1 Nǝ Bɔɔlɔs ecce mǝjlǝsǝ tok-tok mindaŋ nɔŋwsǝccǝŋw, “Liyǝŋgǝri liinyi! Nyii kwaami eleŋw ṯɔgwor-thi min-min ki-thaay-la ṯǝthi Allah mindaŋ laamin limǝ iila kɔlɔ kimaara.” 2 Nǝ Hanaaniiyya kwir Rǝ-iis Rɔppa ŋǝthi kahana ǝllici lizi kila liŋlacca Bɔɔlɔs-ŋwɔlɔ keṯṯok waamira ethi ippi, ki-ṯuunyu-nǝ. 3 Nǝ Bɔɔlɔs ǝccǝŋw, “Ethi-ŋǝ Allah ippi ŋaaŋwɔ rerrem ŋa kwir heyṯa wɔfiithɔ wɔ! A kwɔnaanalɔ kinɔŋw ethi ǝccǝ nyuŋwɔ haakima Sherii@a-gi; laakin a kwɔmǝ kii Sherii@a-nǝ, nǝllicǝ-ŋǝsi-gwɔ waamira ethi ippi nyuŋwɔ!” 4 Nǝ kila lirlaccalɔ ǝccǝŋw, “A kwotho kwɔmǝ ollo Rǝ-iisa Rɔppa rǝthi kahana rǝthi Allah?” 5 Nǝsi Bɔɔlɔs ǝŋnici nɔŋwsǝccǝŋw, “Liyǝŋgǝri liinyi, nyii kwende kwilŋithi ethaarɔŋw kwir Rǝ-iis Rɔppa rǝthi kahana. Kaka nɔlɔɔthɔnar-gwɔ ŋaarɔŋw, ‘Laazim ǝṯeere andisasa ŋiɽaŋali ŋigii kweelenyi naana kwǝthi lizi lɔɔŋwa mac’.”
6 Mǝsi Bɔɔlɔs ese lokwo linaanɔ ki-lɔdɔŋw-na lir Lisaḏɔɔgiiyyiin nǝ lokwo lir Lifirriisiiyyiin nɔŋw ɔvɔna ki-mǝŋlǝs-nǝ, nɔŋwaarɔŋw, “Liyǝŋgǝri liinyi! Nyii kwir Kwɔfirriisii, kwir tɔr tǝthi Kwɔfirriisii. Nyii kwɔnaanɔ ki-mahkama-na-ŋgwɔ sǝbǝb-gi kwǝthinyii-gi ṯǝkkizǝ kizǝn nǝ ṯidiiɽǝ ki-ŋiɽany-na!” 7 Mɔŋwsi ṯǝmsi ŋɔ tɔc, na Lifirriisiiyyiin-ŋǝ Lisaḏɔɔgiiyyiin-ŋǝli aari ibṯǝḏi ethi urrǝthi, mindaŋ nǝ lɔdɔŋw uɽǝnninǝ. 8 Kaka nǝṯi-gwɔ Lisaḏɔɔgiiyyiin-ŋǝ aarɔŋw, ṯidiiɽǝ ṯiti ṯǝṯi naani mac ki-ŋiɽainy-na, wala ethi limeleka naani, wala rigɽim; laakin Lifirriisiiyyiin-ŋǝ tǝ, nǝrsi ǝmmini ŋɔ tatap. 9 Mindaŋ nǝ kwɔɔla kikindǝthi, nǝ mɔ@llimiin kwokwo kwǝthi Sherii@a kwirir Lifirriisiiyyiin-ŋǝli dɔŋw, diiɽi nǝr ǝrum ŋɔmmaŋi nǝraarɔŋw, “Nyiiŋǝ lende linḏaca kwɔɔrɔ-ŋgwɔ kaṯṯiya keere! Yǝmkin kwɔmǝ ṯigɽim ṯeere ya meleka kweere andca rerrem!” 10 Mindaŋ mǝ ṯɔppathalɔ naŋni ethǝthi ŋǝryǝ-nǝ tǝ, nǝ gaa-iḏ ṯeenye Bɔɔlɔs-ŋgi ethi ŋiraŋnina. E-ta nɔŋw ǝllici jesha kwuuŋwun waamira ethɔɔɽi ki-lɔdɔŋw-na ethisi aagatha Bɔɔlɔs-ŋwɔ ethigeele kǝzir wǝthi jesh.
