Ikyi Tori Alokado ro
1 Ondro tu Penetikoseta ro kesate oko, vo taoma'bai cini ro otoyikalate troalo voaloya. 2 Ndriŋwa oko kporo ikyite ni vokuru yasi uwina laba oso oli mbara be kugu usi ronye, ago ga zo se ànya koriyibe kigye ana te twi. 3 'Dooko ànya kondreyi be ondrena laba oso ladra asi ro ronye se peredrite ago ikyi rite 'dicini alo alo lau ana dri. 4 Ànya cini a'dote twi Tori Alokado be ago etoyi ata te kala toto azaka si, oso Tori kozo mbara be ànyari atane ronye.
5 Yudai se koriyibe Yerusalema ya, lidri mätu'bai se ikyite ni 'bädri cini 'bädri ya yasi. 6 Ondro ànya keriyi kporo ono te oko, lowa amba otoyikalate, ànya cini te orivoya larolaro ro, tana ànya cini alo alo eriyi taoma'bai kayi ugu ata kala modo ndaro rosi. 7 Ànya a'doyite lä'bilä'biro ago larolaro ro ànya atayite ekye: “Ànya se ka ugu ata oso nonye kwoi ṛo ko Galilaya'bai ya? 8 Oko vo amaro cini, meri ànya te ugu atavoya kala modo amaro rosi ono, eŋwanye ya? 9 Ama orivoya ni Paretia, Media, ndi Elama be yasi; ni Mesopotamia, Yuda, ndi Kapadokia be yasi; ni Pondusi ndi Asia be yasi; 10 ni Ferugia ndi Pamefulia be yasi; ni Ezipeto ndi wari Libiya ro loto Kurene lomvo yasi. Rukä amaro ni Roma ya, 11 Yudai ndi riti atrai se tozarube Yudai ro be, ago rukä amaro ni Kurete ndi Arabia be yasi, caoko ama cini meri ànya te kayi ugu ata kala modo amaro rosi ta tase para Lu koyebe rota!” 12 A'doyite lä'bilä'biro ago wiriwiriro, ànya kayi ugu azi eji ekye: “Takaci ta ono ro e'di ya?”
13 Oko azakana guyi taoma'bai te ekye: “Lidri kwoi fuyi iyi te vino si!”
Taope Petero ro
14 'Dooko Petero edrete kuru lazo'bai azi se 'butealo foalo kai yibe, ago eto taope te ṛeṛe lowa ri ekye: “Yudai azi ago ami cini se nyàbe ori Yerusalema ya ono, nyeri ta maro ago mi'ba miti tase ono takacina te ämiri. 15 Lidri kwoi fu iyi ko wa si, oso mìmabe ronye, ono orivoya toto saa nina kyenoŋbo ro yi. 16 Oko, ono ni tase nebi Yoele kope tana be owo:
17 ‘Lu atate ekye, ono ni tase ma oyebe oyene tui äduro ya owo:
medena Tori maro 'da 'dicini dri.
Ŋgwàagoro amiro ndi ndiriŋwa be openayi lazo maro 'da oso nebii ronye;
agoanjii amiro ondrenayi rulofo 'da
ago tori ezina ta 'da agoàmbago amiro dri.
18 Owo, ndi inye tu gi kai si medana Tori maro 'da,
ruindu'bai maro àgoro ndi ndiriŋwa robe dri riti,
ago ànya openayi lazo maro 'da oso nebii ronye.
19 Mayena talaro ro 'da vokuru kurusi ya
ago mayena rubä 'da 'bädri vurusi ya.
Kari, asi, ndi äṛubäni kätu robe a'dona 'da;
20 Otozana kitu 'da ŋgätini ro
ago imba tozaruna 'da okaro oso kari ronye,
teinye tu 'desi ago liŋgyiekye Opi ro ri esa ako.
