǝwɽǝ yǝy-lɔ.
Bɔɔlɔs mɔŋwsi-gwɔ andasi ŋimǝŋw-ŋi urlǝ ṯɔgwor-lɔ.
(A@maal 9:1-19A@maal 22:6-16)
12 “Nǝṯǝ sǝbǝb oro ŋgwɔ kwiilǝnyii Ḏimashga sɔlṯa-gi nǝ awaamir-yi wǝthi rɔ-asa rǝthi kahana. 13 Nǝ mǝ aaŋwɔn iila kelgeny-na tittir, yaa kwɔr kwɔppa ŋɔɔrɔ, ninyeese fɔɔri kwuthǝmthi fɔɔri-la kwǝthi aaŋwɔn kwɔɔɽɔ ki-leere nɔŋw irṯaci nyuŋw-lɔ nǝ lɔɔrɔ-lɔ tok kila lirɔɔmɔthiny-li. 14 Nǝnyii iidi tatap kwurǝyu-lu, mindaŋ nǝnyii neŋne ṯogɽɔ ṯǝndica-nyii kandisa-gi kǝthi @ibraaniiyyiin ṯǝccǝnyii-ŋw, ‘Shaawul! Shaawul! A kwotho kwǝwɽǝ-nyii yǝy-lɔ? Ŋifirlli-mi beṯṯen ethi ermicice tɔmɔr tiiranna’. 15 Nǝnyii uṯicǝlɔ nǝnyii ǝccǝŋw, ‘A kwir kwǝni ǝyǝ Kweeleny?’ Nǝnyii kweeleny ǝŋnici nɔŋwaarɔŋw, ‘Nyii kwɔrɔ kwǝni Yǝcu ŋgwa kwǝwɽǝ-ŋǝ yǝy-lɔ. 16 Laakin diiɽu a irllathala ŋwaara-ŋi. Nyii kwurwǝnnicǝ-ŋǝlɔ sǝbǝb-gi ŋgwɔ, ethi alla ŋaaŋwɔ ethi akkɔ ŋothɽor mindaŋ a kette shahaaḏa ki-ŋiɽaŋal ŋa tatap ŋimǝsi ese naaniny-gwɔ, nǝ ŋa ŋinḏi-ŋǝsi ethisi ruwǝccǝlɔ kwaathan, 17 ŋǝ kilǝthi lizi naana lǝthi Israa-iil nǝ lǝthi Umam tok linḏi-ŋǝ-gwɔ ethi-gwɔ ɔɔsina. 18 Ǝsi ǝvrici yǝy-nǝ, nǝ ǝsi urlǝlɔ kirim-nǝ etheele ki-fɔɔri-na, nǝ ki-ŋɔma-na ŋǝthi Shiiṯaan ethi aaɽitha Allah naana, mindaŋ a ŋikiya ŋeeŋen fivrinni kithaay ṯǝmminǝ-thi ṯinḏir ethǝthi duŋgwiny-nǝ, mindaŋ mǝraavi ǝzir weeŋen ki-lizi-nǝ kila limǝ suuɽunni’.
Bɔɔlɔs mɔŋwsi-gwɔ andasi ŋǝthi ŋothɽor ŋuuŋun.
19 “Nǝrṯoroŋw yaa mǝlik Aghriibaas, ninyeere dirnacci rɔ-aya ŋiɽaŋali mac ŋa ŋiisa-nyji ki-leere. 20 Nǝnyii aari bǝshirǝ ker-kerreny Ḏimashga, Urshaliim, na bǝlǝḏǝ naana tatap kwǝthi Yahuuḏiiyyǝ-ŋw, nǝ ki Umam-na tok, laazim ethi ɔrlacca ŋikiyaŋi ŋeeŋen ŋwɔdoŋw ethi aaɽitha Allah naana, mindaŋ ethisi ǝrri ŋa ŋɔvthanna ŋinḏisi ethisi ilŋithini ethaarɔŋw limǝ urlǝ rɔgwor-lɔ. 21 Nǝṯǝ sǝbǝb oro ŋgwɔ kwimthiny-gi Yahuuḏ kinaŋw a-naaniny ki Heikal-na, mindaŋ nǝrnyii ṯǝcci ethi ɽeenye. 22 Laakin Allah wɔmǝ-nyii mǝcci mindaŋ laamin limǝ ɔppatha ṯǝ kɔlɔ. Ŋwɔṯaŋw nǝnyi-mǝ rilli kɔnɔŋw kwɔgitta shahaaḏa kiyanǝ yaṯhi tatap, lokwɔɽony na lappa ṯok. Ŋa ŋaṯi-nyji andasi nǝrṯoro ŋette-ŋette ŋa ŋandisasi liɽii-ŋa Muusǝ-ŋǝli, ŋa ŋinḏi ethǝrrini; 23 ŋinḏi-ŋi laazim ethi kwɔrɔstɔ rǝrinni; mindaŋ ŋworo kwette kwiŋna ki-thidiiɽǝ-nǝ ṯǝthi ŋiɽany, ethi andaci Yahuuḏ-ŋwɔsi Umam-yi ŋǝthi fɔɔri kwǝthi ŋiglǝthǝ.”