11 Nǝ mǝ kulŋǝ iila ŋga kithaathɔ, nǝ Kweeleny irllaci Bɔɔlɔs-ŋwɔlɔ nɔŋwɔccǝŋw, “Ǝṯi ṯiinya mac! A kwɔmǝ kette shahaaḏa kwǝni nyii kɔnɔgw Urshaliim, nǝ laazim ǝsiṯǝ ǝrriŋw tok Rɔɔma.”
Bɔɔlɔs mǝr-gwɔ iilicǝlɔ ethi ɽeenye.
12 Nǝ mǝ ŋɔrpana oro ŋgwa tǝ, nǝ Yahuuḏ pinni yokwo dɔŋw nǝr kette araaya dɔŋw. Nǝraari haalifa etheere ethne wala ethii kwomne kweere mac, mindaŋ ǝŋgir ɽeenye Bɔɔlɔs-ŋwɔ rac. 13 Nǝ kila ligitta araaya dɔŋw, nǝr ṯamthɔ ruɽi-riɽǝn-ŋwɔlǝ. 14 E-ta nǝreele naɔnɔ-gwɔ rɔ-asa rǝthi kahana-ŋǝ lishiyuukh-li, nǝrsǝccǝŋw, “Nyiiŋǝ laari haalifa dɔŋw-li etheere yee kwomne kweere mac mindaŋ mǝnyii ɽeenye Bɔɔlɔs-ŋwɔ rac. 15 Ŋwɔṯaŋw, ṯiŋaccar gaa-iḏa kir Rɔɔmaani ŋiɽaŋali ŋaaŋa majlǝs-ŋǝli, ethi molca ŋaaŋwɔsi Bɔɔlɔs-ŋwɔ ethi-gi ɔɽa naaniŋa-gwɔ, liruusǝ rogɽo raalɔ kwir kaka ǝṯi naŋni ethi elŋe ŋiɽaŋali ŋir rerrem ŋǝni ŋundu. Laakin nyiiŋǝ-tǝ, nyii naanalɔ cɔgwo-cɔgwɔp ethi ɽeenye ŋunduŋw kwiti kwɔmǝ ɔppatha kinnǝni kinaŋw mac.”
16 Laakin nǝ tɔr tir toŋwor tǝthi eŋgen kwǝthi Bɔɔlɔs-ŋǝ kwir kwaaw neŋne ŋiɽaŋali ŋǝthi araay wa; mindaŋ nɔŋweele kǝzir wǝthi jesh nɔŋw andica Bɔɔlɔs-ŋwɔ. 17 Mindaŋ nǝ Bɔɔlɔs ɔrnɔṯi ḏoobitha ṯette, nɔŋwɔccǝŋw, “Mɔlca gaa-iḏa kaamali ŋgɔ; nǝ kǝthi ŋiɽaŋali ŋette ŋǝthisi andaci ŋunduŋwɔ.” 18 Nǝ ḏoobiṯ mɔlo nɔŋgeele naanɔ-gwɔ gaa-iḏ nɔŋwɔccǝŋw, “Mahbuus kwǝni Bɔɔlɔs kwɔrnɔṯɔ-nyii nɔŋwɔccǝ nyuŋwɔ-ŋw, mɔlca ŋunduŋw kaamali-ŋgɔ, kaka nǝthi-ngwɔ ŋiɽaŋali ŋette ŋǝthisi andaci ŋaaŋwɔ.” 19 Mindaŋ nǝ gaa-iḏ mɔlo ṯii-thi nǝr-gi ruwǝthǝ-lɔ cuk-cuk, mindaŋ nɔŋw uṯicǝlɔ nɔŋwɔccǝŋw, “Aatha kwir kwɔnaŋna-nyii ethi andaci?” 20 Nɔŋwɔccǝŋw, “Lizi lir Yahuuḏ lǝthi sɔlṯa kilala ligitta ŋiɽaŋali dɔŋw, ethi uṯici ŋaaŋwɔlɔ Bɔɔlɔs-ŋgi ethisi mɔloce ethi-ii ɔɽi ki-mǝjlǝs-nǝ, nǝr ruusi rogɽo reeŋen kaka kwinḏi ethi mǝjlǝs uṯicǝlɔ ethelŋe ŋiɽaŋali rerrem ŋǝmǝ-ŋǝmmǝŋ ŋǝni ŋundu. 