Mǝthǝl kwǝṯhi kwar kwugwuuṯhu ŋwɔɔla.
(Maṯṯa 13:1-9Luuga 8:4-8)
1 Nɔŋwsi ǝccǝ @allima kwokwony bahara kǝni kwǝthi Jǝliil-ŋwɔ. Nǝ ŋwɔdɔŋw ŋwittǝzir lubǝthǝ naanɔ-ŋgwɔ, mindaŋ nɔŋw ǝnḏi ki-mɔrkǝb-nǝ nɔŋgwɔ naanalɔ ki-bahar-la; e-ta nǝ ŋwɔdɔŋw tatap naani kwurǝyu-lǝ wɔndɔ bahara kǝni. 2 Nɔŋwsi ǝccǝ @allima ŋiɽanali ŋittǝzir ŋir mǝthǝl naana, nǝ ki-ṯa@liim-na ṯuuŋwun, nɔŋwsǝccǝŋw, 3 “Niŋnacar-nyii-ti! Kwɔr kwette kwuruuthu etheele ethi kwɔɔtha ŋwɔɔla. 4 Mɔŋwsi kiithatha tǝ, nǝr iidi ŋwokwo ṯaay kǝni, mindaŋ nǝ ndǝw iila nǝrsi ɔṯanni kworo. 5 Nǝr iidi ŋwɔthaathɔ ki-ŋwiiɽi-na, niti ninaanɔ-gwɔ wurǝyu wuuru mac, nǝr allithanna fittak, kaka niti ninaanɔ-gwɔ wurǝyu wuuru mac; 6 mǝ aaŋwɔn allitha ṯǝ, nǝr ǝrum nǝr ɔndalɔ kwɔrop, kaka niti nɔɔɽasar-gwɔ rɔvɔɔ lac-lac mac. 7 Nǝr iidi ŋwɔthaathɔ ki-yuugwi-nǝ, mindaŋ mǝ yuugwi dallitha nǝrsi firtaŋ, mindaŋ nareere riiɽi mac. 8 Nǝr iidi ŋwɔthaathɔ ki-wurǝyu-nǝ wiccaaw, mindaŋ nǝr allitha, nǝr peŋe, mindaŋ nǝr riiɽi yǝy, ŋwokwo ṯuɽi-wrii, nǝ ruɽi-ṯoɽol, nǝ ruɽi-ṯɔthni.” 9 Nɔŋwsǝccǝŋw, “Kwǝthi yǝni yethi-yi neŋne ethɔŋw neŋne.”
Sǝbǝb kwǝthi amthaal.
(Maṯṯa 13:10-17Luuga 8:9-10)
10 Mǝ Yǝcu naanalɔ kwɔtɔpɔt tǝ, nǝr iila lokwo naanɔ-ŋgwɔ liniŋnaca andisar talaamiiz-thi ṯuuŋwun ṯir wrii-kwuɽǝn, nǝr uṯicǝlɔ ethisi uppuci amthaala-na. 11 Nɔŋwsi ǝŋnici nɔŋwsǝccǝŋw, “Ŋaaŋa lirpa limǝrsi ilŋithini ŋejmethi ŋǝthi Ŋeeleny ŋǝthi Allah, laakin lǝthi paŋgala tǝ, ǝrsi neŋne tatap amthaal-yi domony; 12 ŋwɔṯaŋw,
‘Mǝr kinnǝ iccithi dooɽe ǝreere ese too,
na mǝr kinnǝ kette yǝni lǝlu-ttuk,
ǝriseere elŋe too.
Nǝ ǝŋgirsi ǝrri ŋɔ,
ǝŋgir ɔrllatha Allah naana,
mindaŋ ǝŋgwɔ-ŋwsi fivrici ŋikiyaŋi ŋeeŋen kithaay’.”
Yǝcu mɔŋgwɔ uppuci lizi mǝthǝlǝ-nǝ kwǝthi kwɔr kwugwuuthu ŋwɔɔla.