21 Ago 'dooko, nda se kabe Opi uzi ta ŋgaopa rota apana 'da.’
22 “Nyèri ata kwoi, Yisaraele'bai azi! Yesu Nazareta ro ni mano se drikaca mbara Lu ro ro ka'date ŋbelero ämiri talaro ro cini si ndi rubä be se Lu ye te ämiri nda si, ami andivo mìni ta ono te, tana a'dote noŋwa ami lako. 23 Oso taora modo ndaro ronye Lu ra ta ṛote nja anjioko ozo Yesu te ämiri, ago mìfu nda te mì'ba lidri takozi amba be otoyi nda te. 24 Oko Lu eŋga nda teni avo yasi, onji nda te dritai ro ni mbarana yasi, tana orivoya rritiro odra ri nda urune kamba'ba ro. 25 Tana Dawidi atate ta ndaro ta ekye:
‘Mandre Opi te ma mile tu cini si;
nda orivoya loto mare, ago ma'dona ko rritiro.
26 Ago ma te yai'dwe amba si,
ago ata maro te orivoya twi riyä amba be.
Ago ma, ma ca orivoya oŋgwaoŋgwaro,
marina 'da mio'ba ŋgye ya,
27 tana nye'bena ma ko 'bädri avo roya;
nye'bena ruindu'ba 'diri miro ko oŋgwane 'budri ya
28 Nyaka'da liti se kabe 'di ugu adri ya te märi,
ago a'do loto miro o'bana ma 'da twi riyä ro!’
29 “Ädrupii maro, beṛo märi atane ämiri ŋbelero ta zutu likuekye amaro 'Bädri'ba Dawidi rota. Nda drate ago asete, ago 'budri ndaro orivoya noŋwa ama be gile tu ono si ono. 30 Nda orivoya nebi yi, ago nda ni tao'baro Lu ro ndäri tana ṛote: Lu 'ba tao'ba te anjioko nda o'bana alo aza zelevoi Dawidi ro ro 'da 'bädri'ba ro, kpa oso Dawidi ronye. 31 Dawidi ndre tase Lu ka oyebe oyene mileya te, ago nda pe ta eforo Mesiya ro tana te se nda katabe ekye:
‘E'be nda kote 'bädri avo roya;
lomvo ndaro ŋgwa kote 'budri ya.’
32 Lu eŋga Yesu gi ono teni odra yasi, ago ama cini orivoya tazevoedre'bai taŋgye ono ro. 33 Eŋga nda te drígwo Lu Täpi ndaro roya, ago usu Tori Alokado teni nda resi, oso nda 'batabe ronye. Tase nyàbe ondrena ago nyàbe erina ono orivoya ŋgapäṛi ndaro se nda kedabe ämädri owo. 34 Tana Dawidi oyi kote vo'buyakuru ya oko nda atate ekye:
‘Opi atate Opi maro ri ekye:
Miri noŋwa drígwo maro ya
35 madale ma'bana kyila'baazii miro lutu kotopa pa otoro ro pa miro zele.’
36 “Ka'do inye lidri cini Yisaraele ro ri unine ŋgye Yesu gi se nyòtobe ono, ni nda se Lu 'bate Opi ro ago Mesiya ro owo!”
37 Ondro lidri keri ta ono te oko, ya ànyaro loŋga tawi ago atayite Petero ndi azaka lazo'bai robe ri ekye: “Ädrupii, mayena e'di ya?” 38 Petero atate ànyari ekye; “Beṛo ami cini alo alo ri drietane ni takozi amiro yasi ago a'done bapatisi be ävuru Yesu Kristo roya tana e'be ami robe takozi amiro ta; ago nyusuna ŋgapäṛi Lu ro ndi, se ni Tori Alokado. 39 Tana tao'ba Lu ro a'bate ämiri ndi ŋgwai amiro be, ago ànya se cini lozo di ri, se cini Opi Lu amaro kabe uzina andivo ndaro re ri.”
40 Petero petate ànyari ago ata amba azaka si nda atate ànyari ekye: “Mìpa andivo amiro ni taezaro se kabe eziikyi lidri kozi ono dri risi!” 41 Amba ànyaro mate lazo ndaro ya ago abapatisi te, ago lidri oso kutu nätu (3,000) ronye odro'bete gboko gi tu ana si ana be. 42 Ànya riyite ta unine ni lazo'bai resi, dro'beyirute rumora ya, ago uguyi ŋgaonya te voaloyasi ndi mätu oyebe.