21 Laakin ǝṯisi niŋnaca mac, kaka a-naanɔ-gwɔ lɔr luuru lithǝmthi ruɽi-riɽǝn ŋwɔlǝ, linḏi ethi luccuni ethi ǝkkici ŋunduŋw kizǝn. Kaka mǝr-gwaari haalifa etheere ethne wala ethii tok mac, mindaŋ mǝr ɽeenye ŋunduŋw rac. Nǝ kilala ligittathɔ ethisi ǝrri ŋɔ, nǝrǝni lǝkkicǝ waamira wɔɔŋa kizǝn dak.” 22 Nǝ gaa-iḏ ǝccǝŋw, “Ǝṯisi ilŋithinǝ kwizi kweere mac ethǝccǝŋw kwɔmǝ-nyii andaci.” E-ta nɔŋw kette kaamali kithaay.
Bɔɔlɔs mǝr-gwɔ ṯiŋatha naanɔ-gwɔ haakim wǝni Fiiliiks.
23 E-ta nǝ gaa-iḏ ɔrnɔṯi ḏoobitha ṯiɽǝn nɔŋwsi ǝccǝŋw, “Kitar jesha-lɔ ruɽi-wrii cɔgwo-cɔgwɔp, etheele Gaysariiyya, nǝ ŋgwa kwǝṯi dallɔ ki-lɔmɔrṯa-la ruɽi-ṯoɽol-la wrii tok, nǝ kwǝṯi appi nyiiri ruɽi-wrii mindaŋ mǝ naanalɔ cɔgwo-cɔgwɔp ethi diiɽi saa@ kwunǝṯurri kwǝthi kilkǝlu-ŋw. 24 Ǝvicǝ Bɔɔlɔs-ŋwɔ lɔmɔrṯa lokwo lǝthi-li allɔla tok, mindaŋ mǝ ɔppasi kwisaaw naanɔ-gwɔ haakim wǝni Fiiliiks.” 25 Ǝ-ta nǝ gaa-iḏ lo juwaaba kwǝniŋw:
26 “Nyii kwɔrɔ kwǝni Kuluuḏiyuus Liisiiyaas, kwɔlɔcca haakima wɔppǝ ŋiɽaŋali wǝni Fiiliiks. Nyii kwaaginna-ŋa. 27 Yahuuḏ yimthi kwɔɔrɔ ŋgwɔ mindaŋ nǝr aadithi ethi ɽeenye. Mǝnyii elŋece ethaarɔŋw kwir Rɔɔmaani, ninyeele jesh-gi kwiinyi nǝnyii kilǝthǝ. 28 Nǝnyii naŋni ethi elŋe kwothɔ kwɔgitticar shǝkiyǝ, e-ta nǝnyii mɔlo nǝny-gi ɔɽi ki-mǝjlǝs-nǝ kweeŋen. 29 Mindaŋ ninyeere kaṯṯica ŋiɽaŋali ŋeere ŋǝrrǝ-ŋwsi ŋigii ŋǝthi-ŋi ɽeenye ŋunduŋw mac, wala ŋǝthi-ŋi kette ŋunduŋw ki-sijin-nǝ; laakin shǝkiyǝ ŋgwa kwallisar naana, nɔŋwɔrɔ kwǝthi Sherii@a kweeŋen. 30 Nǝ mǝr-nyii ilŋithini ethaarɔŋw ŋgwana kwunǝŋnicǝr-lɔ ethi ɽeenye, nǝnyii kittatha tɔc ethi ṯiŋacca ŋaaŋwɔ. Mindaŋ nǝnyji andaci lǝnyjǝ ŋunduŋw nda naana ethiila ethi kette shǝkiyǝ naaniŋa-gwɔ.”