(Maṯṯa 13:18-23Luuga 8:11-15)
13 Nɔŋwsi uṯicǝlɔ naŋwsǝccǝŋw, “Ŋiti ŋilŋithi-ŋǝsi ŋǝthi mǝthǝl ŋgwɔ mac-a? E-ta ǝmǝ elŋe amthaala tatap wɔthaathɔ aŋgwɔrɔ? 14 Kwɔr kwugwuuthu-pǝ ŋiɽaŋali ŋǝthi Allah. 15 Nǝr aaɽanni lokwo ŋwɔɔla ŋwiidu ki-thaay-la; mǝr niŋnanni ŋiɽaŋali piyok, ǝṯi Shiiṯaan iilanna tɔc, ǝṯɔŋwsi dimmǝthǝ ŋiɽanali kithaay ŋɔgwɔɔṯhɔna ki-rɔgwor-na reeŋen. 16 Nǝ lithaathɔ nǝr aaɽanni ŋwɔɔla ŋwa ŋwiidu ki-wurǝyu-nǝ wɔnaanɔ ki-ŋwiiɽi-na, mǝr niŋnanni ŋiɽaŋali piyok, ǝṯirsi ǝmmini laamina; 17 laakin mǝreere aɽasi rɔvɔɔ-lɔ lac mac tǝ, ǝṯireere nanni tɔttɔṯ mac. Mǝsi ṯurvǝ ǝnḏiṯhǝ alla ṯǝwɽǝ yey-lɔ ki-ŋiɽaŋal-na ŋɔ, ǝṯirsi duŋgwǝci tɔc kwuɽunyjur. 18 Nǝ kila lithaathɔ lɔgwɔɔthɔna ki-yuugwi-nǝ. Nǝroro kila lǝṯi neŋne ŋiɽaŋali, 19 laakin mǝ ṯurtutunǝnǝ ṯǝthi ṯurmun, nǝ kiiri kǝthi ŋɔrṯɔ, nǝ sɔɔrɔm tatap mǝŋw ǝnḏi ki-rɔgwor-nǝ reeŋen, ǝṯir firtaŋ ŋiɽŋali tetter ŋǝthi Allah, mindaŋ ǝṯireere riiɽi ŋwɔɔla mac. 20 Nǝ kila lugwuuthursi ki-wurǝyu-nǝ wiccaaw. Lindǝr-ṯǝ kila limǝ neŋne ŋiɽaŋali, mindaŋ mǝrsi mithǝ, ǝṯir riiɽi ŋwɔɔla, ŋwokwo ṯuɽi-wrii, ŋwokwo ruɽi-ṯoɽol, nǝ ŋwokwo ruɽi-ṯɔthni.”
Mǝthǝl kwǝthi lombo.
(Luuga 8:16-18)
21 Nǝsi Yǝcu ǝccǝŋw, “Lombo lǝṯir mǝnyjǝɔ kwuɽubǝthǝlɔ mǝlwǝ-gi-a; alla lǝṯir kette kwaŋgiraŋ-na? Liti lǝṯir allasi-la kider kǝzir wuuŋwun mac-a? 22 Mǝ kwomne naani kweere kwuluccunǝ ŋwɔ-tǝ ruwǝnnǝlǝ, nǝ mɔŋw naani kweere kwir ŋejmeṯ ŋwɔ-ṯǝ elŋethine. 23 Mɔŋwɔthi kweere yǝni yǝthi-yi neŋne, ǝthɔŋw neŋne.” 24 Nɔŋwsǝccǝŋw kwokwony, “Kitisarsi yǝy ŋa ŋinḏi-nyji ethisi andasi! Gawaaniin-gi ṯǝ ŋga keṯṯi-gi ǝccǝ lithaathɔ haakima, ǝŋǝsi-gi ṯǝ Allah ǝccǝ haakimǝ tok, laakin ŋworo hɔkwɔm wɔraara ṯeṯṯec beṯṯen. 25 Ŋgwǝ kwǝṯhi, ǝri kiɽǝcci, nǝ ŋgwa kwiti kwǝthi mac, ǝri ǝɽinnǝthǝ ŋgwa kwǝthiŋw, mɔŋw-vǝ kinnǝ oro kwokwɔɽoc kaka aatha kweere.”
Mǝthǝl kwǝthi ŋwɔɔla.
26 Nǝtǝ Yǝcu aari isṯimir nɔŋwaarɔŋw, “Ŋeeleny ŋǝthi Allah ŋaaɽnna kwɔɔrɔ kwette kwugwuuthu ŋwɔɔla ki-wurǝyu-nǝ, 27 ǝṯɔŋw nḏiri ŋwaarɔ kilkǝlu, ǝṯɔŋw diiɽi kaaŋwɔn-na, ǝṯi ŋwɔɔla allitha mindaŋ ǝṯir peŋe. Ŋundu tǝ ǝṯɔŋwseere elŋece ŋeere ǝzir mac ŋa ŋǝrrinǝ. 28 Ǝṯi wurǝyu ǝrmini wɔɽe-wɔɽeny; ǝṯi yǝni iŋnanna keereny, nǝ kirda, kwaathan tǝ yǝy kirda-na. 29 Mǝr ɔnḏi tǝ ǝṯɔŋw aavanna kwaabira tɔc, kaka mǝgwɔ lɔɔmɔr ṯimmayini lǝthi ṯɔɔna.”
