Taeji ta Sabata rota
(Matayo 12:1-8Marako 2:23-28)1 Sabata alo aza si ondro Yesu ka ugu aba ämvu azaka inya ro yasi oko, taeri'bai ndaro etoyi drî inya ro okyena te kawayi ànya gwo drí ànyaro si, ago nyayi kecina te. 2 Rukä Parusii ro ejiyitate ekye: “Tana e'di nya tase Ota kole be ko oyene Sabata si oyena niya?” 3 Yesu zatadri ànyaro te ekye: “Inye'do mìzi tase Dawidi koyebe tu ana si 'dooko nda ndi lidri ndaro be täbiri ro ana tana ṛo ko ya? 4 Nda cite zo Lu roya, ru ambata se ozobe Lu ri te, nyate, ago ozo aza kpate lidri ndaro ri. Se Ota voro ko 'diaza ri onyane e'be gialo kohanii ri ni ambata ana onyane.” 5 Yesu atate ekye: “Ŋgwa Lidri ro ni Opi Sabata ro.”
Yesu Ede Mano se Drí na Ciṛiciṛiro ana te
(Matayo 12:9-14Marako 3:1-6)6 Sabata aza si oko Yesu oyite zotaeriro ya ago emba ŋga te. Mano aza orivoya lau drí na drígwo yasi ciṛiciṛiro. 7 Miemba'bai azaka Ota ro ndi rukä Parusii robe leyite ta aza usune Yesu kicuza ta taoye koziro rota, ago ànya ojoyite nda okwane ondrene kode nda kaoye 'di edene Sabata si. 8 Oko Yesu ni tavousu ànyaro te nda atate mano se drí na ciṛiciṛiro ana ri ekye: “Miŋga kuru ago nyefo noŋwa mileya.” Mano ana ŋgate kuru ago edrete lau. 9 'Dooko Yesu atate ànyari ekye: “Ma ami eji: Ota le ämäri e'di oyene Sabata si ya? 'Di opane kode oyene koziro ya? Adri lidri ro opane kode ufune ya?” 10 Nda ndrevote gbikyi ànya cini drisi; 'dooko nda atate mano ana ri ekye: “Nyozo drí miro a'dwi.” Nda yete inye, ago drí ndaro a'dote kado vona ya. 11 Ànya a'doyite kyilaro ago etoyi taäyite ànyavoya tase oyene ànyari Yesu ri ta.
Yesu Nji Lazo'bai 'Butealo Foritu te
(Matayo 10:1-4Marako 3:13-19)12 Tu gi ana si Yesu oyite kuru lutu dri mätune ago nda ugu mätu oyete lau ŋgäkyi raa Lu ri. 13 Ondro vokiwite oko, nda zi taeri'bai te ndare, ago nji 'butealo foritu ànyaro te, se nda zite lazo'bai: 14 Simona (se nda zite Petero) ago ädrupi ndaro Andarea be, Yakoba ndi Yoane be, Filipo ndi Batolimayo be. 15 Matayo ndi Toma be, Yakoba ŋgwa Alepayo ro, ago Simona (se äzite 'bädri iro lu'ba), 16 Yuda ŋgwa Yakoba ro, ago Yuda Isekariota, se a'dote driozo'ba Yesu ro.
Yesu Emba Ŋgate ago Ede 'Di te
(Matayo 4:23-25)17 Ondro Yesu kefote vuru ni lutu drisi ndi lazo'bai be oko, nda edrete vo jaraŋgala ro ya oti amba taeri'bai ndaro robe. Lowa lidri ro amba orivoya lau ni Yuda yasi ago ni Yerusalema ya ni 'bakici gyikalasi Tura ndi Sidona be ro yasi. 18 Ànya ikyiyite ta ndaro erine ago adravo ànyaro edene. Ànya se tori undiro kabe ezana ikyiyite ago edete. 19 Lidri cini ojoyite nda odone, tana mbara fote tesi ni nda lomvosi ago ede ànya te cini.
Riyä ndi Tusu be
(Matayo 5:1-12)20 Yesu ndrevote taeri'bai ndaro dri ago atate ekye:
“Ami se ati'ba ro ni kado
Miri 'Bädri'ba Lu ro ro ni amiro!
21 “Ami se täbiri ro yauono ni kado
ya amiro ogana 'da!
“Ami se nyàbe liyi yauono ni kado
mìguna 'da!