24 Nǝ mǝ Bɔɔlɔs rocce rogɽo ruuŋwun ṯǝrṯiib-thi kɔthɔ, nǝ Fasṯuus kirinyatha tig-tig nɔŋwɔccǝ Bɔɔlɔs-ŋwɔ, “A kwɔmǝ-mi oro kǝɽiyǝŋ! Ṯa@liim ṯɔɔŋwa ṯɔppa ṯimǝŋǝ ruusi kǝɽiyǝŋ!” 25 Nǝ Bɔɔlɔs ǝŋnici nɔŋw-ǝccǝŋw, “Yaa kwɔr kwɔppa ŋɔɔrɔ nyii kwiti kwir kǝɽiyǝŋ kǝzir weere mac! Ŋandisa-nyji ŋǝthi yǝnǝ ŋir rerrem, 26 yaa mǝlik Aghriibaas, nyii kwǝthi ŋɔma ethi andaci ŋaaŋwɔ ŋuugul-ŋi, kaka nilŋithiŋǝ-gwɔ ŋiɽaŋali ŋɔ tatap. Nyii kwilŋithi rac rerrem ethaarɔŋw ŋimǝsi iili yǝyi ŋeere-ŋeere tatap, kaka niti nǝrrinǝ-gwɔ ŋiɽaŋal ŋɔ ŋuluccunǝ ki-rɔkɔn-na mac. 27 Yaa mǝlik Aghriibaas, a kwǝthicǝ liɽiya ṯǝmminǝ? Nyii kwilŋithi rac ethaarɔŋw ṯǝthicǝ-ŋǝsi.” 28 Nǝ Aghriibaas ǝccǝ Bɔɔlɔs-ŋwɔ, “A kwɔnaŋna-nyii ethi ruusi kwɔgrɔstiyan ki-lɔɔmɔr-la ṯǝ kɔlɔ lokwɔɽoc-ŋwa?” 29 Nǝ Bɔɔlɔs ǝŋnici nɔŋwɔccǝŋw, “Ki-lɔɔmɔr-la lɔblana alla lɔɔlɔna, nyii kwǝṯi aari Allah kiyiiriny mindaŋ ǝŋgi kɔlɔ tatap ligittica-nyii yǝni aŋwɔnɔ ǝŋgoro kaka nyuŋwɔ — laakin illi ŋwɔɔɽɔŋw ŋwɔ dak.”
30 E-ta nǝ mǝlik-ŋǝ haakim-yi nǝ Barniika, nǝ lithaathɔ tatap diiɽi, 31 na mǝr urli ŋwɔdoŋw tǝ, nǝr andasina nǝraarɔŋw, “Kwɔr ŋgwɔ kwende-mbǝ kwǝrrǝ kwomne kweere kwǝthi-gwɔ iɽinyatha, wala kwǝthi-gi kette ŋunduŋw ki-sijin-nǝ” 32 Nǝ Aghriibaas ǝccǝ Fasṯuus-ŋwɔ “A kwǝthir ŋɔma rac ethi kǝdu kwɔɔrɔ ŋgwɔ, ǝŋgwɔŋweere naŋni Imbraaṯɔɔra mac.”
Ŋen Bulus gopəṯo Agribas nëiñua
1 Agribas nəŋeiṯi Bulus ṯa, “Agerṯo liga ṯa ŋopəṯe etam gəlaɽəŋa.” Bulus nəŋabəce d̶əŋ elo nəŋopəṯe oliaga.
2 Nəŋaṯa, “Egaŋəra nano ṯa eŋopəṯe ŋa nëiñua ya eləŋ Agribas, eŋen iŋi pred̶ Alyawuḏ yisəkiñau, 3 ŋen ŋanṯa aganəŋa agaləŋeṯo ŋopia ŋen pred̶ ŋ-Alyawuḏ na d̶əgiyaid̶ia eŋen ed̶en, na ŋen ŋafəṯia egaŋeɽəd̶ia ṯa ŋaiñənaṯe araga gwalano.