Ori Taoma'bai ro
43 Lazo'bai uguyi talaro ndi rubä amba be oyena te, ago turi so 'dicini te. 44 Taoma'bai cini riyite troalo rumora alo ya, ago lanjiyi ŋgase ànya be sina te azi be. 45 Ànya gyeyi lakaza ndi ŋgase ànya be sina be te tesi, ago leweyi parata na te ànya voya, oso 'dialo kolebe iri ronye. 46 Tu cini si ànya otoyikalate gboko ro Yekalu ya, ago ànya nyayi ŋgaonya te voaloyasi 'bai ànyaro yasi, uguyi ŋgaonya te yai'dwesi ago driuŋgyiako si, 47 uguyi Lu räṛu te ago lidri ata tate kado ta ànyaro ta. Ago tu cini si Opi dro'be 'dise cini apabe te gboko ànyaro ya.
Dhigirim dhina Dhiŋir dhidhedhinu gi liji tur
1 Gi lamun la Ŋidwa ŋadhi Rinyate ŋina ŋan Yom al Khamsiin, a ŋediŋa peth je kalo getipo aluthi dhugore dhetipo, 2 an ŋwal iladha ganu babraŋ gi Sama ŋwiro ŋinena karun gina giro luer, a ŋwoinyadhe duna gwina gwijina ganu. 3 A diŋila aŋini degen diro ŋinena diŋila da iga diguginudho ganu, alje degen alaŋ gweta gweta. 4 A ŋediŋa peth oinyadhe Dhigirima dhina Dhiŋir, alabiŋi dhuŋuna dha diŋila ditiditer, gwiro ŋinena dhedhilo Dhigirim dilabiŋi. 5 A Yahuud, lina liŋir, gi liji peth la gidhila, lijo Urushaliim. 6 A dina ma liji loinyadho diŋini dhuŋuna ibidha, alauradha liduŋw, alalo galo dir, ŋinena diŋinilo gweta gweta dabiŋi gi dhuŋun dha dhiŋila dhuŋun. 7 Alali galo dir peth gwuleny, alireye je galo gi dhuŋun ibidha, alabiŋaijiye gweta gweta, alarnu, Aŋadhi, liji ibila peth lina labiŋu lati liro Jaliliiyiin na? 8 Abi akwai anaŋa lidiŋinu gweta gweta gi dhuŋun dha dhiŋila dhuŋun, dhina dhiliŋinuŋwna ganu? 9 Fartiyiin, a Maadiyiin, a Ⓐiilaamiiyiin, a liji lina lathije Ma ben al Baẖren, a Yahuudiiya, a Kabbaduukiiya, a Buntus, a Asiiya, 10 a Fariijiiya, a Bamfiiliiya, a Mas̱r, a kalo geta geta ga Liibiiya gina gathijadha Gerawaaniiya, a lirin lina lidhi Ruumiya, a Yahuud a liji liter lina luminyu dhuŋuna dha Yahuud, 11 a Kariitiyiin a Ⓐarabiiyiin, analbi diŋini dilabiŋi dhuŋuna dha diŋila dega ŋiro ŋai ŋa Kalo ŋina ŋinaŋ. 12 Albalo galo dir peth, alube galo, alabiŋaijiye gweta gweta degen ganu alarnu, Aŋ gwiro dhuŋun ibidha? 13 Abi liter akejuma alarnu, Ŋediŋa lirilelo ŋau ŋai ŋa dhugur ŋina ŋiyaŋ.