22 “Ami ni kado ondro ya lidri ro kosote ami lomvo, kogayi ami tezo, ko'dayi ami te, ago katayite ekye ami orivoya undiro, ta Ŋgwa Lidri ro rota! 23 Nyà'do yai'dwesi ondro ta 'do ka'dote owo ago mìto läri riyäsi, tana päläti 'desi a'bate tana ami vo'buyakuru ya. Tana zutui ànyaro yeyi ta kpate inye nebii ri.
24 “Oko a'dona rritiro ami se ŋgaamba be yauono ri;
nyà'dote ori rritiako amiro be!
25 “A'dona rritiro ami se yana gate yauono ri
täbiri ufuna ami 'da!
“A'dona rritiro ami se nyàbe ugu yauono ri,
mì'bena kuku 'da ndi liyi be!
26 “A'dona rritiro ondro lidri cini katayi takado ca ta amiro ta, tana zutui ànyaro atayi ta kpate inye ta nebii mieywe'bai rota.
Ŋgalu Kyila'baazii ri
(Matayo 5:38-48Matayo 7:12a)
27 “Oko ma ata ami se nyàbe ta maro eri ono ri: Nyùlu kyila'baazii amiro, mìye takado ànya se yana kabe oso ami lomvo ri. 28 Nyä̀ṛu ànya se kayibe ami otri, ago nyä̀mätu ànya se kayibe ami oye koziro ta. 29 Ondro 'diaza koca biṛi alo miro te mi'ba nda koca telesina kpa, ondro 'diaza ka dhudhu miro uru, mi'ba nda kuru boŋgo miro kpa. 30 Nyozo ŋga 'diaza se kabe mi eji ŋga aza ta ri, ago ondro 'diaza ka ŋgase ni miro uruna, nyeji ta ko logone kovole. 31 Mìye ta azii ri oso mìlebe ànyari ta oyene ämiri ronye.
32 “Ondro ka'do nyùlu gialo lidri se kabe ami lu ayani, nyà'dona äṛu be eŋwanye ya? Tana ca takozi'bai luyi ànya se kuluyi ànya be kpa. 33 Ago ondro mìye takado gialo ànya se kabe takado oye ämiri ri ayani, nyà'dona äṛu be eŋwanye ya? Tana takozi'bai ka kpa oyena inye! 34 Ago ondro nyòzo ŋga tiko ro gialo ànya se mì'ba mi be ŋga urune kovole ni ànya rigyesi ri ayani, nyà'dona äṛu be eŋwanye ya? Tana takozi'bai ozoyi ŋga tiko ro kpa takozi'bai azi ri, ogone vona uruna kovole ojone kpa rere!
35 “Oko nyùlu kyila'baazii amiro ago mìye takado ànyari, nyòzo ŋga tiko ro ago mì'ba mi ko ŋga aza ta kovole. 'Dooko nyà'dona 'da päläti 'desi be, ago nyà'dona 'da ŋgwai Lu Fopara Ndra ro. Tana nda orivoya kado aro'boya oyeako'bai ri ndi takozi'bai be. 36 Nyà'do yauni amba be kpa oso Täpi amiro orivoya yauni amba be ronye.
Vure Azii ro Opena
(Matayo 7:1-5)37 “Mìpe vure azii ro ko, ago Lu opena vure amiro ko, nyòzo taezaro ko azii ri, ago Lu ozona taezaro kpa ko ämiri, nyè'be azii ta takozi rota ago Lu e'bena ami ndi takozi amiro ta. 38 Nyòzo ŋga azii ri, ago Lu ozona ŋga ndi ämiri. Endaro, mìruna 'da twi ŋga ŋgaojoro si, ŋgaozo dritairo ŋgaoparo, adate drí amiro yasi mìnina ndi ovone cini. Liti se nyàbe ŋga ozo azii ri sina Lu ozona ŋga kpa sina ämiri.”
39 Ago Yesu iti lapidriopi ono te ànyari ekye: “Mano miako unina ko miako'ba azi lepene, ondro nda koyete inye, ànya riti o'denayi ndi 'bu ya. 40 Ŋgaga se abe embana ko ndrani miemba'ba ndaro ri, oko ŋgàga cini, ondro konde ŋgaemba ndaro te oko, a'dona 'da oso miemba'ba ndaro ronye.
