Ṯɔrlacca ŋikiyaŋi ŋwɔdoŋw.
1 Ki-lɔɔmɔr-la ṯǝ kila nǝ lizi naani lokwo kinaŋw, nǝr andaci Yǝcu-ŋwɔ ŋiɽaŋali ŋǝthi lizi lir Jǝliiliiyyiin, kila limǝsi Biilaaṯɔs ɽeenye, kinaŋw kitticar-gwɔ Allah kiraama. 2 Nǝsi Yǝcu ǝŋnici nɔŋwsǝccǝŋw, “Ŋaaŋa laari ŋarnaŋw lizi kila lir Jǝliiliiyyiin lir lizi ligii beṯṯen kilizi-lǝ tatap lithaathɔ lǝthi Jǝliil-ŋwɔ, kaka niɽiryithirsi-ṯǝ ŋwɔ-a? 3 Bǝri-mǝ! Nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, meere ɔrlacca ŋikiyaŋi ŋaalɔ ŋwɔḏoŋw mac tǝ, ǝtǝ ai tatap tok kaka ṯǝ ŋunduŋwsi. 4 Nǝ ŋǝthi kila lir wrii-dɔvokwɔppa limǝsi lithmin lɔɔlala aathitha mindaŋ nɔŋwsi ɽeenye kǝzir wǝni Silwaam. E-ta ŋaaŋa laarɔŋw lizi kila lithǝmthisi-lǝ ŋikiyaŋi tatap linannɔ Urshaliima? 5 Bǝri-mǝ! Nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, meere ɔrlacca ŋikiyaŋi ŋaalɔ ŋwɔdoŋw mac tǝ, ǝṯǝ ai tatap tok kaka ṯǝ ŋunduŋwsi.”
Mǝthǝl kwǝthi kwɔɔtha kwiti kwǝṯi riiɽi mac.
6 E-ta nǝsi Yǝcu andaci mǝthǝlǝ-ŋgwɔ nɔŋwsǝccǝŋw, “Kwɔr kwɔnaanɔ kwette kwǝthi kwɔɔtha ki-jineene-na kwuuŋwun. Nɔŋweele ethi ulǝccǝ ŋwɔɔtha ŋweere, laakin nɔŋwseere kaṯṯica ŋweere mac. 7 E-ta nɔŋwɔccǝ kwɔɔrɔ kwǝṯi aŋraci jineeneya-ŋwɔ, ‘Iisa-ṯi nyii kwɔmǝthi yithlǝyu ṯoɽol yǝṯiny-yi iila kɔnɔŋw ethi ulǝcci kwɔɔtha-ŋgwɔ ŋwɔɔtha ŋweere, laakin ǝṯi-nyjeere inḏaci ŋweere mac. Uɽuthǝthǝlɔ kithaay! Aatha kwɔrɔ kwɔŋwɔ nanyji kɔnɔŋw domony ethi kiirasi wurǝyuŋi-lu?’ 8 Laakin nǝ kwɔr kwǝṯi aŋraci jineeneya ǝŋnici nɔŋwɔccǝŋw, ‘Yaa sǝyyiḏ duŋgwǝcǝ-ṯi kinnǝ kithlǝyu-ŋgɔ kette; mindaŋ nyii kwuuruci lubuŋi nyii rikaccalɔ, mindaŋ nyii balci lur. 9 Ŋwɔṯaŋw mɔŋw riiɽi nyɔɔrɔ kithlǝyu kaaɽu tǝ, a ŋiɽaŋal saawi beṯṯen, nǝ ŋiti ŋɔ mac tǝ, e-ta ǝmǝ uɽuthǝthǝlɔ kithaay’.”
Yǝcu mɔŋgwɔ sǝwi kwayɔ kwɔgwɔdɔma ṯɔɔɽɔwana.
10 Laamin lette lǝthi Sǝbiṯ nǝ Yǝcu aari @allima ki-majma@-na. 11 Nǝ kwaaw naani kwette kinaŋw kwǝthi ṯigɽimǝ-nǝ ṯigii, nɔŋw uumi ŋundu-ŋwɔ yithlǝyu wrii-dɔvokwɔppa; mindaŋ nɔŋw kwodmena nɔŋweere ǝthi ŋɔma mac ethi rillala cor-cor. 12 Mǝ Yǝcu ese tǝ, nɔŋw ɔrnɔṯi nɔŋwɔccǝŋw, “Kwaaw kwaalɔ ethiŋǝ kimǝthi kɔɔŋa duŋgwǝci!” 13 Nɔŋw kette rii ruuŋwun duŋgwun-lǝ, nǝ ŋwɔṯaŋw tɔc nɔŋw irllathala cor-cor, mindaŋ nɔŋw ɔrtatha Allah.