Dhuŋun dhina dhabiŋu Buṯrus gi Yom al Khamsiin
14 Abi Buṯrus direlaŋ liji lai lina liro die‐a‐gwetipo, ŋwulabiŋaijo ŋwal ŋwai ŋwina ŋwipa, ŋwulaicinu, Liji lai la Yahuudiiya, a nyaŋa peth lina lathije gi Urushaliim, abricul dhuŋuna ibidha ŋwuliŋini dagalo, a diŋinul dhuŋuna dhiny. 15 Liji ibila lati lirilelo, gwiro ŋinena aranyana no, ŋinena saaⓐa jiro thudhina‐kworoŋo ja kaŋin ganu dogo, 16 abi dhuŋun ibidha dhiro dhina dhabiŋudhai nebi gwina gwan Yuuyiil ŋwarnu: 17 Kalo garnu, Gi ŋwamun ŋwina ŋwiro gidon nyi gwaji gwabuluja lijo peth Dhigirima nono dhiny, a keleŋa galo gina giro loma a gina giro nyera gabiŋaijo lijo dhuŋuna dhina dhaji dhila, a jamal jalo jaji jaŋa dhuŋuna dhina dhiro ŋinena diŋidi, a liji lalo lina lurun laji lal diŋidi eny. 18 A gi ŋwamun ibiŋwa nyi gwaji gwabuluja jinea jiny jina jiro loma a jina jiro la Dhigirima nono dhiny ko; alabiŋaijo lijo dhuŋuna dhina dhaji dhila. 19 A nyi gwaji gwaŋiya ŋida ŋina ŋathalije lijo galo dir gi Sama kabo, a ⓐalaamaat kidhila galiny; ŋin a iga a gwuluŋw; 20 a aŋin yaji yarimi ganu, a gwuwa gwamidini ŋina, kwereny nanaŋ lamun la Kweleny lina linaŋ gwuleny lati lidhi no. 21 A liji peth lina lurnio jiriny jai ja Kweleny lagilaŋini. 22 Liji lai la Israayiil, diŋinul dhuŋuna ibidha; Yasuuⓐ gwa Naas̱ira, kwiji gwina gwimajigwai Kalo aŋajo darnu gwiŋir ŋiro ŋai ŋina ŋinaŋ a ŋiro ŋai ŋina ŋathalije lijo galo dir a ŋiro ŋai ŋina ŋipiŋipa, ŋina ŋigetilo Kalo dhoi dhai dhuŋun keligeny ganu dagalo, gwiro ŋinena liŋidhanyana ko. 23 Ŋeda, gwina gwimanya apai, gwina gwigitinu kwereny bupe gwai gwa Kalo dapai dhuŋuna ibidha, a doi dai da liji lina like gwimanya alije gi lure alaŋ line limaliganu a gwimanya rinya; 24 gwina gwima Kalo direye dai, ŋwirniye ŋwuredenya ŋwa dhai, ŋinena ŋwuredeny ŋwa dhai ŋwati ŋwuthi ŋoma dije dugun no. 25 Ŋinena abiŋudhi Daawud dugun ŋwarnu, Nyi gwathaŋa Kwelenya gi je ganu jiny gwortal, gwo gwidhunudhi gi dhoi dhiny dhina dhiro dhiŋir, dathinyi ubo galo no. 26 A minoŋ a dhugor dhiny iŋir ganu, a dhiŋila dhiny uthi iŋiruŋw ganu; di a aŋinu iny ko je gi dhunijo. 27 Ŋinena athanya gathanu dhigirima dhiny kalo gina gathin liji je lina laio no, i athaŋa abrico gweta gwuŋa gwina gwiŋir didirel duŋwaŋa digiruŋw no. 28 Ŋa gwiminyi aŋajo dai dadhi midhe; a ŋa gwaji gwinyi oinyaje iŋiruŋw ganu je jai juŋa. 29 Liji lai lina liro limega, abricinyilo dajabiŋaijo dhuŋuna ibidha galo ditir dhan Kweleny gwa baboŋa lega gwina gwan Daawud, darnu gwaio ŋwugwurcini, a dhel dhuŋun dhoma daguri di gi lamun ibila. 