41 “Tana e'di nya kaŋwa giṛiŋwa se mi ädrupi miro roya ondre, oko miti ta juṛu se mi andivo miro roya tana ko etaya? 42 Nyatana ädrupi miro ri eŋwanye mikye: ‘Ädrupi, mi'ba mewe kaŋwa giṛiŋwa ono tesi ni mi miro yasi,’ caoko juṛu se mi miro ya ono mindre ko ya? Mi miomba'ba ono! Nyewe juṛu se mi modo miro roya ono käti, ago 'dooko mindrena vo ndi kadoro kaŋwa giṛiŋwa se mi ädrupi miro roya ono eweza tesi.
Ce ndi Doŋgo Anyaro be
(Matayo 7:16-20Matayo 12:33-35)43 “Ce kado wa doŋgo kozi ko, ago ce kozi ni ko doŋgo kado owane. 44 Vo ice ro cini änite doŋgo owa ànyaro si, nyotopi kyi'du ko ni kukyi drisi kode kono ni ŋgäṛiŋgofo drisi. 45 'Di kado ka ŋgase kado nda be sina ya ndaro ya lofona tesi! 'Di kozi ka ŋgase kozi nda be sina ya ndaro ya lofona tesi. Tana kala kani ŋgase twi ya ya atana.
Zo Obe'bai Ritu
(Matayo 7:24-27)46 “Nyà ma uzi Opi, Opi, oko caoko tase mabe atana mìye ko etaya? 47 'Diaza se kabe ikyi mare ago kabe ata maro erina ago kabe anya oro; maka'dana ämiri nda laba oso nonye. 48 Nda laba oso mano se, ka zo ndaro obena, 'di 'bu na te ociekye ago be kotopana te ta'ba dri ronye. Gyi gate lwi ago birute zo ana lomvosi oko ni kote kandane, tana abete kadoro. 49 Oko 'diaza se kabe ata maro erina ago ro ànya kote iyi laba oso mano se be zo ndaro te kotopana obeako ronye, ondro gyi gate oko birute zo ana lomvosi ago anya 'dete dori; ago tufurute koziro.”
Othaije galo gwa dhiliŋa darnu alapaŋa gi lamun la Sabith
1 A lamun leta la Sabith dina idhilo gi dhiruiny ganu, a calmiz juŋun ogitha ŋwona coŋ, allimirurinyi, alleny. 2 A Farriisiyiin coŋ abiŋaijo, alaici, Kworaŋ nyabapai dhuŋuna dhina dhati dhaudhi gi dhuŋun dha naamuus dha dhapai gi ŋwamun ŋwa Sabith no? 3 Al Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Nyaŋa lati labiŋaijo kitham dhuŋuna dhina dhapo Daawud dina ithilo jamu ganu, a liji lina lijilai na? 4 Ŋwuni gi dunu gwa Kalo, ŋwapai ⓐesh ina yathi liji gitijo Kaloŋa, ŋweny, ŋwudhedha lijo ko lina lijilai; ina yati yaudhi dileny no, abi yan gusus dogo. 5 Ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Ŋari ŋa liji ŋiro Kweleny gwa lamun la Sabith ko. 6 A lamun liter la Sabith ŋwuni majmaⓐ, ŋwalimiye lijo; a kwiji gweta je gwina gwaio dhoi nono dhina dhiro dhiŋir. 7 A jathib a Farriisiyiin altejo je, alari gwalaŋa ada gwimuŋwgeta momaŋ gi lamun la Sabith; alari gwanugejie. 8 Ŋwubiliŋa darnu lireye je galo minoŋ gi dugor ganu degen, ŋwabiŋaijo kwijo gwina gwaio dhoi nono, ŋwaici, Diro, ŋa dhuna keligeny ganu. Ŋwudire, ŋwudhuna. 9 Al Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwulaici, Nyi gwajothaije galo dhuŋun dhai dhetipo. Gwaudhi gi dhuŋun dha naamuus dapai dhuŋuna dhina dhiŋir gi ŋwamun ŋwa Sabith, i dapai dhuŋuna dhina dhike? dimidhiye, i dirinya? 10 Ŋwudatiŋa galo gi liji ganu peth, ŋwabiŋaijo kwijo, ŋwaici, Wuli dhoi ganu. Ŋwuwal ganu; a dhoi dhuŋun iŋir ŋwuro ŋinena dhoi dhiter. 11 Alkadugore gwuleny; alabiŋaijiye gweta gweta degen ganu alari lapaŋa di Yasuuⓐ. 12 A ŋwamun ibiŋwe a Yasuuⓐ ela kamarigen dabiŋaijo Kaloŋa, ŋwuje dabiŋaijo Kaloŋa gigilo.