Mǝthǝl kwǝthi lɔɔla lǝthi kwatta.
(Maṯṯa 13:31-32, Maṯṯa 34Luuga 13:18-19)
30 Nǝ Yǝcu ɔṯalɔ nɔŋwɔǝrɔŋw, “Ŋeeleny ŋǝthi Allah ŋaaɽnna aatha? Mǝthǝl kwundǝr kwǝndu kwaaɽinnasi? 31 Ŋaaɽinna lɔɔla lǝthi kwatta, mǝr kwee ki-wurǝyu-nǝ, nɔŋworo lɔɔla lette lokwɔɽoc ki-ŋwɔɔla-la tatap ŋwɔthi ṯurmun; 32 laakin mǝr kwee mindaŋ mɔŋw allitha tǝ, ǝṯɔŋw ṯamthɔ yaaɽi-la tatap, ǝṯɔŋw ruu rill rɔppa mindaŋ ǝṯi ndǝw iila ǝṯir kette yɔɽɔɔ nǝ ǝṯir ɔɔmi ki-tigɽim-nǝ ṯuuŋwun.”
33 Nǝ Yǝcu ǝccǝ lizi bǝshirǝ ŋiɽaŋali ŋuuŋun ŋisaaw, nɔŋw aava amthaala wittǝzir wir kaka ṯǝ wɔ; ṯaŋw nɔŋwsi andaci ŋiɽaŋali ŋiṯṯǝzir ŋir kaka ŋa ŋǝthicǝrsi ŋɔma-na ethisi elŋe. 34 Ǝṯɔŋwseere andica-lɔ domony mac ŋiira amthaala-na, laakin mǝr naani ṯalaamiiz-thi ṯuuŋwun cuk-cuk tǝ, ǝṯɔŋwsi liŋthinǝlɔ por-por.
Yǝcu mɔŋgwɔ biɽǝzi kɔrɔn-ŋwɔci bahar-gilɔ pǝt.
(Maṯṯa 8:23-27Luuga 8:22-25)
35 Nǝ ki-laamin-la ṯǝ kila, mǝ kirakalɔ oro tǝ, nɔŋwsǝccǝŋw, “Ǝri ṯamthitha kinǝŋgwu-ŋginǝ.” 36 Mǝr ɔrlǝcci ŋwɔdɔŋw ŋwɔdoŋw, nǝr ǝnḏi ki-mɔrkǝb-nǝ kwɔnaanɔ-gwɔ Yǝcu-nǝ kerreny tuk, mindaŋ nǝr dimmi ŋunduŋw. Nǝ limɔrkǝb naananni lithaathɔ kinaŋw tok. 37 Nǝ kɔrɔn ɔvanna fittak tɔc kɔppa, nǝ ŋaaw ŋilakkathina opɔppe mɔrkǝbǝ nǝr-gwɔ ǝnḏinǝ, mindaŋ nǝ mɔrkǝb aadithi ethi urǝnni. 38 Yǝcu tǝ nɔŋwɔni kwinḏirɔ ki-mɔrkǝb-nǝ kwir yuṯṯu, kwuthugnǝnǝ mɔkhaḏa-gi. Nǝ ṯalaamiiz kiɽiṯi ŋunduŋw nǝrǝccǝŋw, “Yaa Mɔ@allim, ṯɔgwor ṯiti ṯiyathiŋa dǝŋgǝri mac-a, kaka ninḏiny-gwɔ ethi kiirathalɔ-a?” 39 Mɔŋw kiɽiṯi nɔŋw ǝrmici kɔrɔni, nɔŋw-ǝccǝ bahara-ŋw, “Biɽǝthǝlɔ pǝt!” Nǝ kɔrɔn biɽethǝlɔ pǝt, nǝ ǝzir tatṯap biɽǝṯhǝlɔ pǝt tɔc. 40 Nɔŋwsǝccǝŋw, “Aatha kwithiinyicǝ-ŋǝ? A liti lǝthi ṯǝmminǝ mac-a?” 41 Nǝr urǝnni ŋithenya-na deddep, nǝr andasi-na naraarɔŋw, “Ǝyǝ kwɔrɔ manɔ-ŋgwɔ, mindaŋ mǝtǝ kɔrɔn-ŋa bahar-gi aami niŋnaci pappac?”