31 Ṯaŋw nǝ jesh neŋne waamira weeŋen. Nǝr mɔlo Bɔɔlɔs-ŋwɔ kulŋǝ-ṯǝ ŋga nǝrgeele mindaŋ nǝr-gi ɔppathi naanɔ-gwɔ Anṯiibaaṯriis. 32 Mǝ ŋɔrpɔ-ŋgwa oro tǝ, nǝ jesh ŋgwa kwǝṯeele ŋwaaraŋi-lɔ aaɽitha kǝzir wǝthi jesh, mindaŋ nǝr ṯayya ŋgwa kwǝṯeele lɔmɔrṯa-li etheele ŋundu-ŋgi. 33 Mindaŋ nǝr mɔlo nǝrgeele Gaysariiyya, e-ta nǝr inḏǝthǝ haakima juwaaba, na nǝr inḏǝthǝ Bɔɔlɔs-ŋwɔ tok. 34 Mǝ haakim ɔrti juwaaba-tǝ nɔŋw uṯici Bɔɔlɔs-ŋwɔlɔ ethelŋe kwǝthi muḏiiriiyyǝ kwundǝr kwǝndu. Nǝ mɔŋw elŋe ethaarɔŋw kwǝthi Kiiliikiiyyǝ-ŋw kwiri 35 nɔŋwɔccǝŋw, “Nyii kwɔŋa niŋnaci mǝr iila kila ligittica-ŋa shǝkiyǝ.” E-ta nɔŋw alla waamira ethi karni Bɔɔlɔs-ŋwɔlɔ kǝzir wǝthi riyaasa rǝthi muḏiiriiyyǝ.
1 Na Bulus ṯaŋwondaṯo nələŋ isiano kaiñ ini nərarraid̶ia nəŋaṯa, “Ya lordaiñ, egafo Rəmwa nëiñua araga gətəɽe jaica na d̶əñid̶i məldin.” 2 Na eləŋ goɽra gəkana gəbërnia Ananiya nəŋəlwaɽəṯi led̶a ildi ləd̶urəma nano ṯa aləmabuɽwaṯe ëiñua. 3 Oro Bulus nəŋəmeiṯi ṯa, “Rəmwa rid̶i araŋëpwi aganəŋa, agarno uṯa gətaŋa igi gəbəlid̶ənu ŋawa nano ŋəbəjo. Agaṯa agaiñakamia eŋen ŋ-Alganun orn ṯaŋaɽwatiṯu led̶a ṯa aliñəpwi ŋen iŋi Alganun yened̶o?” 4 Na ildi ləd̶əru ldaṯa, “Agawara eləŋ goɽra gəkana gə-Rəmwa?” 5 Na Bulus nəŋaṯa, “Egaijəba lorldaiñ ṯa fəŋu gəɽo eləŋ goɽra gəkana, ŋen ŋanṯa ŋen ŋəwërd̶ənu ṯa, ‘Ŋerṯe agaboŋa eləŋ gəled̶a əllaɽəŋa’.”