14 Nǝ rǝ-iis rǝthi majma@ urǝzi ṯɔgwori kaka nǝṯi-gwɔ Yǝcu sǝwi ki-laamin-la lǝni Sǝbiṯ, mindaŋ nɔŋw andaci lizi nɔŋwsǝccǝŋw, “Ŋwaamin ŋwɔnaani nyirlil ŋwɔthi-ŋi akkɔ ŋothɽor, nǝ ki-ŋwaamin-la ṯǝ ŋwɔ, nǝroro ŋwɔthi ṯisǝwǝ, laakin Sǝbiṯ tǝ, bǝri!”
15 Nǝ Kweeleny ǝŋnici nɔŋwɔccǝŋw, “Ŋaaŋa kila lǝṯi arri-ri ŋidiny! Kweere nyithak daŋgal-na kwiira kwǝṯi kǝḏu tithri ṯuuŋwun ya tǝɽiŋgǝŋi ki-lɔz-na lǝthi ŋirel ǝṯɔŋw-ri ele ethi iccǝ ŋaaw ki-laamin-la lǝthi Sǝbit! 16 Nǝ ŋǝthi kwaaw ŋgwɔ kwir tɔr tir tiira tǝthi Ibraahiim tikǝkkǝ Shiiṯaan yithlǝyu wrii-dɔvokwɔppa; e-ta ŋweere kǝdinni ki-laamin-la lǝthi Sabiṯ mac-a?” 17 Nǝ ṯɔrony mithǝ ṯuwǝnu ṯuuŋwun mǝrsi neŋne ŋǝthi ṯǝŋnicǝ ṯuuŋwun, nǝ lizi-tǝ, nǝr nyeŋlena ŋundu-ŋǝ kwomne-gi ŋgwa tatap kwǝrrǝŋw kwir ŋilim.
Mǝthǝl kwǝthi lɔɔla lǝthi kwatta.
(Maṯṯa 13:31-32Mɔrgus 4:30-32)
18 Nǝ Yǝcu ɔṯalɔ nɔŋwaarɔŋw, “Ŋeeleny ŋǝthi Allah ŋaaɽinna aathaŋw? Ŋǝnyji biɽithinǝ aatha-gi? 19 Ŋaaɽinna lɔɔla lǝthi kwatta, lidimmǝ kwor kwette nɔŋw ǝnyjǝlɔ ki-ṯɔrɔny-na, mindaŋ nɔŋw peŋe nɔŋworo kwaaɽi, e-ta ǝṯi ndǝw iila ǝṯir-gwɔ kette yɔɽɔɔ yeeŋen ki-ril-la ruuŋwun.”
Mǝthǝl kwǝthi khamiira.
(Maṯṯa 13:33)
20 Nǝ Yǝcu ɔṯalɔ kwokwony, nɔŋwaarɔŋw, “Aatha kwɔrɔ kwǝnyii-gi biɽithi Ŋeeleny-na ŋǝthi Allah? 21 Ŋaaɽinna khamiira kette kidimmǝ kwaaw kwette, nɔŋw-ŋgi uthǝthǝ yiilǝ yir lisǝfiyǝ ndǝn mindaŋ nǝr ole tatap.”
Ǝgwur wumǝṯinǝ.
(Maṯṯa 7:13-14, Maṯṯa 21-23)
22 Nǝ Yǝcu ele nɔŋw ruu muḏun-ginǝ nǝ ŋwilli-ŋina tok, kwǝccǝ lizi @allima inḏi-ŋgwɔ etheele Urshaliim. 23 Nǝ kwette uṯicǝlɔ nɔŋwɔccǝŋw, “Kweeleny, lizi linḏi-ṯǝ ethi kilaaw leere caaw dak-ga?”