4 “Ŋen pred̶ ŋəlëɽəñi ŋələŋinu ŋopia ig-Alyawuḏ pred̶ ŋen ñagəfo led̶ala əllëɽəñi na alo yi-Ursalim com. 5 Yaləŋeṯo liga lwalano, ndə ywonaṯa yelwaɽa, ananoŋ egaɽo ed̶a g-Alfarisiyin isi yëndu ŋen kaiñ ŋ-Alyawuḏ ləməñaṯo led̶a pred̶. 6 Na d̶əñid̶i igəd̶əru igəbinḏeinia ëli ŋen ŋanṯa egaṯa igaṯurṯia ŋen iŋi Rəmwa rëɽəṯu bapanda ildëndr, 7 iŋi led̶a eldaiñ ləŋəɽwa red̶ ldəməñe ləɽijan lafo ləbuŋṯia Rəmwa araga gonto uləŋgələŋ na ëd̶əñëd̶əñin ŋen ŋanṯa laṯa lid̶i aləseici ŋen ŋid̶i aŋəfeṯe. Na ya eləŋ, igəsəkinu ig-Alyawuḏ ŋen igəṯurṯia ŋen iŋi. 8 Ñagad̶amo ŋen ṯa Rəmwa raɽwad̶aṯa rətud̶ia led̶a eŋəɽaiñ ed̶a?
9 “Igënəñi d̶urri egaṯa gəbanṯa yid̶i ŋen ŋwaiña ŋəgeiya irəŋ gə-Yesu galo yi-Nasəraṯ. 10 Na igid̶u ṯia alo yi-Ursalim. Na gerṯe igakëndu led̶a lwaiña eled̶a ltəɽe ikərəŋ ŋələŋeŋa ŋənələŋ nəkana, orn com ndə ləɽiñənu egaṯa ŋen ŋëpi alɽiñəni. 11 Na egafo egakəməlo ñoman ñwaiña egalmajma pred̶ na egananaicəlo ŋen ŋubwa ṯa aləɽwate ŋen ŋə-Yesu ŋeicia, na d̶eicianod̶a d̶waiña egageiyalo, na egananaicəlo ŋen ŋubwa alo yerto nwaldaŋ.
Ŋen Bulus gəlwaɽo təŋ eŋen ŋəlëɽəŋu ŋəd̶ëndia ŋen ŋə-Yesu
(Amal Arrasul 9:1-19Amal 22:6-16)
12 “Na eŋen iŋi egabəṯa alo yi-Ḏimisk ŋələŋeŋa ŋənələŋ nəkana ini nəd̶waṯəñe, 13 na ëd̶əñinano, ya eləŋ, ŋen egəfo ed̶ad̶ igaseicu arrerre girəwa elo gətəɽe kaiñ gəməñaṯo ëd̶əñina, nəŋəñəwad̶e nano na led̶a nano ildi ñagəfəlda, 14 na ndə ñagirətiṯu alo nəñane olia gəñiɽwatiṯia oliaga g-Ibraniyin, nəŋaṯa ṯa, ‘Sawul, Sawul, agaiñənanaica ŋen ŋubwa ed̶a? Ŋen ŋabɽwaŋəno kaiñ ŋa nano ṯa aganed̶a ŋen ŋəlëɽəñi’. 15 Niyaṯa, ‘Ya Eləŋ agaɽo əsëgi?’ Na Eləŋ nəŋaṯa, ‘Fiñi Yesu, ñiŋgi agəñənanaica ŋen ŋubwa. 16 Orn twod̶o ŋəd̶uri rəmanəñara alo rəlaɽəŋa ŋen ŋanṯa igamiñiṯiaŋa eŋen iŋi, ṯa iŋundəd̶i ŋaiñid̶uɽəd̶inṯi na ŋaɽeṯe d̶aməd̶aṯa eŋen iŋi agwondaṯiñau, na eŋen iŋi igid̶i iŋaumiñiṯi. 17 Igid̶i iŋëbəri ed̶əŋ d̶əled̶a na eled̶a ildi gerṯe laɽo Alyawuḏ, ildi igid̶i iŋələd̶weiṯi, 18 ṯa ŋalëbərd̶i isi esen ṯa aɽred̶e iŋərəm aleṯa egarrerre na ṯa aɽred̶e eŋabəɽa ŋə-Seṯan aleṯa Rəmwa nano, ṯa aləŋgəd̶eini ŋen ŋeicia eŋen na aləfid̶i alo led̶ala ildi ltəɽe ŋen ŋanṯa lerṯo d̶wonaṯa iñi’.