30 Abi ŋeda gwiro nebi, a gwiliŋidhi darnu gwalifijo Kalo ẖalaf gwai, darnu gi ŋwulaŋ ŋwa kwiriny gwuŋun, gi dhuŋun dha aŋinu, gwadireye al Masiiẖuŋw duŋwjalo kursi alaŋ guŋun; 31 ŋinena aŋadhuŋw dhuŋuna ibidha ro kwereny, ŋwabiŋi gi dhuŋun dha dire dai gwa al Masiiẖ, darnu ŋa gwati gwagathani dhigirima dhuŋun kalo gina gathin liji je lina laio, i athi aŋinu yuŋun aŋadhi digiruŋw no. 32 Yasuuⓐ ibigwa gwima Kalo direye dai, a anaŋa peth liro shuhuud gi dhuŋun ibidha. 33 Ŋinena alijo Kalo babo dhoi dhai dhuŋun dhina dhiro dhiŋir, ŋinena gwimapai Dhigirima dhina Dhiŋir dhina dharildhai di Babo, a gwimabuluja dhuŋuna ibidha dhina dhaŋadhanya a dhina dhidiŋinanya ŋinena. 34 Daawud gwati gwiro gwina gwudhi gi Sama no; ŋwubarnu, Kweleny gwabiŋaijo Kwelenya gwiny, ŋwaici, Jalo gi dhoi dhiny dhina dhiro dhiŋir, 35 di minyi ruje lijo gidhur ga ŋwora ŋwuŋa lina likianyalai. 36 Abricul lijo peth la dunu gwa Israayiil alliŋa momaŋ, darnu Kalo gimaruje Yasuuⓐuŋw ibigwa, gwina gwimanya rinya gi lure alaŋ lina limaliganu, Kweleny a Masiiẖ.
37 A dina maldiŋini dhuŋuna ibidha, an dhuŋun ibidha udhadha ganu babraŋ gi dugor ganu degen, alabiŋaijo Buṯrusuŋw a liji liter lina lukejinu alarnu, Liji lai lina liro limega, anaŋa lapaŋa? 38 Al Buṯrus aicinu, Urlul dugore galo dalo gi ŋidi ŋina ŋike, a nyapai maⓐmuudiiya gweta gweta dagalo ganu gi jiriny ja Yasuuⓐ al Masiiẖ di Kalo dhudhani ganu ŋidi ŋalo ŋina ŋike, a nyaŋa lapai dhedhaŋw tur gwa Dhigirim dhina Dhiŋir. 39 Dhuŋun dhina dhardhai Kalo dhan nyaŋa, a dhan keleŋa galo, a dhan ŋediŋa peth lina lo kalo gina golaŋ ganu, peth lina lal Kweleny urnie gwina gwiro Kalo gega. 40 A dhuŋun dhai dhiter dhoinyadho dhabiŋaijuŋwulo a ŋwulola, ŋwulaicinu, Ubrinul kidhila ganu ibiga gina gapo ganu. 41 A ŋediŋa lina luminyu dhuŋuna dhuŋun iŋir gwai dugore apai maⓐmuudiiya, a gi lamun ibile a ⓐadad gwegen ginyedhini gi thalata alaaf.
Midhe gwina gwuthi dhuŋuna dha Kalo gwa aicaijiye gwa Masiiẖiyiin
42 Athil diŋini taⓐliim dhina dhathil liji lina lukejinu alimiye a athil aicaijiye liduŋw, alurta ⓐesh ganu, alabiŋaijo Kaloŋa. 43 A ŋidheny je degen alaŋ peth; athi ŋiro upini ŋina ŋathalije lijo galo dir a ŋina ŋipiŋipa ŋoinyadho doi dai da liji lina lukejinu. 44 A liji peth lina luminyu lijo liduŋw; a ŋidi ŋegen peth ŋaicaijiyo liduŋw letipo; 45 athilelaŋ ŋida peth ŋina ŋuthillo, athiliguginudhe gweta gweta, gwiro ŋinena an liji bupe gweta gweta degen ganu. 46 Athilela liduŋw ŋwamun peth gi hekal ganu dhugor dhai dhetipo, athil guginadhe ⓐesh gi dunu gi dunu, athileny ŋida ŋa dheny ŋegen iŋir gwai dugore a dugor dai dina diŋir. 47 Aleliŋaijo Kaloŋa, athil liji peth uminyi, athi Kweleny oinyajani kaniisa ŋwamun peth lina ladhi gilaŋini.