Nǝsi Yǝcu ǝŋnici nɔŋwsǝccǝŋw, 24 “Kwɔrmɔṯannar tetter ethi ǝnḏi ǝgwur-yi wumǝṯina; kaka ninḏi-gwɔ lizi littǝzir ethi tǝccici ethi-yi ǝnḏi, laakin areere ǝthi ŋɔma mac. 25 Mǝ kwizi kwǝthi dɔɔnɔŋwɔ diiɽi mɔŋw lǝŋthithǝ ǝgwur; na mǝ rilli ŋaaŋa par mindaŋ mǝ ippi lɔbaaba, mindaŋ mǝccǝŋw, ‘Kweeleny, kiṯṯicǝ-nyji lɔbaaba!’ E-ta ŋwɔ ǝŋnicǝ ŋaaŋwɔsi ŋwɔccǝ ŋaaŋwɔsiŋw, ‘Nyii kwiti kwilŋithi-ŋǝsi mac ŋaaŋa lǝthi ṯakaŋw lɔrɔ!’ 26 E-ta ǝŋnici ǝccǝŋw, ‘A kwithnar-pa na nǝr ii dɔŋw tok; nǝ ǝtaari @allima ki-lishaar-la lǝri tok!’ 27 Laakin ŋwɔsi ǝccǝ kwokwony-ŋwɔ, ‘Nyii kwende kwilŋithi-ŋǝsi ŋaaŋa lǝthi ṯaka-ŋwɔ lɔrɔ. Tuccǝrnyiinǝ kithaay ŋaaŋa tatap lir lothɽor lǝthi ŋikiya!’ 28 Ŋaaŋa limbaami aariŋw, nǝ a yee yiŋath-na tok, meese Ibraahiim-ŋwɔsi Is-haag-gi, nǝ Ya@guub-ŋǝ liɽii-ŋǝli tatap ki Ŋeeleny-na ŋǝthi Allah, nǝ ŋaaŋa tǝ limǝ kǝṯṯini par! 29 Lizi linḏi ethiila aaŋwɔn-yi, nǝ ǝzir-yi wǝṯi-yi aaŋwɔn ɔɽi, nǝ wuthǝri-ŋgi nǝ ŋwɔdoŋw-ŋala-ŋgi, ǝri naanalɔ ki Ŋeeleny-na ŋǝthi Allah. 30 Ŋwɔṯaŋw a kila liŋna ǝri aaɽitha kwaathan, nǝ kila linaanɔ kwaathan ǝri eŋne.”
Ṯamɽa ṯǝthi Yǝcu ṯamɽaŋw-thi Urshaliim-ŋwɔ.
(Maṯṯa 23:37-39)
31 Ki-lɔɔmɔr-la ṯǝ kila lette-lette, nǝ Lifirriisiiyyiin iila lokwo naanɔ-gwɔ Yǝcu nǝrǝccǝŋw, “Laazim a ruu kithaay kǝzir wɔ, mindaŋ ele kǝzir wir ter, kaka naŋnaŋa-gwɔ Hiiruuḏus ethi ɽeenye.”
32 Nǝsi Yǝcu ǝŋnici nɔŋwsǝccǝŋw, “Nḏir andaci kwɔthlɔma-ŋgwa ǝccǝŋw, ‘Nyii ŋgwɔ kwɔllilli rigɽimǝ rigii kithaay, nyji sǝwi aŋwɔnɔ, nǝ ŋɔrpɔ tok, nǝ ki-laamin-la kila lir ṯɔɽɔl nyii rattasi ŋothɽor ŋiinyi’. 33 Laakin laazim nyii naani ki-thaay-la ṯiinyi aŋwɔnɔ, ŋɔrpɔ nɔ ŋɔrpɔ ŋgwala, kaka niti nɔvthannar-gwɔ mac ethi ɽeenye kwiɽiiya kǝzir weere mac illi Urshaliim.