6 Orn ndə Bulus galəŋeṯo ṯa led̶a ləmaṯan laɽo Asaḏḏugiyin, na ləmaṯan laɽo Alfarisiyini nəŋəraice olia enələŋ ini nərarraid̶o nəŋaṯa, “Lorldaiñ, egaɽo Farisi ig-Alfarisiyin, na iginḏeinia d̶iñəd̶i eŋen ləgəṯurṯiar ṯa led̶a laiyo lid̶i altwod̶e!” 7 Orn ndə gəlwaɽo ṯia d̶əge ŋen ŋatwod̶o ŋwaiña eled̶a ləɽo Alfarisiyin na Asaḏḏugiyin na led̶a ldakarnəd̶iano. 8 (Ŋen ŋanṯa Asaḏḏugiyin labaṯa ṯa d̶ətwod̶a eŋəɽaiñ d̶ero na malaiyəka d̶ero na usila gero, orn Alfarisiyin yëndu ŋen iŋi pred̶.) 9 Oro ŋen ŋatwod̶o ŋwaiña ŋeicia d̶əge na led̶a ləmaṯan l-Alfarisiyin ildi ləbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun latwod̶o leiciano ldaṯa “Ñagero ñagəfid̶a ŋen ŋeicia ŋənəŋ emaje igi. Ndə usila walla malaiyəka d̶əlwaɽəṯəma ŋen, fəwandəgi təŋ?” 10 Na ndə ŋen ŋətwod̶o ŋubwa kaiñ d̶əge eləŋ goɽra gaskari nəŋəd̶əñiṯalo ṯa aŋgaica led̶a aləgələd̶e Bulus ano, na nəŋəlwaɽəṯi askari ṯa aiyirəwa aiyape Bulus eled̶a iligano aiyamaiyeṯa egwaŋ eɽa gaskari.
11 Na uləŋgiano Eləŋ Yesu nəŋəd̶uri Bulus nano nəŋəmeiṯi ṯa, “Ëɽənu d̶əñano ŋen ŋanṯa garno agəɽwato ŋen ŋəlëɽəñi alo yi-Ursalim d̶eṯəm, agid̶i ŋaɽeṯe d̶aməd̶aṯa d̶əlëɽəñi alo yi-Rumiya com.”
Ŋen Alyawuḏ yëɽu ŋen yageiya Bulus
12 Ndə ëd̶əñin gəɽo Alyawuḏ yemaṯan yarreid̶u ŋen niyëndəni bəɽan eŋen d̶aləfiad̶a, yaṯa ṯa yaber yesa walla yiṯia kwai kwai illi ndə yeɽiño Bulus. 13 Led̶a ildi ləlwaɽo ṯia laməñaṯo ered̶ia marldwan. 14 Na ldabəṯa nələŋ nano nəkana na led̶a nano loɽra ldaṯa, “Ñagëndənu bəɽan kaiñ eŋen d̶aləfiad̶a ṯa ñagaber ñagənaṯa ŋəsa ŋənəŋ kwai kwai illi ndə ñagəɽiño Bulus. 15 Nṯia ñaŋ na nələŋ com ini nərarraid̶ia, lwaɽəṯr eləŋ goɽra gaskari aŋəndeṯa nano Bulusga garno ṯa ñagwonaṯa ñagabinḏeicia ŋen ŋəlëɽəŋu ŋopia. Na nanda ñagaṯoɽaṯo ŋen ṯa ñagid̶i ñamaɽiñe ndə gəfo ed̶ad̶ gəmulu gəndrəmaṯa nano.”
16 Na id̶ia gorəba gəɽəbwa gə-Bulus nəŋəne ŋen eŋen nəgabəṯa alo yaskari nəŋënṯi cgwaŋ nəŋəlwaɽəṯi Bulus. 17 Na Bulus nəŋundəd̶i eləŋ gənəŋ gaskan nəŋəmeiṯi ṯa, “Mo ëd̶əmwa igi ŋamaiyeɽe eləŋ nano goɽra gaskari ŋen ŋanṯa gerṯo ŋen gwonaṯa gəmalwaɽəṯia.” 18 Nṯia nəŋəmaiyeɽe eləŋ nano nəŋaṯa, “Bulus igi gëndənu gundəd̶iñi ṯa yela ed̶əmwaga igi ŋen ŋanṯa gerṯo ŋen ŋənəŋ gwonaṯa gəŋalwaɽəṯia.” 19 Na eləŋ goɽra gaskari nəŋëndi ëd̶əmwa ed̶əŋ nəŋamaiyeɽe aləsoŋ nəŋəmeiṯi ṯa, “Ŋen ŋanṯau agwonaṯa agəñəlwaɽəṯia?” 20 Na ëd̶əmwa gaṯa, “Alyawuḏ yarreid̶u ŋen ldəɽo ṯa aiŋeɽəd̶e ṯa ŋaɽe Bulusga enələŋ ini nərarraid̶ia eṯeɽe, garno ṯa ywonaṯa yəbindeicia ŋen ŋəlëɽəŋu ŋopia. 21 Orn ŋerṯe aganna ŋen eŋen, ŋen ŋanṯa Alyawuḏ ywaiña yeməñaṯo ered̶ia marldwan yimaɽəŋəṯia ŋen ŋanṯa yaləfe bəɽan eŋen ṯa yaber yesa walla yiṯia kwai kwai illi ndə yeɽiño Bulus, na d̶əñid̶i yaṯuɽəd̶einu alo yaṯurṯia olia gəlaɽəŋa.” 22 Nṯia eləŋ nəŋəŋgiṯi ëd̶əmwa ṯa aŋəɽe orn nəŋəmeiṯi ṯa, “Gerṯe agəlwaɽəṯia ed̶a gənəŋ ṯa agalwaɽəṯiñi ŋen iŋi.”