مثل الزارع
(متى 13‏:1‏-9، لوقا 8‏:4‏-8)
1 وعادَ إلى التعليمِ بِجانبِ البحرِ، فتجَمّعَ حَولَهُ جُمهورٌ كبيرٌ جدّا، حتى إنّهُ صَعِدَ إلى قارِبٍ في البحرِ وجلَسَ فيهِ، والجمعُ كلّهُم في البَرّ على شاطئِ البحرِ. 2 فعلّمَهُم بالأمثالِ أشياءَ كثيرةً. وقالَ لهُم في تَعليمِهِ: 3 «إسمَعوا! خرَجَ الزّارعُ لِيزرَعَ. 4 وبَينَما هوَ يَزرَعُ، وقَعَ بَعضُ الحبّ على جانبِ الطّريقِ، فجاءَتِ الطّيورُ وأكلَتْهُ. 5 ووقَعَ بَعضُهُ على أرضٍ صخريّةٍ قليلةِ التّرابِ، فنَبَتَ في الحالِ لأنّ تُرابَهُ كانَ بلا عُمْقٍ. 6 فلمّا أشرَقَتِ الشّمسُ اَحترَقَ، وكانَ بِلا جُذورٍ فيَبِسَ. 7 ومِنهُ ما وقَعَ بَينَ الشّوكِ، فطَلَعَ الشّوكُ وخنَقَهُ فما أعطى ثَمرًا. 8 ومِنهُ ما وقَعَ على أرضٍ طيّبةٍ، فنَبَتَ ونَما وأعطى ثَمَرًا، فأثمَرَ بَعضُهُ ثلاثينَ، وبَعضُهُ ستّينَ، وبَعضُهُ مِئةً». 9 وقالَ يَسوعُ: «مَنْ كانَ لَه أُذْنانِ تَسمَعانِ، فَليَسمَعْ».
مغزى الأمثال
(متى 13‏:10‏-17، لوقا 8‏:9‏-10)
10 فلمّا كانَ على اَنفِرادٍ، سألَهُ أتباعُهُ والرّسُلُ الإثنا عشَرَ عَنْ مَغزى الأمثالِ، 11 فقالَ لهُم: «أنتُم أُعطِيتُم سرّ مَلكوتِ اللهِ. وأمّا الذينَ مِنْ خارِجٍ فيَسمَعونَ كُلّ شيءٍ بالأمثالِ، 12 حتى إنّهُم:
مَهما نَظَروا لا يُبصِرونَ،
ومَهما سَمِعوا لا يَفهَمونَ،
لِئلاّ يَتوبوا
فتُغفَرَ لهُم خطاياهُم».
تفسير مثل الزارع
(متى 13‏:18‏-23، لوقا 8‏:11‏-15)
13 ثُمّ قالَ لِتلاميذِهِ: «أما تَفهَمونَ هذا المَثلَ؟ كيفَ، إذًا، تَفهَمونَ غَيرَهُ مِنَ الأمثالِ؟ 14 الزّارِعُ يَزرَعُ كلامَ اللهِ، 15 وبَعضُ النّاسِ مِثلُ الزّرعِ الذي يقَعُ على جانِبِ الطّريقِ، يَسمَعونَ كلامَ اللهِ فيُسرِعُ الشّيطانُ إليهِم ويَنتَزِعُ الكلامَ المَزروعَ فيهِم. 16 وبَعضُ النّاسِ مِثلُ الزّرعِ في أرضٍ صَخريّةٍ، ما إنْ يَسمَعوا كلامَ اللهِ حتى يَقبَلوهُ فَرِحينَ، 17 ولكِنْ لا عُمقَ لهُم في نُفوسِهِم، فلا يَثبُتونَ على حالٍ. فإذا حدَثَ ضِيقٌ أوِ اَضطِهادٌ مِنْ أجلِ كلامِ اللهِ، اَرتَدّوا عَنهُ في الحالِ.
18 وبَعضُ النّاسِ مِثلُ الزّرعِ بَينَ الأشواكِ، يَسمَعونَ كلامَ اللهِ، 19 ولكِنْ هُمومُ الدّنيا ومَحبّةُ الغِنى وسائرُ الشّهَواتِ تَدخُلُ في قُلوبِهِم وتَخنُقُ كلامَ اللهِ فلا يُثمِرُ. 20 وبَعضُ النّاسِ مِثلُ الزّرعِ في الأرضِ الطيّبَةِ، يَسمَعونَ كلامَ اللهِ ويَقبَلونَهُ فيُثمِرونَ: مِنهُم مَنْ يُثمِرُ ثلاثينَ، ومِنهُم ستّينَ، ومِنهُم مئةً».