34 “Athrɔ Urshaliim! Athrɔ Urshaliim! Ŋa ŋgwɔ kwǝṯi endindinye liɽiiyaŋi, nǝ ǝṯi accicatha yaavɔra-lɔ kiya yusicǝ-ŋǝsi Allah! Nyii kwǝṯi naŋni beṯ-beṯṯen nyaamin nyittǝzir ethi alla rii-na mindaŋ ethi aaɽasi lizi lɔɔŋwa dɔŋw, kaka kagrɔ kǝṯi aaɽasi nyagwrɔŋi dɔŋw ki-yivɔɔ-na yuuŋwun; laakin nirnyeere duŋgwǝci mac! 35 Ṯaŋw Heikal waalɔ winḏi ethi arṯinnalɔ. Nyii kwɔŋǝsi andaci, ŋaaŋa liti lǝnyii ese mac mindaŋ mǝ lɔɔmɔr iila linḏiŋǝ-li ethaarɔŋw, ‘Kwɔrtanni ŋgwa kwinḏi yiriny-yi yǝthi Kweeleny!’ ”
وجوب التوبة
1 وفي ذلِكَ الوَقتِ حَضَرَ بَعضُ النّاسِ وأخبَروا يَسوعَ عَنِ الجَليليّينَ الذينَ قَتلَهُم بيلاطُسُ في الهَيكَلِ ومزَجَ دِماءَهُم بِدِماءِ ذَبائِحِهِم، 2 فأجابَهُم يَسوعُ: «أتظُنّونَ أنّ خَطيئَةَ هَؤلاءِ الجَليليّينَ أكثرُ مِنْ خَطيئَةِ سائِرِ الجَليليّينَ حتى نَزَلَت بِهِم هذِهِ المُصيبَةُ؟ 3 أقولُ لكُم: لا، وإنْ كُنتُم لا تَتوبونَ، فستَهلكونَ كُلّكُم مِثلَهُم. 4 وأُولئِكَ الثمانِيَةَ عشَرَ الذينَ سَقَطَ البُرجُ علَيهِم في سِلوامَ وقتَلَهُم، أتَظنونَ أنّهُم أذنَبوا أكثَرَ مِمّا أذنَبَ أهلُ أُورُشليمَ؟ 5 أقولُ لكُم: لا، وإنْ كُنتُم لا تَتوبونَ، فستَهلكونَ كُلّكُم مِثلَهُم».
مثل التينة التي لا تثمر
6 وقالَ هذا المثَلَ: «كانَ لِرَجُلٍ شَجرَةُ تِينٍ مَغروسَةٌ في كَرمِهِ، فجاءَ يَطلُبُ ثَمرًا علَيها، فما وجَدَ. 7 فقالَ لِلكرّامِ: لي ثلاثُ سَنواتٍ وأنا أَجيءُ إلى هذِهِ التّينَةِ أطلُبُ ثَمرًا، فلا أجِدُ، فاَقطَعْها! لماذا نَترُكُها تُعَطّلُ الأرضَ؟ 8 فأجابَهُ الكرّامُ: اَترُكْها، يا سَيّدي، هذِهِ السّنةَ أيضًا، حتى أقلِبَ التّربَةَ حَولَها وأُسمّدَها. 9 فإمّا تُثمِرُ في السّنةِ المُقبِلَةِ وإمّا تَقطَعُها».
شفاء امرأة منحنية الظهر في السبت
10 وكانَ يَسوعُ يُعَلّمُ في أحدِ المَجامِعِ في السّبتِ، 11 وهُناكَ اَمرأةٌ فيها رُوحٌ شرّيرٌ أمرَضَها ثَمانيَ عشْرَةَ سَنةً، فجعَلَها مُنحَنِيةَ الظّهرِ لا تَقدِرُ أنْ تَنتَصِبَ. 12 فلمّا رآها يَسوعُ دعاها وقالَ لها: «يا اَمرأَةُ، أنتِ مُعافاةٌ مِنْ مَرضِكِ!» 13 ووضَعَ يدَيهِ علَيها، فاَنتَصَبَت قائِمَةً في الحالِ ومَجّدَتِ اللهَ. 14 فغَضِبَ رَئيسُ المَجمَعِ، لأنّ يَسوعَ شَفى المَرأةَ في السّبتِ، فقالَ لِلحاضرينَ: «عِندَكُم سِتّةُ أيّامٍ يَجِبُ العَمَلُ فيها، فتَعالَوا واَستَشفُوا، لا في يومِ السّبتِ!» 15 فأجابَهُ الرّبّ يَسوعُ: «يا مُراؤونَ! أما يَحُلّ كُلّ واحدٍ مِنكُم يومَ السّبتِ رِباطَ ثَورِهِ أو حِمارِهِ مِنَ المَعلَفِ ويأخذُهُ ليَسقيَهُ؟ 16 وهذِهِ اَمرأةٌ مِنْ أبناءِ إبراهيمَ رَبَطها الشّيطانُ مِنْ ثماني عشْرَةَ سنَةً، أما كانَ يَجِبُ أنْ تُحَلّ مِنْ رِباطِها يومَ السّبتِ؟»
17 ولمّا قالَ هذا الكلامَ، خَجِلَ جميعُ مُعارضيهِ، وفَرِحَ الجمعُ كُلّهُ بالأعمالِ المَجيدَةِ التي كانَ يَعمَلُها.