Ŋen Bulus gəd̶weinṯu eləŋ Filiks
23 Eləŋ goɽra gaskari nəŋundəd̶i nələŋ nəɽijan naskari nəŋəleiṯi ṯa, “Uləŋgi igi garno sa d̶enəŋ nəməñe marldwan ṯoɽəd̶aṯr askari alo miyya eɽijan, na isi yenəmərṯa ered̶ia d̶enəŋ nalo ered̶ia gəɽijan, na isi eñarlda miyya eɽijan ṯa aiyəɽe alo yi-Gaisariya. 24 Na com mar nəmərṯa nəmaṯan ŋen ŋanṯa Bulus aŋabworṯe, ñəmaiyeɽe ŋopia eləŋ Filiks nano.” 25 Nəŋəwërd̶i ad̶am ŋen ŋəɽo ṯia,
26 “Fiñi Kuludius Lisias egeɽəd̶iaŋa kaiñ, ya eləŋ goɽra Filiks. 27 Alyawuḏ yëndu maje igi ywonaṯa yemaɽiña, na egano ṯa maje igi gaɽo Romani neleṯa nano askariya nimëbəri. 28 Na egafo egwonaṯa egaləŋeṯa ŋen ṯa yasəkima ed̶a, nṯia nemaiyeɽe nələŋ nano enen ini nərarraid̶ia. 29 Na igafid̶u ŋen ṯa yasəkima eŋen ŋ-Alganun esen, orn gerṯe ŋen iŋi ŋaɽwad̶aṯa ŋəma ŋəɽaiñ walla d̶ëndənia. 30 Na ndə egəno ŋen ṯa Alyawuḏ yarreid̶u ŋen ŋamageiya ṯa aiyəmaɽiñe niŋamad̶weiṯia taltal, na igalwaɽəṯu led̶a ildi ləsəkima ṯa alela aləŋalwaɽəṯi ŋen iŋi lwonaṯa lamasəkiau.”
31 Nṯia askari niyəme Bulus nemaiyeɽe uləŋgi ŋen ŋarno ilwaɽənṯu alo y-Anṯibaṯirs. 32 Na eloman leṯeɽe askari yemaṯan nəyoɽəbaṯe alo esen, na niyəŋgiṯi isi yerṯo nəmərṯa niyabəla Bulusga. 33 Ndə yerəmaṯo alo yi-Gaisariya nenaice eləŋ ad̶am nemanaice Bulus com. 34 Ndə gëgəri ad̶am nəŋeɽəd̶e Bulus ṯa fə irnuŋ gaŋga d̶urri gəlëɽəŋu. Ndə gələŋeṯo ṯa Bulus galo yi-Kilild̶ya, 35 nəŋaṯa, “Igid̶i eŋanaṯe ŋen com ndə led̶a leṯo ildi ləsəkiaŋa.” Na nəŋəlwaɽəṯi askari ṯa aiyerəmad̶waṯe Bulus egeɽa g-Iruḏus.