Calmiz jina jiro die‐a‐ram
13 A ma kalo ure, ŋwurnie calmiz juŋun; ŋwuluthini ganu, ŋwulago die‐a‐ram, ŋwuldhedha jiriny jan lina lukejinu ko. 14 Simⓐaan (gwina gwidhedhuŋw jiriny jan Buṯrus ko,) a megen gwina gwan Andaraawus, a Yaⓐguub, a Yuuẖanna, a Fiilibbus, a Barthuulamaawus, 15 a Matta, a Tuuma, a Yaⓐguub, gwina gwiro ŋari ŋa H̱alfa, a Simⓐaan, gwina gwan Qayuur, 16 a Yahuudha, gwina gwiro megen gwa Yaⓐguubŋa, a Yahuudha al Iskharyuuṯi, gwina gwaji gwugejie di Yasuuⓐ ko. 17 Alluludha galo, aldhuna gi leba calmiz jai juŋun a liji loinyadho la Yahuudiiya peth a la Urushaliim, a lina lathije kimumu ga baẖr gwa S̱uur a S̱iiduun, lina lidhi didiŋini a dilgitini momaŋ gumiye gegen gitigiter. 18 A lina luthi nyurinya, ŋwulgeta momaŋ peth. 19 A liji peth ari gwalmini; ŋinena athi ŋoma tu dugun; ŋwulgeta momaŋ peth.
Dhuŋun dha dhiŋir dugore a dhuŋun dha dhikadugore
20 Ŋwubaŋalaŋ, ŋwutejo calmiz juŋun je, ŋwulaici, Nyaŋa la liŋir dugore lina lati luthi ŋida no; gidhila ga Kalo galo giro. 21 Nyaŋa la liŋir dugore lina lathil jamu eny ŋinena; nyaŋa laji lape. Nyaŋa la liŋir dugore lina lathare ŋinena; nyaŋa laji lake juma. 22 Nyaŋa la liŋir dugore maji ma liji limajidoinya, ŋajilirini, a ŋajildhagirini, alkie jiriny jalo, ŋinena ranya liji la Ŋari ŋa liji. 23 Iŋiriyul dugore gi lamun ibile, nya upalaŋ gwan iŋir dugore; ŋinena mukaafa gwalo gwinaŋ gi Sama; gwiro ŋinena athin baboŋa legen ure nebiŋaije. 24 Abi nyaŋa laka dugore lina luthi ŋida ŋoinyadho ŋinena; nyaŋa limapai ŋida ŋalo peth ŋina ŋama. 25 Nyaŋa laka dugore lina lipe ŋinena; nyaŋa laji laje jamu. Nyaŋa laka dugore lina lathake juma ŋinena; nyaŋa laji laruni a nyalare. 26 Nyaŋa laka dugore maji ma liji peth lajorthadha; gwiro ŋinena athin baboŋa legen ure nebiŋaije lina liro lidhuŋun.
Dhuŋun dha dhuminyi lijo lina likianalai
27 Abi nyi gwa gwabiŋaijaje lina lidiŋinu ŋinena, ŋajaici, Uminyul lijo lina likianyalai, athanyal gathaje uwa lina lathanyal doinya. 28 Iŋiriyul dugore gi liji lina lathajin abiŋa, nyabiŋadhaijo Kaloŋa gi liji lina lathajure ŋina. 29 Ada kwiji gwimajimiri gi nyirel ganu, nyabrico ŋajimiri manaŋ; a ada kwiji gwimajapa kiraŋa galo, athanya unyio luga lai lalo ko no. 30 Athanya dhedha lijo peth lina lathajothaije galo; a ada kwiji gwimapa ŋida ŋalo, athanyaŋothaije galo manaŋ no. 31 Athanya upijo lijo liter dhuŋuna dhiro ŋinena athanya lajin dujo ko. 32 Ada nyaŋa limathuminyi lijo lina lathajuminyi, nyaŋa luthi shukr gwan ei? Ŋinena athi liji lina like uminyi lijo lina lathilluminyi ko. 33 Ada nyaŋa limathigathaje lijo uwa lina lathajigathaje uwa, nyaŋa luthi shukr gwan ei? Liji lina like lathin do ko. 34 Ada nyaŋa limathidhedha lijo ŋida ŋina laranyalnu ŋaji ŋajilwurijo, nyaŋa luthi shukr gwan ei? Liji lina like lathidhudhujiye ŋida ko, dapai ŋida ibiŋa ŋwamun ganu ram. 35 Nyabuminyi lijo lina likianyalai, nyalgathaje uwa, nyaldhedha ŋida, athajilbi wurijo no; a mukaafa gwalo gwaji gwinaŋ, a nyaŋa laro keleŋa ga Kalo gina ginunu. Ŋeda gwathinuje lijo lina lati luthi shukr no a lina like. 36 Athanyal ina, gwiro ŋinena athajin Babo gwalo ina.