مثل حبة الخردل
(متى 13‏:31‏-32، مرقس 4‏:30‏-32)
18 وقالَ يَسوعُ: «ماذا يُشبِهُ مَلكوتُ اللهِ؟ وبماذا أُشَبّهُهُ؟ 19 هوَ مِثلُ حَبّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أخَذَها رَجُلٌ وزَرَعها في حَقلِهِ، فنَمَت وصارَت شَجرَةً تُعَشّشُ طُيورُ السّماءِ في أغصانِها».
مثل الخميرة
(متى 13‏:33)
20 وقالَ أيضًا: «بِماذا أُشبّهُ مَلكوتَ اللهِ؟ 21 هوَ مِثلُ خَميرةٍ أخذَتْها اَمرأةٌ ووَضَعتْها في ثلاثةِ أكيالٍ مِنَ الدّقيقِ حتى اَختَمرَ العجينُ كُلّهُ».
الباب الضيق
(متى 7‏:13‏-14‏،متى 21‏-23)
22 وسارَ في المُدُنِ والقُرى، يُعَلّمُ وهوَ في طريقِهِ إلى أُورُشليمَ. 23 فقالَ لَهُ رَجُلٌ: «يا سيّدُ، أقَليلٌ عَددُ الذينَ يَخلُصُونَ؟» فأجابَ يَسوعُ: 24 «اَجتَهِدوا أنْ تَدخُلوا مِنَ البابِ الضَيّقِ. أقولُ لكُم: كثيرٌ مِنَ النّاسِ سيُحاوِلونَ أنْ يَدخُلوا فلا يَقدِرونَ. 25 وإذا قامَ رَبّ البَيتِ وأغلَقَ البابَ، فَوَقَفتُم أنتُم في الخارِجِ تَدُقّونَ البابَ وتقولونَ: يا ربّ! اَفتَحْ لنا، يُجيبُكُم: لا أعرِفُ مِنْ أينَ أنتُم! 26 فتَقولونَ: أكَلْنا وشَرِبْنا معَكَ، وعَلّمْتَ في شوارِعِنا! 27 فيقولُ لكُم: لا أعرِفُ مِنْ أينَ أنتُم. اَبتَعِدوا عنّي كُلّكُم يا أشرارُ!
28 ويكونُ البُكاءُ وصَريفُ الأسنانِ، حينَ تَرَونَ إبراهيمَ وإسحقَ ويَعقوبَ والأنبياءَ كُلّهُم في مَلكوتِ اللهِ، وأنتُم في الخارِجِ مَطرودُونَ! 29 وسَيَجيءُ النّاسُ مِنَ المَشرِقِ والمَغرِبِ، ومِن الشّمالِ والجُنوبِ، ويَجلِسونَ إلى المائِدَةِ في مَلكوتِ اللهِ. 30 فيَصيرُ الأوّلونَ آخِرينَ والآخِرونَ أوّلينَ».
محبة يسوع لأورشليم
31 وفي تِلكَ السّاعةِ دَنا بَعضُ الفَرّيسيّينَ مِنْ يَسوعَ وقالوا لَهُ: «اَنصرِفْ مِنْ هُنا، لأنّ هِيرُودُسَ يُريدُ أنْ يَقتُلَكَ!» 32 فقالَ لهُم: «اَذهَبوا قولوا لِهذا الثّعلَبِ: ها أنا أطرُدُ الشّياطينَ وأشفي المرضى اليومَ وغَدًا، وفي اليومِ الثّالثِ أُتَمّمُ كُلّ شيءٍ. 33 ولكنّي يَجِبُ أنْ أسيرَ في طَريقي اليومَ وغدًا وبَعدَ غدٍ، لأنّهُ لا يَجوزُ أنْ يَهلِك نَبِيّ في خارِجِ أُورُشليمَ.
34 أُورُشليمُ، أُورُشليمُ! يا قاتِلَةَ الأنبِياءِ وراجِمَةَ المُرسَلينَ إلَيها! كم مرّةٍ أرَدتُ أنْ أجمَعَ أبناءَكِ، مِثلَما تَجمَعُ الدّجاجَةُ فِراخَها تَحتَ جَناحَيها، فما أرَدْتُم. 35 وها هوَ بَيتُكُم مَتروكٌ لكُم. أقولُ لكُم: لا تَرَوني حتى يَجيءَ يومٌ تَهتِفونَ فيهِ: تَبارَكَ الآتي باَسمِ الرّبّ!»