Ŋen Bulus gəlwaɽo eŋen ŋəŋəmëɽria ŋəlëɽəŋu
19 “Na ya eləŋ Agribas, egero egəned̶a ŋen iŋi ŋeṯo elo, 20 ananoŋ igalwaɽəṯu led̶a ŋen ildi lalo yi-Ḏimisk na ildi lalo yi-Ursalim, na alo pred̶ Yuḏiya, na led̶a ildi gerṯe laɽo Alyawuḏ com, ṯa alṯad̶e ŋen eŋen ŋeicia aloɽəbaṯe Rəmwa nano na ṯalid̶u ŋen iŋi ŋəbërrəŋeid̶ia ŋen ṯa loɽəbaṯo Rəmwa nano. 21 Na eŋen iŋi Alyawuḏ yëndeiciñi ig-Alekəl niyaṯa yaiñaɽiña. 22 Na Rəmwa raməd̶aṯiñe jaica jaica na d̶əñid̶i məldin, na ŋen igəd̶əru ëli egaɽo d̶aməd̶aṯa eled̶a lərra na loɽra pred̶, egero egəlwaɽa ŋen ŋənəŋ illi ŋen iŋi alanəbiya pred̶ na Musa lalwaɽo ṯa ŋid̶i aŋəfeṯe, 23 ṯa Almasiya gid̶i aŋəneini ŋen ŋubwa, na ŋen ŋanṯa fəŋu gətwod̶o eŋəɽaiñ ananoŋ gënəŋu gid̶i aŋërrəŋaici Alyawuḏ na led̶a ildi gerṯe laɽo Alyawuḏ ŋen ŋarrerre.”
24 Ndə Bulus gopəṯo ŋenŋa iŋi Fasṯus nəŋəraice olia pəlelo nəŋaṯa, “Bulus agarëməɽu, d̶ələŋeṯa d̶əlaɽəŋa d̶waiña d̶agera ŋəṯəɽa ŋəlaɽəŋa.” 25 Orn Bulus nəŋaṯa, “Egero igərëməɽua, ya eləŋ Fasṯus. Egaɽwata ŋen iŋi ŋəd̶urwaṯo na ŋəd̶eṯəm. 26 Ŋen ŋanṯa Agribas galəŋeṯo ŋen iŋi ŋopia na igalwaɽəṯəma ŋəd̶aiña ŋero, ŋen ŋanṯa egaṯa d̶eṯəm gënəŋu galəŋeṯo ŋen iŋi pred̶ ŋen ŋanṯa ŋen ŋero ŋənəŋ ŋələbijənu!” 27 Nəŋaṯa, “Ya eləŋ Agribas agëndu ŋen ŋalanəbiya? Egaləŋeṯo ṯa agëndu!”
28 Na Agribas nəŋeiṯi Bulus ṯa, “Agaṯa ṯa agañëŋənia ṯa yëndi ŋen ŋ-Almasiya iliga lobəlano?”
29 Na Bulus nəŋaṯa, “Ndə liga lobəlano walla lwalano egabeɽəd̶ia Rəmwa ṯa gerṯe aganəŋa agonto orn led̶a pred̶ ildi ləno ŋen ŋəlëɽəñi d̶əñid̶i ñaiñameṯe. Illi gerṯe d̶əkasənia nurid̶ana.”
30 Orn eləŋ Fasṯus nəŋətwod̶e na eləŋ goɽra Agribas na Barnika na ildi pred̶ ləfəlda, 31 na ndə ləməñaṯo ndëuwər ṯalɽwataid̶o ldəɽo ldaṯa, “Maje igi gero gəbəd̶ia ŋen ŋənəŋ ŋeicia ṯa aŋəɽiñəni walla aŋëndəni.” 32 Na Agribas nəŋeiṯi Fasṯus ṯa, “Gəbanṯa maje igi aŋëbərni ndə gero gəlwaɽa ṯa aŋəyiɽəni eləŋ goɽra nëiñua gə-Roma.”