Dhuŋun dha dhalimiye dakimiye lijo liter
37 Athathanya akimiye lijo no, a nyaŋa lati lakimini no; athanya geta ẖukm gi liji no, a nyaŋa lati lagetini gi ẖukm no. Athanya dhudhani ganu ŋidi ŋegen ŋina ŋike, a ŋandhudhani ganu ŋalo ŋina ŋike. 38 Athanya dhedha lijo liter ŋida, a ŋajillidhedha ko; ŋoinyadho ŋina ŋijogajinu. Gwiro ŋinena athanya yeco lijo liter, laji lajiyeco manaŋ. 39 Ŋwulodaijo odaije gwai, ŋwulaici, Kwiji gwina gwirima gi je gwuthi ŋoma gwodha kwijo gwiter gwina gwirima gi je a? Lati liduthe ram gi libugul ganu na? 40 Thilmiz dhati dhiliŋidhunu gi muⓐallim gwuŋun no; abi ada dhimaliŋa momaŋ, dhaji dharo ŋinena muⓐallim gwuŋun. 41 Kworaŋ athanya baŋa kajilero ke ganu ga magalo, athathaŋa baŋudhi dhure dhina dhathije ke guŋa no? 42 I akwai au gwuthi ŋoma gwabiŋaijo magalo, ŋaici, Maguri, abriciny ŋawala kajilero gina gijo ke ganu guŋa, ada ŋa gwati gwimaŋa dhure dhina dhijo ke ganu guŋa no? Kwiji gwai gwina gwuthi dhuŋuna ganu ram, wuli dhure dhina dhijo ke ganu duguŋa kwereny, abi ŋa gwaji gwuthi ŋoma gwadaŋa galo momaŋ, a ŋa gwuthi ŋoma gwawal kajilero gina gijo ke ganu ga magalo. 43 Kwari gwina gwiŋir gwati gwathirire fruuta gwina gwidigiro no; a kwari gwina gwidigiro gwati gwathirire fruuta gwina gwiŋir no. 44 Jari peth jiliŋinu fruuta gwai gwegen. Liji lati lathuthe ŋwudha gi cugi alaŋ no, i athathil uthe dugura ŋwira alaŋ no. 45 Kwiji gwina gwiŋir gwathapai ŋiro ŋina ŋiŋir dhuŋun dhai dhina dhiŋir dhina dhathije gi dhugor ganu dugun; a kwiji gwina gwike gwathapai ŋiro ŋina ŋike dhuŋun dhai dhina dhike dhina dhathije gi dhugor ganu dugun. Liji lathapai dhuŋuna dhina dhathije gi dugor ganu degen dhoinyadho.
Didiŋini a dapai
46 Kworaŋ athanyabi arnu, Kweleny gwai, Kweleny gwai, athathanyabi apo dhuŋuna dhina dharinydhai no? 47 Gwina gwathila diginy, ŋwudiŋini dhuŋuna dhiny, ŋwulapai, nyi gwajaŋajo darnu gwiro ŋinena aŋ. 48 Gwiro ŋinena kwiji gwina gwaico duna, ŋwukwure libugula lolaŋ ganu, ŋwugeta dhugul kol alaŋ; a ma kwuru ire, ŋwupe duna ibigwe, athuŋwbi uriyo galo no; gwucinu momaŋ kol alaŋ. 49 Abi gwina gwathidiŋini, athuŋw bapo dhuŋuna no, gwiro ŋinena kwiji gwina gwaico duna kwiyaŋ alaŋ, athuŋwbuthi dhugul no. A kwuru upe gwuleny, ŋwunida ganu, ŋwerna; a erna gwa dunu ibigwe gwinaŋ.