مثل السراج
(لوقا 8‏:16‏-18)
21 وقالَ لهُم: «أيَجيءُ أحدٌ بسِراجٍ ليَضعَهُ تَحتَ المكيالِ أو تَحتَ السّريرِ؟ أما يضَعُهُ على مكانٍ مُرتَفِعٍ؟ 22 فما مِنْ خَفِيّ إلاّ سَيظهَرُ، وما مِنْ مكتومٍ إلاّ سيُعلَنُ. 23 مَنْ كانَ لَه أُذُنانِ تَسمَعانِ، فليَسمَعْ!»
مثل الكيل
(متى 7‏:2؛ متى 13‏:12، لوقا 6‏:38؛ لوقا 8‏:18)
24 وقالَ لهُم: «اَنتَبِهوا لِما تَسمَعونَ! بالكيلِ الذي تَكيلونَ يُكالُ لكُم وتُزادونَ، 25 لأنّ مَنْ لَه شيءٌ يُزادُ. ومَنْ لا شيءَ لَه، يُؤخذُ مِنهُ حتى الذي لَه».
مثل الزرع الذي ينمو
26 وقالَ: «يُشبِهُ مَلكوتُ اللهِ رجُلاً يَبذُرُ الزّرعَ في حَقلِهِ. 27 فيَنامُ في الليلِ ويَقومُ في النّهارِ، والزّرعُ يَنبُتُ ويَنمو، وهوَ لا يَعرِفُ كيفَ كانَ ذلِكَ. 28 فالأرضُ مِنْ ذاتِها تُنبِتُ العُشبَ أوّلاً، ثُمّ السّنبُلَ، ثُمّ القَمحَ الذي يَملأُ السُنبُلَ. 29 حتى إذا نَضجَ القَمحُ، حمَلَ الرّجُلُ مِنجَلَهُ في الحالِ، لأنّ الحَصادَ جاءَ».
مثل حبة الخردل
(متى 13‏:31‏-32‏،متى 34‏-35، لوقا 13‏:18‏-19)
30 وقالَ: «كيفَ نُشبّهُ مَلكوتَ اللهِ؟ أو بأيّ مَثَلٍ نُوَضّحُهُ؟ 31 هوَ مِثلُ حَبّةٍ مِنْ خَردَلٍ، تكونُ عِندَ زَرعِها في الأرضِ أصغَرَ كُلّ ما في الأرضِ مِنَ الحُبوبِ، 32 ولكنّها بَعدَ الزّرعِ تَرتَفِعُ وتَصيرُ أكبَرَ النّباتِ، وتمُدّ غُصونًا كبيرةً، حتى إنّ طُيورَ السّماءِ تَجيءُ وتُعشّشُ في ظِلّها».
33 وكانَ يَسوعُ يُكثِرُ مِنْ هذِهِ الأمثالِ ليُعَلّمَ النّاسَ كلامَ اللهِ على قَدْرِ ما يَفهَمونَ. 34 وما كَلّمَهُم إلاّ بأمثالٍ، ولكِنّه متى اَنفَرَدَ بِتلاميذِهِ فسّرَ لَهُم كُلّ شيءٍ.
يسوع يهدئ العاصفة
(متى 8‏:23‏-27، لوقا 8‏:22‏-25)
35 وفي مساءِ ذلِكَ اليومِ، قالَ لهُم: «تعالَوا نَعبُرُ إلى الشّاطئِ المُقابِلِ». 36 فتركوا الجُموعَ وساروا بيَسوعَ في القارِبِ الذي كانَ فيهِ، وكانَت معَهُ قوارِبُ أُخرى. 37 فهَبّت عاصِفَةٌ شَديدةٌ وأخذَتِ الأمواجُ تَضرِبُ القارِبَ حتى كادَ يَمتلِئُ. 38 وكانَ يَسوعُ نائِمًا في مُؤخّرِ القارِبِ، ورأسُهُ على مِخَدّةٍ. فأيقظوهُ وقالوا لَه: «يا مُعلّمُ، أما يَهمّكَ أنّنا نهلِكُ؟» 39 فقامَ واَنتهَرَ الرّيحَ وقالَ للبحرِ: «أُصمُتْ! إخرَسْ!» فسكَنَتِ الرّيحُ وسادَ هُدوءٌ تامٌ.
40 وقالَ يَسوعُ لِتلاميذِهِ: «ما لكُم خائِفينَ؟ أما عندَكُم إيمانٌ بَعدُ؟» 41 ولكنّهُم كانوا في فزَعٍ شديدٍ، وقالَ بَعضُهُم لبَعضٍ: «مَنْ هذا؟ حتى الرّيحُ والبحرُ يُطيعانِهِ!»